Bronnen en literatuur
Bijlage 4 Analyseprotocol Kompas, uitzending van 26 januari 1967 417
Onderdelen Beeld Geluid/tekst Camera
Voxpops 1 1. Vliegbasis 1. Geluid van vliegtuigen 1. Long-shot (LS),
establishing 2. Twee stewardessen
komen het beeld in
rennen
2. Geluid van hakken van pumps 2. Middenshot (MS) 3. Verslaggever komt gedeeltelijk in beeld en stewardessen 3. Verslaggever: ‘Dames, heeft u een idee wie de grote verliezende partij zal worden?’
3. MS
4. Stewardessen lachen in camera
4.
- Stewardess 1: ‘Ik denk de KVP.’
- Stewardess 2: ‘Ik denk dat de Boerenpartij veel zetels zal verliezen.’
4. MS 5. Piloot 1 5. ‘PvdA.’ 5. MS 6. Twee andere stewardessen 6. - Stewardess 3: ‘PvdA.’
- Stewardess 4: ‘Ja, dat denk ik ook.’
6. MS
7. Jongeman 1 op straat 7. ‘KVP.’ 7. MS
8. Man 1 op straat 8. (Op de achtergrond zijn
auto’s te horen) ‘PvdA.’
8. MS
9. Man 2 op straat 9. (Stadsgeluiden op
achtergrond) ‘KVP’.
9. MS
10. Vrouw 1, terwijl ze in een auto stapt
10. ‘Ik denk de Boerenpartij.’ 10. MS 11. Man 3 lachend op straat 11. (Stadsgeluiden op achtergrond) ‘De KVP is de grootste verliezer. Dat zegt De Telegraaf, dus dan zal dat wel zo zijn!’
11. MS
12. Jongeman 2 op straat 12. ‘PvdA.’ 12. MS
13. Man 4 op straat 13. (Stadsgeluiden op
achtergrond) ‘De
Boerenpartij bracht niet wat we ervan verwacht hadden.’
13. MS
14. Man 5 op straat 14. (Stadsgeluiden op
achtergrond) ‘De KVP.’
14. MS
15. Man 6 op straat 15. (Stadsgeluiden op
achtergrond) ‘De
Boerenpartij.’
15. MS
16. Man 7 op straat 16. (Stadsgeluiden op
achtergrond) ‘De KVP.’
16.MS
417
Kompas (26 januari 1967), Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Archieven en documentatie, Televisiecollectie, VHS V55822.
17. Vrouw 2 op straat 17. ‘De PvdA.’ 17. MS 18. Jongeman 3 met op
achtergrond een stukje natuur
18. ‘De Nacht van
Schmelzer is daar de oorzaak van.’
18. MS
Interviews 1 19. Norbert Schmelzer
(Fractievoorzitter KVP)
zittend tegen een donkere achtergrond met een paar boeken
NB: Alle interviews met de politici vinden in deze setting plaats
19. ‘I.v.m. de verkiezingen van 1963 verwacht ik 1 zetel verlies, zodat de KVP
op 49 zetels zou
uitkomen. Op de
meevaller van één
restzetel van de vorige verkiezingen durf ik niet meer te hopen.’
19. Close-up (CU) links in
beeld. Schmelzer kijkt
recht in de camera
20. Onbekend 1 20. ‘Ik verwacht een
behoorlijke achteruitgang voor de KVP.’
20. CU
21. Hans Van Mierlo (Fractievoorzitter D66)
21. Verslaggever: ‘Wie zullen de grote verliezers zijn bij deze verkiezingen?’
21. CU
22. Van Mierlo 22. ‘De KVP denk ik. Voor
onze partij kan ik alleen maar winst verwachten,
we hebben niets te
verliezen.’ (Van Mierlo begint te grinniken en ook de verslaggever hoor je grinniken)
22. CU
23. Van Mierlo 23. Verslaggever: ‘Hoeveel
zetels denkt u te halen?’
23. CU
24. Van Mierlo 24. ‘Minstens zes.’ 24. CU
25. Onbekend 2 25.’Ik vermoed dat we
vooruit zullen gaan, ik denk minstens zes zetels.’
25. CU
26. Onbekend 2 26. Verslaggever: ‘Hoeveel
heeft u er nu?’
26. CU
27. Onbekend 2 27. ‘Vier.’ (Verslaggever
mompelt: ‘Ja.’)
27. CU 28. Gerard Nederhorst
(Fractievoorzitter PvdA)
28. ‘Ik ben geen profeet dus ik wil me niet aan een concreet cijfer binden, maar dat er winst in zal zitten, daarvan ben ik zeker.’
28. CU
29. Bauke Roolvink
(Fractieleider ARP)
29. ‘Ik verwacht een kleine winst. De ARP heeft dat verdiend.’
29. CU
30. Henk Beernink
(Fractievoorzitter CHU)
30. ‘De hypothese geeft ons zo’n 10/15 zetels. De
Telegraaf geeft ons 14
zetels, ik denk dat het ongeveer daar tussenin komt te liggen.’
30. CU
31. Edzo Toxopeus
(Fractievoorzitter VVD)
31. ‘Vier af bij de KVP, één af voor de PvdA en drie wellicht bij voor ons.’
(Verslaggever mompelt: ‘Ja.’)
32. Poulus Voogd (Groep Voogd, ex-Boerenpartij)
32. Verslaggever: ‘Meneer Voogd, u bent uitgetreden
uit de Boerenpartij.
Hoeveel zetels verwacht u te halen met uw nieuwe partij?’
32. CU
33. Voogd 33. ‘Kijkt u eens, meneer,
alles wat wij halen is winst. (Verslaggever: ‘Ja.’) Ik hoop 2 of 3 zetels, want een fractie van één man is een zwaar leven.’
33. CU
34. Voogd 34. Verslaggever:
‘Waarom gelooft u dat u
zoveel stemmen zult
krijgen?’
34. CU
35. Voogd 35. ‘Kijk meneer, ik heb
die Boerenpartij van
binnenuit meegemaakt en ik heb zoveel gezien dat ik die partij een gevaar voor onze democratie ben gaan vinden.’
35. CU
36. Lege stoel met
boekenkasten op
achtergrond
36.
Verslaggever/voice-over: ‘Drie keer
uitgenodigd maar niet
verschenen. De heer
Koekoek van de
Boerenpartij. Zijn
commentaar: Laat
iedereen maar praten. Ik heb geen belang bij de TROS, ze hebben me zelfs niet willen inschrijven als lid.’
36. MS
37. Cornelis van Dis
(Fractieleider SGP)
37. Verslaggever: ‘Meneer van Dis, u als fractieleider
van de SGP. Wat
veronderstelt u voor de
komende verkiezingen,
winst of verlies?’
37. CU
38. Van Dis 38. ‘Nou, we zullen al heel
blij zijn wanneer we hetzelfde aantal mogen behouden als nu.'
38. CU
39. Van Dis 39. Verslaggever: ‘Dat is?’ 39. CU
40. Van Dis 40. ‘Drie.’ 40. CU
41. Van Dis 41. Verslaggever: ‘Aha.
Waarom denkt u dat deze constante zetelverdeling zo blijft?’
41. CU
42. Van Dis 42. ‘Sinds de Tweede
Wereldoorlog hebben we 42. CU
een constant percentage kiezers gehad.’
43. Onbekend 3 43. ‘Dat is moeilijk te
bepalen voor de tijd, het is geen knikkerspelletje.’
43. CU
Voxpops 2 44. Man 1 op straat 44. (Stadsgeluiden op
achtergrond) ‘Ze beloven een heleboel en er komt zo weinig van terecht.’
44. MS
45. Man 2 op straat 45. Verslaggever: ‘Dan
wordt er erg veel
gesproken over
duidelijkheid in de
politiek. Vind u de politiek in Nederland wel zo duidelijk?’
45. MS
46. Man 2 op straat 46. (Stadsgeluiden op
achtergrond) ‘Nee. Maar ik niet alleen hé! Zelfs Wim Kan heeft er niets van kunnen maken.’
46. MS
47. Piloot 1 op vliegveld 47. (Vliegtuiggeluiden op
achtergrond) ‘Als ik het eerlijk mag zeggen, nee.’
47. MS
48. Man 3 op straat 48. ‘Ja, ik vind van wel.’ 48. MS
49. Man 4 op straat 49. (Stadsgeluiden op
achtergrond) ‘Ik moet
eerlijk zeggen, nee het is helemaal niet duidelijk. De laatste tijd is het helemaal niet duidelijk geweest in de politiek.’
49. MS
50. Man 5 op straat 50. (Stadsgeluiden op
achtergrond) ‘Voor mij wel, omdat ik politiek nogal geschoold ben.’
50. MS
51. Man 6 op straat 51. (Stadsgeluiden op
achtergrond) ‘Ik geloof dat politiek in Nederland een verwarde zaak is door de massa partijen.’
51. MS
52. Vrouw 1 in auto 52. ‘Ik vind het geen
duidelijke zaak.’
52. MS
53. Jongeman 1 op straat 53. ‘Voor mensen die er
niet in gestudeerd hebben is het moeilijk om er inzicht in te krijgen.’
53. MS
54. Vrouw 2 op straat 54. ‘Het is erg moeilijk om
daar dus iets van te begrijpen. Je moet veel
kranten lezen en je
kunnen concentreren wil je er wijs in raken.’
54. MS
55. Jongeman 3 met op achtergrond een stukje
55. ‘Ik geloof dat het de
mensen niet zoveel
natuur interesseert, ook al zeggen ze zelf van wel.’
Interviews 2 56. Roolvink
NB. De interviews vinden in dezelfde setting als
interviews 1 plaats.
56. ‘Ik vind dat de ARP de
afgelopen jaren een
duidelijke politiek heeft gevoerd. Een beleid dat gekenmerkt werd door trouw en dienst aan het
algemeen belang
(Verslaggever: ‘Hmm.’)
56. CU
57. Beernink 57. ‘Wanneer we praten
over de monarchie, geloof ik niet dat iemand de CHU van onduidelijkheid kan betichten. Er zijn andere partijen die met dat vraagstuk moeilijkheden hebben.’
57. CU
58. Nederhorst 58. ‘Het hangt niet alleen
van ons af of er
duidelijkheid is, dat hangt ook van andere partijen
af.’ (Verslaggever:
‘Hmm.’)
58. CU
59. Roolvink 59. ‘Wij hebben zo
spoedig de neiging om te denken dat iedereen het wel begrijpt. Ik ga er maar vanuit dat wij het zelf wel begrijpen. Het is niet
eenvoudig om de
ingewikkelde politieke
vraagstukken zó duidelijk te maken dat iedereen het begrijpt.’
59. CU
60. Beernink 60. ‘Ik geloof dat het sterk
overdreven wordt. Ik krijg heel veel brieven van
mensen met
pensioenkwesties, vragen over sociale verzekering, huizenkwesties. Weer een
ander wil graag
burgemeester worden. Ik heb bepaald niet te klagen over contact met de kiezers, ik ga er regelmatig op uit en krijg ook
verschillende mensen
thuis bij me.’
60. CU
61. Van Dis 61. ‘Wat betreft dat wij
niet duidelijk genoeg
zouden zijn, ik geloof dat wij altijd heel duidelijk
onze beginselen naar
voren hebben gebracht, nietwaar? Ook wat betreft
dat proces dat pas geleden in Amsterdam heeft plaats gehad.’
62. Van Dis 62. Verslaggever: ‘Tegen
wie was dat proces,
meneer van Dis?’
62. CU
63. Van Dis 63. ‘Van Treve, nietwaar?’
(Verslaggever:’Juist’)
63. CU
64. Van Dis 64. ‘Dat wij daardoor wel
een nog grotere
bekendheid hebben
gekregen en ik heb ook kunnen bemerken dat wij ook buiten onze kringen, dus uit rooms-katholieke
en vrijzinnige kringen
bijval hebben gekregen dat wij die zaken hebben aangepakt.’
(Verslaggever: ‘Ja.’)
64. CU
65. Schmelzer, kijkt recht in de camera
65. ‘Een heel duidelijk punt op het ogenblik is onze overtuiging dat voor elk sociaal beleid in de
toekomst, voor elk
cultureel en
internationaal beleid, dat volstrekt noodzakelijk is
een volstrekt gezond
financieel economisch
beleid en daar zijn wij op het ogenblik sterk van overtuigd dat we dat in de
belangstelling moeten
hebben om elk program kunnen laten slagen.’
65. CU
66. Schmelzer 66. Verslaggever: ‘Een erg
vervelende vraag, meneer Schmelzer. Gelooft u dat datgene wat u net gezegd
hebt begrepen wordt
door de kiezer?’
66. CU
67. Schmelzer 67. ‘Het antwoord is aan
de kiezers. We hebben ons best gedaan, we zullen ons best blijven doen en we kunnen nog veel leren.’
67. CU
68. Onbekend 1 68. ‘Wanneer ik zo nu en
dan eens kijk naar de
televisie in bepaalde
uitzendingen die vanuit de Kamer gegeven worden, dan valt het mij, terwijl ik er toch zelf in zit, al op dat
er bijzonder
gespecialiseerd gesproken wordt en dat mensen in doorsnee er behoorlijk moeilijk achter kunnen komen wat er nu precies aan de hand is.'
69. Van Mierlo 69. Verslaggever: ‘Gelooft
u dat er een kloof bestaat
tussen kiezers en
gekozenen?’
69. CU
70. Van Mierlo 70. ‘Ik geloof het niet eens
meer, ik ben er zeker van.
Nederlandse burgers
hebben dat overigens zelf tot uitdrukking gebracht in dat onderzoek dat door
De Revue is ingesteld, 6 op
de 10 mensen vinden dat. Dus het is geen kwestie van geloven meer.’
70. CU
71. Toxopeus 71. ‘Ik geef maar weer het
bekende voorbeeld. Er was het kabinet-Marijnen met de VVD en de CHU. Er komt zonder verkiezingen het kabinet-Cals met de PvdA, dat gaat een heel ander beleid voeren, dat
is ondertussen wel
duidelijk geworden. KVP en ARP zeggen: Nee nee, dat is precies hetzelfde beleid van het kabinet-Marijnen. Totdat de KVP
er zelf aan moet
meewerken uit
bezorgdheid om de
economische toestand om het kabinet de hals om te draaien. Het is dus heel duidelijk dat men niet rechtuit gezegd heeft: We gaan nu een ander beleid voeren en ik kan me niet voorstellen dat de kiezers daar nu nog iets van begrijpen.’
71. CU
72. Onbekend 2 72. ‘Wanneer men als
politieke partij grote
programma’s aanneemt
die speciaal gericht zijn op de verkiezingen, ja en men doet inderdaad wat anders, dat men dus in werkelijkheid ik zou haast zeggen verkiezingsbedrog pleegt, ja dan krijg je dat
vraagstuk van onduidelijkheid.’
Voxpops 3 73. Man 7 op straat 73. ‘Meneer, voor het
algemene Nederlandse
volk is politiek
onbegrijpelijk en
onduidelijk. Om de
eenvoudige reden, we leven in een dagelijks bestel en daar gaan we mee in de normale tred. De tred is namelijk zo, dat we dagelijks vechten voor ons brood. Wie brengt ons het beste brood? Wie brengt ons de beste behuizing? En wie brengt de beste economische toestanden? Dat moeten we maar afwachten. Er wordt veel beloofd, maar bitter weinig gegeven.’