Actoren
Vanaf de indiening van het burgerinitiatief in 2003 tot de koerswijziging in 2008 zijn de belangrijkste betrokken actoren de initiatiefnemers van de Dorpsraad Gaanderen en de gemeente Doetinchem. Opgetuigd wordt een constructie met een werkgroep en klankbordgroep, waarbij de betrokkenheid van de bewoners en stakeholders uit het gebied groot is. Vanuit de gemeente is een ecoloog nauw betrokken. Aan een ecologisch bureau, bureau Ecoplan, wordt opdracht gegeven om een plan te ontwerpen voor de inrichting van het gebied rond de Akkermansbeek. Ook waren natuurorganisaties aanwezig.
Er vindt vervolgens een verschuiving plaats van een grote rol van de bewoners via de werkgroep in de beginfase naar een grotere regierol van de gemeente. Vanaf 2008 neemt de gemeente duidelijker de regie, waarbij de betrokkenheid van werkgroep en klankbordgroep afneemt. De gemeente werkt samen met als belangrijkste partijen: de dorpsraad Gaanderen, het waterschap Rijn en IJssel, de buurgemeente Oude IJsselstreek en de direct aanwonenden van het park in Terborg. Verder wordt incidentele samenwerking gezocht met een zorginstelling en scholen. Het proces gaat voort als een participatief proces, waarin bewonersavonden worden georganiseerd, en op onderdelen van het plan coproductie plaatsvindt met omwonenden. Het initiatief voor het arrangement heeft gelegen bij burgers/bewoners; vervolgens is de besluitvorming opgepakt in een grote gemengde coalitie. De overheid lijkt hierin meer te zijn dan een participant, maar besluiten worden wel in de coalitie genomen (werkgroep en klankbordgroep). De overheid neemt later sterker de regie op zich voor de koerswijziging en uitvoering van het project.
Discours
Het doel van de initiatiefnemers is de aanleg van een groene zone die als park kon worden benut. Het motief van de initiatiefnemers is om een groenzone / natuurontwikkelingszone te ontwikkelen in hun gemeenschap. Hiervoor proberen ze steun te verwerven vanuit de gemeente Doetinchem door een burgerinitiatief in te dienen. De steunverwerving verloopt via politieke agendavorming. Met het burgerinitiatief bewandelt de dorpsraad een weg die via de institutionele structuren verloopt. De motivatie is gemeenschapsbelang. De gemeente heeft zelf daarnaast een woningbouwdoelstelling. Deze doelen zijn op een zeker moment gecombineerd. Er is daarbij een ecologisch plan ontstaan, mede omdat de betrokken ambtenaar vanuit de gemeente een ecoloog is.
52 WOt-werkdocument 306 Na de koerswijziging in het groenbeleid (2008) zijn de doelen gaan schuiven: het doel van het gemeentelijk groenbeleid wordt een recreatief (in plaats van vooral ecologisch) groenbeleid, dat tot stand moet komen met betrokkenheid van bewoners. Het discours kan worden benoemd als ‘recreatief groen’. Het motief van de gemeente is haar publieke verantwoordelijkheid/ publieke belangen. De gemeente heeft voor haar doelen de steun proberen te verwerven via bewonersavonden, en door (bilateraal) actieve betrokkenheid te zoeken van bewoners en omliggende instituties, zoals een school, een verzorgingstehuis en het waterschap.
Er zijn enkele bijkomende doelen van betrokken andere partijen mee gekoppeld:
• Verzorgingshuis Antonia: de aanleg van een verhard pad, in verband met de toegankelijkheid voor rolstoelen en de aanleg van een pad tot het terrein van Antonia.
• Het waterschap als betrokkene had alleen een eigen doel: de verbreding van het schouwpad dat langs de Akkermansbeek loopt.
• Nevendoel gemeente: sanering van een kleine vuilstort. Dit is een beleidsdoel vanuit de provinciale vuilstortsaneringskaart, waar de gemeente verantwoordelijk voor is.
Spelregels
De spelregels wisselen enigszins gedurende het project en laten een mix van mechanismen zien. Er is sprake van een participatieve startfase. Vervolgens heeft de gemeente de regie teruggepakt, waar de betrokkenen ook blij mee zijn. De realisatie kan daardoor eindelijk met vaart van start. Vervolgens loopt het informele contact met de Dorpsraad wel door. Het contact tussen de Dorpsraad en de gemeente gaat vaak via een tussenpersoon in de vorm van een wijkwerker. Het contact van de projectleider vanuit de gemeente verschuift in die fase, vanaf 2008, echter meer naar met name omwonenden en omliggende instanties, waarmee bilateraal/soms informeel wordt langsgegaan of afspraken worden gemaakt. Er is genoeg flexibiliteit om hun inbreng mee te nemen. Een subsidie van de provincie maakt dat de gemeente vrij ruim bij kas zit en extra’s kan uitvoeren. Op onderdelen is er later ook weer sprake van open coproductie, bijvoorbeeld het ontwerp van de speelweide en een speelbos samen met scholen en omwonenden. De coördinatie verloopt via mobilisatie van omwonenden etc., maar dan geregisseerd door de gemeente. Deze spelregels zijn gebaseerd op een combinatie van mobilisatie en autoriteit. De toegangsregels zijn te omschrijven als flexibele coalitievorming. Toegang om mee te praten wordt vooral bepaald door geografie/ locatie (omwonenden, omliggende instanties) en daarnaast wordt dit georganiseerd via bewonersavonden. Een andere toegangsregel is de financiering van eigen doelen, wat het waterschap en de gemeente Oude IJsselstreek toegang oplevert.
Macht en hulpbronnen
De gemeente Doetinchem heeft alle hulpbronnen in handen om vanaf 2008 de realisatie met vaart in gang te zetten: ze heeft draagvlak, geld (vanuit het groenbeleid), grond en een plan. Slechts een kleine strook hoeft te worden aangekocht, de rest van de grond is al in eigendom; twee pachters zijn uitgekocht. Er zit ook politieke prioriteit op vaart achter het project. De gemeente heeft namelijk net een koerswijziging in het groenbeleid doorgezet, waarbij het laten zien wat het groenbeleid oplevert (aan de hand van voorbeeldprojecten) grote prioriteit heeft. Hiervoor zijn uren van een ambtenaar beschikbaar. Tachtig procent van de financiering kwam van de gemeente. Overige middelen zijn er wel maar zijn niet noodzakelijk om het rond te krijgen:
• het waterschap heeft de verbreding van het schouwpad gefinancierd;
• er is subsidie verkregen van de provincie, o.a. voor sanering van een vuilstort;
• de gemeente Oude IJsselstreek, de naburige gemeente, heeft de aanleg van een brug over de Akkermansbeek betaald. Deze gemeente heeft bewoners aan de rand van het park, in Terborg. Deze gemeente heeft er een recreatiegebied voor zijn bewoners bijgekregen.
De hulpbronnen worden in dit arrangement dus vooral gecontroleerd door de overheid. Het geld van de gemeente komt vanuit eigen beleid. De gemeente zet dat in voor eigen beleidsdoelen, met in dit
geval ook een koerswijziging van het plan. Op het aspect invloed is echter een mengeling te zien. In eerste instantie betrekt de gemeenschap de invloed van de gemeente voor eigen doelen. De Dorpsraad heeft een grote invloed gehad door het initiatief. Hoewel de gemeente die beslismacht grotendeels overneemt met als motivatie de realisatie van een publieke goed, groen, is er in het arrangement sprake van een gedeelde invloed, gericht op consensus. De gemeente geeft het proces vorm als een open participatief proces, met elementen van co-productie.