Financiële problematiek (armoede en schulden) is een veelvoorkomend en groeiend probleem in Zwijndrecht. Participatie, ofwel meedoen in de samenleving is van levensbelang voor iedereen, van jong tot oud. Meedoen is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Steeds meer mensen leven onder de armoedegrens, waaronder een toenemend aantal kinderen.
Kinderen die opgroeien in armoede lopen een meer dan gemiddelde kans op sociale uitsluiting, angsten en depressies, vroegtijdig schoolverlaten, crimineel gedrag, minder goede hersenontwikkeling en een slechte gezondheid. Daarnaast komt in arme gezinnen meer dan gemiddeld huiselijk geweld en/of kindermishandeling voor.
In Zwijndrecht zijn meer arme gezinnen dan in onze buurgemeenten. Het aantal kinderen dat in Zwijndrecht opgroeit in een arm gezin is gegroeid van 800 in 2008 naar 1200 in 2013. Ruim 14% van de kinderen in Zwijndrecht groeit op in een arm gezin (onder 120% van het wettelijk sociaal minimuminkomen1).) Ook de gemeenteraad heeft het belang van aanpak van armoede benadrukt. In een motie van 2016 vraag zij het college meer bekendheid te geven aan de regelingen die er zijn voor mensen met een zeer laag inkomen.
Vraagstukken
Armoede (en het hebben van schulden) zijn onderwerpen die de leefsituatie van onze inwoners op verschillende domeinen negatief beïnvloeden. Het leidt vaker tot sociaal isolement, doordat er geen middelen over zijn om mee te doen. Armoede is de uiting van sociale ongelijkheid in een samenleving en is door een gemeente niet op te lossen. Wel kunnen we inwoners handvatten bieden om armoede, sociale uitsluiting en schulden te bestrijden en te voorkomen. Wij richten ons hierbij op opgaven waar we als lokale overheid wél invloed op kunnen uitoefenen.
Onze opgaven voor 2017-2018 zijn:
1. Een effectief plan van aanpak opstellen om de bewoners van wijken waarin veel armoede voorkomt te ondersteunen, in lijn met de aanpak van KAN
2. Meer investeren in financiële zelfredzaamheid in 2017 en 2018
1 Wettelijk (landelijk) vastgesteld minimuminkomen om in het levensonderhoud te kunnen voorzien.
3. De belanghebbenden (lokaal en regionaal) en organisaties (professional en vrijwilliger) die een rol hebben in het werkveld van armoede en schulden, (nog) meer verbinden en laten samenwerken
Doelen en meetgegevens
We weten waar inwoners in armoede en met schulden in Zwijndrecht wonen. Daar maken we gebruik van bij de opgaven.
Onze aanpak draagt bij aan het voorkomen van meer arme gezinnen.
Alle belanghebbenden en betrokkenen, onder wie ook arme inwoners zelf, leveren input om het voorkomen van armoede en schulden inhoud te geven.
57 Oplossingen en activiteiten
Sinds het programma financiële zelfredzaamheid is gestart in 2015
werken we met vrijwilligersorganisaties, SDD, CJG en Vivera samen. Er zijn voorzieningen (spreekuren sociaal raadslieden) en er is een
preventieteam schulden opgestart.
We kiezen een aanpak op drie niveaus:
a. Ondersteuning b. Preventie c. Kansen creëren
Ondersteuning – door gezamenlijk optrekken - ten behoeve van de inwoner met financiële problemen werken we beter en intensiever samen. Dat betekent bij armoede en schulden op verschillende niveaus samenwerken, zodat 'kastje en muur' achterwege blijven. Het wijkteam maakt een verbinding met CJG en Jeugd en daarmee ook met scholen en ouders. Ook professionals en vrijwilligers (preventieteam, diaconieën) weten elkaar beter te vinden. Ten slotte maken SDD en lokale gemeente allebei meer werk van het gebruik van de minimaregelingen.
Inwonersinitiatieven worden gefaciliteerd en ondersteund, zoals de kledingbank en de voedselbank. Ook via KAN en PAK AAN is een mogelijkheid om initiatieven te ondersteunen.
Concrete instrumenten die in het plan van aanpak mee kunnen:
Bijeenkomst(en) met betrokken vrijwilligers en professionals organiseren, waarbij informatie en ervaring gedeeld kunnen worden
Samen met de SDD beter en meer communiceren over minimaregelingen, budgetbeheer en schuldhulpregelingen Preventie - Wij willen op het gebied van preventie investeren in de financiële zelfredzaamheid van onze inwoners. Het is zinvol om rekening houden met de vindplaatsen waar we met mensen met financiële
problematiek in contact kunnen komen. Via KAN en de wijkteamlocaties spreken we meer mensen.
We willen inwoners helpen inzicht en overzicht te krijgen in hun financiële situatie en de administratie op orde te houden. Het investeren in
financiële opvoeding, jong geleerd is oud gedaan, (samen met de ouders) kan de financiële slagkracht in de toekomst verbeteren.
We kijken in brede zin naar de factoren die de vicieuze cirkel van armoede kunnen doorbreken (preventie van schulden, werken aan
onderwijsachterstanden, tegengaan van laaggeletterdheid, verbeteren van woonomgeving, meer startkwalificaties)
Concrete instrumenten die in het plan van aanpak mee kunnen:
Samen met GIDS (gezond in de stad, in Walburg een project) en met KAN een 'erop af' aanpak voor inwoners met financiële problemen
Financiële opvoeding voor leerlingen van de basisscholen door elk jaar mee te doen aan de Week van het geld
Het betrekken van leerlingen bij oplossingen voor de armoedeproblematiek met hulp van ConsultingKids
Werkgevers informeren over begeleiding van werknemers met loonbeslag
Kansen creëren - Wij willen kansen creëren door te investeren in de aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt. We gaan samenwerken met externe partners (maatschappelijke instellingen, bedrijfsleven) om nieuwe innovatieve oplossingsrichtingen te realiseren.
Partnerschap
Bij de aanpak en de invulling van het thema spelen diverse betrokkenen een rol. Die van de gemeente is vooral een regisserende en faciliterende.
De Vivera wijkteams, SDD, kerken en scholen werden bij de aftrap op 7 december genoemd als vindplaats voor het signaleren en aanpakken van
58 armoede en schulden. Voor de doelgroep jongeren, komt het CJG/jeugd
team naar voren.
De arme inwoners zelf en het preventieteam, professionals van het wijkteam, scholen, thuiszorgorganisaties, huisartsen, kerken en religieuze gemeenschappen zijn belangrijke partijen om armoede aan te pakken.
Bijeenkomsten en informatie en advies zijn hierbij belangrijke instrumenten. Het plan van aanpak beschrijft een totaalpakket van instrumenten voor de drie sporen, ondersteuning, preventie en kansen creëren.
Daarnaast kunnen sociale media als facebook worden ingezet als instrument om armoede aan te pakken, bijvoorbeeld door mensen te informeren over recht op aanvulling op hun loon of uitkering of de mogelijkheden voor ondersteuning.
Planning
In april-mei 2017 organiseren we een conferentie over armoede, met als doel een brede aanpak te formuleren.
Tweede helft 2017: Plan van aanpak ter besluitvorming (indien extra geld nodig) of ter informatie (bij dekking bestaande middelen) naar de raad.
Budget
Bij de totstandkoming van de geïntensiveerde aanpak kijken we naar wat er binnen bestaande budgetten kan door deze eventueel anders in te zetten. Als er extra middelen nodig zijn dan worden deze via een raadsvoorstel aan de gemeenteraad gevraagd (kadernota 2018).
Evaluatie
Cijfers over armoede in gemeenten worden door het CBS verzameld. Het gebruik van de schuldhulpregelingen per gemeente wordt door de SDD verzameld. In het plan van aanpak wordt aangegeven hoe en op welke termijn er een evaluatie wordt opgeleverd.
59
60