Beschrijving GeoQ-proces (proces 1B)

De GeoQ-procescyclus is uitgevoerd voor de ontwerpfase van het project. Het

projectteam heeft er voor gekozen om niet de eerste stap van het GeoQ-proces expliciet uit

te voeren. De volgende onderdelen van het GeoQ-proces zullen een hoge mate van

aandacht krijgen binnen de simulatie, stap 2 Risico-identificatie, Stap 3 Risico classificatie /

kwantificatie en stap 4 vaststellen van beheersmaatregelen. Stap 5 en 6 van het Geo-

proces zullen niet worden doorlopen, voor de volledigheid zal er wel een beschrijving

volgen met gegevens die geconcludeerd kunnen worden uit voorgaande stappen.

7.4.1 Gegevens verzamelen

De eerste stap is het geven van een beschrijving van het project en de inhoud daarvan.

Eventuele onduidelijkheden of ontbrekende informatie kunnen in deze stap worden

geïdentificeerd en aangevuld. Onderdelen die voor dit project relevant zijn en waar

informatie en gegevens over verzameld zijn, zijn de volgende:

Ø Het tracé van de bestaande leidingen.

Ø Eisen die worden gesteld aan het ontwerp door het waterschap, met betrekking tot

het aanvragen van een vergunning voor het kruisen van de IJsselmeerdijk.

Ø Effecten van een mogelijke dijkverhoging in de toekomst.

Ø Eisen aan de gegevens die de Gasunie nodig heeft om sterkte berekeningen uit te

kunnen voeren aan de gasleiding.

11

Er is sprake van langsloopsheid als water langs de leiding kan lopen omdat de weerstand daar minder is dan

de weerstand in de grond.

7.4.2 Risico-identificatie

In deze fase worden de risico’s geïdentificeerd aan de hand van de zes risicoaspecten

die worden onderscheiden in het GeoQ-proces.

þ Geotechniek

þ Geohydrologie

þ Geo-ecologie

þ Objecten in de ondergrond

þ Contract / PvE

þ Kwaliteit materiaal/ materieel en gegevens

De identificatie heeft betrekking op de voor-ontwerpfase, ontwerpfase, uitvoeringsfase

en beheerfase. Hierbij heerst er een grijsgebied tussen geïdentificeerde risico’s uit de

ontwerpfase en beheerfase. Het maken van het ontwerp zal risico’s met zich mee brengen,

bijvoorbeeld de parameters benodigd voor het ontwerpen van het tracé moeten een

bepaalde mate van nauwkeurigheid hebben, als dit niet het geval is kunnen zich risico’s

voordoen. Risico’s die zich in de beheerfase voordoen, zoals een veranderende

grondbelasting op de gasleiding door het ophogen van de IJsselmeerdijk zijn risico’s uit de

beheerfase, maar er moet rekening mee gehouden worden in de ontwerpfase. In dit

ontwerpproject is GeoDelft niet verantwoordelijk voor de berekeningen van de gasleiding,

maar GeoDelft moet wel de parameters aanleveren om de berekeningen te kunnen maken.

Door het gebruik van voorspellingsmodellen naast de traditionele aanpak kan een

analyse van ervaringen mee worden genomen. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van de

voorspellingsmodellen binnen GeoBrain Boortechnieken. Deze maken het mogelijk om een

uitspraak te doen over de kans van optreden van een aantal bepalende ongewenste

gebeurtenissen, zie figuur 7.2. Hiermee wordt op eenvoudige wijze een koppeling

aangebracht tussen ontwerp en uitvoerbaarheid. De basis van de ingevoerde gegevens van

GeoBrain als voorspellingsmodel is gelegd in een EBR sessie, die is gehouden met

professionals uit de discipline boortechnieken. Het systeem kan project specifieke risico’s

aangeven aan de hand van een aantal parameters die worden ingevoerd. De risico’s

hebben vooral betrekking op de uitvoerbaarheid van het project. De risico’s die hieruit voort

zijn gekomen worden aangevuld met ervaringen en specifieke risico’s, die zich bij dit project

kunnen voordoen. De geïdentificeerde risico’s zijn in een tabel geplaatst. In deze

projectcase wordt aangenomen dat de geïdentificeerde risico’s, die voort zijn gekomen uit

de GeoBrain-sessie de belangrijkste risico’s zijn.

7.4.3 Risico classificatie / kwantificatie

Nadat de risico’s zijn geïdentificeerd en geordend naar bouwfase waar het risico

betrekking op heeft, zijn de risico’s gekwantificeerd. Dit zou moeten gebeuren op basis van

ervaring van voorgaande soortgelijke projecten en op inzicht van de geotechnische

adviseur. De kwalificatie heeft plaats gevonden op basis van een vijf puntsschaal.

Het is moeilijk gebleken om een juiste inschatting te maken van de risico’s naar kans en

effect. De oorzaak die hiervoor aangewezen kan worden, is dat er weinig ervaring en kennis

is bij GeoDelft met betrekking tot het inschatten van kans en effect. Risicoperceptie van

degene, die de risico’s inschat, heeft een grote invloed omdat er weinig referentie bestaat.

Gelet op de fase waarin het project zich bevindt en de omvang van de werkzaamheden

zoals die gangbaar zijn bij uitvoering van ontwerpwerkzaamheden, is het moeilijk gebleken

om tot de daadwerkelijke kwantificering van de risico’s te komen.

Figuur 7.2 Uitkomst GeoBrain

De inschatting die voor dit project is gemaakt, is gebaseerd op de classificatie die

GeoBrain toont. Risico’s die zijn aangedragen door de geotechnisch adviseur zijn niet

geclassificeerd.

7.4.4 Vaststellen van mogelijke beheersmaatregelen

Voor de risico’s die te groot worden geacht, moeten beheersmaatregelen genomen

worden. In deze simulatie heeft men zich in eerste instantie gericht op de mogelijkheid om

extra tools in te zetten, waardoor berekeningen nauwkeuriger gemaakt kunnen worden.

Hierbij ging het om veldonderzoek, monitoren en modelering. Deze hulpmiddelen dragen

aan de ene kant bij aan een beperking van de onzekerheid en aan de andere kant kan het

ontwerp worden geoptimaliseerd. Ook is er een experiment uitgevoerd met het toepassen

van het tornadodiagram. Hiermee kan de invloed van een parameter bepaald worden in een

bepaalde formule. Door de meest invloedrijke parameter beter te bepalen, zal de uitkomst

van de formule een nauwkeurigere waarde vertegenwoordigen. In bijlage 11 is het

experiment opgenomen en uitgewerkt.

Risico gestuurd grond- en laboratoriumonderzoek (GeoLab) kunnen bijdragen om het

inzicht te vergroten in de beheersing van diverse risico’s. Het verkrijgen van een goed beeld

van de laagopbouw en eigenschappen van diverse grondlagen is hierbij essentieel.

Inzichtelijk is gemaakt, welke geotechnische parameters uiteindelijk relevant zijn voor een

risico. Hierbij is het van belang dat er inzicht bestaat in de relatie tussen de te hanteren

ontwerpmodellen en de daarbinnen benodigde parameters. De keuze van het uiteindelijk uit

te voeren grond- en laboratoriumonderzoek hangt af van de grootte van het risico.

Elementen die in deze fase onderbelicht zijn gebleven, zijn de extra kosten die het

inzetten van de tools met zich meebrengt en de opbrengst in kwaliteit. Daarnaast is er

weinig aandacht besteed aan de mogelijkheid van het nemen van maatregelen die de

gevolgen beperken en later in het bouwproces effect zullen hebben. Er kan in de huidige

fase al wel gesteld worden dat het effect zal reduceren. Veel voorgestelde maatregelen

hadden een kansreducerend effect.

7.4.5 Resulterend risicoprofiel

7.4.6 Overdracht volgende fase

In deze fase wordt een risicodossier opgesteld, samen met de beschrijving van de

werkzaamheden ten aanzien van het beheersen van de risico’s vormt dit het

overdrachtsdocument.

In document Welke meerwaarde biedt de GeoQ-methode : een onderzoek naar de door GeoDelft ontwikkelde GeoQ -methode voor risicomanagement van de ondergrond (pagina 75-78)