DEroos daer menigh dier quam eertijts om gevlogen,
Staetnu, eylaes! en treurt, van niemant aengetogen, Geen wittje sitter op, geen bietje suygter aen;
En vraeghje, waerom dat? haer Ieught die heeft gedaen.
Pleeght liefde Ionge lien, en stelt u om te paren; Dat is het rechte wit van uwe groene Iaren:
Mint eer u bloemtie ruyft, of nae der aerden duyckt; V beste goet verslijt, al wortet niet ghebruyckt.
DEvry ster die hier volght op t'gene voren is geseyt niet wel gelet hebbende, meynt reden te hebben om aldus haer klachte in te brengen; gby die het raken mach dienter u van.
ICk was een longe stam van yder een ghepresen,
En met een schoon gewaev tot in de lucht geresen, Ick was een rancke spruyt, een gaef, een keestigh hout. Het groenste van de laen, het schoonste van het wout: Ick was een bosch alleen, daer al de vogels quamen, En gansche dagen langh haer soete vreughde namen,
Daer menigh longh-gesel, en menigh herder sadt, Die slechts maer om de lucht van myne tacken badt: Al watter geestigh songh, dat wou zyn eerste nesten, Ter eeren myner seught, in dese tacken vesten;
Maer ick was doen te trots, en daerom wild' ick niet; Nu stae ick hier alleen, gelick een eensaem riet: Nu is myn jeugt gegaen, myn bloeyssel afgesegen, Myn groen dient maer alleen tot stroyssel op de wegen.
Al wat noch om my swiert en is geen jeughdigh blat, Maer niet als vuyle mosch, of ick en weet niet wat Ick vinde met verdrict, ick vinde datter uylen, En ravens vander nacht in myne tacken schuylen:
Ick vinde met verdriet, dat jae de vleder-muys Maeckt in myn holle stam haer ongeluckigh huys; Dies roep ick overluyt tot alle longe boomen
Die fris en lustigh staen ontrent de verssche stroomen: En weest niet al te trots, ô dochters van het wout; VVat heden lustigh is dat wort ten lcsten out. Dat wort, eylacen! kael, en al de groene acken Die comen sonder loof, die comen neder sacken,
En siet wien eens de tyt haer jeught en groente nam. Die blijft dan naderhant die blijft een dorre stam,
Gelooftet, fiere jeugt, en leertet overleggen,
'Tis kunst het gunstigh jae in tyts te konnen seggen: VVant die haer kans verkijckt, behout maer enckel spijt; VVel aen dan letter op, en dient u van den tyt.
Den boom, of vryster, eens verout, En krijght daer na geen Ieughdigh hout.
DEvermaerde Helena (wiens schoonheyt de gheheele werelt by naest over hoop heeft geworpen) schoon zy haer vry dapperlick van hare Ieugt gedient heeft, klaegt des niet temin, als zy haer grijse hairen begint ghewaer te werden. Hoort haer klachte, en siet ofse ghelijck heeft.
HElena op een tyt een peerel van de Griecken,
In wit ghelick de snee, in blos ghelick de kriecken,
Gingh eenmael, nu bedaeght, ontrent den spiegel staen, En sprack haer eygen selfs met droeve klachten aen: Eylaes! wie ben ick nu? en wie eylaes te voren? Al wat ick eenmael was dat is in my verloren;
Ick soecke watick mach, ick soecke met verdriet, Maer dat ick ben geweesten vind' ick ofter niet: Ick sie myn eygen beelt hier in de kamer hangen, Met schoon gekrinckelt hair, en met gebloosde wangen,
Een beelt dat mijne jeught ten naesten eens geleeck, Eer Paris over zee naer onse custen weeck;
Maer als ick myn gelaet nu eenmael gae bekijcken, En wil het witte beelt in allen vergelijcken,
Soo word' ick ongesint, en dat van enckel spijt, Het schijnt dat my een sweert tot in de ziele snijt. Is't niet een selsaem dingh? daer is een ruymer leven Aen menigh dom gewas, aen menigh beest ghegeven;
Besiet den harden Pijn, den Ceder, en den Mast, Besiet den Qualster-boom die sonder eynde wast, Besiet den wilden Olm ten hooghsten opgedreven, Besiet den steylen Esch tot aen den hemel sweven,
Besiet hoe Dennen-hout tot in de lucht belent, En dat geen Eycken sterft die haeren planter kent.
Treet vorder in het wout, en let op alle dieren
Die fris en onvermoeyt ontrent de bosschen swieren; De Kraeyen in de lucht, de Herten op het velt, Die hebben menighmael tot hondert jaer getel: Den Raven leelick dier, en hare swarte veren, En konnen boven dat geen duysent jaeren deren:
De Phoenix soo het schynt heeft noch een vaster stant Iae leeft tot dat hy selfs sijn eygen leden brant.
VVat gaet de Goden aen? waerom de beste gaven Geschoncken aen het hout, of aen den swarten raven?
Waerom een harden pijn bewaert tot onsen spijt? Vaerom het vluchtigh hert niet vluchtich uytter tijt? VVaerom een schoone vrou, waerom de kloecke mannen Soo haestigh in het graf, en uytter tijt gebannen?
VVaerom doch is de mensch soo veerdigh uyt gebloeyt, Daer ick en weet niet wat soo lange jaeren groeyt? VVaerom een frisse maeght het ciersel aller saken Van datter eertijts was, of datter is te maken,
VVaerom haer blyde verw, haer oogh en roode mont, Geen langer dagh verleent, geen meerder tijt ghejont? Ick ben noch heden niet tot tach tigh jaer ghekomen, En my is alle glans al reede wech ghenomen.
Siet! wat een kleyne eijt myn krachten heeft ghevelt, Mijn geesten uytgeteert, mijn luyster afgepelt. Ben ick, ellendigh wijf! soo menighmael ghepresen? En voor de schoonste vrou met vingers aengewesen?
Ben ick het, die het volck als voor een wonder sagh, Soo haestick buyten quam, of in de venster lagh? Ach! is om dese romp soo menigh sweert gheslepen? Soo menigh schicht ghewet? soo menigh hondert schepen
Ghedreven over zee? soo menigh dapper helt Ghevallen in den krijgh, gheslagen in het velt? Is om dit snoode lyf soo lange tijt van jaren
Gesmoort in en ckel bloet? so menigh duysent scharen Verslonden door het stael? is om dit snoode lyf De werelt tegen een ghevallen in ghekyf?
Ben ick vergeten mensch, tot twee verscheyde reysen, Ben ick ontschaect gheweest? wie so udet konnen peysen?
Ben icker oorsaeck van, dat Xanthus is bevlect? Dat Xanthus over al met dooden is bedect? Is Troy'om mynen wil, met al haer gulde salen, Is Troy'om mynent wil met al de naeste palen,
Is Troy'om mynent wil ghewonnen door het peert? Is Troy'om mynent wil ghevallen door het sweert? Ach! waer is dan de glans die hondert-duysent menschen, Die al wat oogen had myn liefde dede wenschen?
Ach! waer is nu-ter tijt, ach waer is nu de glans, En vreught, en herten lust van alle frissche mans? Ach! waer is nu de mont die Paris heeft bewogen? En van de Nymphen selfs met krachten afgetogen?
Ach! waer is nu ter tijt, ach! waer is nu de mont Die Prinçen heeft bekoort, en Goden heeft ghewont? Waer is myn helder wit? waer is myn aerdigh blosen? Waer, syn te deser uyr, waer syn de schoone rosen
Te voren om en om mijn roode mont gesaeyt? Ay my! de snelle tijt die heeftet al gemaeyt,
Mijn boesem die wel eer plagh geestigh op te swellen, Hanght nu daer heen gesact, gelijck als dorre vellen;
Mijn mont en heeft voortaen niet eenen gaven tant, Maer staet gelijck een dorp voor desen afgebrant, Myn wangen syn geploeght met hondert-duysent veuren, Myn voor-hooft ongesien door rimpels ende scheuren,
Myn hert, myn wanckel hooft, myn gansche lichaé beeft, Ick hebbe (wat een druck!) myn krachten overleeft, Myn hair, dat my het lijf plagh over al te decken, Dat laet my nu alleen een hooft vol kale plecken;
VVat dienter noch geklaeght? myn leden sijn (eylaes) Als tacken sonder loof, en fruyten sonder waes, Ach! daer een yder mensch voor desen vont behagen, Dat geeft my nu alleen maer reden om te klagen.
Ach! waerom noch gesien in dit verdrietigh glas? 'Ken wil niet soo ick ben; 'ken kan niet soo ick was.
MAer t'sy men trout, ofte niet, kinders, de tijt doet haeren loop; en 'tvelleken is wijs, het weet wel rekeninge te maken, wanneer het rimpelen sal.
AL is de purpur-roos op haren steel gebleven,
Noyt van een jeughdigh dier in haren krans geweven, Noyt van een lustigh quant vereert aen syn vriendin, Eylaes! haer schoone glans vergaet des niet-te-min.
DE volgende oude vrouwe seyt wel op dese ghelegentheyt tegen een jonge vryster, en alle die noch volgen sullen.
EN wilt ô jonge maeght, geen sinnen immer setten Noch op het vroegh gewas van teere violetten, Noch op het purper root dat uytter aerden groeyt, Noch op het aerdigh wit dat aen der heyden bloeyt; De bloemen, weerde kint, en al de schoone rosen Die hier in desen hof, die op de velden blosen,
Sijn al van weecke stof, syn al van teeren aert, Sy gaen, eylaes! te niet, hoewel men die bewaert, Een mist, een kleyne vorst, een rijp, een kouden regen, Het minste datter ruyst, is al de bloemen tegen;
Iae, soo de klare son maer eens te vinnigh schynt, Men siet van stonden aen, dat hare glans verdwijnt. Maer ne emt dat eenigh mensch het onweer kan beletten, Met schutsels over al ontrent het kruyt te setten,
Noch wortet evenwel verwonnen van den tijt, Al isset yemant leet, al isset yemant spijt.
Siet vrysters altemael, siet alle jonge vrouwen, Siet watter op de jeught, of schoonheyt is te bouwen;
De glans van u ghesicht, de blos van uwen mont, Vergaet, verflenst, verdwynt, en al in korten stont. Yet, ick en weet niet wat, dat kan u jonckheyt quellen, Dat kan u soet ghelaet in vreemde bochten stellen,
Dat kan in korten tijt verslinden uwe jeught,
Hoe seer ghy even-staegh daer acht op nemen meught. Wat is van schoone verf? van alle moye dingen?
De tijt kan alle vleesch en alle schepsels dwingen; Daer is een stil verderf dat ons in yder lit, Dat in het middel-punt van al de werelt sit, Dat eet geduerigh in, dat byt door alle banden,
Dat knaeght (men weet niet hoe) en al met stage tanden: Sluyt vry u beste kleet, des efter niet te min,
Daer wast een vuyl ghebroet, daer komen motten in. V schoonheyt, jonge maegt, hoe ghy die soect te decken, Verandert even wel door onverwachte vlecken:
Bewaertse soo ghy wilt, ach! naer een korten tijt Ghy blijft niet dieje waert, ghy waert niet dieje syt. Ghy dan, soect beter glans, die tijt en oude dagen Geen hinder konnen doen, of wech en konnen dragen.
Vraeght yemant wat het sy? wel hoortet, soete jeugt, Het is een reyne ziel wiens lust is in de deught.