Belemmeringen coproductie kwetsbare burgers Fledderus

Belemmeringen dienen het hoofd geboden te worden. Lastig genoeg is het om de belemmeringen te herkennen als zijnde schadelijk voor de mechanismen. Eenmaal herkent kunnen ze gezamenlijk stappen zetten om de tegenwerkingen te beteugelen.

Tabel 22: belemmeringen kwetsbare burgers Fledderus (2015)

Belemmering – is er sprake van … Score (Ja/Nee) – invloed op mechanisme

Zelfselectie Ja – positieve invloed op doeltreffendheid,

inlusiviteit en openheid

Organisatieselectie Ja – geen invloed op mechanismen tot op heden Ondersteuning door organisatie Ja – geen invloed op mechanismen tot op heden

Betrokkenheidsproblematiek door coproducerende burgers

Ja – negatieve invloed op inclusiviteit

Zelfselectie

Zelfselectie is hardnekkig in Dolphia, maar de sociale hypotheek is vrij succesvol in het bekampen ervan. Het collectieve zelfvertrouwen van Dolphia, zoals respondent 5 het noemt, is laag. Het buurthuis is echter wel een goed middel om dat te doorbreken. En zeggen respondenten: dan moet je inderdaad bij de kinderen beginnen. Die zijn nog niet gedisciplineerd met het lage collectieve zelfvertrouwen. Bestuursleden (7 en 8) geven aan dat als je zegt dat je uit Dolphia komt mensen je veelal met de nek aankijken. Respondent 2 zegt daarover het volgende: “mensen die solliciteren, en mensen horen, goh, je bent woonachtig op Dolphia, dat is gewoon een negatief aspect bij je sollicitatie.” Het geven van vertrouwen aan mensen die dat nog nooit hebben gekregen helpt wel, zo zegt respondent 3: “in gesprekken zit, dat klopt wel, […] die onzekerheid […], in november 2017 begon ik dan hier, dat ik in februari 2018 wel eens heb gezegd, kijk eens hoe fantastisch werk je hebt gedaan en wat je wel hebt bereikt. Dat is een vorm van zelfselectie dan misschien.”

De sociale hypotheek als interventie geeft de geactiveerde burgers een spiegel. Het onderzoek laat ook zien dat er sprake is van zelfselectie in de wijk. De sociale hypotheek zorgt er echter voor dat de burgers die actief zijn in het buurthuis zichzelf uitdagen. Zij erkennen het probleem en zien het buurthuis als stap in de goede richting. De geactiveerde burgers hebben een goede invloed op het mechanisme doeltreffendheid, inclusiviteit en openheid.

Organisatieselectie

Ook bij de gemeente Enschede is organisatorische onzekerheid bij coproduceren met kwetsbare burgers. Dit komt door verschil in opvatting over hoe de gemeente de ondersteuning stabiel moet vormgeven. Het overhevelen van verantwoordelijkheid verandert niets aan de manier waarop de gemeente ondersteuning moeten geven, wel de hoeveelheid ondersteuning dat de gemeente geeft. In de manier waarop de gemeente ondersteuning moet geven staan weer de zorgende en de facilitators tegenover elkaar. De zorgende streven naar een speciale behandeling, iets wat lijkt op cultuurherkenning en sociaaleconomisch inlevingsvermogen. De facilitators streven naar een gelijke behandeling voor kwetsbare en niet kwetsbare burgers. Het is een strijd tussen, extreem geformuleerd, de fluwelen handschoen en de harde aanpak.

Deze belemmeringen spelen intern, maar hebben tot op heden geen effect gehad op de coproductie en daarmee de mechanismen. Als de spanningen intern hun weerslag vinden op de

relatie tussen gemeente en bestuur Dolphia dan kunnen in de toekomst de mechanismen doeltreffendheid, transparantie en openheid negatief worden beïnvloed.

Betrokkenheid coproducerende burgers

Er is telkens gemerkt dat de energie snel afnam. Dat er een groot afbreukrisico is, komt voor een deel door de lage inclusie, maar ook door de betrokkenheid van de Dolphianen die wel actief zijn. Een klein groepje doet goed werk. Sommigen die wel actief zijn, zijn dat op een voor het buurthuis schadelijke conjuncturele wijze. De problematische betrokkenheid van kwetsbare burgers is als belemmering vooral van negatieve invloed op de inclusiviteit.

Ondersteuning door organisatie

Ja, ook de kwetsbare burgers in het bestuur Dolphia hebben meer ondersteuning nodig, dan niet kwetsbare burgers. Zij zijn, om met de woorden van de transformatie Sociaal Domein te spreken, minder zelfredzaam. Deze belemmering strookt met het streven naar minder ondersteuning van de gemeente Enschede. De gemeente Enschede wil in het kader van een transformatie van sturen/zorgen naar faciliteren. De insteek van de sociale hypotheek is probleemoverheveling: door de Dolphianen eigenaarschap te geven en vergaande verantwoordelijkheid middels coproductie verwacht het in de toekomst minder ondersteuning van professionals te kunnen besteden. Bij niet kwetsbare burgers zou dat mogelijk zijn. Maar de theorie laat zien dat kwetsbare burgers meer ondersteuning nodig hebben. In de praktijk is te zien dat deze extra ondersteuning door de gemeente Enschede altijd netjes is gegeven tot op heden, zich bewust van de kwetsbaarheid van de burgers waarmee het coproduceert, maar de organisatie wil nu toe naar een nieuwe fase van minder ondersteuning en meer faciliteren. Dit zorgt intern, en in de toekomst ook bij het buurthuis, voor de spanningen beschreven bij organisatieselectie.

Als de ondersteuning qua stabiliteit afneemt, dan vergroot dit het afbreukrisico. De zorgende zijn angstig dat het bestuur Dolphia dan de handdoek in de ring gooit. De gemeente moet zorgen dat de ondersteuning qua intensiteit afneemt, maar qua stabiliteit gelijk blijft. De bestuursleden zijn blij met de ondersteuning, maar kleine veranderingen kunnen het vertrouwen snel schaden. Het streven naar minder intensieve ondersteuning kan in de toekomst de mechanismen openheid en verantwoordelijkheid negatief beïnvloeden.