Concept handboek GeoQ

S

Sttaapp22..

R

Riissiiccoo--iiddeennttiiffiiccaattiiee

Doel: Identificeren van risico’s die zich kunnen voordoen tijdens alle relevante

bouwprojectfases op dat moment.

Betrokkenen: Projectleider, betrokken en experts

Inhoud: Het identificeren van de risico’s wordt gedaan aan de hand van

de volgende aspecten:

-Geotechniek

-Geohydrologie

-Geo-ecologie

-Objecten in de ondergrond

-Contract / PvE

-Kwaliteit materiaal/ materieel en gegevens

Hierbij wordt per risico aangegeven of het risico te maken

heeft met het ontwerp, uitvoering of beheer.

Procedure:

Methode: -Identificeren aan de hand van databases

-Raadplegen ervaringsdeskundigen

-Raadplegen overige belanghebbende partijen

Hulpmiddelen Methode om risico’s te identificeren

-Literatuur onderzoek

-Checklisten o.a. GeoBrain

-Ervaringsdatabase o.a. GeoBrain

-Interviews

-Schriftelijke enquête

-Brainstormsessie

-EBR sessie

-Risicodossier

Aandachtspunten: Het is wenselijk dat de opdrachtgever betrokken is bij het identificeren van

risico’s.

Eindproduct: Lijst met risico’s verdeeld naar risicogroepen en projectfase en eerste invulling

van het risicodossier

S

Sttaapp33..

R

Riissiiccooccllaassssiiffiiccaattiiee//kkwwaannttiiffiicceerriinngg

Doel: Meer inzicht krijgen in de grootte van de risico’s

Betrokkenen: Projectleider, betrokken en experts

Inhoud: Risico’s kunnen worden geclassificeerd door kans en gevolg toe

te kennen, hierbij kunnen twee methode worden toegepast.

Semi kwantitatief

Het toekennen van een waarde aan kans en gevolg van het

risico op basis van ervaring.

Kwantitatief

Bij risicovolle projecten kan men er ook voor kiezen om kans en

gevolg te berekenen door het toepassen van onder andere het

tornado diagram.

Procedure:

Methode: Risico’s scoren (semi kwantifatieve methode):

Gevolgen van het risico becijferen

1 = klein gevolg (het project loopt geen groot gevaar)

5 = groot gevolg (gevolgen hebben zeer grote invloed

op het project)

Kans van optreden becijferen

1 = kleine kans (zeer waarschijnlijk zal het risico niet

optreden)

5 = grootte kans (het risico treedt vrijwel zeker op)

Ook kan men ervoor kiezen om risico’s te kwantificeren aan de

hand van het score model welke wordt toegepast bij EBR

sessies zoals hieronder afgebeeld.

Hulpmiddelen: Methodes voor classificatie

-EBR

-Delft GeoSystems

-Monte Carlo simulatie, invloedsdiagrammen en tornado diagrammen

Aandachtspunten: De meest essentiële risico’s weergeven in een matrix. Dit zijn niet alleen de

risico’s die hoog scoren maar ook risico’s die bijvoorbeeld voor de

opdrachtgever van belang zijn.

Eindproduct: Risico matrix met alle relevante risico’s ingeschat naar kans en gevolg.

METHODIEK RISICO CLASSIFICATIE EBR

KANS

Score = 1 Score = 2 Score = 3 Score

Kennis over risico Veel kennis Matig veel kennis Weinig tot geen kennis X

kennis

Termijn van optreden < 10% van project 10 – 50 % van project > 50 % van project X

termijn

Manier van optreden Chronisch (> 1maand) Semi-chronisch

(1 wk – 1 mnd) ^Semi-acuut (1 dg – 1 wk) ^X

^manier

Totale score Σ(Xi)

Totale score TOTALE KANS

Cat.1 3 < score £ 6 Beperkt tot Reëel

(10% - 50%)

Cat.2 6 < score £ 9 Reëel tot Groot

(>50%)

GEVOLG

Score = 0 Score = 2 Score = 3 Score

Tijd < 1 maand 1 – 4 maanden > 4 maanden X

tijd

Geld < € 300.000 € 300.000 - € 1.000.000 > € 1.000.000 X

geld

Kwaleit / Veiligheid /

Imago

Niet significant Beperkt en

aanvaardbaar

Significant en

onaanvaardbaar

X

kvi

Totale score Σ(Xi)

Totale score TOTALE GEVOLG

Cat.1 3 < score £ 6 Acceptabel gevolg

S

Sttaapp44..

V

Vaassttsstteelllleennvvaannmmooggeelliijjkkeebbeehheeeerrssmmaaaattrreeggeelleenn

Doel: Het reduceren van de risico’s door het vaststellen van beheersmaatregelen

Betrokkenen: Projectleider, betrokken en experts

Inhoud: De projectleider stelt in samenspraak met experts en anderen

relevante betrokken partijen mogelijke beheersmaatregelen

vast om een bepaalde mate van gevolgen en kans reductie te

bereiken. De beheersmaatregelen kunnen bestaan uit zowel

gevolgengerichte als oorzaakgerichte beheersmaatregelen,

hierbij dient met de aspecten kosten, tijd en effectiviteit

rekening gehouden te worden.

Procedure:

Methode: Procedure

-voor ieder relevant risico worden meerdere mogelijke

beheersmaatregelen vastgesteld

-de maatregelen worden getoetst op kosten, tijd en effectiviteit

-de beste maatregel wordt gekozen eventueel in samenspraak

met belanghebbende partijen

Hulpmiddelen: Mogelijke hulpmiddelen die hierbij gebruik kunnen worden:

-consequentie kaarten

-GeoLab

-GeoBrain

-HerMes

-Delft GeoSystems

Aandachtspunten: Niet alleen beheersmaatregelen die door het proces binnen GeoDelft

beïnvloeden kunnen worden genomen er moet ook gekeken worden naar

beheersmaatregelen bijvoorbeeld tijdens de uitvoering. Deze stap is erop

gericht om vanuit de gevonden risico’s beheersmaatregelen te selecteren,

hierbij moet men zich vooral richten op de gevonden risico’s en niet op het

totale bouwproject.

S

Sttaapp55..

E

Evvaalluuaattiieerreessuulltteerreennddeerriissiiccoopprrooffiieell

Doel: Creëren van overview en evalueren van overgebleven risicoprofiel nadat

beheersmaatregelen zijn ingevoerd.

Betrokkenen: Projectleider

Inhoud: In deze fase wordt het resterende risicoprofiel geëvalueerd en

een inschatting gemaakt van wat een aanvaardbaar

risiconiveau en het overall effect van de genomen maatregelen.

Hierbij moet aangesloten worden op het gewenste risicoprofiel

van de opdrachtgever.

Procedure:

Methode: -overzicht creëren van beheersmaatregelen en op elkaar

afstemmen.

-kosten, tijd en effectiviteit van totaal pakket van

beheersmaatregelen evalueren.

-overzicht verkrijgen van overgebleven risico profiel

Hulpmiddelen:

Aandachtspunten: Het is van belang dat er een totaal beeld ontstaat van het project en het

risicoprofiel.

Eindproduct: Een onderbouwde afweging van kosten en baten van de voorgestelde

beheersmaatregelen en resterend risicoprofiel.

S

Sttaapp66..

O

Ovveerrddrraacchhttvvoollggeennddeeffaassee

Doel: Het verdelen van risico’s tussen deelnemende partijen en het opstellen van een

risicodossier.

Betrokkenen: Projectleider

Inhoud: Wat wordt gezien als een aanvaardbaar risico

Is het risico acceptabel Welke andere mogelijkheden zijn er om

het risico te keren

Procedure:

Methode: Het dossier bestaat minimaal uit de volgende onderdelen:

-Inventarisatie van ongewenste gebeurtenissen (oorzaken van

de risico’s), onderverdeeld per projectfase;

-Aard van het risico (Categorie);

-Locatie of object waar het risico betrekking op heeft;

-Kwantificering van de kans van optreden en het gevolg in tijd,

geld en kwaliteit;

-Verantwoordelijke partij(en) voor het risico;

-Type en beschrijving van beheersmaatregelen;

-Risicoverdeling opdrachtgever/opdrachtnemer.

Hulpmiddelen: Voor het verdelen van risico’s tijdens de contractsfase

-Risico Verdeling Geotechniek (RV-G methode).

Voor het opstellen risicodossier

-Standaard lay-out risicodossier

Aandachtspunten: Het risicodossier moet begrijpelijk zijn voor de gebruikers, dit houdt in dat ook

niet technische mens het moeten kunnen begrijpen.

Eindproduct: Risicodossier met alle relevantie risico’s voor de fase waarin het project

verkeert en volgende fasen. Het document dient tevens als mogelijk

overdachtsdocument.

Kwantificering van risico’s welke gebruikt wordt in de EBR sessies.

Kansen

De totale kans dat een ‘Ongewenste gebeurtenis’ optreedt kan worden onderverdeeld in

een drietal aspecten. Deze aspecten zijn:

1. Kennis;

2. Termijn van optreden;

3. Manier van optreden.

Ad 1. Kennis

De hoeveelheid kennis over een ‘Ongewenste gebeurtenis’ bepaalt mede de kans dat

deze gebeurtenis optreedt. Is er weinig informatie over een ‘Ongewenste gebeurtenis’

bekend, dan is de kans van optreden onzeker en krijgt dit aspect een hoge score. Bij veel

kennis is dit uiteraard andersom. Het aspect ‘Kennis’ krijgt een drietal categorieën waarmee

de mate van de aanwezige kennis over een ‘Ongewenste gebeurtenis’ kan worden

aangegeven:

Ø Score 1 = Veel kennis beschikbaar;

Ø Score 2 = Matig veel kennis beschikbaar;

Ø Score 3 = Weinig tot geen kennis beschikbaar.

Ad 2. Termijn van optreden

De termijn dat een ‘Ongewenste gebeurtenis’ kan optreden, heeft eveneens een invloed

op de totale kans. Als een ‘Ongewenste gebeurtenis’ slechts gedurende enkele weken zou

kunnen optreden is de bijdrage aan de totale kans kleiner dan een ‘Ongewenste

gebeurtenis’ die gedurende de gehele projectfase kan optreden. Ook het aspect ‘Termijn

van optreden’ wordt onderverdeeld in een drietal categorieën:

Ø Score 1 = < 10% van het project;

Ø Score 2 = 10-50 % van het project;

Ø Score 3 = > 50 % van het project.

Ad 3. Manier van optreden

Met ‘Manier van optreden’ wordt bedoeld de mate waarin een ‘Ongewenste gebeurtenis’

zich aankondigt en dus de mate waarin hierop geanticipeerd kan worden. Als een

gebeurtenis zonder waarschuwing vooraf (acuut) optreedt krijgt het aspect een hoge score

en vice versa. De drie categorieën zijn:

Ø Score 1 = Chronisch optreden: Men ziet de gebeurtenis ruim van te voren

aankomen (> 1 maand). Ingrijpen is mogelijk;

Ø Score 2 = Semi-chronisch: De gebeurtenis kondigt zich op 1 tot 2 weken van te

voren aan. Ingrijpen wellicht mogelijk binnen enkele weken;

Ø Score 3 = Acuut / onverwachts: De gebeurtenis kondigt zich enkele dagen van te

voren aan. Mogelijkheid ingrijpen is twijfelachtig of in zijn geheel niet mogelijk.

Totale kans

De totale kans op een ‘Ongewenste gebeurtenis’ krijgt een onderverdeling in twee

categorieën:

Ø Categorie 1: 10 % (Klein) – 50% (Reëel);

Ø Categorie 2: > 50 % (Groot);

De categorie waarin een ‘Ongewenste gebeurtenis’ wordt geclassificeerd wordt bepaald

door de som van de afzonderlijke aspecten: Kennis, Termijn van optreden en Manier van

optreden.

In document Welke meerwaarde biedt de GeoQ-methode : een onderzoek naar de door GeoDelft ontwikkelde GeoQ -methode voor risicomanagement van de ondergrond (pagina 112-119)