EKSKURSIE MET FREI EN VANHOOZER

Hans Frei, soos reeds genoem, was deel van die Yale denkskool wat heftig afwysend op Ricoeur gereageer het. Wat Frei se bydrae belangrik maak, is dat hy in baie kringe beskou is as die verteenwoordiger van die Anselmiaanse en Barthiaanse aanpak waar die teologie nog op sy eie voorwaardes beskryf en beoefen word (vgl. Vanhoozer 1990:153, 154).

In sy bekende werk The Eclipse of Biblical Narrative, maak Frei (1974:124) ’n sterk saak uit teen wat hy noem “mediating theology”. Hy definieer die begrip (1974:129) so:

In other words, there is an area of human experience on which the light of the Christian gospel and that of natural, independent insight shine at the same time, illuminating it in the same way ... on the substantive point that both modes must be present and correlated they are all agreed.

Vanhoozer (1990:151) beskryf dit verder as ’n teologie wat die skeiding aanvaar tussen historiese feit, literêre betekenis en godsdienstige waarheid, maar dan tog poog om vas te hou aan beide die godsdienstige waarheid van “Christus” en die historiese aktualiteit van “Jesus”. Verder aan verduidelik hy die saak so:

In other words, the mediating theologians required a conceptual framework within which to read the biblical narratives if they were going to be meaningful – and this quite apart from the question of their truth. This is for Frei the great reversal that took place across the theological spectrum in the late eighteenth century: ‘interpretation was a matter of fitting the biblical story into another world with another story rather than incorporating that world into the biblical story’.

Dit is ’n plek soos hierdie waar die sin van ’n histories-hermeneutiese verantwoording weer duidelik word, ook die sin van liniêre benaderings wat ’n saak vanaf minder komplekse beskrywings na meer komplekse beskrywings volg. Allegorie word hier meer kompleks en in nuwe terme beskrywe en bedrywe, maar in wese kom dit op dieselfde saak neer.75 Dit word hier

119

ook as mediating theology beskrywe, maar in wese gaan dit om die begrip wat in hierdie studie geïdentifiseer is as korrelasie-teologie.

Dit is presies dit wat Frei ook by Ricoeur bespeur en Vanhoozer gaan voort om David Tracy as binne dieselfde raamwerk uit te wys. Hy toon aan (vgl. 1990:157) dat Tracy se artikel oor sy voorgenome teologiese program alreeds in sy vyf stellings ’n manifes vir mediating theology uitreik deurdat Christelike feit saam met menslike ervaring van meet af aan as uitgangspunte gestel word. Hy meld dan:

Tracy fits the Christian text into a general conceptual framework of meaningfulness provided by a phenomenology of religious experience. Such an enterprise is a variation on natural theology to which both Barth and Frei respond “Nein!”

Vanhoozer (1990:158-159) wys verder daarop dat die hele argument van Tracy se magnum opus,

The Analogical Imagination (1981) staan en val by die analogie tussen sekulêre en godsdienstige

klassieke werke (“classics”) en die wyse waarop hulle waarheid openbaar. Dit gaan daaroor dat ons in hierdie werke met belangrike waarhede oor onsself gekonfronteer word. Hy wys later daarop hoe Tracy ook kunswaarheid op hierdie selfde wyse beskrywe. Vanhoozer toon dan aan dat Tracy hiermee erken dat sy interpretasie van die Bybelse verhaal bloot nog ’n geval is wat volgens ’n algemene prosedure hanteer word:

In Tracy’s opinion the Bible is the Christian religious classic that presents, as do other classics, permanent and essential possibilities for human existence. Moreover, as with art, the truth of the Bible does not depend upon the events recorded therein actually having happened. Classic paintings and stories can reveal the truth of the human condition even if their reference is fictional rather than factual. ... Tracy’s Ricoeurian analysis of the gospel narratives permits him to see not only the parables but the story of Jesus itself as symbolic expression of universal truth. ... Ricoeur and Tracy follow Bultmann’s lead in claiming that the the NT offers the reader a new possibilty for self understanding. There is a price to pay for this hermeneutic strategy, however. Frei charges Ricoeur and Tracy with failing to preserve a ‘literal reading of the Gospels and thereby failing to preserve the indispensability of the person and actions of Jesus for Christian theology. (Vanhoozer se beklemtoning).

Vanhoozer (1990:159, 160) wys daarop dat Tracy (vgl. 1975:221) by geleentheid opmerk dat “the principal referent of the Gospel narratives ‘is the disclosure of a certain limit-of-being-in- the-world.’” Hy gaan dan voort om Frei se reaksie hierop te gee:

Frei suggests that on this account, the character of Jesus ‘is simply a temporary personal thickening’ of a certain set of attitudes. ... Frei judges this reading of the Gospel narratives to be ‘far closer to traditional allegorical than literal reading.’

Om hierdie ekskursie af te sluit, kan daar billikheidshalwe net ook melding gemaak word van Frei se ewewigtige analise. Vanhoozer (1990:160) wys daarop dat Frei toegee dat Ricoeur en

120

Tracy wel poog om ’n unieke betekenis aan Jesus Christus te gee, terwyl hulle algemene godsdienstige ervaring die verwysing van die Evangelieverhale maak. Hy is egter van mening dat dit ’n ongemaklike alliansie is wat werk met hermeneutiese doelstellinge wat in konflik met mekaar is.