VERSIE 2010
Hoewel de meeste gepubliceerde onderzoeken een therapieduur van maximaal 20 sessies rapporteren, bestaat enige consensus over het feit dat dit aantal in de praktijk niet voor iedereen voldoende of nodig is (de Beurs e.a., 2001). Om snelle terugval te voorkomen, is het raadzaam ernaar te streven de patiënt 'echt depressievrij' te krijgen, bijvoorbeeld met een HDRS-score lager dan 8 gedurende enige weken. Bij ernstig depressieve mensen duurt het doorgaans langer om dit resultaat te bereiken. Er is tevens een aanwijzing dat het bij lichte depressies juist goed is het aantal sessies te beperken (Barkham e.a., 1996). Voor patiënten met recidiverende depressies lijkt het bereiken van deze mate van herstel onvoldoende om te beschermen tegen terugval. Er zijn aanwijzingen dat het nuttig is na herstel een zeer kortdurende vorm (8-10 sessies) van cognitieve therapie te starten (Vittengl e.a., 2007, Ma & Teasdale, 2004, Bockting e.a., 2005). Een recente meta-analyse wees uit dat CT of CGT toegepast tijdens de acute depressieve fase een profylactisch effect heeft op lange termijn, daarnaast beschermt de toepassing van een kortdurende CT na herstel (al dan niet na een andersoortige behandeling, inclusief antidepressiva) bij patiënten met recidiverende depressies tegen opeenvolgende terugval (Vittengl e.a., 2007).
De Richtlijnwerkgroep is van mening dat het niet mogelijk is om voor psychologische/psychotherapeutische interventies bij de depressieve stoornis een algemene optimale therapieduur vast te stellen. De
Richtlijnwerkgroep is van mening dat naar een zo kort mogelijke therapieduur moet worden gestreefd, en tevens naar een stabiele remissie. Om terugval te voorkomen, dient de therapie te worden „uitgeslopen‟ of te worden gevolgd door laagfrequente „onderhoudstherapie‟. CGT toegepast tijdens de acute fase heeft een duurzaam effect ten aanzien van preventie van terugval. Een HDRS-score van minder dan 8 (of een vergelijkbare score op een ander instrument) gedurende 4 weken, kan als globaal criterium voor „stabiele remissie‟ gehanteerd worden.
Wetenschappelijke onderbouwing: Literatuur
Barkham, M., Rees, A., Shapiro, D.A., e.a. (1996). Outcomes of time-limited psychotherapy in applied settings: replicating the Second Sheffield Psychotherapy Project. Journal of Consulting and Clinical
Psychology, 64,1079-85.
Barkham, M., Shapiro, D.A., Hardy, G.E., e.a. (1999). Psychotherapy in two-plus-one sessions: outcomes of a randomized controlled trial of cognitive-behavioral and psychodynamic-interpersonal therapy for subsyndromal depression. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 67, 201-211.
Beurs, E. de, van Dyck, R., van Balkom, A.J.L.M., e.a. (2001). Geven „randomised controlled trials‟ de goede informatie voor de klinische praktijk? Tijdschrift voor Psychiatrie, 43, 41-47.
Blatt, S.J., Zuroff, D.C., Bondi, C.M., e.a. (2000). Short- and long-term effects of medication and psychotherapy in the brief treatment of depression: further analyses of data from the NIMH TDCRP.
Psychotherapy Research, 10, 215-234.
Bockting, C. L., Schene, A. H., Spinhoven, P., Koeter, M. W., Wouters, L. F., Huyser, J., & Kamphuis, J. H. Preventing relapse/recurrence in recurrent depression with cognitive therapy. A randomized controlled trial.
Journal Of Consulting And Clinical Psychology, 2005 Aug.; Vol., vol. 73, no. 4, pp. 647-657.
Dorrepaal, E., van Nieuwenhuizen, C., Schene, A., e.a. (1998). De effectiviteit van cognitieve en
interpersoonlijke therapie bij depressiebehandeling: een meta-analyse. Tijdschrift voor Psychiatrie, 40, 27-39. Fava, G.A., Ottolini, F., & Ruini, C. (1999). The role of cognitive behavioural therapy in the treatment of unipolar depression. (Brief en reactie). Acta Psychiatrica Scandinavica, 99, 394-396.
Gortner, E.T., Gollan, J.K., Dobson, K.S., e.a. (1998). Cognitive-behavioral treatment for depression: relapse prevention. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 66, 377-384.
Hautzinger, M., & de Jong-Meyer, R. (1996). Cognitive-behavioural therapy versus pharmacotherapy in depression. In C. Mundt M.J., Goldstein, K. Hahlweg e.a. (Red.), Interpersonal factors in the origin and course
of affective disorder (pp. 329-340). London: Gaskell/Royal College of Psychiatrists.
Jarrett, R.B., Basco, M.R., Risser, R., e.a. (1998). Is there a role for continuation therapy for depressed outpatients? Journal of Consulting and Clinical Psychology, 66, 1036-1040.
Jarrett, R.B., Kraft, D., Doyle, J., e.a. (2001). Preventing recurrent depression using cognitive therapy with and without a continuation phase. Archives of General Psychiatry, 58, 381-388.
Leff, J., Vearnals, S., Brewin, C.R., e.a. (2000). The London intervention trial: randomised controlled trial of antidepressants v. couple therapy in the treatment and maintenance of people with depression living with a partner: clinical outcome and costs. British Journal of Psychiatry, 177, 95-100.
Leichsenring, F. (2001). Comparative effects of short-term psychodynamic psychotherapy and
cognitive-behavioral therapy in depression: a meta-analytic approach. Clinical Psychology Review, 21, 401-419.
Ma, S.H., Teasdale, J.D. (2004). Mindfulness-based cognitive therapy for depression: replication and exploration of differential relapse prevention effects. J Consult Clin Psychol. 72,31-40.
McDermut, W., Miller, I.W., & Brown, R.A. (2001). The efficacy of group psychotherapy for depression: a meta-analysis and review of the empirical research. Clinical Psychology: Science and Practice, 8, 98-116. Pintor, L., Gasto, C., Navarro, V., e.a. (2003). Relapse of major depression after complete and partial depression. Journal of Affective Disorders, 73 (3), 237-44.
Rush, A.J., & Thase, M.E. (1999). Psychotherapies for depressive disorders: a review. In M. Maj & N. Sartorius (Red.), Depressive disorders (pp. 161-206; commentaren 207-232). WPA Series Evidence and Experience in Psychiatry, Vol.1. New York: Wiley.
Vittengl JR, Clark LA, Dunn TW, Jarrett RB. Reducing relapse and recurrence in unipolar depression: a comparative meta-analysis of cognitive-behavioral therapy's effects. J Consult Clin Psychol. 2007;75:475-88 Westen, D., & Morrison K. (2001). A multidimensional meta-analysis of treatments for depression, panic, and generalized anxiety disorder: an empirical examination of the status of empirically supported therapies.
Journal of Consulting and Clinical Psychology, 69, 875-899; commentaren 900-913.
Niveau 2 Uit follow-uponderzoeken met een duur van 3 maanden tot 2 jaar is aannemelijk gebleken dat de gemiddeld bereikte
post-therapieverbeteringen op deze termijn behouden zouden kunnen worden.
Niveau 1 Het is aangetoond dat hoe minder
volledig het herstel na acute behandeling is, hoe groter de kans op (spoedige) terugval.
Niveau 1 Het is aangetoond dat C(G)T
toegepast tijdens de acute
depressieve fase een profylactisch effect heeft op lange termijn.
Niveau 1 Het is aangetoond dat bij
recidiverende depressie, met name bij patiënten met minimaal 3 voorgaande episoden, vervolg CT overwogen zou moeten worden (Preventieve Cognitieve Therapie of MBCT)