De invloed van liquiditeit, G-SIB classificatie, eigendomsstructuur en dividendbeleid op de kwaliteit van risico disclosures van Europese banken

Hele tekst

(1)De invloed van liquiditeit, G-SIB classificatie, eigendomsstructuur en dividendbeleid op de kwaliteit van risico disclosures van Europese banken. Studentdetails. Telefoon:. 2238055 I.M. Hendriksen Radesingel 1 9711ED Groningen +31631242557. Universiteit: Faculteit: Studie: Thema:. Rijksuniversiteit Groningen Faculteit Economie en Bedrijfskunde Msc. Accountancy Risk disclosure quality of European Banks. Begeleiders:. Prof. Dr. R.L. ter Hoeven RA Dhr. J.G. Huttenhuis MSc. 24-06-2016 Groningen. Studentnummer: Naam: Adres:. Datum: Plaats:.

(2) Master thesis Accountancy (EBM869B20). Voorwoord Deze scriptie is geschreven ter afronding van mijn Master studie Accountancy aan de Rijksuniversiteit Groningen. Voordat ik een onderzoeksthema kon kiezen voor het schrijven van mijn scriptie, had ik net het boek ‘Dit kan niet waar zijn’, van Joris Luyendijk1 gelezen. Dit boek gaat over de problemen bij banken en de oorzaak van de kredietcrisis. Ik werd direct enthousiast nadat ik ontdekte dat er een mogelijkheid was om mijn scriptie te schrijven over de kwaliteit van risico disclosures van Europese banken. Geen moment heb ik toen getwijfeld bij het kiezen van dit onderwerp. Ondertussen heb ik mijn scriptie afgerond en zou ik van de gelegenheid gebruik willen maken om een aantal mensen te bedanken. Ten eerste wil ik mijn begeleiders, dhr. J.G. Huttenhuis MSc. en Prof. Dr. R.L. ter Hoeven RA, bedanken voor hun begeleiding en ondersteuning tijdens het schrijven van mijn scriptie. Ook wil ik mijn familie, vriend en vrienden bedanken voor hun morele steun. In het bijzonder wil ik mijn moeder bedanken, omdat zij met veel enthousiasme mijn scriptie heeft nagekeken op taal- en spellingfouten. Daarnaast wil ik mijn oudtante Kitty, opa’s, oma en ouders bedanken voor hun grote financiële bijdrages tijdens mijn studie.. Ilse Hendriksen Groningen, 24 juni 2016. 1. Luyendijk, J., 2015. Dit kan niet waar zijn. Atlas Contact. Amsterdam/Antwerpen..

(3) Master thesis Accountancy (EBM869B20). De invloed van liquiditeit, G-SIB classificatie, eigendomsstructuur en dividendbeleid op de kwaliteit van risico disclosures van Europese banken Ilse Hendriksen. Abstract Financiële instellingen zijn vaak buiten beschouwing gelaten bij onderzoek naar de kwaliteit van risico disclosures, omdat deze instellingen significant andere risico disclosures leveren dan niet-financiële instellingen. Vandaar dat in dit paper financiële instellingen zijn onderzocht, en dan specifiek bancaire instellingen. Onderzocht is of de factoren: liquiditeit, G-SIB classificatie, eigendomsstructuur en het dividendbeleid van invloed zijn op de kwaliteit van risico disclosures van Europese banken. Hiervoor is een steekproef geselecteerd, die bestond uit 66 Europese banken en is gebruik gemaakt van jaarverslagen uit 2015. Uit de resultaten blijkt dat banken met een G-SIB classificatie significant betere risico disclosures leveren dan banken zonder G-SIB classificatie. Tevens leveren banken met een progressief dividendbeleid kwalitatief betere risico disclosures dan banken met een conservatief dividendbeleid. Keywoorden – Risico disclosures, IFRS, Bazel III, Liquiditeit, G-SIB, eigendomsstructuur, dividendbeleid, banken..

(4) Master thesis Accountancy (EBM869B20). Inhoudsopgave 1. 2. Inleiding........................................................................................................................................... 1 1.1. Aanleiding ............................................................................................................................... 1. 1.2. Relevantie ................................................................................................................................ 3. Theorie en hypothesen formulering................................................................................................. 7 2.1 2.1.1. IFRS................................................................................................................................. 7. 2.1.2. Bazel III (CRR/CRD IV) ................................................................................................. 9. 2.1.3. IFRS en Bazel III ........................................................................................................... 11. 2.2. Eerder onderzoek .................................................................................................................. 12. 2.2.1. Agency theorie .............................................................................................................. 13. 2.2.2. Legitimiteitstheorie........................................................................................................ 14. 2.2.3. Stakeholder theorie ........................................................................................................ 15. 2.2.4. Voluntary disclosure theorie.......................................................................................... 16. 2.3. Hypothesen: ........................................................................................................................... 17. 2.3.1. Liquiditeit ...................................................................................................................... 17. 2.3.2. G-SIB classificatie ......................................................................................................... 19. 2.3.3. Eigendomsstructuur ....................................................................................................... 21. 2.3.4. Dividendbeleid .............................................................................................................. 23. 2.3.5. Liquiditeit en G-SIB classificatie .................................................................................. 25. 2.4 3. Regelgeving ............................................................................................................................. 7. Conceptueel model ................................................................................................................ 26. Methode ......................................................................................................................................... 27 3.1. Steekproefselectie .................................................................................................................. 27. 3.2. Afhankelijke variabele ........................................................................................................... 28. 3.3. Onafhankelijke variabelen..................................................................................................... 30. 3.3.1. Liquiditeit ...................................................................................................................... 30. 3.3.2. G-SIB classificatie ......................................................................................................... 31. 3.3.3. Eigendomsstructuur ....................................................................................................... 31. 3.3.4. Dividendbeleid .............................................................................................................. 32. 3.4. Controle variabelen ............................................................................................................... 33. 3.5. Variabelen ............................................................................................................................. 34. 3.6. Analyses ................................................................................................................................. 36.

(5) Master thesis Accountancy (EBM869B20). 4. Resultaten ...................................................................................................................................... 38 4.1. Disclosure index .................................................................................................................... 38. 4.2. Beschrijvende statistiek ......................................................................................................... 38. 4.3. Correlatie .............................................................................................................................. 40. 4.4. Toetsing hypothesen .............................................................................................................. 42. 4.4.1. Hypothese 1 ................................................................................................................... 42. 4.4.2. Hypothese 2 ................................................................................................................... 43. 4.4.3. Hypothese 3 ................................................................................................................... 43. 4.4.4. Hypothese 4 ................................................................................................................... 43. 4.4.5. Hypothese 5 ................................................................................................................... 44. 4.5 5. Robuustheidstest .................................................................................................................... 46. Discussie en conclusie ................................................................................................................... 48 5.1. Discussie en conclusie ........................................................................................................... 48. 5.2. Beperkingen en mogelijkheden voor vervolgonderzoek ........................................................ 50. Referenties ............................................................................................................................................. 52 Appendix A ........................................................................................................................................... 59 Appendix B ........................................................................................................................................... 60 Appendix C ........................................................................................................................................... 62.

(6) Master thesis Accountancy (EBM869B20). 1. Inleiding. 1.1. Aanleiding. Op 28 maart jl. werd bekend gemaakt dat de grootste tien Europese en Amerikaanse zakenbanken, de afgelopen zeven jaar (2009-2015) maar liefst 134 miljard euro betaald hebben aan allerlei boetes 2 . Deze boetes waren een forse tegenvaller voor de banken, aangezien het omgerekend ging om veertien procent van hun bufferkaptiaal2. Veel boetes werden opgelegd voor het feit dat klanten misleid werden door de banken, en banken handelden en handelen dus niet altijd in het belang van de maatschappij. Het leveren van kwalitatief goede risico disclosures voorkomt dat de klant misleid wordt, de klant kan in het jaarverslag lezen wat de bank werkelijk doet. Wet- en regelgeving, zoals de Capital Requirements Regulation en gerelateerde Directive (CRR/CRD IV), bevorderen de kwaliteit van risico disclosures van banken. Banken trekken niet alleen gelden aan van particulieren, maar ook van grote professionele partijen, zoals pensioenfondsen en andere banken (Oude Steenhof, Sterken en Wildenborg, 2010). Kwalitatief goede risico disclosures kunnen mogelijk voorkomen dat klanten hun geld massaal weghalen bij de bank, wanneer ze het vertrouwen in de bank hebben verloren. Wanneer de bank tevens geen nieuwe gelden kan aantrekken, kunnen er liquiditeitsproblemen ontstaan (Oude Steenhof, et al., 2010). Als klanten massaal hun geld van de bank halen, dit wordt ook wel een bankrun3 genoemd, kan de bank niet meer aan kortlopende verplichtingen (geld teruggeven aan de klant) voldoen. Dit betekent dat de bank niet voldoende liquide is en uiteindelijk failliet zal gaan. Een voorbeeld van een bank die hierdoor failliet ging is de DSB bank4. De DSB bank was echter niet de enige bank die liquiditeitsproblemen opliep tijdens de crisis. In Europa is door overheden meer dan €1,6 biljoen in banken geïnvesteerd die dreigden om te vallen4. Alleen al in Nederland moest de ABN AMRO bank opgesplitst en genationaliseerd worden, de SNS bank moest genationaliseerd worden en ING en AEGON moesten met staatsteun overeind gehouden worden4. 2. http://www.nu.nl/economie/4237797/in-zeven-jaar-134-miljard-boetes-grootste-zakenbanken.html Een bankrun is het verschijnsel waarbij een groot aantal klanten van één bank hun geld van hun rekeningen halen (http://www.encyclo.nl/begrip/bankrun). 4 http://www.banken.nl/bibliotheek/bankencrisis 3. 1- 65.

(7) Master thesis Accountancy (EBM869B20). Van deze banken wordt enkel ING geclassificeerd als een Global Systemically Important Bank (G-SIB). Wanneer een bank een G-SIB classificatie ontvangt, betekent dit dat deze bank dermate verbonden is met de financiële sector, dat een faillissement voor problemen zal zorgen binnen deze sector. Vandaar dat banken met een G-SIB classificatie de impliciete garantie hebben op liquiditeitsinjecties, kapitaalsteun en garanties van overheden (BCBS, 2011), bij een dreigend faillissement. Deze staatsteun stelt iedere belastingbetaler bloot aan enorme verliezen (BCBS, 2011). Gezien de grotere kans op staatsteun, kunnen de belastingbetalers gezien worden als een extra groep stakeholders van G-SIB’s. Verschillende stakeholders hebben verschillende belangen, ook met betrekking tot risico disclosures. Uitgebreide en kwalitatief goede risico disclosures zouden het mogelijk kunnen maken, dat een goede balans in informatie aan de verschillende stakeholders geleverd wordt. Dus vanwege het extra belang van de belastingbetaler bij het falen van deze banken en het belang van andere stakeholders, is het mogelijk dat G-SIB’s kwalitatief betere risico disclosures leveren dan niet G-SIB’s. Vandaar dat onderzocht gaat worden of dit inderdaad het geval is. Daarnaast toonde het faillissement van de DSB bank aan, dat liquiditeitsproblemen een groot risico op faillissement vormen voor banken. Er wordt dan ook een relatie verwacht tussen liquiditeit en de kwaliteit van risico disclosures. Deze verwachting wordt ondersteund door verschillende theorieën, zoals de signaleringstheorie. Managers willen bijvoorbeeld signaleren dat de bank voldoende liquide is op korte en lange termijn, door middel van kwalitatief goede risico disclosures. Liquiditeit is één van de factoren die onderzocht zal worden. Tevens wordt in dit onderzoek ingegaan op de eigendomsstructuur en het dividendbeleid van een bank. Specifiek wordt gekeken naar de aandeelhoudersconcentratie, en bekeken wordt of het dividendbeleid conservatief of progressief is. Wanneer enkele aandeelhouders veel aandelen in bezit hebben, is het eigendom geconcentreerd. Gebaseerd op de agency theorie zou geconcentreerd eigendom leiden tot kwalitatief minder goede risico disclosures. Grootaandeelhouders nemen vaak een actievere monitorende rol aan, dan andere kleinere aandeelhouders (Morck, Shleifer en Vishny, 1988). Dit resulteert in verminderde agency kosten en verminderde informatie asymmetrie (Birt, Bilson, Smith en Whaley, 2006). Ook het dividendbeleid zorgt voor een vermindering van informatie asymmetrie, aangezien het een. 2- 65.

(8) Master thesis Accountancy (EBM869B20). weergave kan zijn van informatie over de toekomstige winstgevendheid van de onderneming (Bhattacharya, 1979; John en Williams, 1985; Miller en Rock, 1985). Geconcentreerd eigendom en dividendbeleid kunnen er mogelijk voor zorgen dat kwalitatief goede risico disclosures niet of minder nodig zijn (Ho en Wong, 2001). Als laatste zal onderzoek gedaan worden naar de relatie tussen liquiditeit, G-SIB classificatie en de kwaliteit van risico disclosures. Gezien het bovengenoemde belang van G-SIB’s en hun liquiditeit, bestaat de mogelijkheid dat G-SIB’s met een hoge liquiditeit kwalitatief betere risico disclosures leveren. Hiermee geven ze het signaal af aan de aandeelhouders, dat zij een ‘going concern’ zijn. Vandaar dat verwacht wordt dat een G-SIB classificatie de relatie tussen liquiditeit en de kwaliteit van risico disclosures versterkt. Er zijn vele factoren die van invloed kunnen zijn op de kwaliteit van risico disclosures. Dit onderzoek beperkt zich echter tot de vier eerder omschreven factoren: liquiditeit, G-SIB classificatie, eigendomsstructuur en het dividendbeleid. Deze factoren zijn geselecteerd vanwege de hierboven en verderop beschreven relevantie en andere factoren vallen buiten het bereik van dit onderzoek. Met behulp van verschillende theorieën, zal beargumenteerd worden hoe deze factoren van invloed zijn op de kwaliteit van risico disclosures. Dit leidt tot de volgende onderzoeksvraag: ‘In hoeverre hebben de liquiditeit, G-SIB classificatie, eigendomsstructuur en het dividendbeleid invloed op de kwaliteit van risico disclosures?’.. 1.2. Relevantie. De financiële crisis en grote zakelijke schandalen hebben geleid tot een toegenomen belangstelling voor risico disclosures (Khlif en Hussainey, 2016). Het onderzoeken van risico disclosures is cruciaal voor het goed functioneren van kapitaalmarkten, omdat de gevolgen van risico’s rampzalig kunnen zijn (Deumes, 2008). Daarnaast kunnen kwalitatief goede risico disclosures, de transparantie vergroten door middel van verbeterde vergelijkbaarheid, consistentie en een hogere kwaliteit van financiële informatie (Brochet, Jagolinzer, Riedl, 2013; Daske en Gebhardt, 2006). Ook helpen kwalitatief goede risico disclosures, de investeerders bij het monitoren van het management, wat leidt tot minder informatie asymmetrie. De aanbieders van kapitaal kunnen disclosures gebruiken om betere investeringsbeslissingen te nemen, wat resulteert in een efficiëntere economie (Chen, Young 3- 65.

(9) Master thesis Accountancy (EBM869B20). en Zhuang, 2013). De markt disciplineert banken om kwalitatief goede risico disclosures te leveren. Wanneer een wettelijke verplichting bestaat om risico disclosures te leveren, gaat verplicht meer informatie naar de markt en is hiervoor geen marktdiscipline meer nodig. Tevens kunnen kwalitatief goede risico disclosures de marktwerking bevorderen, doordat marktdeelnemers toegang krijgen tot belangrijke informatie over bankrisico’s (BCBS, 2015; IFRS, 2015). Met name het onderzoek naar de determinanten die kwalificerend zijn voor goede risico disclosures, is van belang. Toezichthouders kunnen deze determinanten overnemen, en voor de onafhankelijke accountant kunnen ze leiden tot verhoogde aandacht tijdens de accountantscontrole. Eerder onderzoek heeft zich voornamelijk gericht op de effecten van factoren van de bank, zoals grootte, leverage, risiconiveau, winstgevendheid, op de kwaliteit van risico disclosures (Barakat en Hussainey, 2013; Linsley, Shrives en Crumpton, 2006; Oliveira, Rodrigues en Craig, 2011a; Oliveira, Rodrigues en Craig, 2011b). De gerapporteerde resultaten zijn echter vaak gemengd (Khlif en Hussainey, 2016). Daarnaast zijn financiële instellingen vaak niet betrokken bij eerder onderzoek (Deumes en Knechel, 2008; Linsley en Shrives, 2006), omdat financiële instellingen risicogerichte instellingen zijn (Barakat en Hussainey, 2013). Dit betekent dat banken meer gericht zijn op het beheersen van risico’s dan niet bancaire instellingen. Doordat banken meer risicogericht zijn, leveren banken significant andere risico disclosures dan niet bancaire instellingen (Linsley en Shrives, 2006). Vandaar dat risico disclosures van banken afzonderlijk onderzocht moeten worden (Linsley en Shrives, 2006). Verder bestaat wetgeving die specifiek is opgesteld voor banken, de CRR/CRD IV. De CRR/CRD IV komt deels overeen met Bazel III5 (CRR, 2013) en Bazel III is ontworpen om de bancaire sector te versterken om het falen van markten in de toekomst te voorkomen (BCBS, 2011). Het Bazel Comité heeft een aantal fundamentele hervormingen voor de internationale regelgeving geïntroduceerd (BCBS, 2011). Ook heeft het Bazel Comité, in Bazel III vereisten voor disclosures vastgesteld, dit staat in de Pijler III standaard (BCBS, 2015). Het is om deze en eerder genoemde redenen niet goed mogelijk om risico disclosures. 5. Hier wordt in paragraaf 2.1.2 verder op ingegaan.. 4- 65.

(10) Master thesis Accountancy (EBM869B20). van banken te vergelijken met risico disclosures van andersoortige organisaties. In dit onderzoek wordt daarom specifiek ingegaan op banken. Enkel Europese banken zijn voor de steekproef van dit onderzoek geselecteerd, omdat voor Europese banken de nieuwe regelgeving, CRR/CRD IV, uniform van toepassing is. Het doel van dit onderzoek is een duidelijker beeld krijgen van de invloed van enkele factoren op de kwaliteit van risico disclosures van banken. Daarom worden de volgende factoren onderzocht. Eerder onderzoek heeft zich voornamelijk gericht op de relatie tussen marktliquiditeit en risico disclosures (Bischof en Daske, 2013; Elshandidy en Neri, 2015; Frino, Palumbo, Capalbo, Gerace, Mollica, 2013; Heflin, Shaw en Wild, 2005). Hierdoor bestaat weinig onderzoek naar de relatie tussen de liquiditeit van een bank en de kwaliteit van risico disclosures, en onderzoek hiernaar levert dan ook een bijdrage aan de bestaande literatuur. Het is relevant om de relatie tussen een G-SIB classificatie en de kwaliteit van risico disclosures te onderzoeken, vanwege de vele verschillende en extra belanghebbenden. Zo willen de overheden en de belastingbetalers niet dat er opnieuw ingegrepen moet worden. Dit geldt voor G-SIB’s en andere banken, alleen G-SIB’s hebben de impliciete garantie dat de overheid ze red. Het is voor de extra belanghebbenden van G-SIB’s dan ook van belang om onderzoek te doen naar de kwaliteit van risico disclosures. Verder zijn de resultaten uit eerder onderzoek met betrekking tot de relatie tussen aandeelhoudersconcentratie en de kwaliteit van risico disclosures zeer uiteenlopend (Oliveira, et al., 2011a). Om meer duidelijkheid te creëren omtrent de literatuur over dit onderwerp, is het relevant deze relatie verder te onderzoeken. Zoals eerder omschreven kan het dividendbeleid een weergave zijn van informatie over de toekomstige winstgevendheid van de onderneming (Bhattacharya, 1979; John en Williams, 1985; Miller en Rock, 1985). Daarom zijn dividenden van belang voor beleggers die willen investeren in aandelen van banken6. Het is dan ook relevant voor aandeelhouders om te kijken naar de invloed van het dividendbeleid op de kwaliteit van risico disclosures.. 6. http://www.z24.nl/geld/abn-amro-versus-ing-zo-aantrekkelijk-is-het-dividend-618793. 5- 65.

(11) Master thesis Accountancy (EBM869B20). Door onderzoek te doen naar de bovengenoemde factoren, draagt dit paper bij aan de literatuur omtrent risico disclosures van banken. Dit paper is als volgt opgesteld, in hoofdstuk twee worden de weten regelgeving, theorie en hypothesen besproken. In hoofdstuk drie zal ingegaan worden op de methode om de geformuleerde hypothesen te testen. Aansluitend worden in hoofdstuk vier de resultaten besproken. Tenslotte bevat hoofdstuk vijf de discussie en conclusie.. 6- 65.

(12) Master thesis Accountancy (EBM869B20). 2. Theorie en hypothesen formulering. In dit hoofdstuk zal worden ingegaan op de relevante weten regelgeving met betrekking tot de kwaliteit van risico disclosures. Vervolgens worden de verschillende theorieën die van toepassing kunnen zijn op de kwaliteit van risico disclosures uiteengezet. Daarna worden de verschillende hypothesen opgesteld in paragraaf 2.3. De liquiditeitshypothese wordt als eerste besproken, hierna de G-SIB classificatie, dan de eigendomsstructuur en aansluitende het dividendbeleid. Tot slot volgt de modererende factor, de invloed van een G-SIB classificatie op de relatie tussen liquiditeit en kwaliteit van risico disclosures. Het hoofdstuk wordt geëindigd met het conceptueel model.. 2.1. Regelgeving. Eerst zullen de International Financial Reporting Standards (IFRS) worden omschreven, daarna wordt Bazel III (CRR/CRD IV) toegelicht.. 2.1.1 IFRS De International Accounting Standards Board (IASB) ontwikkelt de International Financial Reporting Standards (IFRS). De Europese Unie heeft IFRS verplicht gesteld voor geconsolideerde jaarverslagen van beursgenoteerde ondernemingen, onder andere banken, sinds 1 januari 20057. De toepassing van IFRS accounting standaarden werd bewerkstelligd door het uitvaardigen van een verordening door het Europese Parlement en de Europese Raad (IFRS, 2015). Ook niet beursgenoteerde ondernemingen mogen rapporteren onder IFRS, maar voor deze ondernemingen is dit niet verplicht (IFRS, 2015). Mede door hun schuldpapieren (obligaties), zijn bijna alle banken beursgenoteerd. Daarom worden risico disclosures van (beursgenoteerde) banken in de Europese Unie veelal beïnvloed door de verplichte IFRS standaarden. Toch bestaan er banken die niet rapporteren onder IFRS, zoals Triodos Bank (2015) en IKB Deutsche Industriebank (2015). Het doel van de IFRS standaarden is om transparantie, verantwoording en efficiëntie te brengen naar financiële markten over de hele wereld8. De IFRS standaarden zorgen voor meer. 7 8. http://www.ifrs.org/Pages/default.aspx http://www.ifrs.org/About-us/Pages/IFRS-Foundation-and-IASB.aspx. 7- 65.

(13) Master thesis Accountancy (EBM869B20). transparantie door de verbetering van de internationale vergelijkbaarheid van financiële informatie (Brochet, et al., 2013) en door een hogere kwaliteit van financiële informatie (Daske en Gebhardt, 2006). Dit heeft als doel om beleggers en andere marktdeelnemers meer weloverwogen economische beslissingen te kunnen laten nemen9. Verder versterken de IFRS standaarden de verantwoording door het verminderen van de informatiekloof tussen investeerders en managers9. De standaarden vereisen namelijk de publicatie van informatie die investeerders kunnen gebruiken om de managers beter te monitoren (Chen, et al., 2013). Door deze informatie kunnen aanbieders van kapitaal hun onzekerheden met betrekking tot de marktcondities verminderen, en zo leveren de IFRS standaarden, een aandeel in een efficiëntere. economie.. De. kapitaal. aanbieders. kunnen. vervolgens. betere. investeringsbeslissingen nemen (Chen, et al., 2013). Daarnaast hebben Chen, et al. (2013) aangetoond dat IFRS adoptie leidt tot efficiëntere investeringen van de onderneming zelf. Voor dit onderzoek is in bijzondere mate de IFRS 7 standaard, ‘Financial Instruments: Disclosures’, van belang. Volgens Bean en Irvine (2015) ligt de nadruk van deze standaard namelijk op de bancaire sector, aangezien banken beschikken over vele financiële instrumenten. Het doel van IFRS 7 is ondernemingen te verplichten om disclosures in hun jaarrekening op te nemen, die gebruikers in staat stellen de volgende twee punten te evalueren (IASB, 2015): 1. het belang van de financiële instrumenten voor de financiële positie en prestaties van de onderneming (IASB, 2015; IFRS 7.7); en 2. de aard en de omvang van de risico’s die voortvloeien uit financiële instrumenten waaraan de onderneming is blootgesteld tijdens en aan het einde van de verslaggevingsperiode, en ook hoe de onderneming deze risico’s beheert (IASB, 2015; IFRS 7.31). De kwalitatieve disclosures beschrijven de doelstellingen, het beleid en de processen van het management om deze risico’s te beheren (IASB, 2015; IFRS 7.33). De kwantitatieve disclosures geven informatie over de mate waarin de onderneming is blootgesteld aan risico´s (IASB, 2015; IFRS 7.34). Deze informatie is weer gebaseerd op informatie die intern wordt verstrekt aan managers op sleutelposities in de onderneming (IASB, 2015; IFRS 7.34). Samen vormen deze disclosures een overzicht. 9. http://www.ifrs.org/About-us/Pages/IFRS-Foundation-and-IASB.aspx. 8- 65.

(14) Master thesis Accountancy (EBM869B20). van het gebruik van financiële instrumenten van de onderneming en de blootstelling aan risico’s die zij creëren (IASB, 2015). Deze IFRS vereisten moeten verplicht worden opgenomen in de jaarrekening. Er bestaat ook regelgeving die niet verplicht hoeft te worden toegelicht in de jaarrekening, de CRR/CRD IV. Dit is het onderwerp van de volgende paragraaf.. 2.1.2 Bazel III (CRR/CRD IV) In 1974 is het Comité voor bancaire regelgeving en toezichthoudende praktijken opgericht, wat later werd omgedoopt tot het Bazel Comité voor bankentoezicht10. In 1988 werd Bazel I gepubliceerd door het Bazel Comité, dit bevatte een kapitaal meetsysteem (BCBS, 1988). Daarnaast werd een raamwerk ontwikkeld in Bazel I dat opriep tot het aanhouden van een minimale kapitaalratio (BCBS, 1988). Bazel I is een prudentiële standaard, dit houdt in dat het als doel heeft de financiële stabiliteit te verhogen door het verbeteren van de toezichthoudende kennis en de kwaliteit van het toezicht op banken over de hele wereld10. Ook Bazel II en Bazel III zijn prudentiële standaarden. Bazel I werd in de loop der tijd meerdere keren gewijzigd en het raamwerk werd verfijnd, zodat het ook andere risico’s dan kredietrisico’s omvatte10. In 2004 werd het kapitaal raamwerk herzien en ontstond Bazel II, dit herziende raamwerk bestond uit drie verschillende pijlers (BCBS, 2004). De eerste pijler omvatte minimale kapitaal vereisten, wat tot doel had de gestandaardiseerde regels uit Bazel I uit te breiden (BCBS, 2004). De tweede pijler had betrekking op het toezicht op de toereikendheid van het kapitaal en het interne evaluatie proces van een bank. De derde pijler omvatte het effectief gebruiken van disclosures om marktdiscipline te versterken en goede bankpraktijken te stimuleren (BCBS, 2004). In de jaren voorafgaand aan de financiële crisis, die in 2007 begon, heeft Bazel II niet kunnen voorkomen, dat de bancaire sector overmatige on- en off-balance sheet leverage opbouwden (BCBS, 2011). Daarnaast werd het niveau en de kwaliteit van het eigen vermogen geleidelijk verminderd 10. (BCBS,. 2011).. Tegelijkertijd. hadden. veel. banken. een. tekort. aan. http://www.bis.org/bcbs/history.htm. 9- 65.

(15) Master thesis Accountancy (EBM869B20). liquiditeitsbuffers (BCBS, 2011). Hierdoor was de bancaire sector niet in staat om de systematische handels- en kredietverliezen, die voortvloeiden uit de crisis, op te vangen (BCBS, 2011). Wat uiteindelijk geleid heeft tot een financiële crisis (BCBS,2011). Deze crisis toonde aan dat Bazel II niet voldoende effectief was. Als reactie hierop heeft het Bazel Comité een aantal fundamentele hervormingen voor de internationale regelgeving ontwikkeld (BCBS, 2011), die worden weergegeven in Bazel III. Deze hervormingen zullen helpen bij de weerbaarheid van individuele banken tijdens periodes van stress (BCBS, 2011). Daarnaast zullen ze helpen bij het aanpakken van systeem brede risico’s die zich kunnen ontwikkelen door de gehele bancaire sector (BCBS, 2011). Bazel III is wederom opgebouwd uit drie verschillende pijlers, deze pijlers zijn gelijksoortig aan de pijlers in Bazel II. Het verschil tussen Bazel II en Bazel III is dat de pijlers en kapitaalregelgeving strenger is geworden en dat er nieuwe elementen zijn toegevoegd. Nieuwe elementen zijn bijvoorbeeld de liquidity coverage ratio (LCR), een wereldwijde liquiditeitsstandaard (BCBS, 2011; BCBS, 2013a) en de net stable funding ratio (NSFR), een liquiditeitsratio (BCBS, 2014). Een belangrijk doel van de derde pijler is het verbeteren van de vergelijkbaarheid en consistentie van disclosures. Daarnaast wordt de informatie asymmetrie verminderd 11 . De financiële crisis toonde echter ook aan dat de bestaande pijler III, onder Bazel II, er niet in slaagde om de identificatie van materiële risico’s van banken te stimuleren en ook niet zorgde voor voldoende en vergelijkbare informatie (BCBS, 2015). Vandaar dat de pijler is herzien, en deze nieuwe versie wordt vanaf eind 2016 ingevoerd (BCBS, 2015). De herziende punten, kunnen gebruikt worden als een maatstaf voor kwaliteit en zijn dus meegenomen bij het ontwikkelen van de disclosure index. Vanaf 1 januari 2014, zijn de Capital Requirements Regulation (CRR) en gerelateerde Directive (CRD IV) in Europa van toepassing. De CRR/CRD IV vervangt de huidige CRD III (Bazel II). De CRR/CRD IV zou moeten bijdragen aan het stabiliseren van de bancaire sector, doordat banken meer kapitaal, en kapitaal van betere kwaliteit, moeten reserveren als buffer. 11. Hier wordt verder op ingegaan in de paragraaf over de agency theorie.. 10- 65.

(16) Master thesis Accountancy (EBM869B20). voor crisistijden 12 . Veel van de Bazel III voorstellen met betrekking tot beter kapitaal, evenwichtige liquiditeit, leverage onder toezicht en kapitaalbuffers, zijn in lijn met de CRR/CRD IV12. De Bazel III standaarden worden dus gedeeltelijk via de CRR/CRD IV wetgeving, verplicht voor banken in de Europese Unie. De regelgeving dient vervolgens in de nationale weten regelgeving te worden opgenomen. De nieuwe bepalingen voor kapitaal- en liquiditeitsratio’s, waaronder de liquidity coverage ratio (LCR), zullen geleidelijk worden ingevoerd tussen 2014 en 2019 13 . Pijler III zal in een op zichzelf staand document gepubliceerd worden, en dit biedt een toegankelijke bron van prudentiële maatregelen voor de gebruiker (BCBS, 2015). Het pijler III verslag mag ook worden toegevoegd aan, of een afzonderlijk gedeelte vormen van, het jaarverslag van een bank. Het moet dan wel gemakkelijk herkenbaar zijn voor de gebruikers (BCBS, 2015).. 2.1.3 IFRS en Bazel III IFRS en Bazel III komen gedeeltelijk overeen, doordat de classificatie van financiële instrumenten in Bazel III gebaseerd is op IFRS. Een verschil tussen IFRS en Bazel III is echter dat IFRS een accounting standaard is en Bazel III een prudentiële standaard. IFRS is dus niet bedoeld om de kracht van ondernemingen op peil te houden, terwijl Bazel III dit wel is. Daarnaast is IFRS verplicht voor alle beursgenoteerde ondernemingen en is Bazel III alleen verplicht voor de bancaire sector. Verder is Bazel III in een aantal opzichten meer normatief dan IFRS. Zoals met betrekking tot de kredietrisico disclosures. IFRS (7.36-38) vereist dat banken een algemene evaluatie moeten uitvoeren van hun blootstelling aan kredietrisico’s, maar specificeert niet duidelijk of dit kwalitatief of kwantitatief gedaan moet worden. Bazel III specificeert dit wel en vereist een kwalitatieve beoordeling van het kredietrisico met kwantitatieve kredietrisico disclosures. Tevens gaat Bazel III verder in de specificatie van de liquiditeitsrisico’s, door het vereisen van de LCR en de NSFR. Terwijl IFRS enkel vereist dat een looptijd analyse wordt uitgevoerd. De LCR en de NSFR zouden een aanvulling kunnen zijn op de looptijd analyses, maar op dit moment hoeven deze ratio’s nog niet verplicht in het jaarverslag vermeld te 12. http://www.europarl.europa.eu/news/en/news-room/20130412BKG07195/EU-Bank-Capital-RequirementsRegulation-and-Directive 13 http://www.eba.europa.eu/regulation-and-policy/implementing-basel-iii-europe. 11- 65.

(17) Master thesis Accountancy (EBM869B20). worden. Deze voorbeelden tonen aan dat IFRS en Bazel III complementair zijn en daarom zijn Bazel III gerelateerde disclosures onder IFRS relevant. IFRS en Bazel III zijn van belang voor de liquiditeit van een bank, omdat hiervoor speciale regels zijn opgesteld, zoals verplicht openbaren van een looptijd analyses. Verder is Bazel III van belang voor G-SIB’s, aangezien het Bazel Comité speciaal voor G-SIB’s aanvullende regels heeft opgesteld (BCBS, 2013b). Daarnaast is IFRS van belang voor de eigendomsstructuur, aangezien beursgenoteerde banken verplicht moeten rapporteren onder IFRS en niet-beursgenoteerde banken niet. Tot slot wordt in Bazel III genoemd, dat het verminderen van dividend een manier kan zijn om buffers te laten groeien (BCBS, 2011). Al is dit geen vereiste, het dividendbeleid wordt toch betrokken in weten regelgeving.. 2.2. Eerder onderzoek. Er bestaan twee verschillende literatuurstromen met betrekking tot risico disclosures (Elshandidy, Fraser en Hussainey, 2013). De eerste literatuurstroom richt zich op de invloed van de verplichting van risico disclosure vereisten, op de kwaliteit van de financiële verslaggeving (Bischof, 2009; Brochet, et al., 2013; Chen, et al., 2013; Daske en Gebhardt, 2006; Soderstrom en Sun, 2007). De andere literatuurstroom richt zich op de determinanten van de kwaliteit van risico disclosures, dit zijn voornamelijk Europese onderzoeken (Elshandidy, et al., 2013). Hieruit kwam naar voren dat de ondernemingsgrootte een significante positieve invloed heeft op de kwaliteit van risico disclosures van banken (Linsley, et al., 2006), vandaar dat deze variabele is opgenomen onder de controlevariabelen14. Daarnaast bestaan twee verschillende theorie stromingen, de economische theorie stroming en de sociaal politieke theorie stroming (Khlif en Hussainey, 2016). De economische theorie is gebaseerd op het eigenbelang van de organisatie en winstmaximalisatie van de agents, in dit geval de managers van de bank (Khlif en Hussainey, 2016). De agency theorie is hier een voorbeeld van (Khlif en Hussainey, 2016). Een voorbeeld van een sociaal politieke theorie is de stakeholder theorie, waar getracht wordt om de motivatie voor risico disclosures te. 14. Zie paragraaf 3.4 voor de verschillende controlevariabelen.. 12- 65.

(18) Master thesis Accountancy (EBM869B20). begrijpen (Oliveira, et al., 2011a). In de volgende paragrafen zal verder ingegaan worden op verschillende theorieën.. 2.2.1 Agency theorie Bij de agency theorie staat de belangentegenstelling tussen de principaal en de agent centraal (type I) (Jensen en Meckling, 1976). De principaal is eigenaar en de agent is de manager die de principaal inhuurt om zijn belangen te behartigen. Het probleem is dat de agent niet altijd de belangen van de principaal zal nastreven, omdat elke rationele agent zijn eigen belang voorop zal stellen (Jensen en Meckling, 1976). Het belang van de manager is vaak een zo hoog mogelijke bezoldiging ontvangen. Het tegengestelde belang van de principaal hangt af van het doel van de principaal. Een particuliere aandeelhouder heeft belang bij winstmaximalisatie en de overheid heeft belang bij een financieel stabiele bank, door hogere kapitaal- en liquiditeitsbuffers. Een hoge bezoldiging voor de managers gaat in beide gevallen ten koste van het doel van de aandeelhouder. Deze tegengestelde belangen kunnen gemitigeerd worden aan de hand van monitoren. Monitoren zorgt helaas ook voor problemen en kosten, die ook wel agency kosten worden genoemd (Jensen en Meckling, 1976). De mogelijkheid om niet in het belang van de principaal te handelen en de problemen bij het monitoren van de managers door de aandeelhouders, worden veroorzaakt door informatie asymmetrie. Volgens Linsley, et al. (2006) is het belangrijk dat belanghebbenden relevante risico informatie ontvangen, om het risicoprofiel van banken te begrijpen. Kwalitatief goede risico disclosures kunnen door het management van een bank gebruikt worden om deze relevante informatie te verstrekken. Op die manier worden kwalitatief goede risico disclosures actief gebruikt om de informatie asymmetrie te verminderen (Leuz en Verrecchia, 2000; Shroff, Sun, White en Zhang, 2005). Tevens zullen de agency kosten afnemen als door minder informatie asymmetrie, het minder noodzakelijk is om het management te monitoren (Watts en Zimmerman, 1983). Om dit effect te verwezenlijken, zijn banken 15 mogelijk geneigd om kwalitatief betere risico disclosures te leveren. Er is sprake van het type II agency probleem. Hierbij bestaat een belangentegenstelling tussen grote en kleine aandeelhouders (Ali, Chen en Radhakrishnan, 2007). Een kleine 15. Hiermee worden de managers van banken bedoeld.. 13- 65.

(19) Master thesis Accountancy (EBM869B20). aandeelhouder zou namelijk zoveel mogelijk informatie willen verzamelen over de risico’s van een bank om zo een weloverwogen beslissing te nemen (Amran, Bin en Hassan, 2009). Terwijl grootaandeelhouders16, juist minder belang hebben bij uitgebreide risico disclosures van banken, aangezien zij deze informatie al verkrijgen door hun monitorende functie (Birt, et al., 2006). Banken zullen een afweging moeten maken tussen deze tegengestelde belangen. Vervolgens zal een balans ontwikkeld moeten worden, waarbij de belangen van beide soorten aandeelhouders zoveel mogelijk behartigd worden.. 2.2.2 Legitimiteitstheorie De legitimiteitstheorie is gebaseerd op het idee dat een sociaal contract bestaat tussen een onderneming en de samenleving17, en alleen de samenleving kan bestaansrecht verlenen aan de onderneming (Magness, 2006). Dit is voor banken extra van belang in vergelijking met andere ondernemingen, de maatschappij levert namelijk de kritieke middelen voor het blijven bestaan van de bank. Aandeelhouders leveren bijvoorbeeld het benodigde kapitaal, en de klanten hebben macht om prestaties van een bank aan te tasten (Post, Preston en Sachs, 2002). De klanten kunnen namelijk massaal hun geld bij de bank weghalen wanneer zij het vertrouwen in een bank verliezen, waardoor een bankrun ontstaat. Daarnaast staat een bank in het midden van de samenleving en wordt haar bestaansrecht verkregen door middel van vertrouwen. Alleen wanneer de bank waarde creëert voor en vertrouwen krijgt van de samenleving heeft een bank bestaansrecht (Magness, 2006). De samenleving kan risico disclosures gebruiken om te beoordelen of een bank de verwachtingen van de samenleving waarmaakt (Oliveira, et al., 2011a). Bovendien kan het recht van bestaan worden ingetrokken, wanneer de samenleving het gevoel heeft dat de bank het sociale contract schendt (Magness, 2006). De perceptie van de samenleving is dan veranderd. Volgens Lightstone en Driscoll (2008) suggereert de legitimiteitstheorie dat disclosures worden geleverd als reactie op veranderde percepties van de samenleving. Het management van een bank gebruikt de disclosures om de legitimiteit van de bank te sturen (Lightstone en Driscoll, 2008), zodat de bank zijn bestaansrecht kan behouden. Om. 16. Hierover volgt meer in paragraaf 2.3.3. Eerder werd alleen aandacht besteed aan de financiële belanghebbenden (schuldeisers en aandeelhouders), maar tegenwoordig gaat het ook om consumenten, regelgevende instanties, media, etc. (Magness, 2006). 17. 14- 65.

(20) Master thesis Accountancy (EBM869B20). legitimiteit te verkrijgen of te behouden, en om de reputatie van de bank te verbeteren, kunnen dus risico gerelateerde disclosures gebruikt worden (Oliveira, et al., 2011a).. 2.2.3 Stakeholder theorie De stakeholder theorie gaat over de dynamische en complexe relatie tussen de onderneming en zijn omgeving (Amran, et al., 2009). Een stakeholder is elke groep die, of elk individu dat, van invloed is op, of wordt beïnvloed door, de verwezenlijking van de doelstellingen van de onderneming (Amran, et al., 2009). Een belangrijke taak van een bank is om een balans te ontwikkelen tussen de belangen van de verschillende stakeholders, aangezien informatie een belangrijk element is voor elke besluitvorming (Roberts, 1992). Wanneer een bank risico’s en kansen identificeert en proactief aanpakt, beschermt de bank zijn stakeholders en creëert waarde voor zijn stakeholders (Amran, et al., 2009). Dit is ook weer in het belang van de bank zelf, omdat deze afhankelijk is van zijn stakeholders (Post, et al., 2002). Naast de eerder genoemde stakeholders, aandeelhouders en klanten, hebben andere stakeholders zoals overheden, belastingbetalers, toezichthouders, andere banken en onafhankelijke accountants belang bij kwalitatief betere risico disclosures. Overheden willen niet opnieuw ingrijpen met liquiditeitsinjecties, etc. Daarom zullen de overheden belang hebben bij meer transparantie zodat tijdig ingegrepen kan worden met weten regelgeving ter voorkoming van een volgende financiële crisis. Dit is tevens van belang voor de belastingbetalers, zodat blootstelling aan enorme verliezen in de toekomst voorkomen wordt. Toezichthouders hebben hier belang bij, omdat zij door meer transparantie beter toezicht kunnen houden op de banken. Verder kunnen banken de risico disclosures van elkaar gebruiken om een benchmark te creëren. Op basis hiervan kan bepaald worden of de bank risico disclosures moet leveren van een hogere kwaliteit, om te kunnen concurreren met andere banken. Daarnaast zijn banken onderling verbonden, waardoor de ene bank er belang bij heeft dat de andere bank risico’s goed toelicht. Kwalitatief goede risico disclosures zorgen er namelijk voor dat bepaald kan worden, hoeveel risico gelopen wordt bij een bepaalde bank. Vervolgens kunnen banken bepalen met welke banken het best gehandeld kan worden. Tot slot hebben de onafhankelijke accountants belang bij meer transparantie. Door meer informatie, kan de accountant waarschijnlijk een kwalitatief betere controleverklaring leveren. Risico disclosures zijn dus van belang voor verschillende stakeholders en er zal zoveel 15- 65.

(21) Master thesis Accountancy (EBM869B20). mogelijk rekening moeten worden gehouden met de verschillende belangen.. 2.2.4 Voluntary disclosure theorie De financiële verslaggeving en disclosures zijn belangrijk voor het management om de prestatie van de onderneming te communiceren naar de investeerders (Healy en Palepu, 2001). De vraag naar vrijwillig disclosures ontstaat doordat sprake is van informatie asymmetrie (Healy en Palepu, 2001). De term vrijwillig impliceert een keuzevrijheid zonder externe dwang (Deumes en Knechel, 2008). Doordat de markt imperfect is, wordt echter beweerd dat in bepaalde mate disclosures verplicht gesteld moeten worden, om beleggers te beschermen en informatie asymmetrie in te perken (Elshandidy, et al., 2013; Fields, Lys en Vincent, 2001; Healy en Palepu, 2001). Daarnaast is bewezen dat regelgeving een positieve invloed heeft op vrijwillige risico disclosures (Elshandidy, et al., 2013). Dus ondanks de regelgeving worden nog steeds, en zelfs meer, vrijwillige risico disclosures geleverd. Toch zou de dreiging van economische nadelen kunnen leiden tot een verminderde prikkel om vrijwillig risico informatie te openbaren (Dobler, 2008). Economische nadelen zijn financiële kosten die gemaakt worden om de risico disclosures op te stellen (Verrecchia, 2001). Tevens kan ongunstige informatie over bijvoorbeeld de beheersing van risico’s, een nadelig effect hebben op de bank (Verrecchia, 2001), zoals problemen bij het aantrekken van kapitaal. Een andere reden om kwalitatief minder goede risico disclosures te leveren is, de discutabele betrouwbaarheid waardoor de disclosures geen informatie toevoegen (Verrecchia, 2001). Volgens Beyer, Cohen, Lys en Walther (2010) zullen managers alleen kwalitatief goede vrijwillig risico disclosures leveren, wanneer dit ten goede komt van hun eigen belang. Door kwalitatief goede risico disclosures te leveren, signaleren managers hun vermogen om risico’s te identificeren, te meten en te beheersen (Elshandidy, et al., 2013). Op die manier onderscheiden de managers zich van andere managers die risico’s minder effectief beheersen en bouwen zij een goede reputatie op (Elshandidy, et al., 2013). Tevens kan het verminderen van informatie asymmetrie gezien worden als prikkel voor het management van een bank om ‘vrijwillige’ risico informatie openbaar te maken (Verrecchia, 2001). Daarnaast is aangetoond dat vrijwillige disclosures leiden tot verminderde kosten van het 16- 65.

(22) Master thesis Accountancy (EBM869B20). eigen vermogen voor banken (Poshakwale en Courtis, 2005). Dit komt doordat vrijwillige disclosures leiden tot minder onzekerheid bij aandeelhouders, waardoor aandeelhouders bereid zijn om lagere dividenduitkeringen te accepteren (Poshakwale en Courtis, 2005). Lagere dividenduitkeringen, verlagen de kosten van het eigen vermogen, doordat de aandeelhouders een lagere risicopremie verwachten (Poshakwale en Courtis, 2005). Ook het verlagen van de kosten van het eigen vermogen kan dus een reden zijn voor het management om voluntary disclosures te leveren. Samengevat kan gesteld worden dat vrijwillige disclosures geld kosten, maar tegelijkertijd ook geld kunnen opleveren. Wanneer het meer geld oplevert dan kost, is het economisch gerechtvaardigd om vrijwillig kwalitatief goede risico disclosures te leveren.. 2.3. Hypothesen:. In deze paragraaf zullen de verschillende hypothesen worden opgesteld op basis van de hierboven beschreven theorieën. De invulling van de definities van de variabelen, wordt gegeven in hoofdstuk drie.. 2.3.1 Liquiditeit Liquiditeit is het vermogen van een onderneming om zijn rekeningen op korte termijn te betalen, zonder onnodige stress (Hillier, Clacher, Ross, Westerfield en Jordan, 2014). De financiële crisis toonde het belang van liquiditeit voor een degelijke werking van financiële markten en de bancaire sector (BCBS, 2013a). Ook de theorie van financiële bemiddeling toont dat het creëren van liquiditeit een essentiële rol is van banken, en er bestaat een sterke band tussen het creëren van liquiditeit en financiële stabiliteit (Vazquez en Federico, 2015). Daarnaast hebben Vazquez en Federico (2015) aangetoond dat ondernemingen met een zwakke liquiditeit voorafgaand aan een crisis periode, meer kans hadden om nadien te falen. Ook worden zwakke liquiditeitsratio’s gezien als een indicator voor ‘going concern’ problemen (Sikka, 2009). Belanghebbenden zullen de liquiditeitsratio’s analyseren en op basis daarvan beslissen of ze vertrouwen hebben in de toekomst van de bank. Wanneer spaarders vertrouwen in een bank hebben, is het eenvoudiger om kapitaal te kunnen aantrekken, waardoor de financiële stabiliteit wordt versterkt. Hierdoor kan verwacht worden 17- 65.

(23) Master thesis Accountancy (EBM869B20). dat liquiditeit ook van invloed is op de kwaliteit van risico disclosures, aangezien deze disclosures onder andere bedoeld zijn om meer vertrouwen bij verschillende stakeholders te creëren. Het Bazel Comité heeft in 2008 de ‘Principles for sound liquidity risk management and supervision’ (Sound principles) gepubliceerd. Om deze principes aan te vullen heeft het Bazel Comité dit liquiditeitsraamwerk verder versterkt door de ontwikkeling van een minimumnorm voor de liquiditeit (BCBS, 2013a). Het gaat hier om de Liquidity Coverage Ratio (LCR). Het rapporteren over deze ratio in de jaarrekening is nog niet verplicht, vandaar dat deze ratio niet gebruikt kan worden als liquiditeitsmaatstaf tijdens dit onderzoek. In het derde hoofdstuk wordt uitgelegd welke maatstaf gebruikt zal worden. De LCR is wel opgenomen in de disclosure index, het rapporteren over de LCR wordt gezien als een kwaliteitsindicatie. De invloed van liquiditeit op de kwaliteit van risico disclosures kan onder andere uitgelegd worden aan de hand van de agency theorie. Zoals eerder genoemd kunnen kwalitatief goede risico disclosures namelijk de informatie asymmetrie verminderen (Leuz en Verrecchia, 2000; Shroff, et al., 2005). Risico informatie over markt-, krediet- en interne beheersingsrisico’s kunnen daarnaast een cruciale rol spelen bij het verminderen van zorgen met betrekking tot de solvabiliteit van een bank, en ook met betrekking tot het vermogen om voldoende kasstromen in de toekomst te genereren (Khlif en Hussainey, 2016). Dit suggereert dat mogelijk een soortgelijk verband bestaat tussen liquiditeitsrisico informatie en het verminderen van zorgen met betrekking tot de liquiditeit van de bank. Het gevolg is dat kwalitatief goede risico disclosures worden geleverd, om de zorgen van de belanghebbenden met betrekking tot de liquiditeit, te verminderen. Hier sluit de signaleringstheorie bij aan, deze theorie houdt in, dat managers disclosures over risico informatie geven (Morris, 1987). Zij zullen dit doen aan de hand van liquiditeitstoelichtingen. Vandaar dat de relatie tussen liquiditeit en risico disclosures waarschijnlijk het sterkst zal zijn, bij de liquiditeitstoelichtingen. Het afgeven van kwalitatief goede risico disclosures, zorgt voor verminderde informatie asymmetrie (Morris, 1987). Dit betekent dat banken mogelijk kwalitatief betere risico disclosures leveren, om actief te signaleren dat zij over een hoge mate van liquiditeit beschikken.. 18- 65.

(24) Master thesis Accountancy (EBM869B20). Volgens de legitimiteitstheorie, zal disclosure van risico informatie, de belanghebbenden helpen bij de evaluatie van potentiële risico’s (Khlif en Hussainey, 2016). Om legitimiteit van de samenleving te krijgen of behouden, en om een goede ondernemingsreputatie te krijgen of te behouden, verhogen de ondernemingen hun risico gerelateerde disclosures (Oliveira, et al., 2011a). Daarnaast kunnen banken geneigd zijn om vrijwillig meer informatie te verschaffen om de informatie asymmetrie te verminderen (voluntary disclosure theorie). Het genereren van dergelijke disclosures kost de bank geld, maar indirect kan het de bank ook geld opleveren, wanneer de stakeholders hierdoor meer vertrouwen krijgen in de bank. Grote klanten kunnen hierdoor meer geld bij de bank achterlaten en aandeelhouders zijn bereid meer te investeren. Dit zorgt voor verminderde kosten van het eigen vermogen, aangezien aandeelhouders tevens bereid zijn om lagere dividenduitkeringen te accepteren, wanneer er meer vrijwillige disclosures worden geleverd. Ook vereisen aandeelhouders lagere rendementen wanneer sprake is van minder private informatie (Easley en O’Hare, 2004). Om de hoeveelheid private informatie te verminderen zullen de managers dus bereid zijn om vrijwillig meer informatie te openbaren. De verschillende theorieën suggereren allen hetzelfde, namelijk dat een positieve relatie wordt verwacht tussen liquiditeit en de kwaliteit van risico disclosures. Dit leidt tot de volgende hypothese: H1: De liquiditeit is positief geassocieerd met de kwaliteit van risico disclosures.. 2.3.2 G-SIB classificatie Een G-SIB classificatie houdt in, dat een wanordelijk faillissement, een aanzienlijke verstoring zou veroorzaken aan het bredere financiële stelsel en de economische activiteiten (Banulescu en Dumitrescu, 2015; BCBS, 2013b). Dit vanwege de omvang, complexiteit, onderlinge verbondenheid, wereldwijde (cross-jurisdictie) activiteiten en het gebrek aan direct beschikbare substituten of bancaire infrastructuur voor de diensten die zij leveren (Banulescu en Dumitrescu, 2015; BCBS, 2013b). Deze punten wegen allemaal, in gelijke mate, mee bij het bepalen of een bank geclassificeerd wordt als een G-SIB (BCBS, 2013b). De ‘Financial Stability Board’ en het Bazel Comité beoordelen elk jaar welke banken geclassificeerd worden als G-SIB’s. Hierbij gebruiken zij informatie uit de jaarverslagen van het vorige jaar. 19- 65.

(25) Master thesis Accountancy (EBM869B20). en ze kijken naar de nieuwe gepubliceerde stukken door het Bazel Comité met betrekking tot G-SIB’s (FSB, 2015). De methode voor het bepalen van G-SIB classificatie omvat hiernaast nog meer stappen (BCBS, 2013b). Op basis van deze stappen hebben de ‘Financial Stability Board’ en het Bazel Comité op dit moment 30 banken geclassificeerd als G-SIB’s18 (Financial Stability Board, 2015). Banken met een G-SIB classificatie worden ook wel ‘Systemically important financial institutions’ (SIFI’s), ‘Too Interconnected To Fail’ of ‘Too Big To Fail’ genoemd (Banulescu en Dumitrescu, 2015). Uiteindelijk komen alle termen op hetzelfde neer: faillissement van deze banken zou naar verwachting zorgen voor het instorten van de financiële sector en dit heeft verstrekkende gevolgen voor de economie van de(het) wereld(deel) waar de financiële sector is ingestort. Daarom hebben G-SIB’s de impliciete garantie dat ze gered worden door overheden, bij een dreigend faillissement,. Gezien het belang van deze G-SIB’s, wordt verwacht dat de G-SIB’s op alle onderdelen van de disclosure index significant betere risico disclosures leveren dan banken zonder G-SIB classificatie. Banken met een G-SIB classificatie behoren tot de top 75 van grootste ondernemingen in de bancaire sector (BCBS, 2013b). Hierdoor kan gebruik gemaakt worden van de literatuur met betrekking tot de omvang19 van ondernemingen en geleverde risico disclosures. Veelvuldig is aangetoond dat de omvang van een bank een positieve invloed heeft op risico disclosures (Barakat en Hussainey, 2013; Linsley, et al., 2006; Oliveira, et al., 2011b). De achterliggende gedachte is gebaseerd op de agency theorie en de legitimiteitstheorie. Volgens de agency theorie, zouden risico disclosures leiden tot verminderde agency kosten en informatie asymmetrie tussen de managers en aandeelhouders (Watts en Zimmerman, 1983). Om dit effect te verwezenlijken, zijn ondernemingen mogelijk geneigd om kwalitatief betere risico disclosures te leveren. Ook de legitimiteitstheorie biedt hiervoor ondersteuning. Ondernemingen zullen hun legitimiteit signaleren naar de belanghebbenden, om een goede ondernemingsreputatie te verkrijgen en behouden (Oliveira, et al., 2011a). Dit kan onder andere gerealiseerd worden aan de hand van kwalitatief betere risico disclosures. Wat suggereert dat banken met een G-SIB classificatie kwalitatief betere risico disclosures leveren, om informatie asymmetrie te verminderen en om hun legitimiteit te signaleren. 18 19. Zie appendix A, voor de G-SIB’s lijst. vandaar dat deze variabele is opgenomen onder de controlevariabelen, zie paragraaf 3.4.. 20- 65.

(26) Master thesis Accountancy (EBM869B20). Tevens is de stakeholder theorie in het kader van een G-SIB classificatie van belang. Zoals eerder genoemd kan de belastingbetaler geraakt worden, wanneer de overheid moet ingrijpen bij een dreigend faillissement van een G-SIB. Op die manier kan iemand die niets met de bank te maken heeft, toch een stakeholder van een G-SIB worden, enkel omdat hij een belastingbetaler is. De belastingbetaler is op het moment van overheidsingrijpen, van invloed op de verwezenlijking van de doelstellingen van de bank en is daarom een stakeholder (Amran, et al., 2009). Deze extra aandeelhouders profiteren niet direct van het afwenden van een faillissement, maar lopen wel enorme verliezen door overheidsingrijpen. Aangezien GSIB’s de impliciete garantie hebben dat ze gered worden door overheden, hebben de G-SIB’s dus een grotere groep stakeholders dan niet G-SIB’s. Het is mogelijk dat G-SIB’s, mede door aanvullende overheidseisen20, kwalitatief betere risico disclosures leveren, om een balans te ontwikkelen tussen de verschillende eisen van de stakeholders (Roberts, 1992). Hier en uit de voorgaande theorieën volgt de tweede hypothese: H2: Een G-SIB classificatie is positief geassocieerd met de kwaliteit van risico disclosures.. 2.3.3 Eigendomsstructuur De eigendomsstructuur kan variëren per bank, van volledig in overheidsbezit, zoals de SNS bank 21 tot volledig in aandeelhoudersbezit, zoals de HSBC bank21. In dit paper wordt onderzocht of de verspreiding van aandeelhouders invloed heeft op de kwaliteit van risico disclosures. Wanneer sprake is van geconcentreerd eigendom hebben één of meerdere aandeelhouders, een groot deel van de aandelen. Wanneer een aandeelhouder 5% of meer van de aandelen in zijn bezit heeft, wordt de aandeelhouder gezien als een grootaandeelhouder (Heflin en Shaw, 2000). Een grootaandeelhouder zal een actieve rol spelen bij het monitoren van de organisatie (Chau en Gray, 2010; Deumes en Knechel, 2008; Morck, et al., 1988), en zal een slecht presterend management team sneller disciplineren, wat resulteert in verminderde agency kosten (Birt, et al., 2006). Zoals al in de inleiding genoemd zijn controlemechanismen zoals kwalitatief goede risico disclosures dan niet of minder nodig (Ho en Wong, 2001). Wanneer de eigendomsstructuur meer verspreid is, kunnen de agency. 20 21. Zie bijvoorbeeld BCBS (2013b) Deze informatie is afkomstig van de Bankscope website.. 21- 65.

(27) Master thesis Accountancy (EBM869B20). problemen stijgen, omdat het voor kleinere aandeelhouders lastiger is om het management te monitoren (Barako, Hancock en Izan, 2000). Daarom wordt verwacht dat banken met verspreid eigendom kwalitatief betere disclosures leveren dan banken met geconcentreerd eigendom. Tevens kunnen de grootaandeelhouders door hun monitorende rol, private relevante informatie verkrijgen, die waarde voor hen heeft (Heflin en Shaw, 2000). Wanneer deze informatie echter openbaar wordt gemaakt aan de hand van kwalitatief goede risico disclosures, verliest de monitorende rol zijn waarde voor grootaandeelhouders. Hierdoor zullen grootaandeelhouders geneigd zijn om invloed uit te oefenen op de bestuurders, zodat er kwalitatief minder goede risico disclosures geleverd worden. Dit is het agency type II probleem. Daarnaast speelt hier de voluntary disclosure theorie een rol, want de grootaandeelhouders zullen ook geneigd zijn om invloed uit te oefenen op bestuurders om zo min mogelijk vrijwillige risico disclosures te doen. De grootaandeelhouders beschikken namelijk al over deze informatie en daardoor worden vrijwillige disclosures enkel gezien als extra kosten. Dit suggereert opnieuw dat geconcentreerd eigendom een negatieve invloed heeft op de kwaliteit van risico disclosures. Verder hebben Ntim, Lindop en Thomas (2013) aangetoond dat een eigendomsstructuur met grootaandeelhouders negatief is verbonden met de omvang van risico disclosures. Ook Deumes en Knechel (2008) vonden een negatieve relatie tussen grootaandeelhouders en de omvang van disclosures. Chiu en Wang (2015) hebben echter opgemerkt dat de omvang van disclosures geen geschikte maatstaf is voor de kwaliteit van disclosures. Zeer uitgebreide disclosures kunnen namelijk irrelevante informatie en/of misleidende woorden bevatten, wat resulteert in onvolledige of kwalitatief slechte disclosures (Chiu en Wang, 2015). Toch kan de omvang van risico disclosures wel deels gebruikt worden als indicatie voor de kwaliteit van risico disclosures, zoals Bischof (2009) heeft gedaan. Ook dit suggereert dat geconcentreerde eigendom negatief verbonden is, met de kwaliteit van risico disclosures, derhalve is de volgende hypothese opgesteld: H3: Geconcentreerd eigendom is negatief geassocieerd met de kwaliteit van risico disclosures.. 22- 65.

(28) Master thesis Accountancy (EBM869B20). 2.3.4 Dividendbeleid Dividend is een betaling uit de winst van een onderneming aan de aandeelhouders, in de vorm van contanten of aandelen (Hillier, et al, 2014; Sul en Kim, 2006). Een dividendbeleid kan conservatief of juist progressief zijn. Een conservatief beleid houdt in dat niet tot nauwelijks dividend wordt uitgekeerd, en een progressief dividendbeleid betekent dat relatief veel dividend wordt uitgekeerd aan de aandeelhouders. Wanneer managers beschikken over aanvullende informatie met betrekking tot de winstgevendheid, kunnen zij deze informatie delen via dividenduitkeringen (Bhattacharya, 1979; John en Williams, 1985; Miller en Rock, 1985). Vandaar dat het dividendbeleid helpt bij de vermindering van informatie asymmetrie tussen het management en de aandeelhouders (Adjaoud en Ben-Amar, 2010). Hierdoor kan het zijn dat andere controlemechanismen zoals kwalitatief goed risico disclosures niet of minder nodig zijn (Ho en Wong, 2001). Tegenovergesteld kunnen managers ook hogere dividenden uitkeren omdat zij weten dat aandeelhouders bij andere banken meer rendement kunnen behalen. Door hogere dividenden, zullen de aandeelhouders toch beleggen in een bank, waar minder rendement te behalen valt. Het uitgekeerde dividend geeft dan geen goede weergave van de toekomstige winstgevendheid, hierdoor beschikken de aandeelhouders over minder informatie. Het is mogelijk dat managers dan de kwaliteit van risico disclosures verhogen, om toch aan het gewenste informatieniveau te voldoen. Ook is aangetoond dat de kosten stijgen voor het eigen vermogen, wanneer het risico toeneemt (Fama en French, 1997). Aandeelhouders zijn dus bereid het grotere risico te accepteren, wanneer zij meer gecompenseerd worden voor deze risico’s, door middel van hogere dividenduitkeringen (Elshandidy, et al., 2013). Mogelijk accepteren deze aandeelhouders ook risico disclosures van mindere kwaliteit. Dit suggereert dat ondernemingen met een progressief dividendbeleid, kwalitatief minder goede risico disclosures leveren. Bovenstaande is tegengesteld aan de legitimiteitstheorie: de managers geven met de informatie over de toekomstige winstgevendheid van de onderneming een signaal af over de 23- 65.

(29) Master thesis Accountancy (EBM869B20). legitimiteit van de onderneming. Mogelijk kunnen managers dit signaal versterken door naast het dividendbeleid ook de kwaliteit van disclosures te verhogen. Dit is in lijn met de voluntary disclosure theorie, de managers kiezen bewust voor kwalitatief betere risico disclosures om de informatie asymmetrie nog verder te verminderen. Ook kan het dividendbeleid. een. legitimiteitsignaal. afgeven. aan. andere. stakeholders. dan. de. aandeelhouders, zoals toezichthouders (ECB/DNB), klanten of de onafhankelijke accountant die een controleverklaring moet geven. Een conservatief dividendbeleid geeft evenzo een signaal naar verschillende stakeholders. Beleggers kunnen een lage dividenduitkering zien als een teken voor toekomstige problemen binnen de bank (Basse, Reddemann, Riegler en Graf von der Schulenburg, 2014). Het niet uitkeren van dividenden kan echter ook het kapitaal van een bank versterken (Basse, et al., 2014) en kan zorgen voor grotere buffers. In het jaarverslag van de Nationale-Nederlanden Bank NV (2015) is te vinden dat deze bank in verband met wettelijke beperkingen, geen dividend kan uitkeren. Tevens zullen andere banken mogelijk minder dividend uitkeren dan gewoonlijk, om hun buffer te versterken. Op deze manier kunnen ze op tijd voldoen aan de oplopende kapitaalvereisten van Bazel III. Dit is een positief bericht voor vele belanghebbenden. Ook voor aandeelhouders kan dit positief zijn, zij lopen namelijk minder risico in tijden van crisis, door een toegenomen stabiliteit. Wanneer dit het geval is kan minder dividend toch positief zijn voor aandeelhouders, ondanks dat zij minder dividend ontvangen. Hierdoor wordt er verwacht dat banken met een conservatief dividendbeleid, juist veel aandacht aan de risico’s besteden en mogelijk ook kwalitatief betere risico disclosures leveren. Verder is aangetoond dat ondernemingen met lage informatie asymmetrie niveaus door kwalitatief goede risico disclosures te leveren, meer dividend betalen (Khang en King, 2006; Elshandidy, et al., 2013). Volgens Elshandidy, et al. (2013) komt dit doordat ondernemingen met een hoger risico niveau, kwalitatief betere risico disclosures leveren. Om de aandeelhouders te compenseren voor het lopen van risico, wordt meer dividend uitbetaald (Elshandidy, et al., 2013). Dit suggereert dat ondernemingen met een progressief dividendbeleid, meer risico’s hebben en kwalitatief betere risico disclosures leveren. Aangezien de bestaande theorie onduidelijk is over de richting van de relatie tussen een. 24- 65.

(30) Master thesis Accountancy (EBM869B20). progressief dividendbeleid en de kwaliteit van risico disclosures, is de vierde hypothese zonder richting opgesteld: H4: Een progressief dividendbeleid is geassocieerd met de kwaliteit van risico disclosures.. 2.3.5 Liquiditeit en G-SIB classificatie Gezien de verregaande gevolgen van een G-SIB faillissement, zou de kans hierop zo veel mogelijk gereduceerd moeten worden. Hierdoor hebben G-SIB’s de impliciete garantie dat ze gered worden door overheden. Zoals eerder genoemd kan een faillissement worden veroorzaakt door onvoldoende liquiditeit. Gezien het belang van G-SIB’s en hun liquiditeit, bestaat de mogelijkheid dat G-SIB’s kwalitatief betere risico disclosures leveren, om een ‘going concern’ status te signaleren. Hierdoor zal een G-SIB classificatie mogelijk een positieve invloed hebben op de relatie tussen liquiditeit en de kwaliteit van risico disclosures. Daarnaast worden grotere ondernemingen, in dit geval G-SIB’s, over het algemeen gekenmerkt door een grotere mate van publieke zichtbaarheid en meer belanghebbenden. Dit impliceert het bestaan van groter publiek toezicht (Amran, et al., 2009). Door meer toezicht, kunnen G-SIB’s geneigd zijn om kwalitatief betere risico disclosures te leveren, om een goed signaal af te geven. Gezien het belang van liquiditeit bij G-SIB’s, kan deze neiging versterkt worden. Tenslotte hebben grote ondernemingen schaalvoordelen bij het rapporteren, omdat ze meer resources hebben om disclosure kosten te kunnen betalen (Lopes en Rodrigues, 2007). Ook dit kan ervoor zorgen dat een G-SIB classificatie de relatie tussen liquiditeit en de kwaliteit van risico disclosures versterkt. De bovenstaande punten leiden tot de vijfde hypothese: H5: Geclassificeerd zijn als een G-SIB, heeft een positieve invloed op de relatie tussen liquiditeit en de kwaliteit van risico disclosures.. 25- 65.

(31) Master thesis Accountancy (EBM869B20). 2.4. Conceptueel model G-SIB classificatie. Liquiditeit. Eigendomsstructuur. (H1) (H3). (H5) (H2) Kwaliteit risico disclosures. (H4) Dividendbeleid Figuur 2.1 – Conceptueel model. 26- 65.

(32) Master thesis Accountancy (EBM869B20). 3. Methode. In dit hoofdstuk zal de gebruikte methode voor het testen van de opgestelde hypothesen besproken worden. In de eerste paragraaf wordt de steekproefselectie omschreven. In de tweede paragraaf wordt uitgelegd hoe de afhankelijke variabele wordt gemeten. De derde paragraaf heeft betrekking op de manieren waarop de onafhankelijke variabelen worden gemeten. Aansluitend worden in de vierde paragraaf de controle variabelen toegelicht, en in de vijfde paragraaf wordt van alle onafhankelijke en controle variabelen een overzichtelijke tabel gegeven. Dit hoofdstuk eindigt met paragraaf zes, waarin uitgelegd wordt welke analyses worden uitgevoerd voor het testen van de verschillende hypothesen.. 3.1. Steekproefselectie. In dit onderzoek is gebruik gemaakt van een specifiek soort onderneming, namelijk de onderneming die actief is in de bancaire sector. De informatie over de variabelen is afkomstige van 66 verschillende banken. Deze banken zijn actief over de hele wereld, en het hoofdkantoor is gevestigd in Europa. Er is een dataset geselecteerd met enkel Europese banken, omdat voor deze banken de nieuwe regelgeving met betrekking tot Bazel III, uniform van toepassing is. Om de meest invloedrijke banken in Europa op te nemen in de steekproef, is een selectie gemaakt op basis van totale activa. Vervolgens is de top 50 banken onder het toezicht van de Europese Centrale Bank (ECB) geselecteerd voor de steekproef. Tevens is de selectie van de top 25 banken onder lokaal toezicht hieraan toegevoegd. Om de vertegenwoordiging van de Nederlandse banken te vergroten, is de steekproef aangevuld met de top tien van Nederlandse banken onder ECB en onder Lokaal toezicht. Hierdoor bestond de steekproef in eerste instantie uit 85 banken. Om dit onderzoek zo actueel mogelijk uit te voeren, is gekozen om data te verzamelen uit jaarverslagen van het jaar 2015. Wanneer een bank een gebroken boekjaar heeft, is het jaarverslag geselecteerd dat zo kort mogelijk vóór 31 december 2015 gepubliceerd is. Door ontbrekende jaarverslagen of jaarverslagen enkel beschikbaar in een andere taal dan Engels of Nederlands, is de steekproef gereduceerd tot 66 banken. In appendix B wordt een lijst weergegeven van de 66 deelnemende banken. De informatie met betrekking tot de kwaliteit van risico disclosures, is afkomstig uit het jaarverslag, net als de informatie met betrekking tot het dividendbeleid en de. 27- 65.

(33) Master thesis Accountancy (EBM869B20). controlevariabelen. Banken waarvan de getallen in het jaarverslag in een andere valuta was dan euro’s, zijn omgerekend naar euro’s 22 . Verder is de informatie met betrekking tot de andere drie onafhankelijke variabelen verzameld uit andere bronnen. Voor informatie over de G-SIB classificatie is gebruik gemaakt van het document23 van de Financial Stability Board (2015). De informatie met betrekking tot de liquiditeit en de eigendomsstructuur is afkomstig van de Bankscope website24. In 2003 heeft het Bazel Comité onderzocht of Bankscope een goede database is. De conclusie van dit onderzoek was dat de waarden op de website overeenkwamen met de gerapporteerde waarden in primaire bronnen (Bhattacharya, 2003). Vandaar dat de Bankscope website een betrouwbare bron is. Uit de steekproef zijn alle waarnemingen, waarvan gegevens met betrekking tot de variabelen ontbraken, verwijderd. Deze selectie heeft uiteindelijk geleid tot een steekproef van 58 unieke banken.. 3.2. Afhankelijke variabele. Disclosures zijn risico disclosures, wanneer de lezer geïnformeerd wordt over een kans op, een hazard, gevaar, schade, dreiging of blootstelling die al invloed heeft gehad op het bedrijf of in de toekomst invloed kan hebben op het bedrijf, of wanneer de lezer geïnformeerd wordt over manieren waarop deze risico’s worden beheerst (Linsley en Shrives, 2006). De kwaliteit van deze risico disclosures wordt gedefinieerd als de effectiviteit van de communicatie over risico-informatie naar de gebruikers (Wai Hui en Matsunaga, 2015). Voor het meten van de afhankelijke variabele, kwaliteit van risico disclosures, kan gebruik gemaakt worden van een disclosure index of een inhoudsanalyse (Williams, 1999). Hackston en Milne (1996) hebben aangetoond dat het gebruik van een disclosure index of een inhoudsanalyse geen invloed heeft op de resultaten. In dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van een disclosure index, waarbij onderzocht wordt of de bank bepaalde items van de index wel of niet heeft opgenomen in het jaarverslag (Barako, et al., 2006). Volgens Marston en Shrives (1991) zijn veel verschillende benaderingen gebruikt om de kwaliteit van disclosures te meten. Er bestaat echter geen algemene theorie die helpt bij het selecteren van de items voor de disclosure index. Voor het uitvoeren van een onderzoek is betrouwbaarheid van belang, helemaal als het gaat om een disclosure index(Barako, et al., 2006). 22. Hierbij is gebruik gemaakt van de wisselkoersen op de volgende site: http://www.dnb.nl/statistiek/statistiekendnb/financiele-markten/wisselkoersen/ 23 Voor een vereenvoudigde weergave van dit document, zie Appendix A. 24 https://bankscope.bvdinfo.com/version-2016419/home.serv?product=scope2006. 28- 65.

(34) Master thesis Accountancy (EBM869B20). Om de betrouwbaarheid van dit onderzoek te vergroten zijn de volgende stappen genomen. Ten eerste is de disclosure index gebaseerd op de vijf beginselen van het Basel Committee on Banking Supervision (2015). Deze beginselen houden in dat een disclosure duidelijk, veelomvattend, betekenisvol voor de gebruiker, consistent in de loop der tijd en vergelijkbaar tussen banken moet zijn. Aan de hand van deze beginselen wordt bijvoorbeeld een overdaad aan informatie afgestraft door minder punten toe te kennen25. Tevens is de index gebaseerd op IFRS 7, EDTF, ESMA, etc., zodat de weten regelgeving meegenomen is in de disclosure index. Op basis hiervan hebben zes verschillende studenten een aantal items per categorie opgesteld. Vervolgens zijn deze items samengevoegd tot één lijst van 30 verschillende items. Deze 30 items behoren tot. vier verschillende categorieën: algemeen, kredietrisico,. solvabiliteit/financiële kracht en liquiditeit. Het gebruik van een gewogen disclosure index wordt bekritiseerd in de accounting literatuur, omdat het een vertekening kan introduceren naar een bepaalde oriëntatie van de gebruiker van de index (Barako, et al., 2006). Voor het versterken van de betrouwbaarheid is daarom gekozen voor een gelijke weging van de items. De items hebben een ordinale schaalverdeling, van 0 tot 2. Per item is bekeken hoeveelpunten toegekend dienen te worden. Daarnaast zijn er voorbeelden toegevoegd uit jaarverslagen om het toekennen van punten verder te verduidelijken. Na het opstellen van de index is een proefonderzoek uitgevoerd met twee banken per student. Aan dit proefonderzoek heeft dezelfde groep studenten meegewerkt. De problemen die uit het proefonderzoek naar voren kwamen, zijn verwerkt in de disclosure index. Vervolgens is de verzameling van data van de andere banken in de steekproef van start gegaan. Ook dit is uitgevoerd door dezelfde zes studenten. Hierna hebben de studenten een controle uitgevoerd op een selectie van het werk van een andere student. Tot slot zijn de gegevens van de verschillende studenten samengevoegd in één bestand, dit bestand omvat alle gegevens met betrekking tot de kwaliteit van risico disclosures en is te vinden in appendix C.. 25. Zie bijvoorbeeld het tweede punt van de disclosure index in appendix C.. 29- 65.

No results found