Deze film is beschikbaar gesteld door het KITLV, uitsluitend op voorwaarde dat noch het geheel noch delen worden gereproduceerd zonder toestemming van het KITLV. Dit behoudt zich het recht voor een vergoeding te berekenen voor reproductie.
Indien op het originele materiaal auteursrecht rust, dient men voor reproductiedoeleinden eveneens toestemming te vragen aan de houders van dit auteursrecht.
Toestemming voor reproductie dient men schriftelijk aan te vragen.
Thisfilm is supplied by the KlTLVonly on condition that neither it nor part of it is jurther reprodueed without first obtaining the permission of the KlTLV whieh reserves the right to make a charge for sueh reproduction. If the material ftlmed is itself in copyright, the permission of the owners of th at copyright will also be required for sueh reproduction.
Application for permission to reproduce should be made in writing, giving details of the proposed reproduction.
SIGNATUUR
MICROVORM:
SHELF NUMBER MICROFORM:
MMETA 1393
ónülierni$ , en Ot)er~e3cl
hc>efl in bel ' Iwnllzlnith. t~L~n
l lH:-- ... C"-' ••
"l)
00 lt '91\
ltcr
lü?fbc"
Col 1.13
BIBLIOTHEEK KITLV 11111111111111\ ,1\ IU11111111111 11111'111
02075099
ANTIQUAIUAAT RATA IA DOrp\Slra.1l 171
'1.-299_ AA Barcndrcdll Thc Ncthcrland,
SAR~1A
DOOlt
J. VE RIIO EVEN,
Zendeling op West-Java.
KOR E N HAL M E N,
Vertellingen voor de Jeugd.
~o. t)~.
ROT'l'ERfJA)I.
J.
M. BREDEE.~'rOOM. 1I'BLPERSJ)!\UKKERLJ - Koen 8t KNUTTEL - GOUDA,
SA ~lVIA.
Onrtl' ks 't jaar I 3 word SIRll I' (nbOI'en in h ,t dorp )To mij l. Op no" jetl"di" n 1('!'fUjd vedoor hij zijll ,'adcl', dit' op rei' naar l1alal'Ïa dool' traatr OI'CI" werd uVPI'\'ali 11 'n gl"
dood, Een W3at'I.eggcr, dip tcr op pOI'inl-( der dadel tlOOI' eh' fa rnil ip \\' 1'(1 gi'I',wdplc'c;{d, vrrzekel'de, dat, zoo i mand del' nakom<,lingen ,',m den \'('rliloordl' h tooit ZOIl dIJn' 'n wagen naar Batal'ia t, gaan, hij ook evellc n zou oml 0111 n, Onze SIIlIII heeft da11 ooi, nooit tM,nia gezien, ,\Is nakomeling vall de cr"t stichlcl's ''ilO h ,t "enoemt! ~Io mJjo I, n ab inh 01"
lin" van dat (Iorp. \\'a~ 'l • Inll I, l n gOI'ol"e ecnel' lmditionel'lo onhehhelijkheid diel' plant". I'erhodrn Icu'll 'n srlll'ijvl'n te' Il'oren; ook lIPt ander zoo hoog"el'Ocmde KQI'an·ll'zt·n \\erd helll in zijn j<'lIlTd nipt Ondl'l'lWZ 'n, .... n omslandigheid, waaraall IVpl·
lieht ook mor I'l'n d'pl nla~ \lOI'dcn tocf(t':>rhrc\'en, dat in helll
en 1'1' het oorspronkelijk' SOt'ntlalH)c 'che volk karaki I' hiep!,
hewaard, (;1'001. Loch is 't "l'vaal', dat (llie het 'I'e n:lnlog \el"
un
fd, 1'l'l'Oil,tigd wordt, wannel'1' het kinu ( t ',lul'cnde dl' I, 'tl' Ie I'jaren tJa" olijk~ lettl'dijk niet' ande!':; Ic do 'n hijgt dan hpt lan den mOl'gen tol tlpn avond. Irt l 'Iel'llt' wl'inig 1'1''1 ozing gt'dlll"nde" "cllrd:tijtll'n 'n ti n munltijtl, I,ijnu onarrelll' IWIl en in kool' opelr'eunen an p('n hoei" "'1' 'hrr,'en in II taul W;WI'I'(III hij nieLs \"(,1'8taat. Van wik 'cn "C' Ldood 'ntl w{,l'k nn hip f .IR~I \ in zijn jeu"''' hel rijd, pn IVl:Jllicltt ook daal'fJm hehi 'Id hij pn I'frip "('nf ell. om m Cl' dan vele zijn or vol ksg nl ol n voort·dllrend le streven nanl' vc!'lwtcl'in" van zijn enilatbl!happ lijke
po~itie, en op lutcl' lp rtijd ook Itln zijn lÎcleleven.
Tn zijne jon'" lingsjal'pn wa , 11Il1" een der mcest g-CIT 'IJsde
\\or'tl'lurcn in all 'dei volle I I'n, lI'aarontlet' \'ooral hel. weleel' zoo "f'liefkooRd "oet.ljo l1"an"; ('pn '(Icl, dat wel 0 nig Ol' I'·
'(!nkOm'l h f'L met het bij ons uek nue halonn' 'I'un, Illaal' dat zich daal'l'an \'00 ra I lIi 'rin oruJI:H'scheidt, dat, terwijl liet baton·
nelJl' 'n meel' ten do I he Ct zi 'h toefen n, 1'0 I'a I in hel hl"
chel'men "'lil l1('t liclJaall1 legt'n de -lok 'lagen \'un pcn of m(!Cr legenpnl'lijtl('1 , bij welke 0 funing n Jll '11 dan Ilok het licha<J1lI dool' heillI en ham:! zorgvIIIdi" lc"en l'I'I'\I'unding lJeveili"t, hel g>noerml Jn\'nan'che -pel IJ paald ten dopl h 'eft zidl le 0 fenen ill h 1 1'l'l'lI'ond Il uI' I'(ll'millken \,;111 zijll legpn·
partij, D beide partijen plaalsen zich daal'hij zoo dichl nabij elkandel', dal de linker"chouder' van den en leg n dieli van J n untl I' aanlellnt. ~I ,t eell in de ('('chlel'hantl "evall'n ~lok of ('oU in" lual men û:lII om de bellrt Ik"ndel' nam' de IJ 'cnen, He kun t nll IJ' taal hi I'in dal 111 '11 tleli toegedachlen 'lag t!'acht t, olltwijken dool' op hel jui-le 0 genlliik op te ~pring n,
of \\'1'1 den lag I' pal'e('l'('n, Zlllk een 'll'ijd wordt, onder
gejllieh der' 0111 tan<!C'I's, zoolan" 1'001'1' ez,'t, lot ('('n !I,'I' h 'idl' pari ijen h ,t opge ft of ni I mrCl' op de hrcnt'n I;an -'taan, cn (Ian 'orn- cm-Lig IOl'lI'ond hlli'\laart' wordt gl'dl'agen, Jlit hal"
ha:wche 'pel lI"nl gelloonlijk '1r~pf'l'ld Ir'l' nplllilt'l'ing lan I't'n huwelijks· of he'llij(] nisree'l. IJ· pl'ikl,,'1 d~al'lli lIa~ e n dtlnr rlen 'ta 'lIJreI' u iLld 001\1 , Jll'ij" h<, 'laandt! uit
f
2,',)0,f
J,- of meer, ol som nil en :ielwap of IJlIm~l, welke prijs do I' ,I'n ol'crll'innaur in glori weru lhui''''ch!,:1 ht, ui' 10 n hi!'I'I'OOI', rial hij zijn b ITiendcn IOg'l'nparlijder 0111 lOOI' I'ele d:!~en het gehl'uik "an diens Iwen n had ontllomen, Nu wil 111'1 lolk • 'el t', dnt niet all rolling even gplul;kig i",. 0111 dl' hl"t!' ,ort te bekomen, maaklo nze. In'r I tweemaal een rCIT\! \"Ol'tJ'ei~naaI' hpt ran olld' beroemde dorp 'falana, U(' hcidt' rollingrn.
dil l' h '10 daal' h k m'n, wf'r!l('n, 0 k nl))! lan. nadat hij J.!l'cn df'cl moer naIJl aan die t\\ee'''\{' hlen, z er ZOI'SI !lldig in dock('n gewikkeld d Ol' hem IJ lIaanl. .'\0" et'n andcr ei" 'nsdlUp toch h(!zalpn di slokken, Ze 'I' alg mt' 'n is ook hi r het \'olk geloof, rial, Z 0 mcn zick W I'dt, dit muet wOl'uen t ege-'IIre\ 'n ann den direclpn inl loC(I lan e'n boozpn "ee t. Om lied I'le kunn n hel'Stf'lIen, is 'l nu maal' n odi" <reholpcn te worden dool' i 'lI1(jnd - EUl'Opf'aan or Jnlandel' - ui macht Iwcrt 'peeiaal 0\'1'1' dipn
gc l; or dnl men de plilal' 11 ,t IInnl' di!' .... oe't WOOllt, Ol dat II1en daar dan het I'el'ei~ hle oll'el' 111' n"e. In dl' da" n tr 'n wij hi l'Iw n \'edlllisden en mijll!' I "ding n pa "enlli' / elll,wkt haddell m!'1 111\1,1, I'onden zij d zen op ze keI' n dag h 'zi .. c 'n zijnel' heide 1'0ttiJlg·slokl\pn "Ir I'ai.ldple<r('n", "d"lt conige dw'en
I\' rd hij namelijk gl'kweld duor zl\'are hoofdpijn, n wild!' nu
\\' len in \\'('II\!' I'ir'hling de g 'st \loondl', die h In tlp!.e hoord.
pijn hezorgd Iwd, Plat p df'n (rond g ~clen, hi 'Id hij d!'11 sl,)!<
tuss IWIl lI'ijsl'in"f'I' 'n duim del' rerhtel'hand, lerwijl dl' 1'1' 'htel"
ellehoog op de re 'hlt'r1,nip m'lt', Op hel midden in d' Irll;.\lr 11'1.>1'(1 die ,,!.tl'zclrpndc" I'Ottin" zoodani" "CIIOUdl'n dal hij ,'eli 1(,I'IÏI'aleli stand !tl'hield, en nll't hel ond'/"illdl' n:kelill" " Ilin"
!ttH/'n den lItlrrpot met Illilndcndrn wierooI;. nnf"ehl'ol;"n C' 'Ia.
relld' op de hOI'lJllpunl l:lll d, n mttin<r, hlc'er. 111\1 I ongt'lcpr 20 minulen ziltelI, inLlI'~l'h\!n l'"n gl'l'ed 11l'/'lelplldr, Toell 1'1'1'.
kre 'l.( de /'olling tlPIi rond 'Iingel'ende heweg-in", I'PI'OO"!.:!"kl h{'lzij !Ioor cl -Jl lIiU'lIIl'1I \\ier'ool(\lalln, hetzij duol' ('('n irtwat
\\illl'IH'ul'iW' 1II'\IC'ging in !lp hand . .'\ol.( !,pnig!' lI1inulrll, Pil dl' wierook doord(, uil pn de ~llIk ~t"aklc zijn '1'1'OllllllelingPII, dlll'!J Itle .. 1' in r'en l'f'ni;,:,.7.in~ SChllillt' I'ichtin;..t ~til Iwngrn, dl' IlOv('n.
!,unt ··ericht hOllllpncll' nUil1' 't widen, Tl'n 7.uid"n 1111 liJn :\11111 hili' li~t ('l'n h'''I'tHll'plnal~; (h'liil' flWP~t dl'rltahe die IIo07e "ec:,t \I orlPn , !'n dnd('lijk wl'rd danl'hrrn ),(f'hr:lf'hl IlPI oller, "<,,,taandc' lIil cen hal l'en "uku~noll'dllp met hl'alHlpndl'1l wiel'uok ;Cl'llIld, henell'n$dl' Ilcnoodi"dh '''PJI lOOI' 'eli helrlpl'lIilll,
or
tic' hoolill'ijn daaI'II,,'<I(' I' 'I'dllenen io;, 11('1'1 ik nip!.H(, jongf'ling,;,jill'l'lI bijna f)nllla~~en, lrad '.111111 in 'tllllll('lijk, l'n lI"i~t in H'l'eeniging lTIet zijnE' nOIl \I' dool' vlijt pn gOl'cI ZOI g zich (,f'ni .. \elJlIo"en 11' lel'Wen'('n. lIit nll lI"a,; ('Pil aan~tool HWI'
rt'ni"c zijn I' ~(I'IIlIl"II, 'I \ra~ d,lIl 001; Z 'Cl' wkel' Hll'! hUil med lI'el'lI, (lat op zek 'l'en nachl I'ijr ~I'O t, hull','ls aan SIIIIII (lJlt~toll'n 1\('rdel1. Om d' die\'l'n le ontdekken, randpIp '''de hij
!lPII ~('(' 'I, dip mue't wllncn in ePIi Il('ili" IJo~chj , II'hool'('IHI"
lot hel dorp B.: een "pest, '!'('('iaal 1"'l'ocllld dool' zijn H'rlllo"en
OOI ontll'cf'nld "OPdcI' n 11'1' ('lit l) 11I'ell~\'n, Op di 'n lieilig n
"rond 11i'11l'ht S 11\11 peil oU I' al~ );u\,('n, bcn I('n' 'cnigel'l'lll'll'
(j
l n en wnl cenlen, I'iep unadlij ue hulp van uen "oed n gc' 'l in, en bezwoer uien " est, Ie willen zOl'grn, ual, zoo de ))ul1 ·15 niot Lel'llggevonut'n werden, u dief, wanne'r dl'Zl' zou "'aan ston' 'n, een zwal'en uoousll'iju ZOIl erlanr• n; vijf dagen lall"
moe'l die strijd uUl'en en intu~ eh 'n mv"l de ,lonende onop·
houdelijk in on uiL en I'ondom diens h"is loope" en zo eindelijk bezwijk n, Oe bun 1- kwamen nirt Lrl' ehl, en naar 't \' I'IIliU I zegt, tied' a 'hllien maanden uaarna u' naa'l hUlII'man lan
11\\1.\, op de wijze hoven olwchrr\'en,
Op laleI' leellijd, 1'010 jaren 1'0 I' .uml hel EI"ng('lie h uni', ,chijnt èl' in IIp.m nlwaal,t te zijn eene vrl'eze 1'001' uen dOlld, 'n een zek 'I' rcl'laO"en naai' vel'lo -in". J\ulldo!'nlijk i: IIPL te vern men, wal al /ilO 'it ell ko t n die lIlan zirh rre!rowt hl' ·It,
lil te ",,,krijg!'n wat hijzelf nOl'mde "veri!el'in" 1,111 zonden,"
or
hij uan ZOOI'C 'I "op zijn k rr:-t k" had en ZOOI' 'I '1I'uhlf'I' leefde dan zijn I'olk "enooi n I'ondom IH'm, die zoodallige l'I'eez!' voor den dood nict k 'nn n ~ 0 nfljn! C I' lipt Ie" lIdrei sl'hijnl w:tal' te zijn; dool' allen wel'd SlItll\ geëenJ al' een ;.:oed man.Omdat hij allel' \ I'll'ouw('n H'l'wipl'r, \\'I'l'd hij, r!'ed' Ghl'islrn zijnd en zeer tc" n zijn "in, dOI.lI' zijnr dorp. "('nOOll'n gekuzen lOl liJ in hun dorp b "tuIIr. Ooc" nielle,"enslaandc zijn "goeden wandel" .. \ olhle ",n\H z k('J'() I.II11'u'l d('I' zipl, en - zo ~b
reed- i, geze"d - ze I' \'Pel w('lxl dOOl' hem h pl'O fd 0111 uaarvan verlo t te worden, IJ, klwlc h 'schrijvinrr "l'rht' ~un drie 1\ tl'ren, daal't r doul' hem he\\andelll, mo"e hiel' • Ile plaat vinden,
Yel'llom n IJ hh mie, dnt 'I' Ie Indl'amajoe en oUlI llIaT!
\\'oonll , die \'c'l elmoe (kundl') u zal, en uaal'om ook beh\\ililill
wa, h t b scIJuldi" 'ntl. "'e\\,('len tot ril 'I te IJI'engrn ('11 alle Hel'iP
\'001' den dood W g Ie IWlIlen, r isd' "lil \1 I tI' vuel daurh 'I'n.
Nl.lch 1I a~'lallll, !lodl UP onv!'ili"lwid \(ln drn iJinnrnwe" in tlÎl
dall'ln, hie.ld h m terug, lIij gin", en ontmoelte lIel'kelijk een man, di vel'zekenle hOl'l'ngenf)emd v 'I'mog 'n t,. uèziltcn. YI')III' het vel'ci chte ondcrwij' ZOIl aanranO'en,1Il 'l, Imll 'el"I(2.:';0 hetalen en ondcl' h I uil preken ran zware ceden zich ~erlJilldl)n, nimmer liu I 1I0('h jota, Vlln wal hem door dien ouden bellde·
"el' ZOu "ezegd word 'n, lIIt!de I dl'elen (wn ande!'!'", Jlli~t a:m
i
dat geheilllh ullen ontleent zulk e n bedrieger zijn krachl, want 1'001' allc" wat "rh imzinni" i k e lClt de . 0 ndan e-e 'n ' Olt cCI'bi d en "l"n " I'in"e \'I'eezc, Na Chl'i-len "eli' ('(len t zijn l'cl'klaanle .\lDIA, dnt hem niel~ andcl" "'clcunl was, dan 'tuit·
pl'cJ,en \'an cnl,clc zinl digc wool'den dl.lch om de \'I" C '('Iijke '11'3Ilen, die hij bij dat 'euzl\cren niet lecht· OVPI' zich, muar ook ol'el' zijn familie had IJl ('Ien inroep n, wilde hij di \\'ool'den, welke todl "c'n IJ lUl'kelli' 1'001' on haddl'n, lie\cl' ni!'t \. 'l'klikl\Cn, Bij het lIü·'pl'l'ken \'iln h do 'Idt' wool'dèn \\'n~ S.IRII.\ dool' di'n bedrieger O'etlo pl g 1I'0l'd 11 mei ",att'r, "waardoor hij "crrini"d werd \an alle zon h 11,"
Edo!'\l al die h 'dl'ip;':CI'ijl'lI ledo 'Ien , .. \1\11\ - 1'0 I <>en ' dien' cigen \'el'klal'in~ - ni t \'an d' HCezo rOOI' den d ou, die hem ilillTI 'I' IJijhlcl'r. Ycl' lIeili"l' plaat en en IJ I'~;oll n \I' 'I'den daarna
\I 'del' doOI' helll IJt'zuchl. In h ,t dorp Ojaliwan"i \\enl h '111
dool' een dt'I'''elijk l'eJ'soon t I' halld "cst Id (,Pil he~ehl'el'en
~lllk papier, \I 1Ial'\,ln dt' inhOllu noch dool' hem, noch do I' en andpl' 1II0rht \\ I'den onll'ijfel'u, Ual 1'0 I' rl'n ~ocde om "elds Yèl'hrcgen ge~rhl'in In\J'~t 201',(IIiJdig' worden h 'waard, I'n na hl,t \t'l'lijd 'n lilll ,'11\\1\ 1110' 'I het dool' iemand zijnl'l' fmnilip on~elczen ell ongl'l.Ipend geltllru I\'lll'dun op 'do hl'iti, oOfT n \ an drn Ol 'rieden!', Op di' \\ ijZI' - zoo \V('rtl !Jenl I' 'I'zek nl -
Z 11 all Heeze til'" doods \I ijken. ~Iij w I'd m 'd geue 'Id, dat loen 111.11\ r,hl'islen Wil word 'n, h t hedoelde "es 'hrirt uit di n~
Ir nim: j, wegg('haald, zeel' waal"l'hijnlijk dool' zijn Ul'oCllcl"
die "cl zal gezorgd hebhen dal hel ni ,t I'cl'schelll'd \\'( 1'(1 'n 't ook wel zul rrelegd hehl)(,1! op de OO"NI \tIn del! doodl'.
Ook het hezit nlll dat ge~('hrirt hezol'tfde .IR)I I niet de zoo hlll" gezo 'ht, rut dl', harten, E '11 laabte po' in,r tot \'el'krijgin~
dipl' 1'11'1, dool' hem nan(.!c\\ IJd \"i'llir hij krnnis kn'c'" aan h I Eyun"eli" yerlma Id h ij mij op (·en ZondaO'm rg 0 na uil op ooz I' ~e\\'on bij nkom,t, w,ull'in llIij wCl'd geIT yen t 'pr k n O\er de O'l'Oole ontferming God~. 'L Wa mij opO'l'yallen, dat
, IRII I wedel' zoo anndüchli" had r eluist I'd. Ten einde na all
r
tiel' bijeenkom'l en re'lw k /Ilel hcm aao te knoo[Jen, \1'( "
ik hem: "W cl ARII.\. hebt g mij van morg n kunn n he.
"I'ijl en?" - . . z 'k I', mijnhe I'! maal' al" 't zoo is, ;.l lijk "ij h bt rel't Id, dan i de zalirTh ·id (,I'g "oetlko p.' - "Z 0 is 't ook, .1101.1, want 't i' God, die on zalior lIlaakt, n "ij wcel zelf, dat al wat God "'ceft en do ton' "cen ('111 kosl. .\faal' meendet
"e dlill wel'kelijl" dal "c 11'1' vt'l'kI'ijgin<r dcr zaligheid icls he- talen rnoe~t?" - .. ,Ia, II'cet "'ij, mijnh,j" ond 'I' 00' .liII~nen i' dat ZlJO, en waarlijk, h I I' I'kl'ijrTcn "an rel''' 'rin'" \'an wnd '11
h ,pft mij al he I wat "ckosl. Daal' hellt .. ij bij \ mIJ 'l'ltl het laaI 'Ie gent! n or. Na I ,Ie I'er~cef'rhe p .,in~(ln ging ik naar elP 5tad 'l~iil ebon. ,\an don 0l'pcl'pri "l~r dier plaat: en uok imn , n ullan, die daal' wount, I' I'klaarue ik gl:'k m n t, zijn 0111
I'cl''''l'inlT van zonden t, ICl'lI'erl'en, Beidt·n n'I'zekel'd 'n 111 ij , aan mijn 1"I'lan'''n te ZlllIt'l1 1'01110 'n. Eeni"e dagen I'l'l'lOl'lile ik in pcn hunner IJ ij f.{('bo 11 II'l'n , hield dc hillnenpla<ll. 11I1I111C'I' wonin.. eh on, nam dt'el aan de lijf gcwon' "ehet! 'lijden del' )[ohamll1cdanen, IIn "pel',I, daarna hui '\I'aal'ls, dl' I erll'ker'ing vun beiden IIlodedl'agrnd'. dal mijll wndpn 1\:11" 11 ICl'or'len,
\"ClOI' die l'cl'lck 'I'ing h,taald' ik: een IC'rcnd n IHII!'el; l"n zill'el"n hekl' d'cl I' Ol' ('('ne krissl'hcd,'; eo dito tnc't'I\'Ool' het Illedeûragpn del' henn digdlll'den 1'001' I!pl hp/l'lpl'lIimen;
"en zak rij--l; 'en I~" wil kalo n; el'ne lTJ('uirrte \Turhll'n en sJ! 'I'ijen, hencl' n' villior gulden aan 1-\'l'ld." - .. ~u,. 111111.
"ij zijt al me 'I' dan geno '" hedru"clI; ik 1100(1, dal !!ij ti
voortaan niet zoo gemaH lijk me('I' zult lalt'1I leiden doul'
pmarj $ \,lIl men'rll'n, mail I' aandal'hti'" zult "Iijlen IlIislc'l'en nW11' wat ons 1-\'el ('111 1I'0l'dl in C d;; "-oord, Ten'n: Ilonp ik, dat hpi ti daal'lJij "e"cl'en tal w I'dl'n, In te !Je- voelen, dal de znliftheitl in "een and!'1' i~ dali in ,Irw' ChrÏ'lu', en /Zij die znlHlCid allel'n nll1 /lid m pL pn kllnt onLl'an"en."
Ondililks h t III'en"('n lan duL I'UOI' pen ,1:I\aanschell IlIlI'''er- rnan zo I'ijkc
om
'I', IJIt'el' .\1I11l dt' 1'1I~t ti ''; Il3l'tl'n ti ncn,\'crm el'd 'rd m t hPt pijnlijhl' dier herhaalde t"I('llr ·h'lIi.n"en, Sedelt I'erliept'n Cl' w ti " cl'ni'" .inl' 'n, tlie I' Ol' h 'In gren 1'1'1'_
anderinft aanbl'3clit'n, tutdal hij, tijdcns on' IPrhllizl'n naar !ril'l',
kenni~ maakte ml>t mijn 11:'('1'1 i n;.(l'n, di , \UOI' wij liiel' onze
lakcn in onl hauu'n, nu n dan hunnell rna:lIlijri "in" '11
bl'uik'n in
u
wal'oeng ol' gaal'kruken I'an , 111\1\'8 1'1'0 U 11'. 1\1 pocdig '11 bij herlwling kll':1I1I hel ;.leopl'ek lw' hen hrn cn .IRIII op ;.(od:;dien 'tigc ondel'wel'p 'n, en . 11111 I, die 7.00 g ,_w'nd 11'11:; om I'I'ieslul'l'aad dilllr te lJelall'n, kwam al 'poeuig
\0 I' uen dag 1111'[ ti· \Taa": .. Ilo '\t'I'1 Wil ik Inl ctrrl h 'talen, om me ,. Vllll dl'n god~rliell81 ti ,)' Gild tenrn 1 lel'l' 'n .~" - "Wel niel;;, I'udel' !" -
IIwd hl'lll ({cant- woord "dl' zeg lIin"l'n, die .Iew,; ChlÎsIlis
1'0 I' zondal' n l'el'l\'()f'I'I'n h ·('rt, kunnen tluol'~t'en ll1t'n' 'h Il'l'kul'h I 110 IJ ;..tt·l, orb t
"ImiNI, 111:J:1I'
\lonlell alll'llllwi dOOl I.ud pl'l',"'nl
!.(C' l'Il'Tl, (; e IIl1Jl't maal' in OllZl' hijf'cnl\OllIslen
"Oloen, diln zuIL
f{l' 1.1'1'1' zpkrl' IllCel' daal'\óln hJ(JJ'l'f1." - ",Ia, dal dul' ik !" Zt'i SIIIIII, en I'eeds dl'n tlleecJ'n
, nenuIlnpczon uit IIt·t volk.
Zonda" na onzp le~li"in" "Ihi!'r, slapt!' hij" 1I10r"l'n,; on~ adllt'l'- hui' liinncn, en :; .It'rt hl:'l'l't hij niet é 'ne Zond:l~II)()I'"pn- or Woen' hlgal( ndbijl'l'lIkum'l 1'1'1'wimd, tllld,,' hij dil~l'În 1\'('1'11
redlÎntl('I"J dool' c 'n rn 'ti!{e ziekt!', die hl'lll den 2\1"""~' 'pt. I 3 ten gl':ll'e di'ed dal·n. ~raal' i" 11 Hl " zijn' g"l'liied 'ni' niet Yool'uiLioupt'n, Silet:hls II't'ini" wI'WHIt'rinf.{l'n had, 1111' \ hijg('-
IU
woon<l, toen hij mij in een \'el'tl'ouwelijk ge'prek \ crzekerde, een I'UsL en blijmoedigheid Ic smal\lm, zooals hij di cdCl'1 zijne jeugd nimmer had O'ekcnd. Een praler Wtl' ,ln~l.\ niet, maal' als hel ge prl'k liep Ol' I' vrede des !!al'len, dan 11' 'nl hij wel pl'ek~l1tf; '0
hoewel hij, na hel onll'nngco van d 'n Doop, 'Iechl dl'ie ntnnnd 'n m L on mocht l'cl'kccl'en I' Ol' hij de I'U L in<rin", lorh i heL te bemerken, daL 'zijn loehl"n~in" een uitnemend 'n zegrn ook ol'er onze jl'u"diore gClllcenl1' g-ebl'achl heen, \1111 I kwh die op zulk een on"l'da 'hlc wijz en al' uil de hand God' 01111 in"', wal hij mel zooleel in'panning en opollcl'ing Ie I'el' .... uef~ hij
tIle11scllen had gezo 'hl, It I' cid zi 'h lot CCD oieu wiel' n hel'hol' n, waan'nn zijn ;.:edI'3;{ cn g h cic persoonlijkheid getuigrnis gaven, 'og zie ik die lange, do h uoord jAI'en cn I'eel ill'lJeid gekl'OmdtJ, ge'lalte ons erf opslapp 'n om kel'l\lluHI'I le gtlan. Ilo' op" It- kend lI';lS hel 1'001' dpn 'preker, SAIIII I IMI' zich lr zirn zitten met dal open "elanl en dil'n hlijden ll'el, om dt'lI I'ólstgeslolen mond; men ,fluorZde, dnt iedL'l' woord dOOI' hem mol ge~pal1lH'n
aandacht wenl opgl'l'ang'll; zijn Ll'genwoordigheid nmakt!.' hel pl'edikcn "('makk lijk en gl'not\ 01.
~poedii! naual 1'001' , 11\11 I IlPl rijke en l dl zou "glledkuo(lc"
Evangclie I' ni;.; 'zin' duid lijk wa lIewonJen, 1'1'I'7.0chlliij oln doopondcl'l'ichl, en op I Juli ' 3 ontl'ing hij den Duop. Wal wa 't 111 ij e'ne onh' hl'ijff'lijk zalirrheid. in ti 'n Xaam de~
Heeren lIeel'l'n de I'edossing l' Ir. "en uezellclen aalt dell IIwn, die zoo\'ele jUl' Il land ('(I slall hat! oml'('isd, om t zoekell \Iul alle 'n d or Chl'i lu' h m gCill'honkcn kon worden, Innig lel'd dl'eu het mijne \TOUW pn ook mij, dal wij .IUIII zoo zwaar l'n zou lan" za rr n lijden, ZOOl'e 'I we l'I'l'moehl 'n Itehhell 11(' "l'll'rlI'ht.
dal lijden I' \'cl'zarhlcn, \laL IIIl' l',~hlel' man I' len derle rnol'hllTe·
Jukken, ook wijl Ilc no" 1\lollUII1II1Nlaan'che \Tonw jan , 111\11 gl!cn l'erlt'oUI\ n 'l Ide in I\at dool' ons \I' 'ni ucpl'oefil. ~Ieel' v '1'-
tl'Ouwen lelde zij in helfr('en h;wl' doul' endane('l'h, tool'l'naal'l:
wel'ó aön(.(crad n, m niet le lIill'oel'ig te wo"lcn, volge hiel' de k01'1 bes 'hl'lj\'in" lan, slechl épne dwail~hl'iu, lIaal'loe haal' bij"eloof tHW I' bracht. Ue onge 'tehlheid van ~A.IlIJl ~chijnt hIJ'
"'onnen, lo n hij op een a,'hlermiduacr zich haadt! hij n wel-
11
pul, di zi,'h hel'indl dicht hij zijn hlli,., lIaasl een bt"'l'aa l'- plaats j want - zoo,d' hij mij I'cl'haald - hem o\'el'l'i I lUl'n Hen koude huil'el'inf(, waarop e'n ZlI'lIl" kool'ls vol',dl', lIijz(·1I scilI' ef die 10,' aan koudol'all n, Gan dl anuel" chlel' dal"ht zijn vrouw <lU:1rOI'('I', en zij \I' 'ni in hare I'ool"tellinrr ni ,t w inig l'el'3lel'l\l, loplI zij, zonder wed welelI I'an haren rnan, alldcl'lnual raad en hulp f(in~ l'I'a"en bij "nlo venaal', die Iraarlrell'olgende vel'ze!wf'(1 : .,Yrouw! ~ij moel lI'ell'n, dat el' in h~t dol'p Po I J-
Kara" .\fdeeling tndl'umajo', zich ("'n IJ !'lIchte duil ,I bel'Ïnd!.
IIPle i' nll '('derl eenigen tijd le I "el'l' 'n hij dril "PI' t, dic ilO nt op de IJ "l'aafplanl, ill d' uabijlrrid lI'ilal'l"an 11 \1' mali
zich Imadde, loell hem die zi ,kll' ol'en'icl. m diell hoo" n ga t <roet! tI' ulIllwlen, heel': 'hl 'I' in den IUlIl"len lijd in d
Itl1i~houtlin~ ,'all dien gr 'I op de " gl';)af"laat~ ze 'I' f!1'uole he- dl'ijvigheid, '11 \I ijl al hcl 11' 1'1\ niel dool' het gewone dï '1151- pefsul!'!:!1 1\1111 afgeuaan worden, \\'rl'll UI\' mun SIUII\ grpf'et UI' hcnuodigtll' l'ij:1 t, kok!,l!' \\'pl merkt!' U 1\' man daal' zelr niels I'all, maal' dat kwam omdat zijn lichaam n g op aanl i', Zijn gl'l':';l daal'enll'~en Iwelt het in dl' gI'C'l('n\\"'l'pld ol'el'l 'lp nd druk, 1'11 doOI' dal onaf:~ 1I1'0l\l'n I ij~l"oken voelt hij zulk l'en zware hillE' in lijn lichaam, en dal noemen wij nu "h('elp zi 'kle.'· Om nu di, "he 'll' ziekI" tI' l'ef'U rij l'en , wa 'Ir'rhl~ nontli)!, dat el' 1'001' '11:11 I I' n plaal I' 'n'angel' O'("leld werd ill d keukcn dl'\' f(1'l'slen, (.n op (wnll ijzin" I'an dien LOOl'enaal' It'gde ~II\\I \':
\TOU\\' op de piel" lIalll' hij zich "('haad had, de nil\l1l"t'nde zaken: eon in til' 'eën ,rpsnellen hlo mknop van 'en pi,.annllu 111; t'IJe kleine hUI'I,t!I,lhl.'id I;lhak; PI'I! koku~notctlop 1111'1 IJl'alldl'l!- den wirrook ; I'pni"p l'cnlPlI, hl'n,'H'n$ twec lan oude lappen gelllilakte poppetjps uit welkt' de ~l'l'~lrn Cl' e,'n zoudcn kiez '11, dil' ril' laak "an S\lPJI moest Ol'ernelllt'n, IJ t eelli~e ,,'sultaut, 13n dat ollcl' \(,I'kr'gen, he tond hif'l'indalli'ubn, dil' km'ldaal'Op zi h bij diezelfd' bmn kwam n hadpn, lich I· tlloll,!.(den ol'el' h l I'indell Ul'" I'cnlpn, '11 daL hunne kinll'l' n lidi èl'n wijle l'el'l11aaklen I1l1'l ue poppen, In , \1111 I" 10 'ta nd kwallI g 'rn I'erheteriu".
"lI
hc"on I1len Ie \T ezen, dilt zijn zipkl,' l'en 'tl'af des Hemel' \\'U' p zijn ol'el'g-nng lOl hcl Chl'isl 'ndom, Wild·12
m'n hem in 'I I l'en IJ houden, dan lil ("t ti I'hall'e IJ PI' efd wOl'den h m wetl'l' l ru te I ren"en lol h'l ~/ohal1ll11eda
ni'me, OI'CI' ti mogelijkh 'id dl/nn'DIl \Ias mell 'I (Ol' nwrl niet
een~. Dil IJU wild' ti' ('ni., hropdt'l' van SIIII1.\ ('el,:l ondel'zocken.
Op zekel'en midda" l'cl'\'ot'''d' di, hl'oedel' zi 'h hij nlijl1 olldsten I el'lÎlI" .1.11:0111' , wi n IJlli' naa t dnt I'an , 11111 I lond.
Na ue "cwon be"l'oeting z tte hij zkh op het 1'0Ul' h 'lil uil"e- spl'eide matj én bco-OIJ l'en g '~I" k 0\' I' de zipkl' lan zijn bl'uedel' . .\331' 'l selie'll zond I' eenig' bijh 'doelin" d 'l'd hij de ITm!": ,,)Ianl', .1 IJ: IIUS! hot' i' dat ~ Kijk, nu is mijn hroed'"
CllI'i'len, Inam' al:-; hij nll een' \all hE'l Chrislendom "I' lIilde, zou dal kunnen ?, - .. "-('I zek
1·.··
<ll1t\\'oollld(' .1 \I.IIIII~, "w,lIlt al' uw bl'ued(',· tI<ll zeil' wild", dan Wil hij da,u in 't hl'\I ij' ICI'l'I'1l1J geen Chri 'Ien It' zijn, pn \las het derhalve ook helc!' het niet lan ~I' Ic 'chijl,en," UI' IIl'do lillg van dal 're~J1rek \\'1'1 ti dno!' .IICOIll'S niet le"stond h "'I'('pen, dol'l, I' NI I,ij dpil <I~II,)(I van dicllzelf'dcn tlag, nadat het duis!cl' "ellol'lll'ri lias \('1" J1PI"olwn, waaronder 0 k dpn dOI'p~Jll'ip lel', de woning lan ~\1I11\ zal!binnen<raan, ging hem I'('n lichl op. en kllilJll hij lI1ij dad ,lijk Inel het gebellrd!' in I\cnni~ '1 'llen. )1 'l I'cn gl'llf'd in 't hart ginlren wij b 'iLlen naar :-; 11111 \' I\·onin ..
U lezer l\3n zich tlil hek 'nde afhel'ldinr:I'n I.pkel 11 el l'en
\'OOI '[('11 in" I OI'IIlt'O I'an '('11. ocndaneesl'lll' woning, I/I·t "chruik
\an to len, Infcl f ledik,,"l is o\cl'hodi". E .. n Jllalm • ~(lsl'r'id
up d 'n grond in 'l nlÎdden 1<111 het \ol)rlJIli~, dipndt' den l'I'llstig krankl'11 SIIIII \ lol le"el·. /)i 'ht nahij IiI'Ill wt up c('Il11ilgf"III'('id malje de ~/()holl1m 'danns he t1l1l'l'~pl'iestcl'. dil' lOOI' zirli had laan eeni"e hunlcn Int'l 1'l'lIChl n n "('hak. "'IH'\'l'n~ c 'n hek!'!' Ilwt .la\·;wn$I'!rt> si"'lI'l'tlpn. van welke laait" dool' ol n pl'il'sl(,1' cn d l' I' !' allli '1'I'n l'ell al t, ij\\'l'i~ ~ I)) uil, wl'l'd gco13al.t, Rondom ti IJI·idt· hoofdl'f'l"ont'n ,S\lCII.I en den pl'ic:,tcl' zntpn in een krin" ong ve I' I'ijfti 'n 1"~I"'oncn. Uirlcl Ilahij . \1:11\
\I' /'(1 vour on' hinn n ti '0 kring plaats O'f'llwakt, zoodal ik kwan, te zilt n l' tht lc"wnol't!l' den pridel'. Ik 1I1l1'IIde ('en ge 'pre!;. ze""'odc: "Gij prie I 1'. 1'11 allen tlie hiel' tf:'g('n- wool'di .. zijl! "ij nllen zijt Uil" twijfeld Iti rIteelI gekom 'n 01Jl
•
13
U\I' belang'lellinO' 1 loonen, pn om naar 1111' \" '1'1110" n en be.le weten, indien Illo~elijl;, u,'n lijder n g cenige IJ lip le IJ wijzen.
Dnal'onl ben ik I' I'zek I'd. uat gijlieden "name h t I' oken zlIlt willen ;;tak n. lt ldal ,rij ~LJ'al.5 hlli'wamt' keel'l. \\3nl al ligt Ilze l'I'iclld 11111 \ nll I'('('d,.: den f{an~t'h '11 rJag !>PlI'lI 'Iclou' daal' nrdel'. en \\ 'cl nOl'h g 'vo!'ll hij \\':!:II-,;eh ijn I ijl, i ,t' \'an wal "I'
om hem I wc 11 plnal:'i vindt.l h kunllen \\ ij zelf IJ 'grijpcn. dal die walm rUil tnlJuk~l'ouk hcm het Udcllllwiell !TI ellJplTIlwilijlil'lI."-
!Je siorul'pllt'o Yt'l'd\\PIll'1I ell "11 :Ikeligc 'tillp U'atl in. lil tli' 11.' \cl'ltn'kl'll. Itegun ik lp \'I':t'fen. ol' al die lJezoekel" ook falllilicledl'lI \'all SIIPII \\an'lI. \\UHrop \,111 bijlla alll'l1 ('('n 0111-
kt'nllPnd alllll4l')I'(1 1'lIalll. Dn I' dal inl'ol'lll'erl'1l \lel'd ulij dni- til lijk, dal ua:lI' mndoJll IHij zat dt! gehe Ic \('I'1~ad('ring van manllen, dip op l'pn ol' anti rt' wijzt, h 'lr kkell IInl't'l1 il1 tI!'n dit'lI l dt'l' 1110,1.('1', del'hul\" til' gl'IJel'le gcc~lelijke "lantl van hpl dorp. Dit \' 1'I1I)l11l'n hplJltcnlll' g<11' ik 0l \'lJlIl'zichlig'l' \I ijlt' mijn hl'\I't'l'lIldillg' 11' kl'l1l1l'l1, dnl nit'lllalid hUIlIlt'1' t'PIl~ \las kllillen aaliloupPll fll'dllr"lltll' dt' luie \lel,rll, dal S.\I\II \ zou
PI'II~tig zil'k had 3l'lt';":I'1I It'/'\\ijl. nu liij - na:1I' all!'l' IW'I'- lIin\{ - lag 11' ,,11'1'\1'11, lij ;,111'11 h';.(t'lijk!'l·tijd 1'11 ill IIL'I UII;(t'- wonl' lall' 3VOlldlllll' liil'l' hijl'l'lJkl\allll'n. lJaal' "I' 1':111 IliPIHand I'I'ni),((' opli 'ld"l'ifl;.! J.. Ilalll. \ I'\'\ 'ilgdt.' il,: "Iloort CI'II". IIl.1l1l1l'fl
hroedel' ! lalen \I ij liil'l' in lt'gl'll\\ollrdig-hrid 1<111 IlIlZl'n :-;11'1'- wndt'n \ riend ('('dijk 1'0 IlPlllwl'lig zijl1, wij It 'hlH'1 ('11 1'1 ka 1111>1'
lIipl Ie II'Pl'1.1'11 1'11 zoo OIlS I\ltll'llt'llll'll [Ioerl Î." kllllllf'n 11 ij dal
1101. I'erlijk U i "JlI't'I\t'1I ; ik \lil 1\1'1 hf'gillllt'1I u lIIijn!' IIl1'enin;.t hlool tp 11';!\{l'Il, ik \ I'I'I'S 1Iilllll'lijk, dal gijliedt'1I liipl' gt,kulllt'n zijl
Olll te 11I')l1'tI1'\('II, SIII'II afl'allig lr fltakPIl \illl dl'lI gud 'di,'n~1 yall .1I'ZlI~ Clil'i~III:'i; ZOII ik 't mis 11I'1t. zegl 111'1 dan \ rij uil."- _\l\/'Il Z \wgl'n "n til' lll'ip'I,'r ~\rlt'g zijn!' ongt'll n'·III'1'.
;'\a e,'n pOli \'('I';':PI'I'" op alltllOtll'd g"113l'lil Ie II!'IIIII'II, \t'I'-
yolgd(' ik: "Indicn !(ijlipdl'n all 11 hlijft zllijg 11, dali ma;! ik
\t'l1Indl'l'"l 'IJNI dal lIlijn .. niP ning jllisl i'."
"Dat i ook zoo!" l'il'J1 ,T \t.rllll'~, "wanl nll lJt'gl'ijp ik lu·tl'l' het "e PI' 1\, dal ik \ an nllll·,ren 1ll!'1 tlt'1l hroedl'l' lïtJl . 11111 I heh (feh;III.'
Daarop mij t I d n pf'ie'ter pCI' oonlijk \\' nd 'ndl', zeid' ik:
;k Heb liet du 'el'aden, I rie t r? Welnu, il; \I'('el, dal "ij pn allen die meI u zijn, \Tom Hamiet n zijt, en daal'om ben ik
\"erzekerd, dal gijli d('n, lechl' nkel' minuten vóór -ij hier- heen k WHnmt, hoht deel'renoillen aan het ti VOOI'''O' 'hl'pven avondgebed, TI'l'\I' ij I gij 11 zooc\'en 'ni"'e keel'en met hel hoofd nederIJoogl tol op d n grond van lil" b dellui or 11\\ hidkilpol, hebt "0 meI \'1'0111' aandacht alleen nan God ,\lIali) gcuólcht en bij h rllalin'" in lIW IWl't hel den t gcloo\"en, dat die Go(1 een étini;: God i~, di .. all s ziet en \\"el. Welnu, die nou zipt
11 n mij; /I ij weet nall wkeul'i" welke gedacht n n \'oom m n el' in 115 hart le\"ell, Ilij \'\'I"taat ieder woord, In dl' ll'gen-
\\'ool'di'~lwid ran dipil God 11 taamt het on- \\'narheid te spreken.
En nu Haag- ik u, jlripsl 'I'! heeft ~,1I1)1 \ z
·Jr
u hij zieh onl- hOll'n cn \'CI'ZO ht \\' 'l'l' )lohilillmedaan Ie 11' rdcn Y" - Hierop kW(lm IJl'l e'r Ie antwoord \'(m den prie'ler 10'; IJ t luiddp:,,~een, dat Ii eft ~,\Il\1.I niet, m:wl' zijn hro 'd 1', dir hiel' zit, he ft ons gel' (')1l'n,"
Ik witJe: ,,)laal' prif'slel'! (!ij zijl locli \\el \ollwrlIpn met mij een, dat, al ZOIl SIIPf.\ 1111 lok irts lIil 'prelHorr, ontkcnrrcn of IJ 'Iijuen, zijn woorden IIU ni ,t dc IlIiwlf' wilarde zoudpn helriJen voor God; ,,\HII \ wcN lIi 'f" \all on' cr i'(H'l'k, en IlIisll'r maar, wat hij nll lIif (ll'l'l'kt i" onsarurnhün<> lul \'n wnd I' ('('rri).:(' beteek nis; hij ijlt, (;ij stt'lIlt Illij tor, dat '1 daal' In onnllt pn Irovendien oo\'('ranlwo I'IHijk \'an u zou IIczen als ~ij, naarde f(cwoonle ucr ~[ohamm 'daan 'dl' '0 'ndanl'czen, m~ eenige han- del in" zoudt' gaan VCI'I'i 'htcn, waaraan duol' 11 'n dil I' allt'n dij IJ tc'kcni zou gehechl \\'0111 n, al~ zou S,\llm afgevallen zijn
\IlO liet Cirri telijk grl of, d:lt d or Iwm in zijnt' gezonde da~rn m!'t zoo\'eel be~IÏ'lIH'id w('rd beleden. Gij 7.(>11' zijt O\t!l'tuigd, dat rooral S'IOI', die, zooal <rij all n weet, zoon' I pl','aren heeft, wa' hij nog grzond uf bij kennis, 11 ni t zou helrh n onllJod n, 1 n eind' af' te zw'r n wat IlI'm zoo dierhaar wenl.
En "ij, hroeder ran ,\I\\L'! zoo lIW hroeder n cr g'zond of bij kenni' wa" zoudt g-ij Ill'm dan in ~la(Jt nclrten hpt Clll'Ïstelijl<
"eloof af te zweren ?" - .,~een mijnheer! dilt ZOII hij niel."-
15
.. Welnu, dan raad il, ti al' \Ti nd co niet allen ernsl, nimm I' ief" te bepl'oeven, waarvan ,.,ij we I, dat het zou wezen te" n den zin en den wil uw broed I", LaaL uw Ill'oed 'rop dien "0 U '0 we"
n vCI'ootru 1 h '111 niet. I~n u, prie ter! 'n 11 all n, di tol uen
"'e "tclijkcll tand vnn dit dorp IJ hoort, r:Jau ik aan, om 11 nu
tl n üllijd t onthoud 'n van iedere po"in", om Chris! n n afvalli"
t makeo van Chl'i lu', Luut Inij 1I mo"'en l'en l;el'en, diltuwe po"in/Tcn vruchlcloo~ zull'n wezen tc"enO'vel' h n, die (lnd ~' on waal'lijk den lil' 'I' ,l ZlI~ CIII'istll' toebehooren, want onze IT Iland
he ft 00;; H'I'ZellCl'd, uat niemand Zijne ch~pell zal kunnen
I'IIld;en lIit Zijne hand, Maar, mijne \Tiend n, wt! 1l1O~en zoo niet \'an elkander "<lan, TI; ma).: vel'onder'st lI'n, dnt gij all n wel zooreel liefü \001' 811\11 \ g '\0 11, dal, wnt' het in uw \el nlo).(l'n,
<tij h 'm gaarne LOllIlt willen helpen opdat hij hel' 'telde, ~Iell'che
lijke hulp i' Ilicr evenwel onto r 'ikend ; wat in on' \'eI'OIo"en stund i reed IlcproefiJ, . lecht Eén is er, die onzen \Ti ud
in 'tl l'en kan t rll).:I'OI')Jcn, namelijk God, en daarolT! gtrl ik
ti vo 1', dat \\ ij allcn meL de familie on'i \ erel'oi/{I'n in 't "eb 'd,"
- Of el' ,"cl\'T! 111 ebütll'n weel ik niet, maiJl' Cotl i-!af' mij \l'ij- moeJighcici pn ik bUil; ."t:Illlr~ althans ti' d lIled(', Hat pllhli k, waarond I' !toog IlI'j:rard' Jll'l'"Onen, hoorde welliclit tocn \001'
't e I'sl een "e!>erl in hun eigpn laaI.
i\u het geb ,cl !lam ik afscheid ran alle aau\\ lÏ;;NI, alleen
\lIn \11\1\ niP!: hij Ilacl zijn 1)(,\\'Il~tzijn !log ni 'I lJel'krc).:en, Oen \'olg<'ndl'n morgen \TOP).: Wil':' mijn e('I'ste werk naai' hem toe le gaall, 1'11 waal'lijl<, nol.{ IreCde hij, en ~tak als \\ell'er zijn uitgeteerde Iwnt! mij to'; he! h \lVlI"tzijn wa,.: lJ'rtl).:"ckeel'd, en zelf' verlan"de hij naar l'(ln weinig \'oedsl' I , dal IJ m zoo poedig mogelijk dOOI' mijne \ rOIl\\' werd loehel'rid, Wij ue-
"onnen werk lijk te hopen 0Jl zijn hehond,
\Ihoewel I' \an , \1\\1.\ niet leel meel' dan een "I'\'end "e- raamt'" 0\" 1' was, zoo lp fdl' hij na dien 1I'\\I\'['n :I\'ond no"
np" n dag 'n, (;edurende rlien tijd openlJaul'd zi('h \\('d I' en nieuwe onge leltlhcid, llie Rpordi<1 h t laat te gr 'inlje le\'(~nskraclrl
had I'erwoe:::t. Wat wa Oll~ dat ril grool'lcl'"l'stelling~ Zal' wij rnen:wlH'n l'edeneel'rn, zou dl' wederoprichting rnn ~"Il\1 \,
Ui
in de "egeren om tandirrhcoen, waarlijk een kmchtir: "eluig 'niR
"eweest zijll voor d waarheid ran wat wc hi 'I' de rnpn 'ch n pl'ediken, Edo h, 't is me I' rrehl k n, dat onze I:od uit I"Cl'War, I'ing vrede en lIit duisterni:; licht dced le lOOI"l'Itijll lreden;
derlrall"e blijrcn wij nict minder HI't ,yetlil!dig hopcll lp Zijne daden, die rrewoonlijk \('ITa -in"cn zijn, Z(lel' vcrhl'lI"de hct mij en velen, dal IJZ' God aan S.I 11 11 I no" negen dagen ~ar te leven, nn den bcsclll"'I't'n arontl, wanL 011 werd 'ldllidelijl;, dnt hij I'<tn dl'n loele" zijn, IJI'oetlel's nich wist, pn h clletle zwak om reel Ie SpI' ·ken. h ,rt hU mij gl'dUI' 'OU(' die dagen hij her- haling hcLlli,ro: .,' u is alle \T cs 1'0 r c1pn do d g '\leken, want ti' He I' i' mij '''Ilndi .. g'wec'l." Dat nu werd wl'klaal'll door den 'Ien IIden mond I'an den Imln, die ungere!'I' et'n dozijn jal'en 1;111" g'zo('ht had, n hijnü al wat hij hezat I 'n ollcl' gehl'acht hod, 0111 rrl'" 'I'ing ran zonden tt' t'r1angl'n en Yerlo't t wOI'dpn \all de \l'I'CZ(l lOOI' dro dood, OnlliLllisch- haar in mijn geh 'u;.rt·n hlijfl Inij die IT digp en hlijmncdige blik, wuarm dc hij mij aanzag d 'n laatden alon!! 1;111 zijn leven, t n hij /lit eig!'n lJell('ging met ),eid hand!'n mijne hano "reep en met gehroken strm Illij tocl'iep: ,,11,1" IIlijnlJ .I' ~
duizendmaal dank .... ' lJij lIildc I' 'n) '1' ):(uan; doch 11 ijl h t p" ken hrm zo \" el in"paoning kO"llc, \'oOl'k
I""n
ik hern tli yeN) 're moeite, dOOI' hl nl toc t, 1'0 'I' n: H'\ I • eno >Ir, hroedel'A JULI ! lIacht nog maal' e n pOll!ije mel dUIII,ell, 'tl'ak~ zulh'n lP samen onz'n dank den /leiland hn'nf!(·n; is clat flipt lI('[pI'?"
waarop hij li t lolr;pn: »./a. ja, dat i go ·d," .':1 hPIII lol nU I'crl11aand ('n helll den )lcilnntI opgPdl'óltrcn I' Ï1l'bhen, ,erf iet iI, hem. Die nacht wa' 1'001' hem zepr l'u~lig; "morg n" \'I'llcg vond ik 111'111 no" in lt'II'O, doeh huiten kenni~, ('n op tl n middag I'an dil'fI C!;If.{, t('gen halr drie, ging hij de 1'II:l in, zondel' den dood '~trijd Ie k 'nnpll, , (,' welkt'n hij wclec'l' Z 0 had r;el'l' 'e,d,
Ook in ~ \11'11 i' 't gelll'k n, dat 'iJ He l'cn 1I'00l'd nipt h'dig w ti 'l'keel'L IJ In ,dl' n zij ecl'C, lof en clank ~
