Oké, helder Dank!
126 8.1 Etnografie 1: Langs de
Lijn en Omstreken (EO- NOS)
technology as object of
journalism De foto’s komen nu via de schakelsoftware en niet via het titelsysteem. De reden: ‘Vanuit het titelsysteem kan ik maar één foto met een nieuwskop laten zien, en kan ik niet van foto wisselen. Met de schakelsoftware kan dat wel’, legt de beeldregisseur uit.
8.1. Etnografie 1: Langs de Lijn en Omstreken (EO- NOS)
media logic Via de intercomknop vertelt de regisseur buiten de uitzending aan de presentatoren wie Met Het Oog op Morgen presenteert en welke gasten er morgen in Langs de Lijn en Omstreken zitten. Als het item is afgelopen, vertellen de presentatoren in de microfoon deze informatie nog eens aan de luisteraar.
8.1. Etnografie 1: Langs de Lijn en Omstreken (EO- NOS)
media logic visual radio Terwijl de studio weer buiten beeld is dankzij een fullscreen foto met nieuwskop,
8.1. Etnografie 1: Langs de Lijn en Omstreken (EO- NOS)
media logic Het programma wordt standaard afgesloten met een korte sketch van een cabaretier
8.1. Etnografie 1: Langs de Lijn en Omstreken (EO- NOS)
media logic visual radio die nog fullscreen met een foto in beeld wordt gebracht 8.1. Etnografie 1: Langs de
Lijn en Omstreken (EO- NOS)
media logic Er wordt in de studio om gelachen, en na dit minuutje cabaret is het programma afgelopen. De audiotechnicus start de Ster
8.1. Etnografie 1: Langs de Lijn en Omstreken (EO- NOS)
media logic De regisseur bedankt samensteller en audiotechnicus. Wat opvalt: de beeldregisseur wordt niet expliciet bedankt. 8.1. Etnografie 1: Langs de
Lijn en Omstreken (EO- NOS)
de-convergence Als zij richting de studio vertrekt waar Met Het Oog op Morgen na de Ster vandaan komt, zegt ze gedag. Opnieuw volgt er geen dank, alleen een ‘doei’ uit de monden van de anderen in de regieruimte.
8.1. Etnografie 1: Langs de Lijn en Omstreken (EO- NOS)
media logic De samensteller en regisseur gaan van de regieruimte naar de andere kant van het glas, de studio in. Zij praten na met de presentatoren, terwijl de beeldregisseur dus al
vertrokken is. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio Terwijl de ‘Zometeen: Spraakmakers, 09:30-11:30 uur’ titel over het studiobeeld staat, komt de beeldregisseur de regieruimte binnen.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio Hij heeft eerst het Radio 1 Journaal geschakeld, en doet volgens het rooster nu nog een half uurtje Spraakmakers. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Om 09:32 uur is het nieuwsbulletin (van afstand gelezen) afgelopen, en start de audiotechnicus de tune van Spraakmakers.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio De beeldregisseur brengt de presentatrice in beeld en voorziet haar van een naamtitel onderin het shot. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio Terwijl de presentatrice de studiogasten aankondigt, moet de beeldregisseur snel de andere camera’s (zeven in totaal) bijstellen op deze gasten.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio Hij heeft immers geen tijd gehad tijdens het vorige programma, alles moet direct geregeld worden bij binnenkomst in de regieruimte. Het is snel geregeld, maar zorgt wel even voor wat (zichtbare) onrust.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
de-convergence Hij heeft immers geen tijd gehad tijdens het vorige programma, alles moet direct geregeld worden bij binnenkomst in de regieruimte. Het is snel geregeld, maar zorgt wel even voor wat (zichtbare) onrust.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Het eerste half uur van Spraakmakers is altijd gereserveerd voor het programmaonderdeel ‘Stand.nl’, met inbellers en studiogasten die over de stelling van de dag praten. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio De namen van deze sprekers zijn al voor het begin van het programma naar video@radio1.nl gemaild, waardoor de beeldregisseur al tijdens het vorige programma deze naamtitels heeft kunnen aanmaken.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
role convergence De namen van deze sprekers zijn al voor het begin van het programma naar video@radio1.nl gemaild, waardoor de beeldregisseur al tijdens het vorige programma deze naamtitels heeft kunnen aanmaken.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Na een korte introductie van de presentatrice wordt de tune van dit item ingestart, waarna de eerste studiogasten aan het woord komen.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio De beeldregisseur schakelt tussen de gasten en voorziet ze van naamtitels.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Ondertussen is er in de regieruimte onrust: er wordt gewerkt met een gedeeld document dat iedereen op zijn of haar computer open heeft staan om te communiceren, maar het programma werkt niet. Zo kan de (audio)regisseur niet beschikken over namen en telefoonnummers van inbellende gasten. Er wordt door de regisseur dan ook hardop over geklaagd. Ook een binnenkomende redacteur klaagt hardop.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
technology as object of
journalism Ondertussen is er in de regieruimte onrust: er wordt gewerkt met een gedeeld document dat iedereen op zijn of haar computer open heeft staan om te communiceren, maar het programma werkt niet.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic De regisseur belt ondertussen buiten de uitzending de eerste inbellers op, waarvan de nummers op een los papiertje zijn gekrabbeld door een redacteur.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Stand.nl gaat ondertussen gewoon verder. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic De complete draaiboekinformatie wordt bij Spraakmakers altijd op papier aan de presentatrice, audiotechnicus én beeldregisseur overhandigd door de producer van het programma.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Terwijl het item dus al begonnen is, krijgt de beeldregisseur pas om 09:37 uur deze A4’tjes over Stand.nl aangereikt. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
de-convergence Terwijl het item dus al begonnen is, krijgt de beeldregisseur pas om 09:37 uur deze A4’tjes over Stand.nl aangereikt. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio De korte NOS-items die gedurende het programma af en toe voorbij komen, zijn overigens wel via een digitaal draaiboek te benaderen. De beeldregisseur heeft deze informatie dan ook op één van de schermen openstaan. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
technology as object of journalism
De korte NOS-items die gedurende het programma af en toe voorbij komen, zijn overigens wel via een digitaal draaiboek te benaderen. De beeldregisseur heeft deze informatie dan ook op één van de schermen openstaan. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio Maar: de focus van de beeldregisseur is bij het studiogesprek. Vlak voordat de eerste inbellers in de uitzending komen, moet de beeldregisseur aan de producer de namen van deze mensen vragen, vanwege de problemen met het gedeelde document.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio De namen op de overhandigde papieren zijn namelijk achterhaald. Omdat de informatie nog niet de
beeldregisseur heeft bereikt op het moment dat de eerste inbeller in de uitzending is, brengt hij de stelling van de dag maar in beeld
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Uiteindelijk komt de producer de nieuwe informatie over de inbellers aan de beeldregisseur brengen. De nieuwe informatie is dan al een paar minuten bij de regisseur, die van de informatie gebruik moet maken om de inbel-gasten op te bellen buiten de uitzending.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio Uiteindelijk komt de producer de nieuwe informatie over de inbellers aan de beeldregisseur brengen. De nieuwe informatie is dan al een paar minuten bij de regisseur, die van de informatie gebruik moet maken om de inbel-gasten op te bellen buiten de uitzending.
128 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
de-convergence Uiteindelijk komt de producer de nieuwe informatie over de inbellers aan de beeldregisseur brengen. De nieuwe informatie is dan al een paar minuten bij de regisseur, die van de informatie gebruik moet maken om de inbel-gasten op te bellen buiten de uitzending.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio Inmiddels kan de naam en foto van de eerste inbeller alsnog door de beeldregisseur in beeld worden gebracht.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic De regisseur belt ondertussen een nieuwe telefonische gast op, de samensteller werkt stil maar druk typend door in het draaiboek op zijn laptop.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
de-convergence De beeldregisseur kan niet ‘live’ meekijken in dit draaiboek, en krijgt dus pas als onderwerpen helemaal af zijn de informatie op A4’tjes overhandigd. De
audiotechnicus kan wél in dit systeem. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Stand.nl loopt ondertussen nog steeds, de tweede inbeller komt aan het woord.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio Alleen de naam van deze persoon wordt door de beeldregisseur in beeld gebracht.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio Het is namelijk een ‘gewone luisteraar’: de beeldregisseur heeft wel naar een foto van deze persoon gegoogeld, maar in de korte tijd heeft hij “niet kunnen verifiëren of het daadwerkelijk de juiste foto is.”
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
de-convergence Het is namelijk een ‘gewone luisteraar’: de beeldregisseur heeft wel naar een foto van deze persoon gegoogeld, maar in de korte tijd heeft hij “niet kunnen verifiëren of het daadwerkelijk de juiste foto is.” En dus kiest hij het zekere voor het onzekere.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Deze tweede telefonische gast begint ondertussen wat driftig te praten, waarop de regisseur tegen de
audiotechnicus roept dat hij het geluid van deze persoon moet stopzetten.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic De presentatrice neemt het woord weer en praat verder met de eerste inbeller.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic De regisseur belt ondertussen een derde persoon buiten de uitzending op. Ze vertelt tegen een binnengewandelde redacteur in de regieruimte dat het iemand anders is geworden dan in het draaiboek gepland stond. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio De beeldregisseur vangt het gesprek op en vraagt de naam van deze nieuwe inbeller. De regisseur geeft de naam en gaat verder met haar werkzaamheden.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
role convergence De beeldregisseur vangt het gesprek op en vraagt de naam van deze nieuwe inbeller. De regisseur geeft de naam en gaat verder met haar werkzaamheden.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Deze derde inbeller wordt kort daarna door de presentatrice aangekondigd en door de audiotechnicus live in de uitzending geschoven.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio De beeldregisseur heeft net op tijd een naamtitel en foto van deze gast klaar en kan het onderin beeld vertonen met het titelsysteem.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Ondertussen komt een studiogast voor na tien uur de regieruimte binnengelopen. Een van de redacteuren vangt deze gast op en begint een gesprek met deze gast. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic De redacteur die verantwoordelijk is voor Stand.nl zit ook in de studio en moet door dit rumoer een koptelefoon opzetten om mee te kunnen luisteren met de uitzending. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Een vierde inbeller wordt inmiddels door de regisseur opgebeld, en zodra deze persoon hangt krijgt hij te horen dat hij “zometeen aan de beurt is, na deze spreker!”. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic De visual radio-uitzending staat wel aan op de schermen boven de regisseur en samensteller in de regieruimte, maar de focus ligt daar totaal niet op: er wordt geen blik op geworpen.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
de-convergence De visual radio-uitzending staat wel aan op de schermen boven de regisseur en samensteller in de regieruimte, maar de focus ligt daar totaal niet op: er wordt geen blik op geworpen.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Het uur loopt zo langzamerhand op het einde. De inbellers worden bedankt door de presentatrice, de studiogasten blijven in de studio zitten om na tien uur weer mee te praten.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic De Ster wordt door de audiotechnicus gestart, 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio de beeldregisseur zet weer een fullscreen titel met ‘Zometeen: Spraakmakers’ in beeld.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
de-convergence De studio blijft op de achtergrond (achter de titel dus, voor de duidelijkheid) te zien.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic De uuropening gebeurt op Radio 1 tijdens werkuren altijd live, dus na de Ster volgt niet direct het nieuwsbulletin, maar eerst nog een korte tease naar het vervolg van het programma door de presentatrice.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio De beeldregisseur haalt de ‘Zometeen’-tekst weg, laat de presentatrice in beeld zien, en brengt de fullscreen titel weer terug zodra zij klaar is met de aankondiging. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
de-convergence Het nieuwsbulletin wordt op afstand gelezen door de nieuwslezer.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio Even na tienen komt de volgende beeldregisseur binnen in de regieruimte. De diensten zijn verdeeld in 06:00-10:00 uur en 10:00-14:00 uur, en dus is het tijd om te wisselen. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio De eerste beeldregisseur legt kort uit aan de tweede beeldregisseur dat er voor het volgende item nog geen foto’s zijn binnengekomen in de algemene mailbox. Daarna vertrekt de eerste beeldregisseur. De tweede beeldregisseur haalt even koffie.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Ondertussen overleggen een redacteur en de samensteller over de inhoud van een volgend item.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic De redacteur vraagt ook gelijk aan de audiotechnicus of de volgorde van in te starten audiofragmenten klopt.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio De nieuwe beeldregisseur komt weer de regieruimte binnen en gaat zitten. Ze tweakt de remote controlled camera’s nog even wat, terwijl ze verzucht: “waarom maakt de andere beeldregisseur zulke rare shots’!”.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Na het nieuws wordt vervolgens door de presentatrice (kort) de filelezer live aangekondigd. Deze filelezer zit, zoals altijd, op afstand in een studio in Den Haag. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
de-convergence Deze filelezer zit, zoals altijd, op afstand in een studio in Den Haag.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio De ‘Zometeen’-titel blijft staan tijdens dit hele blokje. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Na de files volgt het tweede Ster-blok en daarna kan Spraakmakers weer worden hervat,
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio de fullscreen titel wordt stopgezet via het titelsysteem van de beeldregisseur.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic De audiotechnicus start tegelijkertijd de tune van het programma.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Tussen 10 en 10:30 uur komt in Spraakmakers dagelijks het zogenaamde ‘Mediaforum’ aan bod, waarbij studiogasten spreken over de ontwikkelingen in de media.
130 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic De presentatrice praat vandaag met drie studiogasten, die ze een voor een aankondigt en kort een vraag stelt. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio De beeldregisseur titelt deze gasten met een naamtitel onderin beeld.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic De samensteller typt ondertussen druk in het
draaiboeksysteem. Hij heeft absoluut nog steeds geen oog voor de visual radio-uitzending op het scherm boven hem. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
de-convergence Hij heeft absoluut nog steeds geen oog voor de visual radio-uitzending op het scherm boven hem.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
technology as object of journalism
De samensteller typt ondertussen druk in het draaiboeksysteem.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Het Mediaforum loopt door, 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio de beeldregisseur zet ondertussen foto’s klaar voor een reportage die na dit studiogesprek zal volgen. De foto’s zijn gemaild naar video@radio1.nl, al voor de start van het programma (om kwart over negen, om precies te zijn). 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
role convergence de beeldregisseur zet ondertussen foto’s klaar voor een reportage die na dit studiogesprek zal volgen. De foto’s zijn gemaild naar video@radio1.nl, al voor de start van het programma (om kwart over negen, om precies te zijn). 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
content convergence de beeldregisseur zet ondertussen foto’s klaar voor een reportage die na dit studiogesprek zal volgen. De foto’s zijn gemaild naar video@radio1.nl, al voor de start van het programma (om kwart over negen, om precies te zijn). 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio De beeldregisseur van voor tien uur had deze foto’s nog niet klaargezet voor zijn opvolgster.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio Deze nieuwe beeldregisseur schakelt met één hand tussen de camera’s, terwijl het gesprek in de studio doorloopt. De focus lijkt bij de foto’s voor het volgende item te liggen. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic De regisseur typt ondertussen informatie voor de presentatie in het gedeelde document (dat inmiddels weer werkt).
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
technology as object of
journalism De regisseur typt ondertussen informatie voor de presentatie in het gedeelde document (dat inmiddels weer werkt).
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
de-convergence Dit scherm is voor de beeldregisseur niet te zien. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio De geprinte informatie over het Mediaforum is tijdens het nieuws van tien uur wel naast het schakelpaneel van de beeldregisseur gelegd, maar de beeldregisseur is er nog niet aan toegekomen om die A4’tjes door te nemen.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio Zodoende is zij te laat als één van de studiogasten in het gesprek een cartoon benoemt. De beeldregisseur zoekt weliswaar de cartoon op, maar zodra deze klaar is om geschakeld te worden, gaat het gesprek in de studio alweer ergens anders over.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Inmiddels is een redacteur naast de beeldregisseur achter een pc gaan zitten.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Op de computer staat WhatsApp open, waarmee ze communiceert met een redactielid dat elders in Hilversum aan het werk is. “We overleggen over welke fragmenten de moeite waard zijn om los te knippen voor op sociale media”, vertelt de redacteur.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
content convergence “We overleggen over welke fragmenten de moeite waard zijn om los te knippen voor op sociale media”, vertelt de redacteur.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Het studiogesprek met de media-gasten loopt nog steeds. 8.2. Etnografie 2:
Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Een redacteur luistert mee en roept een inhoudelijke aanwijzing naar de samensteller. Die fluistert het via het intercom-systeem bij de presentatrice in.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Vervolgens praat de presentatrice naar een (audio)fragment toe, dat door de audiotechnicus wordt ingestart. Het duurt 23 seconden, maar de beeldregisseur toont geen foto of video.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic visual radio Het duurt 23 seconden, maar de beeldregisseur toont geen foto of video.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
de-convergence Het duurt 23 seconden, maar de beeldregisseur toont geen foto of video.
8.2. Etnografie 2: Spraakmakers (KRO- NCRV)
media logic Het is stil in de studio. De samensteller zit
voorovergebogen te typen in het draaiboeksysteem, en lijkt