een hbo-opleiding” of “SGLVG-cliënten”. Kennen en gekend worden is voor mij de ultieme bevestiging dat je voor hetzelfde staat.’ – Pierre Quaedvlieg
Stichting Esdégé-Reigersdaal biedt zorg en dienstverlening aan mensen met een handicap. De organisatie bestaat onder deze naam vanaf 1 januari 1999 en komt voort uit een fusie tussen twee organisaties: Esdégé en Reigersdaal. Beide organisaties hebben een andere oorsprong. Esdégé is gevormd door het samenvoegen van een aantal gezinsvervangende tehuizen die hun ontstaan hadden in de jaren ’60 van de vorige eeuw. De dienstverlening van Esdégé werd geboden in kleinschalige woon- en dagbestedingsvoorzieningen. Men wilde daar de gezinsvervangende tehuizen ontmantelen en de dienstverlening meer richten op het individu. Reigersdaal komt voort uit een psychiatrisch zie-kenhuis en beheerde onder meer een groot instellingsterrein waar men zorg en ondersteuning bood aan mensen met een veelal ernstige meervoudige han-dicap. Beide organisaties waren ongeveer even groot. Door de fusie ontstond een organisatie van 850 medewerkers. In het eerste jaar na de fusie was er een reorganisatie met als doel om de verantwoordelijkheden en bevoegdheden te decentraliseren en de individualisering en vermaatschappelijking van zorg en ondersteuning verder te ontwikkelen, op een manier die de kwaliteit van leven van mensen met een handicap vergroot.
Dit hoofdstuk is als volgt opgebouwd: eerst een korte kennismaking met ER, daarna beschrijf ik de kenmerken van de organisatievorm en vervolgens komen in vier opeenvolgende paragrafen de principes aan bod die inhoud en kleur geven aan hoe men bij ER werkt.
58
4 .1 Een kor te kennismaking
Vanaf de fusie is ER sterk gegroeid. Anno 2007 werken bij ER 2250 men-sen die zorg en ondersteuning bieden aan ongeveer 2500 cliënten met een verstandelijke, lichamelijke of meervoudig complexe handicap en cliënten met niet-aangeboren hersenletsel. De dienstverlening is georganiseerd in 50 clusters verspreid over de kop van Noord-Holland, binnen de driehoek Den Helder-Heiloo-Enkhuizen. De Raad van Bestuur bestaat uit Pierre Quaedvlieg (voorzitter) en Dik van Bruggen (financiën). Het bestuursbureau is gevestigd in Broek op Langedijk.
Visie
ER geeft invulling aan zorg en ondersteuning vanuit een visie op kwaliteit van leven. De visie is als volgt geformuleerd: ‘Alle mensen zijn gelijkwaardig, elk mens is uniek. Iedereen heeft recht op respect, ontplooiing, een volwaardige plaats in de samenleving, andere mensen om zich heen en het maken van eigen keuzes bij het inrichten van het eigen leven. Zeggenschap van de cliënt over het eigen leven staat centraal.’ (Bron: visiedocument Esdégé-Reigersdaal)
Op basis van deze visie zijn vijf kwaliteitspijlers geformuleerd die aangeven wat ER als goede kwaliteit van leven beschouwt.
– Relaties
Op welke wijze kunnen wij mensen met een handicap ondersteunen zodat ze wederkerige relaties kunnen ontwikkelen en onderhouden? – Respect
Betekenisvolle relaties zijn gebaseerd op respect. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen met een handicap zich gerespecteerd voelen door anderen?
– Vaardigheden
Respect hangt sterk samen met waargenomen vaardigheden. Mensen met een handicap worden veelal gezien als mensen met onmogelijkhe-den. Wat zijn echter hun unieke bijdragen aan de samenleving of aan de relatie met mensen in de directe omgeving?
– Deelname
Om nieuwe relaties te ontwikkelen en bestaande relaties te onderhouden is het belangrijk dat mensen met een handicap aanwezig kunnen zijn op plaatsen waar ook andere mensen komen. Hoe dragen wij daaraan bij?
59 – Keuzes
Het is voor mensen belangrijk om grip te hebben op hun eigen leven. Hoe kunnen wij dat ondersteunen? Welke keuzes ontwikkelen en behou-den een gevoel van eigenwaarde?
Diens tverlening
ER biedt uiteenlopende vormen van dienstverlening op het gebied van wonen, zorg, werken, leren, vrijetijdsbesteding, behandeling en advies. Vanuit de visie biedt men zoveel mogelijk ondersteuning op de plek waar de persoon met han-dicap leeft, in de context van zijn of haar dagelijkse activiteiten.
ER biedt ondersteuning bij verschillende vormen van wonen. Zij maakt het mogelijk dat cliënten zelfstandig kunnen wonen, alleen in een eigen appar-tement of samen met anderen, maar wel in een eigen kamer. Ondersteuning kan vorm krijgen in 24-uurszorg, ambulante ondersteuning of ondersteuning vanuit een steunpunt. Daarnaast ondersteunt ER via job-coaches cliënten bij het zoeken naar werk of stageplaats in een organisatie. Ook biedt men uiteen-lopende werk- en dagactiviteiten vanuit diverse activiteitencentra. Men zoekt steeds naar mogelijkheden voor cliënten om hun dagbesteding zo veel moge-lijk te laten plaatsvinden in de samenleving in contact met andere mensen. Persoonlijke begeleiders helpen cliënten die dat willen om hobby’s te reali-seren en bijvoorbeeld om sport- of andere clubs in de buurt te bezoeken. ER werkt met een grote groep vrijwilligers die activiteiten met cliënten ondersteu-nen. Een sociaal netwerk ontwikkelen rondom cliënten ziet ER als belangrijke factor die bijdraagt aan kwaliteit van bestaan. Netwerkontwikkeling neemt daarom een belangrijke plaats in binnen de ondersteuning.
Ondersteuning speciaal gericht op kinderen met een handicap krijgt op diverse manieren vorm. Voor kinderen die thuis wonen is thuis-ondersteu-ning op maat mogelijk, gericht op ouders en kind. Ook begeleidt ER kinderen en leerkrachten op reguliere scholen. Wanneer het niet mogelijk is om naar een gewone basisschool te gaan, kunnen kinderen met een verstandelijke en/ of lichamelijke handicap naar verschillende orthopedagogische dagcentra. Deze centra bieden ook weekendopvang voor kinderen die door de week thuis wonen. Daarnaast biedt ER de mogelijkheid voor ‘meeleef-gezinnen’. Een kind groeit dan op in het eigen én een ander gezin waardoor de ondersteuning voor het kind gedeeld wordt zonder dat ouders de opvoeding uit handen hoeven geven. Ook een logeergezin is een optie. ER zoekt daarvoor vaste gezinnen
60
in de regio. Ouders, kind en logeergezin bepalen zelf hoe vaak en op welke momenten gelogeerd wordt.
De Inhoudelijk Ondersteunende Dienst (IOD) van ER biedt verschillende vor-men van specialistische behandeling en advies. Het kan gaan om medische zorg, bijzondere tandheelkunde, hulp bij eten en drinken, psychosociale hulp-verlening, geestelijke verzorging en communicatieadvies.
Kleinschalig wonen, deconcentratie locatie Reiger sdaal
ER vindt het belangrijk om kleinschalige huisvesting voor cliënten te ont-wikkelen in bestaande en nieuwe wijken in de regio. Dit geldt voor zowel de huidige als de nieuwe cliënten en houdt ook in dat de locatie Reigersdaal vervangen wordt. De deconcentratie van deze locatie betekent dat ongeveer 450 cliënten een nieuwe woonplek moeten krijgen met bijbehorende nieuwe vormen van dag- en vrijetijdsbesteding en werk. Cliënten verhuizen naar ver-schillende wijken in de omgeving. Eén van de grootste projecten is ‘De Draai’. Dit wordt een nieuw te bouwen, sociaal duurzame wijk in de gemeente Heer-hugowaard. In De Draai komen circa 3000 nieuwe woningen en men schat dat er tussen de 6000 en 7000 mensen komen wonen. Ongeveer 230 cliën-ten die nu op het Reigersdaal-terrein wonen, krijgen een nieuwe woning in deze wijk. Het betreft een omvangrijke verandering waarbij ook verschillende voorzieningen, activiteitencentra en ondersteuning een nieuwe vorm krijgen. ER werkt intensief samen met de gemeente Heerhugowaard om een woon-omgeving te creëren waarin veiligheid, sociale betrokkenheid en participatie daadwerkelijk vorm krijgen.
Financiële positie
In 2006 had ER een exploitatietotaal van € 76.274.805. Onderstaande tabel geeft een beeld van de financiële positie van ER en de ontwikkeling daarin in de periode 2002 tot en met 2006.
61