BESLUIT Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 82, vierde lid van de Gaswet.

(1)

BESLUIT

Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 82, vierde lid van de Gaswet.

Nummer 103171_2 / 7

Betreft zaak: Vaststelling x-factor GTS: transport en balancering

Nederlandse Mededingingsautoriteit

(2)

1 Inleiding

1. Met dit besluit geeft de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (hierna: de Raad) uitvoering aan artikel 82, vierde lid van de Gaswet. Op grond hiervan stelt de Raad de korting ter bevordering van de doelmatige bedrijfsvoering (hierna:

x

-factor) vast voor de netbeheerder van het landelijk gastransportnet.

2. De Raad stelt dit besluit vast voor de periode van 1 januari 2009 tot en met 31 december 2012. Dit besluit is gericht tot de netbeheerder van het landelijk gastransportnet, Gas Transport Services B.V. (hierna: GTS) en betreft de

x

-factor die van toepassing is op de tarieven die GTS in rekening brengt ter uitvoering van haar transport(gerelateerde) taken zoals bedoeld in artikel 10 van de Gaswet en het in evenwicht houden van het gastransportnet (hierna ook: balancering) zoals bedoeld in artikel 10a, eerste lid, aanhef en onder b van de Gaswet.

3. De Raad heeft op 16 december 2008 voor de taken van GTS genoemd in artikel 10 en 10a, eerste lid, sub b en c van de Gaswet drie methodebesluiten vastgesteld, waarin per taak een methode van regulering is vastgesteld.1_{Ieder methodebesluit bevat een methode waarmee de}

x

-factor behorende bij die taak kan worden berekend. De Raad heeft in de drie

methodebesluiten voor de taken van GTS genoemd in artikel 10 en 10a, eerste lid, sub b en c van de Gaswet een gelijkluidende methode van regulering vastgesteld.

4. De Raad stelt met dit besluit de

x

-factor vast die van toepassing is op zowel de

transport(gerelateerde) taken als op de taak balancering. De Raad stelt de

x

-factor vast op grond van de reguleringsmethoden zoals neergelegd in de methodebesluiten met betrekking tot de transport(gerelateerde) taken en balancering (hierna: de methodebesluiten).

2 Leeswijzer

5. Met dit besluit stelt de Raad de

x

-factor vast die van toepassing is op de tarieven die GTS in rekening brengt voor de uitvoering van haar transport(gerelateerde) taken en haar taak tot het in evenwicht houden van het gastransportnet. Dit besluit bestaat uit een aantal hoofdstukken.

1_{Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 82, tweede lid van de}

Gaswet, d.d. 16 december 2008, kenmerk 102752/401 (hierna: Methodebesluit Transporttaak); Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 82, tweede lid van de Gaswet, d.d. 16 december 2008, kenmerk 102752/402 (hierna: Methodebesluit Balanceringstaak); Besluit van de Raad van Bestuur van de

(3)

In hoofdstuk 3 wordt de juridische context van dit besluit geschetst. In hoofdstuk 4 wordt vervolgens de gevolgde procedure voor het vaststellen van het besluit beschreven. In hoofdstuk 5 wordt uiteengezet hoe de Raad de

x

-factor heeft berekend en welke afwegingen daarbij zijn gemaakt. Tenslotte bevat hoofdstuk 6 het dictum.

3 Juridische

context

Methode van regulering

6. Op grond van artikel 82, tweede lid van de Gaswet stelt de Raad voor elke taak van GTS een methode van regulering vast. Bij het vaststellen van deze methoden van regulering moet rekening worden gehouden met de bevordering van de doelmatigheid van de bedrijfsvoering en de meest doelmatige kwaliteit van de uitvoering van de taken. Ter bevordering van de doelmatige bedrijfsvoering stelt de Raad op grond van artikel 82, vierde lid van de Gaswet een doelmatigheidskorting vast. Op grond van artikel 82, derde en vierde lid van de Gaswet stelt de Raad, na een daartoe strekkend voorstel van de beheerder van het landelijk

gastransportnet, jaarlijks de tarieven vast ter uitvoering van de taken genoemd in artikel 10 en 10a van de Gaswet. Via het in rekening brengen van deze tarieven wordt GTS in staat gesteld de kosten die zij maakt, rekening houdend met de in dit besluit vast te stellen

x

-factor, voor uitvoering van de transport(gerelateerde) taken en balancering in rekening te brengen bij de afnemers van de door GTS aangeboden diensten. Hieronder wordt nader toegelicht hoe methodebesluiten,

x

-factorbesluit en tariefbesluit met elkaar samenhangen.

Methodebesluiten, x-factorbesluit en tariefbesluit

7. De Raad heeft op 16 december 2008 voor de regulering van de transport(gerelateerde) taken en het in evenwicht houden van het gastransportnet twee methodebesluiten vastgesteld. De wettelijke grondslag hiervoor is artikel 82, tweede lid van de Gaswet:

“- 2. Voor elke taak van de netbeheerder van het landelijk gastransportnet, genoemd in de artikelen 10 en 10a stelt de raad van bestuur van de mededingingsautoriteit de methode van regulering vast, voor een periode van ten minste drie en ten hoogste vijf jaar, na overleg met de gezamenlijke netbeheerders en met representatieve organisaties van partijen op de gasmarkt en met

inachtneming van het belang dat de doelmatigheid van de bedrijfsvoering op de meest doelmatige kwaliteit van de uitvoering van deze taken worden bevorderd.”

(4)

“-4. De raad van bestuur van de mededingingsautoriteit stelt de tarieven die kunnen verschillen voor de onderscheiden tariefdragers jaarlijks vast. De raad van bestuur van de

mededingingsautoriteit stelt na overleg met de gezamenlijke netbeheerders en met representatieve organisaties van netgebruikers op de gasmarkt een doelmatigheidskorting vast. De raad van bestuur van de mededingingsautoriteit stelt de doelmatigheidskorting telkens vast voor een periode van ten minste drie en ten hoogste vijf jaren. De doelmatigheidskorting heeft tot doel om een doelmatige bedrijfsvoering te bevorderen.”

9. De netbeheerder van het landelijk gastransportnet zendt jaarlijks aan de Raad een voorstel voor de tarieven die deze netbeheerder zal berekenen voor de uitvoering van de

transport(gerelateerde) taken en het in evenwicht houden van het gastransportnet. De wettelijke grondslag hiervoor is artikel 82, derde lid van de Gaswet:

“De netbeheerder van het landelijk gastransportnet zendt jaarlijks voor 1 september aan de raad van bestuur van de mededingingsautoriteit een voorstel voor de tarieven voor uitvoering van de taken genoemd in de artikelen 10 en 10a, met inachtneming van de tariefstructuren vastgesteld op grond van artikel 12f of 12g.”

10. De Raad stelt jaarlijks de tarieven voor de uitvoering van de transport(gerelateerde) taken en het in evenwicht houden van het gastransportnet vast. Dit tariefbesluit bevat de tarieven die afnemers moeten betalen. Indien bij de eerder vastgestelde tarieven gebruik is gemaakt van onjuiste of onvolledige gegevens kan de Raad een correctie toepassen. De wettelijke grondslag voor het tariefbesluit is artikel 82, vierde, vijfde en zesde lid van de Gaswet:

- “4. De raad van bestuur van de mededingingsautoriteit stelt de tarieven die kunnen verschillen voor de onderscheiden tariefdragers jaarlijks vast. De raad van bestuur van de

mededingingsautoriteit stelt na overleg met de gezamenlijke netbeheerders en met representatieve organisaties van netgebruikers op de gasmarkt een doelmatigheidskorting vast. De raad van bestuur van de mededingingsautoriteit stelt de doelmatigheidskorting telkens vast voor een periode van ten minste drie en ten hoogste vijf jaren. De doelmatigheidskorting heeft tot doel om een doelmatige bedrijfsvoering te bevorderen.”

- 5. Artikel 81c tweede lid, is van overeenkomstige toepassing.

-6. Indien een voorstel niet binnen de termijn, bedoeld in het derde lid aan de raad van bestuur van de mededingingsautoriteit is gezonden stelt deze de tarieven uit eigen beweging vast met

inachtneming van dit artikel.”

Beleidsregel

(5)

in artikel 82, tweede lid, van de Gaswet” van 7 juli 2008 (hierna: de Beleidsregel).2_{De Raad}

houdt bij de vaststelling van de

x

-factor rekening met de parameters die in de Beleidsregel zijn vastgelegd.

12. In artikel 2 van de Beleidsregel is bepaald dat bij het vaststellen van de methode van regulering uit wordt gegaan van een gestandaardiseerde activawaarde op 1 januari 2005 van 6.376.000.000 EUR, vermeerderd met de waarde van de investeringen die in gebruik zijn genomen in de periode tussen 1 januari 2005 en de datum van inwerkingtreding van de Beleidsregel:

“Bij het vaststellen van de methode van regulering voor de taken van de netbeheerder van het landelijk gastransportnet, bedoeld in artikel 82, tweede lid, van de Gaswet wordt uitgegaan van een gestandaardiseerde activawaarde op 1 januari 2005 van € 6.376.000.000, vermeerderd met de

waarde van de investeringen die in gebruik zijn genomen in de periode tussen 1 januari 2005 en de

datum van inwerkingtreding van deze beleidsregel. Voor zowel het landelijk gastransportnet zoals dat op 1 januari 2005 bestond als voor de investeringen die in de periode tussen 1 januari 2005 en

de datum van inwerkingtreding van deze beleidsregel in gebruik zijn genomen, wordt bij het vaststellen van de methode van regulering voor de taken van de netbeheerder van het landelijk gastransportnet mede uitgegaan van:

a. een lineaire afschrijving over een termijn van 55 jaar voor leidingen, waarbij rekening wordt gehouden met reeds gedane afschrijvingen en jaarlijkse indexatie;

b. een reële kapitaalkostenvergoeding vóór belastingen van 5,5%.”

13. In artikel 3 van de Beleidsregel is bepaald hoe moet worden omgegaan met investeringen die in gebruik worden genomen na inwerkingtreding van de Beleidsregel:

“1. Indien na de datum van inwerkingtreding van deze beleidsregel een investering in gebruik wordt genomen ter vervanging of uitbreiding van een deel van het lage druk transportleidingennet of ter vervanging van een deel van het hoge druk transportleidingennet, dan wordt bij het vaststellen van de methode van regulering voor de taken van de netbeheerder van het landelijk gastransportnet mede uitgegaan van:

a. de waarde van de investering;

b. een lineaire afschrijving over een termijn van 55 jaar voor leidingen en jaarlijkse indexatie; c. een reële kapitaalkostenvergoeding vóór belastingen van 5,5%.

2. Indien na de datum van inwerkingtreding van deze beleidsregel een investering in gebruik wordt genomen ter uitbreiding van een deel van het hoge druk transportleidingennet, dan wordt bij het vaststellen van de methode van regulering voor de taken van de netbeheerder van het landelijk gastransportnet mede uitgegaan van:

2_{Beleidsregel uitoefening door de raad van bestuur van de Nederlandse mededingingsautoriteit van de bevoegdheid,}

(6)

b. een lineaire afschrijving over een termijn van 20 jaar en jaarlijkse indexatie; c. een reële kapitaalkostenvergoeding vóór belastingen van 7,0%.

3. Indien na de datum van inwerkingtreding van deze beleidsregel een investering in gebruik wordt genomen ten behoeve van de in artikel 10a, onder b en c, van de wet omschreven taken, dan wordt bij het vaststellen van de methode van regulering voor de taken van de netbeheerder van het landelijk gastransportnet mede uitgegaan van:

b. een reële kapitaalkostenvergoeding vóór belastingen van 5,5%.”

4 Procedure

14. Op 16 december 2008 heeft de Raad de methoden van regulering vastgesteld voor de transport(gerelateerde) taken genoemd in artikel 10 van de Gaswet en voor het in evenwicht houden van het gastransportnet genoemd in artikel 10a, eerste lid, aanhef en onder b van de Gaswet. De

x

-factor die met dit besluit wordt vastgesteld, wordt met toepassing van deze methoden berekend. Ter voorbereiding van de methoden van regulering is de uniforme openbare voorbereidingsprocedure gevolgd. In dat proces is met representatieve organisaties en de landelijke netbeheerder uitgebreid en meerdere malen gesproken over de wijze van totstandkoming van de doelmatigheidskorting.

15. De gevolgde procedure bij het onderhavige besluit betreft niet de uniforme openbare voorbereidingsprocedure zoals bedoeld in afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht. Het onderhavige besluit is niet ter inzage gelegd. Tegen dit besluit staat zowel bezwaar als beroep open.

16. Ten behoeve van de berekening van de

x

-factor heeft de Raad gebruik gemaakt van gegevens van GTS. Hiertoe heeft de Raad GTS verzocht om het aanleveren van informatie (hierna: het Feitelijk Vooronderzoek). Op 30 januari 2009 heeft de Raad de opgevraagde informatie van GTS ontvangen, die op 25 februari 2009 is voorzien van een aanvullende

(7)

Raad heeft op 27 maart 2009 een schriftelijke reactie van GTS ontvangen, waarmee rekening is gehouden bij de vaststelling van de

x

-factor.

5 Berekening van de

x

-factor

17. In dit hoofdstuk geeft de Raad inzicht in de feitelijke en rekenkundige stappen en afwegingen die hij heeft gemaakt om van de data, zoals ontvangen van GTS in het kader van het Feitelijk Vooronderzoek, door toepassing van de methoden zoals vastgesteld in de methodebesluiten, te komen tot de

x

-factor. Daarbij wordt verwezen naar de in Bijlage A bij de methodebesluiten opgenomen formules. Aan de parameters van deze formules kunnen op basis van de

genoemde gegevens waardes worden toegekend. Dit hoofdstuk is verdeeld in de onderdelen Begininkomsten en Eindinkomsten, Operationele Kosten en Kapitaalslasten.

18. Op grond van artikel 82, tweede lid van de Gaswet stelt de Raad per taak een methode van regulering vast. Op grond van artikel 82, vierde lid van de Gaswet stelt de Raad de

doelmatigheidskorting vast. De Raad heeft voor de transporttaak en de taak balancering aparte methoden vastgesteld in de voornoemde methodebesluiten. De Gaswet bepaalt niet dat er per taak een aparte

x

-factor moet worden vastgesteld. De Raad acht het op dit moment niet mogelijk om op deugdelijke wijze voor de transport(gerelateerde) taken en de

balanceringstaak een aparte

x

-factor vast te stellen. Daartoe overweegt de Raad het volgende. 19. In de TarievenCode Gas zijn geen aparte tarieven en tariefdragers vastgesteld voor de taak

balancering. Het is op dit moment dan ook niet mogelijk separate tarieven voor de taak balancering vast te stellen. In artikel 3.4.1, derde gedachtestreepje van de TarievenCode Gas staat dat de kosten voor balancering worden terugverdiend via het transporttarief. De Raad verwijst hierbij ook naar randnummer 36 van het Methodebesluit Balancering van 16 december 2008.

20. Daarbij komt dat GTS in het kader van het Feitelijk Vooronderzoek van de Raad heeft aangegeven dat de activa voor transport(gerelateerde) taken en de taak balancering zozeer met elkaar zijn verweven, dat het niet mogelijk is een specifiek gedeelte van de activa aan balancering toe te rekenen. Dit is ook te verklaren, gezien de onlosmakelijke samenhang tussen de transport(gerelateerde) taken en de taak balancering. Om gas te kunnen transporteren is het immers noodzakelijk dat er continu een juiste druk op het gastransportnet blijft staan.

(8)

geen bedrag aan kapitaalskosten kan worden bepaald dat als grondslag kan dienen voor het vaststellen van een separate

x

-factor voor balancering. In plaats daarvan zouden slechts de operationele kosten als grondslag voor de

x

-factor kunnen dienen. Een deel van de grondslag van een separate

x

-factor zou derhalve ontbreken. De Raad is daarom van mening dat een dergelijke

x

-factor voor balancering niet op een deugdelijke wijze kan worden vastgesteld. 22. Daar komt bij dat voor wat betreft de inkomsten een separate

x

-factor voor balancering zou

zijn gebaseerd op dat gedeelte van de transporttarieven waarmee de kosten voor de taak balancering worden terugverdiend. Met inachtneming van een separate x-factor voor balancering zou dan ook weer het gedeelte van de transporttarieven worden vastgesteld waarin de kosten voor de taak balancering zijn verdisconteerd.

23. De Raad acht het op grond van het voorgaande op dit moment niet mogelijk een separate

x

-factor voor balancering vast te stellen. De Raad stelt daarom met dit besluit op grond van de twee gelijkluidende methoden van regulering met betrekking tot de transport(gerelateerde) taken en de taak balancering één

x

-factor vast. Ontwikkelingen in de huidige

reguleringsperiode, zoals bijvoorbeeld een nieuw in te voeren balanceringsregime, kunnen de Raad echter nopen tot aanpassing van het onderhavige

x

-factorbesluit.

24. Met het oog op kostendifferentiatie en in lijn met de methoden uit de methodebesluiten wordt in de onderstaande tabellen, waar mogelijk, een onderscheid gemaakt tussen de kosten van transport(gerelateerde) taken en de taak balancering. Op deze wijze wordt maximaal inzicht gegeven in de kosten die GTS per taak maakt.

5.1 Begininkomsten en Eindinkomsten

(Bedragen in duizenden EURO)

5

De begininkomsten, zijnde de inkomsten van GTS voor de transporttaak en balanceringstaak in het

jaar 2008

BI

2008

998.759

5 en 7

De eindinkomsten, zijnde de inkomsten van GTS voor de transporttaak en balanceringstaak in het laatste jaar van de eerste reguleringsperiode (het jaar 2012), uitgedrukt in prijzen van het jaar 2008

EI

2012 770.391

5

De procentuele korting ter bevordering van de doelmatige bedrijfsvoering van GTS in de jaren

2009 tot en met 2012

x

2009-2012

(9)

7 en 8

De kosten van GTS voor de transporttaak en balanceringstaak in jaar 2012 uitgedrukt in prijzen

van het jaar 2008

EK

2012

770.391

Bepaling van de begininkomsten per taak

25. In de methodebesluiten is bepaald dat de Raad bij de vaststelling van de begininkomsten gebruik maakt van de gereguleerde tarieven van 2008.3_{Aangezien de gereguleerde}

transporttarieven niet slechts de kosten van transport en balancering dekken, maar eveneens dekking bieden aan een gedeelte van de kosten voor de taak kwaliteitsconversie, dienen de transporttarieven te worden gecorrigeerd om zo de begininkomsten voor elke te kunnen berekenen. Daartoe is in de methodebesluiten bepaald dat het aandeel voor balancering en kwaliteitsconversie in de tarieven moet worden bepaald met behulp van de kosten.

26. Deze systematiek kan niet een-op-een worden toegepast voor de taak kwaliteitsconversie als gevolg van de uitzonderlijke manier waarop de tarieven voor deze taak in rekening worden gebracht. Op grond van artikel 3.5.3.2 van de TarievenCode Gas4_{zijn de inkomsten voor de}

taak kwaliteitsconversie tot dusverre voor 50% via de transporttarieven terugverdiend en voor 50% door middel van een apart tarief voor de dienst kwaliteitsconversie. Door vaststelling van de inkomsten uit de dienst kwaliteitsconversie en vermenigvuldiging daarvan met de factor twee zouden derhalve de begininkomsten voor de taak kwaliteitsconversie kunnen worden vastgesteld. Echter, uit de door GTS in het kader van het Feitelijk Vooronderzoek opgeleverde informatie blijkt dat de werkelijk gemaakte kosten voor de taak

kwaliteitsconversie hoger zijn dan tweemaal de inkomsten uit de dienst kwaliteitsconversie. Het gedeelte van de kosten van kwaliteitsconversie dat is terugverdiend door middel van de tarieven voor de transporttaak (lees: de dienst entry) is hoger dan de inkomsten uit tarieven voor kwaliteitsconversie. Dit is het gevolg van het niet reguleren van de tarieven sinds het jaar 2006. De verdeelsleutel van de TarievenCode Gas gaat daarom niet op.

27. Door de directe inkomsten uit de dienst kwaliteitsconversie in mindering te brengen op de totale kosten van de taak kwaliteitsconversie kunnen de resterende kosten van

kwaliteitsconversie, dat wil zeggen die kosten die uit de overige inkomsten van GTS moeten worden vergoed, worden bepaald. GTS behaalt inkomsten uit acht andere diensten dan kwaliteitsconversie. Een gedeelte van deze transporttarieven dekt de resterende kosten voor kwaliteitsconversie. Dit gedeelte kan worden bepaald door de resterende kosten voor kwaliteitsconversie te delen door de som van de kosten voor de transport(gerelateerde) taken, de taak balancering en de resterende kosten voor kwaliteitsconversie. De uitkomst van

3_{Zie Methodebesluit Transporttaak, d.d. 16 december 2008, kenmerk 102752/401, randnummer 99-100.}

4_{Zoals gewijzigd vastgesteld door de Raad van bestuur van de Nederlandse mededingingsautoriteit bij besluit van 10}

(10)

deze deelsom is dat 5,4% van de inkomsten uit de transportdiensten wordt toegerekend aan de taak kwaliteitsconversie.

5.2 Operationele kosten

(Bedragen in duizenden EURO)

8 en 9

De operationele kosten van GTS voor de transporttaak en balanceringstaak in jaar 2012 uitgedrukt in prijzen

van het jaar 2008

OPEX

2012

227.845

9 en 10

De operationele kosten van GTS voor de transporttaak en balanceringstaak in jaar 2012 die voortvloeien uit de kosten voor arbeid uitgedrukt in prijzen van het jaar

2008

OPEX

2012, arb 112.120

9 en 11

De operationele kosten van GTS voor de transporttaak en balanceringstaak in jaar 2012 die voortvloeien uit de inkoopkosten voor energie en overige operationele

kosten uitgedrukt in prijzen van het jaar 2008

OPEX

2012, e&m 115.725

10, 11 en

17 De consumentenprijsindex voor het jaar 2008

cpi

2008 1,1 %

10

De operationele kosten van GTS voor de transporttaak en balanceringstaak in jaar 2007 die voortvloeien uit de kosten voor arbeid uitgedrukt in prijzen van het jaar

2007

OPEX

2007, arb 121.673 988

10

De reële procentuele productiviteitsverandering voor de operationele kosten die voortvloeien uit de kosten

voor arbeid, deze bedraagt 2%.

PV

arb

2,0 %

11 en 12

De reële procentuele trend in de prijzen voor energie en overige operationele kosten voor de transporttaak

en balanceringstaak.

8,2 %

11

De operationele kosten van GTS voor de transporttaak en balanceringstaak in jaar 2007 die voortvloeien uit de inkoopkosten voor energie en overige operationele

kosten uitgedrukt in prijzen van het jaar 2007

m e

OPEX

2007,& 149.670 25.800

12 en 13

De gerealiseerde reële productiviteitsverandering in de inkoopkosten voor energie en overige operationele kosten voor de transporttaak en balanceringstaak van

GTS over het jaar 2006

8,1%

12 en 13

De gerealiseerde reële productiviteitsverandering in de inkoopkosten voor energie en overige operationele kosten voor de transporttaak en balanceringstaak van

GTS over het jaar 2007

(11)

13

De operationele kosten van GTS voor de transporttaak en balanceringstaak in jaar 2005 die voortvloeien uit de (inkoop)kosten voor energie en overige operationele

kosten uitgedrukt in prijzen van het jaar 2008;

174.649 29.507

13

De operationele kosten van GTS voor de transporttaak en balanceringstaak in jaar 2006 die voortvloeien uit

de (inkoop)kosten voor energie en overige operationele kosten uitgedrukt in prijzen van het jaar

2008;

169.017 29.077

13

De operationele kosten van GTS voor de transporttaak en balanceringstaak in jaar 2007 die voortvloeien uit de (inkoop)kosten voor energie en overige operationele

kosten uitgedrukt in prijzen van het jaar 2008;

151.316 26.084

13

De output van GTS voor de transporttaak en balanceringstaak in het jaar 2005 uitgedrukt in prijzen

van het jaar 2008.

1.021.918

13

van het jaar 2008.

1.078.961

13

van het jaar 2008.

1.055.257

Incidentele baten en lasten en normalisaties

28. In het kader van het Feitelijk Vooronderzoek heeft GTS een aantal correcties opgegeven van operationele kosten (hierna: OPEX) in verband met incidentele baten en normalisaties. Naar het oordeel van de Raad dienen deze incidentele posten en normalisaties niet te worden meegenomen in de berekening van de

x

-factoren.

29. In de methodebesluiten is bepaald dat de OPEX 2012 wordt gebaseerd op de werkelijke kosten in het jaar 2007, waarop een productiviteitsverandering (voor arbeidskosten) en een trend (energie en overige operationele kosten) worden toegepast. Bij het bepalen van de werkelijke kosten sluit de Raad aan bij de geldende financiële verslaggevingregels, de International Financial Reporting Standards. Dit betekent dat de werkelijke kosten in een bepaald referentiejaar kunnen worden afgeleid uit de gecontroleerde International Financial Reporting Standards jaarrekening van N.V. Nederlandse Gasunie voor dat jaar. Op deze wijze is een reële schatting van de kosten in het jaar 2012 mogelijk. Het optellen of aftrekken van incidentele posten en normalisaties past niet in deze systematiek, omdat niet wordt uitgegaan van de waarschijnlijkheid van kosten of inkomsten, maar van werkelijk behaalde resultaten. De Raad heeft in de door GTS opgegeven correcties geen aanleiding gezien om van deze systematiek af te wijken.

30. De vaststelling van de

x

-factor op basis van werkelijke kosten en zonder rekening te houden met mogelijke financiële meevallers of tegenvallers sluit voorts aan bij de regulering van de

(12)

regionale netbeheerders voor gas5_{en voor elektriciteit}6_{, alsmede bij de regulering van de}

netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet.7

Prijsverschillen met betrekking tot de verrekening van onbalansvolumes

31. In het kader van het Feitelijk Vooronderzoek heeft GTS prijsverschillen gerapporteerd die voortkomen uit contracten met afnemende dan wel invoedende derden in het kader van het opvangen van onbalanssituaties in het netwerk. In lijn met het vorige punt is de Raad ook voor wat betreft deze prijsverschillen van mening dat deze niet kunnen worden meegenomen in de basis waarop de x-factor wordt berekend.

32. De reguleringsmethodiek die de Raad hanteert is gericht op het vergoeden van efficiënt geachte kosten van een netbeheerder. Naar de opvatting van de Raad behoren hiertoe niet de bedoelde prijsverschillen. GTS kan deze prijsverschillen zelf beïnvloeden door de wijze waarop de desbetreffende contracten worden afgesloten. De x-factor kan niet afhangen van gunstige of minder gunstige contracten van GTS. Elk verschil, positief of negatief, komt derhalve voor rekening van GTS, hetgeen een optimale prestatie bevordert. De WACC houdt reeds rekening met dergelijke risico's voor netbeheerders. De Raad veronderstelt derhalve dat deze prijsverschillen per saldo neutraal zijn. Dit is in lijn met de regulering van de regionale netbeheerders voor gas en de regulering van de netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet.

Bepaling van de output per taak

33. Ingevolge de methodebesluiten wordt over de inkoopkosten energie en overige operationele kosten een trend berekend.8_{Met behulp van deze trend houdt de Raad bij de berekening van}

de

x

-factor rekening met de verwachte ontwikkeling die deze kostenposten zullen

doormaken, zoals bijvoorbeeld een verandering in grondstofprijzen, getransporteerd volume en productiviteitsveranderingen. Op deze wijze wordt de ontwikkeling van de tarieven afgestemd op de verwachte kostenontwikkeling.

34. De Raad baseert de verwachte kostenontwikkeling van de inkoopkosten energie en overige operationele kosten voor de huidige reguleringsperiode op de historische ontwikkeling van deze kosten gedurende de jaren 2005 tot en met 2007. Op grond van de methodebesluiten bepaalt de Raad de trend voor deze periode door de (gemiddelde) kosten voor energie en overige operationele kosten van GTS per eenheid output te meten. Om de inkoopkosten voor

5_{Zie para. 8.5.2 van het Methodebesluit regionale netbeheerders gas, d.d. 25 april 2008, kenmerk 102449/167.}

6_{Zie Bijlage A, Hoofdstuk 4 bij het Methodebesluit X-factor en rekenvolumina regionale netbeheerders elektriciteit derde}

reguleringsperiode, d.d. 27 juni 2006, 102106-89.

7_{Zie para. 8.3.2.1. van het Methodebesluit voor de netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet vierde}

(13)

energie en overige operationele kosten in 2012 te schatten, past de Raad deze trend vervolgens toe op de inkoopkosten voor energie en de overige operationele kosten van GTS in het jaar 2007.

35. De beste wijze om de trend te berekenen is door de kosten te delen door de hoeveelheden die GTS heeft verkocht. Deze gegevens zijn niet beschikbaar bij de Raad. Evenwel zijn de inkomsten van GTS gelijk aan de gereguleerde tarieven vermenigvuldigd met de verkochte hoeveelheden. Dankzij het feit dat deze tarieven gelijk zijn gebleven weerspiegelen de inkomsten de verkochte hoeveelheden per jaar. Een stijging van de inkomsten reflecteert derhalve een stijging van de verkochte hoeveelheden. De inkomsten van GTS zijn daarom een betrouwbare indicator van het niveau van de verkochte hoeveelheden per jaar voor de transport(gerelateerde) taken en de taak balancering.

36. De gereguleerde tarieven zijn in de jaren 2005 tot en met 2007 gelijk gebleven. Slechts de tarieven voor de dienst connection zijn van het jaar 2005 op 2006 gewijzigd. Deze wijziging was het gevolg van het doorberekenen van het volledige effect van de vorige

x

-factor in de tarieven van deze dienst. De inkomsten voor dit tarief zijn daardoor van 2005 op 2006 met 68% gedaald.9_{Daarmee zijn deze inkomsten geen goede indicator voor de verkochte}

hoeveelheden. Hierdoor worden verschillen in inkomsten niet uitsluitend veroorzaakt door verschillen in de verkochte hoeveelheden, maar ook door verschillen in tarieven. Door de inkomsten 2005 uit de dienst connection te corrigeren voor de tariefsverandering van 2005 op 2006, zijn de inkomsten wel bruikbaar om de verkochte hoeveelheden te benaderen. De Raad corrigeert de inkomsten uit 2005 door deze met 68% te verlagen bij de berekening van de output. De Raad definieert output als inkomsten gecorrigeerd voor tariefsveranderingen.

5.3 Kapitaalslasten (Bedragen in duizenden EURO)

14

Het rendement, zijnde een reële

kapitaalskostenvergoeding voor belastingen, deze bedraagt 5,5%;

5,5 %

14

De verwachte activawaarde van GTS aan het einde van jaar 2012, uitgedrukt in prijzen van het

jaar 2008

4.832.466

14 en 15 De afschrijvingen van GTS in jaar 2012 op de

activa uitgedrukt in prijzen van het jaar 2008 276.759

9_{Zie Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 82, eerste lid jo.}

artikel 82, vierde lid van de Gaswet, d.d. 7 december 2005, kenmerk 102064/9, randnummer 21

Rnd

2012

AW

(14)

14

De activawaarde van GTS voor de transporttaak en balanceringstaak aan het begin van het jaar

2008 uitgedrukt in prijzen van het jaar 2008

6.005.419

15

De vervangingsinvesteringen van GTS voor de transporttaak en balanceringstaak in jaar 2008

uitgedrukt in prijzen van het jaar 2008

52.020

15

52.020

15

52.020

15

52.020

15

52.020

15

De afschrijvingen van GTS voor de transporttaak en balanceringstaak in jaar 2008 op de activa

296.581

15

291.939

15

286.625

15

281.149

16

Het deel van de gestandaardiseerde activawaarde 2005 van GTS dat kan worden toegerekend aan de transporttaak en balanceringstaak uitgedrukt

in prijzen van jaar 2005

6.040.607

16

274.116

16

278.305

16

(15)

16

De vervangings- en uitbreidingsinvesteringen van GTS voor de transporttaak en balanceringstaak in

jaar 2005

65.132

16

jaar 2006

61.888

16

jaar 2007

429.234

17 De vervangingsinvesteringen van GTS voor de _{transporttaak en balanceringstaak in jaar 2005} 30.280

17 De vervangingsinvesteringen van GTS voor de

transporttaak en balanceringstaak in jaar 2006 45.812

17 De vervangingsinvesteringen van GTS voor de

transporttaak en balanceringstaak in jaar 2007 76.653

17 _{consumentenprijsindex in het jaar 2006}De relatieve wijziging van de cpi2006 1,8 %

17 _{consumentenprijsindex in het jaar 2007}De relatieve wijziging van de cpi2007 1,4 %

Afschrijvingsmethodiek voor activa

37. In de Beleidsregel is met betrekking tot investeringen die in gebruik zijn genomen voor 1 januari 2005 bepaald dat bij de vaststelling van de gestandaardiseerde activawaarde wordt uitgegaan van een lineaire afschrijving over een termijn van 55 jaar voor leidingen, rekening houdende met reeds gedane afschrijvingen en jaarlijkse indexatie. Dit betekent dat voor investeringen die voor 1 januari 2005 in gebruik zijn genomen, wordt aangevangen met afschrijven per 1 juli van het jaar na ingebruikname.

38. Met betrekking tot investeringen die na 1 januari 2005 in gebruik worden genomen is in de Beleidsregel bepaald dat bij de vaststelling van de methode van regulering moet worden uitgegaan van de waarde van de investering, van lineaire afschrijving en van jaarlijkse indexatie. In de methodebesluiten10_{is bepaald dat met betrekking tot investeringen die na 1}

januari 2005 in gebruik zijn genomen zoveel mogelijk zal worden aangesloten bij de door de

10_{Zie o.a. Methodebesluit Transporttaak, d.d. 16 december 2008, kenmerk 102752/401, randnummer 108-109.}

(16)

Raad vastgestelde Regulatorische Accountingregels 2006 voor regionale netbeheerders gas11

(hierna: RAR 2006) en waar deze onvoldoende aanknopingspunten bieden bij de International Financial Reporting Standards. Dit betekent dat voor investeringen die na 1 januari 2005 in gebruik zijn genomen, wordt aangevangen met afschrijven per 1 juli van het jaar van ingebruikname en de afschrijvingstermijnen worden gehanteerd die in Bijlage C van de methodebesluiten zijn neergelegd.

Bepaling van de afschrijvingen met betrekking tot vervangingsinvesteringen

39. Om te kunnen komen tot de bepaling van de activawaarde voor GTS in 2012 moet de hoogte van de toekomstige vervangingsinvesteringen worden bepaald. Conform de

methodebesluiten zal de Raad dit doen door de verwachte vervangingsinvesteringen in de komende reguleringsperiode te baseren op het gemiddelde van de werkelijk gerealiseerde vervangingsinvesteringen over de periode 2005-2007.12_{Op basis van deze systematiek zullen}

ook de afschrijvingen van de vervangingsinvesteringen worden berekend.

40. De Raad hanteert op grond van artikel 3, eerste lid, sub b van de Beleidsregel een afschrijvingstermijn van 55 jaar voor leidingen. Voor overige activacategorieën gelden de afschrijvingstermijnen zoals vermeld in Bijlage C van de methodebesluiten. Hieruit volgt voor wat betreft de vervangingsinvesteringen dat afschrijvingen in een bepaald jaar gelijk zijn aan de som van de afschrijvingen per activacategorie in dat jaar. Immers, in elke

activacategorie wordt afgeschreven conform de bijbehorende termijn.

Kennelijke verschrijving

41. De berekening van de activawaarde van GTS voor de transport(gerelateerde) taken aan het begin van het jaar 2008 uitgedrukt in prijzen van het jaar 2008 is vastgesteld door bij de in de Beleidsregel per 1 januari 2005 vastgestelde activawaarde alle investeringen uit de jaren 2005-2007 op te tellen en de afschrijvingen 2005-2007 af te trekken. De toelichting bij formule 16, zoals deze in bijlage A van het methodebesluit van 16 december 2008 is weergegeven, wijkt hier van af. De investeringen die moeten worden opgeteld bij de activawaarde per 1 januari 2005 betreffen immers niet slechts vervangingsinvesteringen, zoals de toelichting bij formule 16 aangeeft, maar ook uitbreidingsinvesteringen van GTS. Hoewel de formule derhalve nog steeds correct is, is de toelichting bij de formule in de bijlage bij het methodebesluit incompleet. Het betreft hier een kennelijke verschrijving die bij deze is hersteld.

11_{Regulatorische Accountingregels 2006 voor Regionale Netbeheerders Gas, Nederlandse Mededingingsautoriteit, Den}

(17)