e 2,20
72ste jaargang • nummer 11 • donderdag 17 maart 2016 Weekblad P608721 Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X
Voor mensen met een goed hart en een slecht karakter...
Einde de week stond de teller van de doem- denkers al op 3,2 miljard. Weer enkele dagen later bleek er nog zo’n dik miljard euro te gaan… Wat minder uitgaven, wat meer inkom- sten, en klaar is Kees. Op naar de volgende dramatische begrotingscontrole… “Voorspel- baar theater”, noemde politicoloog Carl Devos (UGent) dat. Al valt de “ondergrondse oorlog in Michel I” niet te ontkennen. Makkelijk wordt het niet, want de Vlaamse regeringspartijen lij- ken niet van plan belastingen te verhogen, en zijn verdeeld over besparingen. Wat dan wel.
Even schudden en van beide iets zeker?
Sommige waarnemers zien de regering al vallen. Dat zal alleen gebeuren als er een par- tij is die daarmee scoort. Volgens Liesbeth van Impe van Het Nieuwsblad denkt vooral CD&V daaraan. Of staat dit scenario in de boeken van de N-VA? Wie een regering blokkeert middenin een migratiecrisis, terreurdreiging, en een sla- bakkende economie en dan maar de verant- woordelijkheid “lafweg” doorschuift naar de volgende regering “verdient een jarenlang beroepsverbod”, stelt Devos. Denkt hij met die banbliksem aan een andere partij dan aan N-VA?
Natuurlijk moet de N-VA die optie in het achterhoofd houden. Want als de huidige pat- stelling aansleept, wordt het met de dag erger voor De Wever en co. Omdat de Grote Verande- ring dan achterwege blijft, niet alleen commu- nautair maar ook economisch. “Show me the money?”, de vraag waarmee De Wever die Di Rupo vloerde, wordt in dat geval een té verve- lende boemerang… In 2018 en 2019 naakt voor de kiezer staan, is voor de N-VA geen optie.
Maar dat is evenmin een optie voor CD&V en Open Vld.
Daarom lijkt de keuze duidelijk: de rege- ringspartijen moeten streven naar een even- wichtig compromis. Dat geldt ook voor de MR,
die in Wallonië grote risico’s nam.
Kan de N-VA nog bijsturen? Haar jachtvelden blijven toch open liggen als de partij zich ook bekommerd toont om de breedste lagen van het electoraat. De economische toplaag hoeft geen vrijkaarten te krijgen om alleen rondjes te draaien op het economische molentje. Niet minder dan 68 procent van de ondervraag- den in de jongste peiling van VRT/DS vindt dat de regering onvoldoende inspanningen levert om de belastingen eerlijk te verdelen. In het kieshokje tellen die mee.
Geef de ondernemende wereld wat hij ver- dient, maar trek daar de solidariteit van af.
Want ook de ondernemer wil voor zijn kinde- ren goede kribbes en scholen, wil betalen voor veiligheid en politie, voor goede wegen, natuur en bos, wil een zorgende verpleegster aan het ziekbed, en subsidies als de eigen winkel niet goed draait. Dat is allemaal zinvolle “staat” die niet stinkt. Ja, toch?
Zonder overheid redt een gemeenschap het niet. Bovendien: “De banken zwelgen in het geld, en toch blijven investeringen uit”, jam- merde Rik van Cauwelaert in De Tijd, na de ren- teverlaging door de ECB. “Doorgaans laten ze op het Brusselse Schumanplein (EU) meteen de honden los als ze nog maar vermoeden dat er sprake is van overheidssubsidies voor com- merciële bedrijven”…
Fris conservatief
Voor de N-VA blijven de electorale velden open liggen als de partij zich in het spoor van de boodschap waarmee De Wever groot werd, profileert als een frisse conservatieve partij. Die kan scoren met een economisch sterk, maar ook sociaal beleid, maar met nog veel meer.
Ze kan (blijven) scoren met een onbekom- merde aandacht voor veiligheid en asielbeleid, wars van politieke correctheid tegenover asiel-
misbruik, maar evenzeer met een hart voor de vele echte oorlogsvluchtelingen. “56 procent van de Vlamingen zegt niet bang te zijn door het toegenomen aantal asielzoekers en vluch- telingen in zijn gemeente”, klinkt het euforisch in De Standaard. Een paar maanden geleden vroegen VTM en Het Laatste Nieuws of de toe- vloed van vluchtelingen in Europa “een bedrei- ging is voor onze manier van leven”. Acht op de tien knikten van ja. Wat wordt gevraagd, wan- neer en hoe wordt het gevraagd?
Van alle mensen die er in ons land bijkomen, zijn de helft vluchtelingen, becijferde het Fede- raal Planbureau. Dan mag de vraag gesteld wat er met die andere helft kan gebeuren.
Een conservatieve partij kan scoren met een minder utopisch Europa. Met een duidelijke en sympathieke focus op identiteit, met een uitge- sproken defensie van kleinschaligheid tegen- over een door het kapitaal op drift gedreven multicultuur, met aandacht voor geschiedenis, voor cultuur van dichtbij.
Een conservatieve partij kan scoren met een gezonde openheid voor minderheden allerhande, maar moet het recht nemen om de draak te steken met het politiek correcte gedoe van dolgedraaide feministen, antiracis- ten, milieufanatici, onderwijshervormers en gelijkheidsfetisjisten.
Peiling
Is de jongste peiling van VRT en De Stan- daard (TNS Media) een signaal? N-VA blijft met 27,3 procent veruit de grootste partij, maar duikt 5,1 procent lager dan bij de verkiezingen in 2014. Groot nieuws, zeggen de marchands van De Standaard. Maar in die andere grote peilingen van VTM/HLN (Ipsos, oktober 2015 en januari 2016) was dat met iets meer dan 28 procent nauwelijks beter. Eén en ander kan wij- zen op krampen in de benen door ten minste de perceptie dat het socialer kan en op com- munautaire compromissenpijn.
Ook Open Vld blijft met 14,1 procent ruim onder de 15,6 procent van 2014. In de peilin- gen van VTM/HLN was de score 12,5 procent.
Annemie ‘Turteltaks’ - van 10 naar 24 in de poppoll - sukkelt door het puin dat Freya (sp.a) naliet, maar wie onthoudt dat nog? Gwendo-
lyn Rutten - van 8 naar 14 - sukkelt mee. Een beetje te liberaal, en te weinig sociaal mis- schien? Alleen Maggie blijft absolute top.
De CD&V van Wouter Beke scoort met 19,1 procent zowaar 0,6 procent beter dan in 2014.
Maar goed, in de peilingen van VTM/HLN was CD&V gezakt naar 17,8 en zelfs naar 16 pro- cent. Het is niet onmogelijk dat Bekes keuze voor evenwicht en voor het “offensieve mid- den” de partij comfortabel op de tweede stek houdt. Sociaal genoeg, misschien.
De sp.a, een verouderende partij, blijft met 14,7 procent waar ze al jaren zit: net onder of tegen het luik van de 15 procent. Groen (11,6 procent, of +3,1) mag blijven rekenen op enige groei en een stek boven 10 procent.
Vlaams Belang blijft steken op 8,1 procent.
Dat is 2,2 procent meer dan in 2014, maar een stuk minder dan de peilingen van VTM/HLN aangaven. Tom van Grieken kan daar moeilijk tevreden mee zijn. De thema’s van de partij, veiligheid en migratie, waren nooit zo intens aanwezig in het maatschappelijke debat. Radi- caal-rechts scoort veel beter in alle buurlan- den. Radicaal blijven, maar toch zelf het cor- don doorbreken, het blijft de enige weg naar meer poitieke relevantie. Het wordt kiezen tus- sen de belangen van Vlaanderen en het Vlaams Belang oude stijl.
N-VA en CD&V komen samen nog altijd uit op 46,4 procent van de Vlaamse kiezers. Met Open Vld erbij op meer dan 60 procent. Paars haalt in Vlaanderen geen 30 procent meer. Paars- groen met moeite 40 procent. Een klassieke tri- partite geen 50 procent. Een niet-aanvalspact tussen De Wever - gezond conservatief en min- der liberaal - en Beke kan beide partijen voor lange tijd op hun posities houden. Goed voor De Wever en Beke.
De een kan zijn partij iets meer naar links trekken, de ander iets meer naar rechts. Daar waar ze mekaar ontmoeten, op centrumrechts, ligt het hart van de meeste kiezers in Vlaande- ren. En in de Vlaamse democratie moeten ook radicaal-rechts en radicaal-links faire kansen krijgen. De kiezer beslist.
Vorige week hadden we het hier over “zeveren over het gat in de begroting”. Een poli- tieke week later hebben we de paniekzaaiers met toeters en bellen zien passeren, in de parlementen, in de schrijvende pers, in de info- en praatprogramma’s op radio en tv. Even aandoenlijk was het gekissebis tussen economen. Zegt de ene econoom a, dan zegt de andere b. Economie is ideologie. Dat gaven “experten” volmondig toe. We kie- zen zelf onze waarheid.
N-VA’s beste recept: gezond conservatief, minder liberaal
Actueel
17 maart 2016
2
Uit de smalle beursstraat
Begrotingscontrole: de ‘communautaire’ kant
Iedereen had de voorbije dagen zijn mening over het
‘gat in de begroting’ van 3,2 miljard euro. In de discussie werd één zaak niet vermeld: het ‘communautair’ dyna- miet dat in de overheidsfinanciën schuilt. Een deelname van de deelstaten aan de sanering zou veel oplossen.
Maar dat willen Wallonië en Brussel niet.
Het was de voorbije week een cijferlawine zonder voor- gaande. Volgens het monitoringcomité voor de begroting moet de federale regering op zoek naar minstens 2,2 miljard euro om de overheidsfinanciën op koers te houden. En het worden er 3,2 miljard als deze regering de doelstelling van bij haar aan- treden wil realiseren: een structureel begrotingsevenwicht in 2018. De laatste dagen was in de Wetstraat te horen dat een sanering van 1,8 miljard euro ook wel oké zal zijn. Wellicht zal de regering een aantal prognoses van het monitoringcomité bijsturen. Zo rekent deze laatste de 100 miljoen euro extra besparingen door een efficiëntere overheid niet mee. En er zijn nog andere besparingen die de regering-Michel in tegen- stelling tot het monitoringcomité zal meetellen.
Waarover dezer dagen niet wordt gesproken, is het commu- nautaire dynamiet dat in de begroting verscholen ligt. Laten we duidelijk zijn: deze regering zal niet vallen over de begrotings- controle. Daar heeft niemand van de coalitiepartners belang bij.
Er zal geen communautaire strijd losbarsten tussen enerzijds MR en anderzijds N-VA/CD&V/Open Vld. Een Vlaams front is een mythe. En de MR weet dat enkel de PS zal winnen bij het oppoken van het communautaire vuur.
Ingewikkelde Belgische structuur
Neen, wat de komende dagen bij de begrotingscontrole hel- der zal worden, is dat het gezond maken van de overheidsfi- nanciën zeer moeilijk is door de hopeloos ingewikkelde Belgi- sche structuur. En de grote economische verschillen tussen de deelstaten. Eerst de ingewikkelde structuur: het werd bij het verschijnen van het rapport van het monitoringcomité amper vermeld, maar de financieringswet slaat een gat van 500 mil- joen in de begroting. Vorig jaar was er sprake van een bonus van 750 miljoen euro, federaal, via de financieringswet, nu is er sprake van een omgekeerde geldstroom, naar de deelsta- ten. De financieringswet moest voor stabiliteit zorgen in de geldstromen tussen de verschillende beleidsniveaus, maar nu gebeurt het tegenovergestelde.
Tweede punt: in de zoektocht naar miljarden voor de begro- ting neemt de Franstalige pers al een duidelijke positie in.
Vorig weekend liet de beurskrant L’Echo weten dat de MR wel wat ziet in het minder aantrekkelijk maken van bedrijfs- wagens. Benoît Lutgen, voorzitter van cdH, hield maandag in La Libre Belgique een gelijkaardig discours. Logisch: er zijn meer bedrijfswagens in de provincie Antwerpen dan in heel Wallonië.
Een belasting op de bedrijfswagens is bijgevolg een belas- ting op Vlaanderen. En als er over bepaalde vermogenstak- sen wordt gesproken dan zijn het opnieuw de Vlamingen die het gelag betalen. Een besparing in de sociale zekerheid - een N-VA-wens - is dan weer ten nadele van de Walen.
Nog iets: in het rapport van het monitoringcomité staat dat België van de Europese Commissie jaarlijks 0,6 procent van het bbp (die 2,2 miljard euro) moet besparen. Maar in deze discussie gaat het enkel over de federale overheid en de soci- ale zekerheid (de zogenaamde entiteit I).
Het rapport van het monitoringcomité voorspelt dat Entiteit II (de deelstaten en de lokale overheden) dit jaar 0,2 procent van het bbp (800 miljoen euro) zal moeten besparen. In totaal is dat 0,8 procent, meer dan Europa vraagt. Ergo, de federale regering zou aan de deelstaten kunnen vragen die besparing van 0,2 procent effectief door te voeren (het aantal ambte- naren op regionaal niveau is de voorbije jaren sterk toegeno- men, daar is nog marge). Dan moet de federale ploeg plots geen 2,2 miljard meer zoeken, slechts 1,4 miljard euro. Want alle overheden samen voeren dan een sanering van 0,6 pro- cent van het bbp door.
De Vlaamse regering zal wel bereid zijn die besparingen door te voeren, al was het maar omdat ze uit dezelfde partijen bestaat als de federale regering.
Maar de Waalse en Brusselse regeringen, met de PS aan boord, zullen niet thuis geven. Integendeel, ze zullen geneigd zijn de teugels te laten vieren om het premier Charles Michel zeer moeilijk te maken. En zo is de begroting één groot com- munautair kruitvat waarbij federale overheid en twee deel- staten - Wallonië en Brussel - lijnrecht tegenover elkaar staan.
Angélique VAnderstrAeten
Wie is Suzan Shown Harjo?
Ik durf wedden dat bijna niemand in Vlaanderen tot voor deze week ooit had gehoord van Suzan Shown Harjo. Maar vandaag wordt over die Amerikaanse mevrouw door pers- lui, politici en in sportmiddens gesproken als was ze een BV. In tegenstelling tot al die veinzers moet ik bekennen dat ik mevrouw Harjo van haar noch pluim ken, maar nadat ze in de roemruchte kwaliteitsgazet De Standaard voetbalclub AA Gent opriep om te stop- pen met het gebruik van indiaanse symboliek, heb ik me even in haar persoon verdiept.
Wat van 99,9% van de Vlaamse journalisten niet kan worden gezegd. Die hebben er zich makkelijk vanaf gemaakt, door wat te putten uit het biografietje dat ze op Wikipedia konden vinden, om Harjo vervolgens neer te zetten als
‘alombekende en veelgeprezen voorvechtster van de rechten van Native Americans’. Zelf zal ze dat allicht niet tegenspreken.
Radicale lobbyiste
Nochtans is de handel en wandel van mevrouw Shown Harjo (de namen zijn die van haar beide echtgenoten) allerminst onom- streden en ook veel minder openbaar als men zou verwachten van zo’n quasi-heldin. Buiten steeds weer letterlijk dezelfde gegevens vind je op het wereldwijde web bijzonder weinig over haar.
Zijzelf laat zich uiteraard voorstaan op haar inheems-Amerikaanse afkomst. Achter haar naam verschijnt steevast ‘Cheyenne and Hodulgee Muscogee’ om haar afkomst van zowel moeders- als vaderskant te beklemto- nen, hoewel het echtpaar Douglas-Eades zeker evenveel Iers bloed in de aderen had. Maar dat Europese deel van haar identiteit heeft voor Harjo geen enkele betekenis. Al van toen ze
in volle hippietijd in New York arriveerde, had Susie Douglas een missie: zij zou de voedster- moeder worden van de Native Americans. Het begon met een ‘indiaans’ radio-uurtje op een lokale radio in de Big Apple. Daarna ontpopte ze zich tot een radicale lobbyiste, die, gesteund door gehaaide linkse advocatenkantoren, een resem rechtszaken opzette ten faveure van de indianen. In het begin ging het voornamelijk om landeisen, maar later ging ze zich concen- treren op meer symbolische zaken, zoals het gebruik van inheemse namen en symbolen door sportclubs.
Mevrouw Harjo kreeg door haar activisme wel bekendheid in de States. Ze is een veel- gevraagd spreker (in linkse kringen dan toch), komt af en toe op de grote “tv net- works”, schrijft boeken en dichtbundels, is curator geweest van verschillende musea van inheemse kunst en werd gelauwerd (door Obama in 2014) met de Medal of Freedom, de hoogste civiele onderscheiding. Ze is ook voorzitter én directeur van haar eigen stich- ting, het Morning Star Institute, waarover zo goed als niets bekend is, maar die klaarblijke- lijk als vehikel moet dienen voor fondsenwer-
ving en subsidies. Er is geen website, enkel een adres in Washington en een telefoonnummer.
Roodhuiden
In de Amerikaanse sportwereld bulkt het van verwijzingen naar het tijdperk van het Wilde Westen: veel ploegen hebben een wild beest in hun naam, maar er zijn ook Cowboys, Ran- gers en Raiders, naast inderdaad namen die verwijzen naar de indianen: Chiefs, Indians en Redskins. Voor politiek-correct links betekent zoiets ‘culturele toe-eigening’ en een beledi- ging voor de betrokken bevolkingsgroep. Vooral het als pejoratief geduide ‘redskins’ moest het ontgelden. Harjo wierp zich eerst op een mak- kelijke prooi: Amerikaanse universiteiten. Die plooien gewoonlijk als een knipmes voor elke politiek correcte aanval, als ze er al niet zelf de gangmakers van zijn. Aan enkele uniefs werd de gewraakte naam nog gebruikt voor sport- teams, maar een beetje druk volstond om dat te veranderen. Daarna ging men voor het gro- tere werk. De Washington Redskins is in het American football een belangrijke ploeg: als men die club zou kunnen dwingen zijn naam te veranderen, zou dat een grote overwinning zijn voor Harjo en consorten. Dat bleek echter tegen te vallen: al sinds begin de jaren negen- tig duurt de juridische strijd en nog steeds heet de club zoals ze heet. De enige overwinning die Harjo na al die tijd heeft kunnen boeken, is dat de clubnaam haar federale bescherming als merk kwijt is. Bestuur en supporters willen van een naamswijziging niet weten, net als een grote meerderheid van de Amerikanen (zoals uit polls blijkt). Zelfs veel indianen vinden dat Harjo te ver gaat.
Het s-woord
Ook de verkettering van het woord ‘squaw’
is voor een groot deel haar werk. Tot voor de jaren zeventig was ‘squaw’ gewoon het equiva- lent voor ‘indiaanse (jonge) vrouw’. Het woord komt uit één van de vele indiaanse talengroe- pen. In 1973 dook voor het eerst in een aca- demische scriptie de vermelding op dat het woord een verwijzing zou zijn naar de vrouwe- lijke genitaliën. Maar het was pas toen Harjo die connotatie ter sprake bracht, op de sofa bij Oprah Winfrey in 1992, dat de controverse over het woord losbarstte. Hoezeer linguïsti- sche experts ook hun best deden om de bewe- ring van Harjo af te doen als pure nonsens, het kwaad was geschied. Het woord werd tot taboe verklaard, zéker als het door niet-indi- anen wordt gebruikt. Harjo heeft het conse- quent over het ‘s-woord’ (zoals ze dat ook doet met het ‘r-woord’ als ze redskin bedoelt). Dat is wat politiek correcte taalzuiveraars doen:
woorden tot ‘onwoord’ verklaren, verketteren en schrappen. Het hoeft niet te verbazen dat ook dat is doorgedrongen tot Gent, waar ze van het schrappen van woorden inmiddels beleid hebben gemaakt. Bij AA Gent moet ‘squaw Mel’, de vrouw van de gekende Buffalo-indi- aan, alvast op zoek naar een andere naam (c.q.
Buffalo Mel).
Suzan Shown Harjo is een zelote, dat leidt geen twijfel. Kenmerkend is ook hoe ze prach- tige en zeer empathische films als ‘Dances with
Wolves’ en ‘The Last of the Mohicans’ geen stuiver waard vindt, omdat een ‘goede blanke’
erin de hoofdrol kreeg toebedeeld. Zoveel fanatisme komt haar ook op forse kritiek uit inheemse rangen te staan. Er zijn immers veel indianen die niets hebben met linkse politieke correctheid. Zij verwijten Harjo net het indi- aanse erfgoed te grabbel te gooien voor dubi- euze politieke doeleinden. Sommige india- nen durven nu zelf woorden als ‘squaw’ niet meer gebruiken, omdat ze onterecht ervan uit- gaan dat die een negatieve connotatie heb- ben. Bovendien, zeggen haar critici, heeft ze geen enkel mandaat van de indiaanse naties die ze zegt te vertegenwoordigen, ook niet die van haar eigen voorouders. Maar derge- lijke kritische stemmen worden door Harjo en haar medestanders weggezet als domoren of rechtse conservatieven die de ‘blanke’ belan- gen dienen.
Zaadje geplant
In Gent hopen ze wellicht dat dit stormpje overwaait. Maar de hardnekkigheid van men- sen als Harjo zou tot nadenken moeten stem- men. AA Gent kan nog honderd keren uitleggen dat de achtergrond van zijn symboliek onschul- dig is en niet ‘racistisch’ is bedoeld, op haar maakt het alvast geen indruk. Dat argument is in de VS ook telkens weer aangevoerd, en haar mening daarover is zonneklaar: het gebruik van aan de indianen refererende mascottes is ‘door en door slecht’ en kan in geen enkele omstandigheid geduld worden, goedbedoeld of niet. Er staan in linkse rangen ongetwijfeld al moraalridders klaar om met de steun van Harjo de strijd ook in Vlaanderen aan te gaan.
Remember de heisa over Zwarte Piet? Het feit dat zo’n blaag als Termont al half overstag is gegaan, zal de lust bij de politiek correcten om dit zaakje aan te pakken alleen maar hebben doen toenemen. Het zaadje is geplant. Ik zou er bij de Gantoise toch niet zo gerust op zijn.
WeJ
Actueel 17 maart 2016 3
Overdrijvend
Mevrouw de eigentijdse,
Gij zijt geïnspireerd door de Unesco, die op de Internationale Vrouwendag de zoge- naamde stereotiepe rolpatronen die men in schoolboeken zou vinden onder de aandacht bracht. Gij waart daar meteen door gechar- meerd, want, zegt gij althans, “het is een onderwerp dat wij als Vlaamse Scholieren- koepel van veel leerlingen opvangen.” Hoe- wel gij als voorzitter van die koepel beweert namens veel leerlingen te spreken, zijn er op de middelbare scholen maar weinig leerlin- gen die uw organisatie kennen, laat staan dat ze menen zich door u vertegenwoordigd te weten. Maar dit geheel terzijde.
In de schoolboeken ziet gij - en uw kom- panen - veel stereotypen: mannen en vrou- wen met klassieke jobs, traditionele families met mama, papa en twee kindjes, mama in de keuken en papa die zwaar werk doet, alle- maal blanke kindjes op school… Gij vindt dat spijtig, want dat is volgens u niet de échte wereld. Meer nog: ‘het traditionele gezin’
bestaat volgens u zelfs al lang niet meer…
Gij wilt dat het roer wordt omgegooid en gij pleit er dan ook voor dat andere geaardhe- den en andere culturen en andere samenle- vingspatronen een prominente plaats krijgen in de schoolboeken.
Ik wil duidelijk zijn en meteen zeggen dat de samenleving er vandaag inderdaad heel anders uitziet dan pakweg vijftig jaar gele- den. In de jaren zestig waren er nauwelijks
‘gastarbeiders’ - toen werden vreemdelin- gen nog zo gecatalogeerd - te bespeuren, was het homohuwelijk nog verboden, lie- pen pastoors nog in soutane, waren jeugd- bewegingen nog strak geüniformeerd, waren scholen alleen voor jongens of alleen voor meisjes, waren bepaalde beroepen nog niet opengesteld voor vrouwen, wist men nog niet wat transgenders waren, was er nog een andere heersende moraal, was de samenle- ving verzuild en waren van daaruit bepaalde gedragspatronen voorgeschreven die ieder- een normaal vond, enzovoort. Ik weet nog dat wij met een aantal vrienden bewust naar de eerste vrouwelijke agent in onze stad gin- gen kijken, hét curiosum bij uitstek toen.
Ondertussen hebben wij allemaal geleerd dat er variaties op het traditionele huwelijk
zijn en dat de traditionele moraal gewijzigd is en dat wij tolerant moeten zijn tegenover andere inzichten en bepaalde keuzes van mensen, ook als we die niet leuk of vreemd of raar vinden, of als onaangenaam ervaren.
Dat al die variaties invloed hebben op hoe wij met elkaar omgaan, ligt voor de hand en vraagt van iedereen enig aanpassings- en inlevingsvermogen. Wat ik wil zeggen, is dat uw boodschap mooi klinkt, maar ook een gevaar inhoudt: het gevaar van de omge- keerde eenzijdigheid die te veralgemenend en derhalve per definitie ongenuanceerd en zelfs stigmatiserend is. Bijvoorbeeld, gij stelt dat het traditionele gezin allang niet meer bestaat; daarin vergist gij u schromelijk en gaat gij iets te kort door de bocht. Kijk om u heen en gij zult zien dat het overgrote deel van de gezinnen nog altijd traditionele gezin- nen zijn en dat huisje-tuintje-job en een min- stens burgerlijk klassiek huwelijk nog altijd aan de top staan en nog altijd door veruit de meeste mensen als vanzelfsprekend wor- den ervaren, ook al vallen er - helaas - meer dan ooit huwelijken uit elkaar. Uw trefzinnen (oneliners) zijn ongenuanceerd en wekken bovendien de indruk dat al die oude vormen per definitie fout zijn en dienen vervangen te worden door eerder ‘moderne’ vormen van samenleven. En dat vind ik manifest onjuist.
Ik wil daarmee absoluut niet gezegd heb- ben dat die moderne samenlevingsvormen en de diversifiëring van de samenleving uit schoolboeken moeten gebannen worden, maar men moet niet overdrijven. Het zijn geen taboes meer, volledig akkoord. Maar het kunnen verdragen van andere normen, vormen, inzichten en leefwijzen wil nog niet zeggen dat ze moeten verabsoluteerd wor- den en dat de vroegere, oude vormen en gewoontes, waar nog zoveel mensen aan gehecht zijn, dan maar meteen bij het grof vuil moeten gezet worden. Transitie heeft zijn tijd nodig en moet niet gebruuskeerd worden met belerende discriminatiefabeltjes. Meer nog: de geschiedenis zal uiteindelijk wel uit- wijzen wat de waarde of onwaarde van een en ander was. Overdrijf dus niet. Dat is voor niemand goed.
Briefje aan Lora Hasenbroekx
Ergens heeft Karel de Gucht de klok horen luiden. Er is inderdaad iets aan de hand.
Clinton en het gehele partijapparaat van de Democraten slagen er maar niet in rebel San- ders klein te krijgen. Bij de Republikeinen is Trump bezig met een succesvolle opstand tegen het gevestigde bestel van zijn partij.
In het VK veroverde de extreemlinkse zon- derling Corbyn, alleen met steun van een tegendraadse basis, het voorzitterschap van Labour. Ter linkerzijde floreren partijen als Syriza (Griekenland), Podemos (Spanje) en de lijst van Beppe Grillo (Italië). Ter rechter- zijde hebben Le Pen, Wilders en vele gelijk- gezinden in andere Europese landen de wind in de zeilen. In Centraal-Europa keren de kie- zers zich tegen de links-liberale consensus der eurocraten. En dan zijn er nog de Cata- laanse, Schotse en Corsicaanse nationalisten die erin slagen hun scores naar ongekende hoogten op te drijven.
Oude wijn, oude zakken
Men moet voorzichtig zijn bij het zoeken naar een rode draad doorheen al deze voor- vallen, maar alvast één vaststelling dringt zich op: de traditionele partijen en hun dirigen- ten komen in het gehele westerse halfrond in het nauw. Het lijkt er op alsof overal waar de kiezers de kans krijgen om in opstand te komen, ze die kans ook grijpen. Dit zijn weliswaar de laatste dagen van de Weimar- republiek niet, maar de fenomenen die zich momenteel voordoen vragen om een poging tot verklaring.
Een eerste reden moet gezocht worden in de identiteit van de traditionele partijen zelf.
Allemaal zijn ze het product van andere tij- den en andere problemen. Wat betekenen christendemocratie, liberalisme, gaullisme, socialisme en de tegenstelling tussen Repu- blikeinen en Democraten in de 21e eeuw?
Niet zoveel meer. In elk geval te weinig om geloofwaardige uitdrukkingen te zijn van de bezorgdheden van een modern electoraat.
U kan de mentale test om dit vast te stellen gerust zelf uitvoeren. Indien de democratie in België pas vandaag zou ontstaan, welke par- tijen zouden er dan volgens u opgericht wor- den? Men kan zich voorstellen dat dan par- tijen met het profiel van N-VA, Groen, PVDA of Vlaams Belang zouden tot stand komen. Maar zou er iemand nog een sp.a, VLD of CD&V oprichten? Het lijkt niet erg waarschijnlijk.
De kloof
Een tweede reden - minstens geldend voor de opstanden ter rechterzijde - heeft te maken met politieke correctheid en de groeiende kloof tussen wat de politieke elite aanvaardbaar acht in het publieke debat, enerzijds, en wat de man in de straat denkt, anderzijds. De oude partijen zouden best in staat zijn de 21e eeuw binnen te treden, indien het enge ideologische keurslijf van de politieke correctheid hen niet zou ver-
hinderen om de problemen van deze tijd te herkennen en er oplossingen voor te vinden die voldoende draagvlak hebben bij het volk.
Oplossingen vinden? Dat blijkt bij fenome- nen als migratie, asiel en islamisering hele- maal niet te lukken. Wanneer men problemen negeert en ongewenste meningen daarover naar de marge verwijst, mag men er niet ver- steld van staan dat avonturiers zich die the- ma’s eigen maken. Als De Gucht zich daar ongerust over verklaart, dan kan hij de schuld best zoeken bij de halsstarrige weigering van zijn eigen politieke generatie om een aan- tal zware samenlevingsproblemen te erken- nen of er een beleid voor te ontwikkelen dat steun kon vinden bij meer dan alleen de poli- tiek correcte elites.
Media en geloofwaardigheid
Een derde reden heeft te maken met de tanende invloed van klassieke media en pers.
De gevestigde journalistiek van kranten en televisiezenders krijgt de “ongewenste”
fenomenen niet meer afgeremd. Het valt op hoe aanhangers van Donald Trump vrij- wel immuun zijn geworden voor kritiek op hun idool, ook wanneer die af en toe terecht is. Integendeel, negatieve persaandacht ver- schaft sommigen opnieuw de bevestiging dat hij “goed bezig” is. Het is een staat van gratie die ik herken uit het verleden van het Vlaams Belang.
Het probleem van de media is geloofwaar- digheid. Je kan niet decennialang aan selec- tieve en politiek correcte berichtgeving doen en dan pogen je geloofwaardigheid terug te vinden nadat de waarheid toch met geweld door de dam is gebroken.
Er zijn ongetwijfeld risico’s verbonden aan de “populistische” revoltes. Met iemand als Donald Trump weet je niet waar je eindigt. Je weet zelfs niet waar je begint. Het socialisti- sche economische programma van Marine le Pen hoop ik nooit in de praktijk gerealiseerd te zien. Dan heb ik het nog niet over echte linkse fenomenen als Corbyn, Sanders, Pode- mos of Syriza (dat nu reeds bewezen heeft meer onheil te kunnen verrichten dan zijn tra- ditionele voorgangers).
Maar in de mate dat de grenzen van het politieke debat worden verlegd, de tradi- tionele politiek wordt wakker geschud, de pers tot eerlijkheid wordt aangemaand en het beleid dichter komt te liggen bij de ver- zuchtingen van degenen die zich voorheen onmachtig voelden in de opinievorming en het democratische proces, kan de huidige opschudding heel wat voordelen hebben. Er moest ook íets gebeuren. Want De Gucht en het versleten politieke bestel dat hij en zijn generatie ons hebben nagelaten, zijn niet echt nuttig gebleken in de aanpak van de pro- blemen van deze eeuw. Wat niet verbazing- wekkend is, gezien ze die problemen eigen- lijk zelf hebben gecreëerd. Jurgen Ceder
De revolte der onmachtigen
“Liberalisme in tijden van cholera”, heette zaterdag het opiniestuk van Karel de Gucht in Het Laatste Nieuws. De Gucht maakt zich blijkbaar zorgen over het toene- mende populisme in de politiek in de westerse wereld. Hij doet zijn beklag over de onredelijkheid van het electoraat, maar poogt nergens te begrijpen waar dat van- daan zou kunnen komen. Voor hem is het “emotionele, destructief romantische, poli- tieke klimaat” het probleem zelf. En hij stelt de redelijkheid van het liberalisme van zijn eigen VLD voor als het echte en waardige alternatief voor de irrationele neigin- gen van een “maatschappij op drift”.
CDU van Merkel verliest verkiezingen
Pro toEtrEDiNG
In de Republikeinse voorverkiezingen zijn het vooral de persoonlijke aanvallen en verwij- ten die het nieuws halen. Wat de kandidaten politiek te vertellen hebben, daar hoor en lees je veel minder over. Nochtans worden door de kandidaten tijdens televisiedebatten soms merkwaardige dingen verteld. Neem nu John Kasich, de gouverneur van Ohio, en hoewel onderbelicht, nog steeds in de race als kandi- daat. Die verklaarde in het laatste debat dat de EU een fout maakt door ‘Turkije niet toe te laten tot de Europese economische sfeer’. Een cryptische uitspraak, maar moeilijk anders te interpreteren dan dat Kasich pleit voor een Turkse toetreding tot de EU. Nu weten we al langer dat veel Amerikaanse politici zo’n toe- treding genegen zijn, maar gezien de recente ontwikkelingen in Turkije én de pijnlijke afwik- keling van de Europese vluchtelingencrisis, is Kasichs pleidooi op zijn minst ongelukkig te noemen. Vraag is of de man dat zelf beseft.
NEPaaNGiftEN
Momenteel zit Geert Wilders op het beklaag- denbankje voor zijn ‘minder, minder, minder’
van enkele jaren geleden. Herinner u dat toen duizenden aangiften tegen de flamboyante politicus werd gedaan, allemaal op voorge- drukte en massaal verspreide formulieren.
Hier en daar lagen ze zelfs klaar op het poli- tiebureau.
Nu blijken honderden van die aangiften nep, omdat diegenen die ze ondertekenden, geen idee hadden waar ze hun krabbel onder zetten. Vooral moskeeën lieten zich niet onbe- tuigd om zo stromen aangiften te produceren.
Sommige ondertekenaars blijken zelfs analfa- beet te zijn. Het lijkt er steeds meer op dat de rechtszaak tegen Wilders als een kaartenhuis in elkaar aan het zakken is. Al weet je natuur- lijk nooit: er kan altijd wel een vooringenomen rechter gevonden worden om toch een veroor- deling uit te spreken. Dat weten wij in Vlaan- deren maar al te goed.
Nieuwe trend?
Tijdens het vragenuurtje in de plenaire ver- gadering moeten de sprekers kort en bon- dig zijn, en liefst erg gevat. Velen doen hun best, want ook de tv-camera’s van Villa Poli- tica kijken mee. Een shownummertje is mis- schien op zijn plaats, moet sp.a-fractieleidster Meryame Kitir gedacht hebben, toen ze pre- mier Michel ging ondervragen over het begro- tingstekort. Zij vroeg de premier of hij zich- zelf nog in de spiegel durfde te bekijken… En dat bedoelde ze letterlijk, want ze haalde een spiegeltje boven dat ze pal voor de neus van Michel hield. “Het is uw regering die ervoor gekozen heeft om het geld uit de mensen te gaan halen. Het tekort van drie miljard is uw verantwoordelijkheid!”, riep Kitir. Michel was geschrokken. De actie van Kitir had haar doel niet gemist. Wordt hiermee een nieuwe trend ingezet, om voortaan met ‘didactisch materi- aal’ de tussenkomsten kracht bij te zetten? En gegarandeerd alle media te halen?
1.053
Donderdag werden, als uitvloeisel van de oude naturalisatieprocedure, zeg maar de oude ‘Snel-Belg’-wet, nog maar eens 1.053 vreemdelingen tot Belg genaturaliseerd. Er is nog altijd een grote achterstand bij de diensten. Vandaar dat de naturalisaties via de Kamer nog een tijdje gewoon doorgaan.
Naar verluidt wachten er dik 20.000 dossiers op behandeling alvorens de oude lakse Snel- Belg-wet definitief tot het verleden zal beho- ren. Alle regeringspartijen plus de linkse oppo- sitie keurden de naturalisaties goed. Het kan niet op…
Serieuze acteurs
De volgende weken zal de federale praat- barak het decor vormen van een aantal film- opnames. Erik van Looy en andere regisseurs zullen er met cameraploegen en acteurs neer- strijken om hun films in te blikken. Het gaat over een heuse film en eerder documentaire opnamen. De parlementsleden zullen even- wel niet optreden, verzekert men ons. Men wil het doen met serieuze acteurs en niet met beroepskomedianten of andere kluchtspelers.
Inmiddels heeft de Conferentie van de Voor- zitters groen licht gegeven voor de opnames.
The show must go on!
Gebakken lucht
Vorige week ontving Kamervoorzitter Bracke de Duitse Bondspresident, die op staatsbezoek was. Bracke deed dat samen met Senaatsvoor- zitster Christine Defraigne. Men kan zich afvra- gen wat het nut is van het blijvend betrekken van de Senaat in dat soort bezoeken. Ofwel bezoeken buitenlandse gasten de federale assemblee, ofwel de assemblees van de deel- staten, of allebei. Maar een bezoek aan een romp-Senaat die haast nooit vergadert, die door velen als iets compleet overbodigs wordt aanzien omdat hij niets meer in de pap te brokken heeft in dit land en waarin die deel- staten toch al vertegenwoordigd zijn, is veel tralala om niks. Sommigen doen echt alles om zich in de kijker te werken, zelfs als ze niets anders dan gebakken lucht vertegen- woordigen.
Roddels uit de Wetstraat
Dossier
17 maart 2016
4
Bezigheidstherapie
De Commissie voor de Herziening van de Grondwet en de Hervorming van de Instellin- gen is op vraag van Patje “Brillantine” Dewael van wal gestoken met haar bezigheidstherapie – excuseer, hoorzittingen – over het karakter van de staat en de fundamentele grondwaar- den van de samenleving. Een rij geleerde lie- den passeert de revue, om hun diepste zie- lenroerselen over de fundamenten van onze rechtsstaat over de Kamerleden te komen uit- storten.
Geen nood als de vergaderingen over de middag lopen, want er zijn broodjes voorzien.
Gezellig keuvelen dus. En wie zit die commis- sie voor? Jawel, Veerle Wouters, de wegge- stuurde ondervoorzitster van de N-VA-fractie.
Zij nam het voorzitterschap en de bijhorende leuke premie van deze commissie over toen Peter de Roover de fractie ging leiden. Ziezo, zo is iedereen weer tevreden.
In een deuk
Natuurlijk was het voorakkoord tussen de EU en Turkije over de aanpak van de vluch- telingencrisis een thema waarop zowat alle fracties wilden ingaan. Barbara Pas van VB trok de stoet van sprekers aan met scherpe bewoordingen om het akkoord de grond in te boren: “De Europese Unie is blijkbaar zo machteloos dat ze de problemen die ze zelf niet onder controle krijgt, moet uitbesteden aan een land als Turkije, dat de problemen mee heeft gecreëerd, aan een land als Tur- kije dat ook wel bekend is als het Noord-Korea aan de Bosporus.” De akkoorden kregen heel wat kritiek uit de meest diverse hoeken, maar uiteindelijk verscholen ze zich allemaal ach- ter de stelling dat in de gegeven omstandig- heden Turkije geen lid van de EU kan worden.
Ondertussen gaat men in op alle eisen van de Turken. Tot een krachtige veroordeling van het voorakkoord kwam men niet. Peter de Roover (N-VA) was blij dat “onze ministers zich tij- dens hun bezoek aan Turkije deze week niet willoos aan de voeten van de Turkse oppo- nent hebben gegooid en daar, onder meer in het licht van de wijze waarop Turkije met de Koerden omspringt, duidelijk hebben gezegd dat wij voor bepaalde waarden staan en niet bereid zijn om in alle omstandigheden alles te accepteren”. Hij vertelde er echter niet bij dat Erdogan na deze ontboezemingen in een deuk ging en een poos niet meer bijkwam van het lachen…
Demografische doodsklokken
De islamitische volksverhuizing zal ertoe lei- den dat dit jaar 50.000 asielzoekers erkend worden. Volgend jaar zullen dat er 40.000 zijn. Volgens het Planbureau komt dat neer op meer dan de helft van de verwachte bevol- kingsgroei voor beide jaren. Zonder asielzoe- kers zouden er 80.000 mensen bijkomen in 2016 en 2017 samen. Als we rekening houden met de veel hogere geboortecijfers bij immi- granten, is het duidelijk dat er bij die 80.000 heel veel moslims van de tweede of derde generatie zitten, en heel weinig echte Vlamin- gen en Walen. Zelfs zonder de toevloed van asielzoekers worden we geleidelijk verdron- gen. We zullen een minderheid worden in ons eigen land, in de steden het eerst.
Nuances
Geschiedenis is te interessant om over te laten aan historici; zeker aan jonge histo- rici. Die hebben geen enkele levenservaring, maar meten zich toch een oordeel aan over het verleden. Die staan aan het begin van een loopbaan en zijn nog niet geblutst door intri- ges van rivalen, door maneuvers die eigen- belang als algemeen belang voorstellen. Die geloven nog officiële documenten, nota’s en brieven, terwijl - meestal zelfs - daar nog meer leugens in staan dan in de zelfgenoeg- zame herinneringen van tijdgenoten.
Die veroordelen meestal radicaal de fou- ten van een vroegere generatie, want alleen het zwart-wit is overgebleven en het grijs is verdwenen met de dood van de meeste acteurs. Dat leidt dan tot gênant slechte arti- kels of boeken zoals er in Wetenschappe- lijke Tijdingen verschijnen, of miskleunen als het oostfrontstrijdersboek van Sax. Dat valt onmiddellijk op in het boek van Coin- tet-Labrousse: de afstand van keiharde inter- pretaties.
Eerder veel nuances; zelfs een zeker begrip voor goede bedoelingen die slecht uitdraaien; een tikkeltje verwondering over de naïviteit van velen; inzicht in naakte per- soonlijke zucht naar glorie en geld die ver- borgen wordt achter grote woorden over het vaderland. En een ontmaskering van de sluw- heid waarmee velen in de oorlog zich indek- ken om aan de kant te staan van de winnaars, wie het ook zijn, plus een onbarmhartige analyse van de realiteit van de linkse colla- boratie. Zo’n genuanceerd verhaal schrijft alleen iemand die zelf gelouterd is door het leven en die, in het geval van de schrijfster, getrouwd is met de andere grote Franse spe- cialist van de periode.
Vergeten Frankrijk
Het boek verscheen vier jaar geleden, maar ik heb het eerst nu gelezen. Er is helaas geen Nederlandse vertaling. Ons buurland is tegenwoordig alleen maar interessant na een terroristische aanslag. De onbetekenendste voorverkiezing in een Amerikaanse nego- rij haalt wel het televisiescherm, want daar voelt de tv-mens zich eerst echt journalist en zelfs de VRT zendt zijn zonen en doch- ters niet met een aalmoes naar de VS. Het is ook een gevolg van de eenzijdige klemtoon op het Engels.
Vlamingen kennen geen Frans meer en ze lusten die taal ook niet. De Vlaamse tv- zenders zenden alleen Franse films uit op de rottigste momenten in het zendschema.
Het gevolg is dat de meeste Vlaamse kijkers wel vertrouwd zijn met Engelse en Schotse koningen die indertijd aan de rafels van West-Europa leefden, maar hun taal werd, honderden jaren later, de wereldtaal en zij krijgen een betekenis in tv-reeksen die ze in hun eigen tijd niet bezaten. Het Frankrijk dat Vlaanderen vijfhonderd jaar domineerde en soms terroriseerde, is zowat in de neve- len verdwenen. “En gaat het nu bijna over Vichy?”, vraagt de hoofdredacteur.
L’Etat Français
De Franse historica schrijft het geregeld:
de naam “Vichy” is het gevolg van een latere succesvolle propagandacampagne van de tegenstanders. Na de Duitse overwinning in 1940 bepaalt een wapenstilstand dat de Duitsers drie vijfde van Frankrijk bezetten maar dat de rest van het land in Franse han- den blijft.
De Duitse overwinning veroorzaakt een enorme crisis in Frankrijk en leidt tot de verdwijning van de Derde Republiek en de stichting van “L’Etat Français” geleid door de Franse opperbevelhebber tijdens de Eerste Wereldoorlog, Philippe Pétain.
De nieuwe regering mag in Parijs zetelen, want haar wetgeving is (dikwijls theoretisch) rechtsgeldig in het hele land, maar de nieuwe machthebbers zijn niet zo dom om onder het oog van Duitse officieren te besturen, al blij- ven hun diensten wel in de hoofdstad. Na een tussenstap in Clermont-Ferrand kiest
de Franse regering voor een verblijf in het kuuroord Vichy waar de vele hotels de minis- ters en hun kabinetten ontvangen. Inmid- dels heeft een onbetekenende generaal - de Franse kranten schrijven altijd “kolonel de Gaulle”, want hij krijgt die rang maar tijde- lijk in mei 1940 - vanuit Londen een oproep gericht om verder te strijden. Niemand trekt er zich iets van aan, want Frankrijk wil niet verder vechten. Heden denkt men soms dat de Duitse overwinning op nauwelijks zes weken tijd een gezondheidswandeling was, maar de Franse soldaten vechten niet slech- ter dan hun vaders: 100.000 Franse gesneu- velden op zo’n korte tijd wijzen niet op een gebrek aan moed.
Alleen zijn hun generaals nog grotere ezels dan die in de Eerste Wereldoorlog. Een paar Franse politici (en De Gaulle) wensen dat het leger zich terugtrekt naar de Middellandse Zee en verder vecht vanuit de Franse gebie- den in Noord-Afrika: Marokko, Tunesië en Algerije. Er is niets voorzien voor die over- tocht, en die zou waarschijnlijk tienduizen- den doden veroorzaakt hebben. De Britten zijn bijzonder boos over het wapenstilstands- akkoord van hun Franse bondgenoten met de Duitsers.
Alleen bewijzen de Britse aftocht in Duin- kerken, einde mei begin juni, en de weige- ring de RAF in te zetten, dat eerste minister Churchill bereid is zijn land te verdedigen tot de laatste man… van het Belgische en het Franse leger. De Britten tonen dat een week na de wapenstilstand nog eens extra.
Een deel van de Franse vloot ligt voor anker in Algerije en de wapenstilstand stelt duide- lijk dat de vloot onder Frans bevel blijft. Zoge- naamd uit angst voor een Duitse overname, waar in de verste verte geen sprake van is, laat Churchill de aangemeerde schepen kel- deren. 1.300 Franse doden om de laffe Britse aftocht van het vasteland te compenseren.
De Franse oorlogsschepen in Alexandrië in Egypte krijgen tezelfdertijd wel het beleefde verzoek van de Britten te ontwapenen en dat gebeurt zonder een nieuwe moord op de matrozen van de bondgenoot.
Chef de l’état
De historica meldt dat die Britse schand- daad het strootje is dat de Derde Republiek de rug breekt. Bijna alle Franse politici zijn razend.
Ze geloven, zoals Leopold III, in een Duitse overwinning en ze plegen zonder veel pro- blemen politieke zelfmoord. In een volko- men democratische stemming kiezen 569 van de 640 aanwezige Franse volksverte- genwoordigers ervoor om de Republiek op te heffen en zichzelf af te schaffen. Onder hen zijn 261 linksen, en ook zij leggen het bestuur in de handen van Pétain. Zij geven hem een blanco cheque.
L’État Français is van bij de aanvang geen democratie, maar wordt wel democratisch geboren. Eerst geleidelijk krijgt hij de deni- grerende benaming “Vichy” die voor altijd aan die oorlogsjaren kleeft. De nieuwe “Chef de l’Etat” (de functie van “president” wordt afgeschaft) is een jongeling van 84 jaar.
Maarschalk Pétain is de “overwinnaar van Verdun” in 1916, hoewel hij maar één van de acht commandanten was die in Verdun het leger heeft geleid. Maar hij was de eer- ste die de moorddadige tegenoffensieven afschafte, en die drie vierde van het Franse leger een tijd dienst liet doen in de loopgra- ven van Verdun zodat de soldaten geregeld afgelost werden en even naar huis mochten met verlof. Zijn prestige is ongerept.
Na de vreselijke nederlaag van 1940 ver- trouwen de Fransen nog alleen Pétain. Ze zijn zeker dat hij de enige is die voor Frankrijk een eervolle vrede uit de brand kan slepen;
die hen beschermt tegen de Duitse overwin- naar en tegen de verraderlijke vroegere Britse bondgenoot, die natuurlijk naar het Franse koloniale rijk loert.
Jan neckers Komende week het slot (2/2)
Vichy (1/2)
Veertig jaar al bestudeert de Franse historica Michèle Cointet-Labrousse de colla- boratie in Frankrijk tijdens de Tweede Wereldoorlog. In een knoert van 800 bladzij- den publiceerde ze een “Nouvelle histoire de Vichy”.
Actueel 17 maart 2016 5
Echo’s uit de Koepelzaal
Cola Zero
Eén van onze hoogsteigen monsters van Loch Ness – de Vlaamse Grondwet – is nog eens opgedoken. Met als ziener, of visionair als u wil, Geert Bourgeois die het thema op een academisch partijtje aansneed. Tom van Grieken (VB) wilde weten of en hoe de minis- ter-president het idee zal concretiseren. Bour- geois had het daarop over de afwezigheid van een “constitutionele cultuur” in Vlaanderen.
Vooralsnog heeft Vlaanderen niet de bevoegd- heid om een grondwet uit te vaardigen, maar Bourgeois wenste dat dat na 2019 wel zou kunnen. Een beetje flauw, opperde Van Grie- ken, die Bourgeois voor de voeten wierp dat hij van Cola (onafhankelijkheid) over Cola Light (confederalisme) uiteindelijk bij “Cola Zero”
terechtkwam.
Figuren als Marino Keulen (Open Vld), Joris Vandenbroucke (sp.a) en Wouter Vanbe- sien (Groen) hielden er min of meer dezelfde mening op na. Dat grondwetgedoe is aardig, maar andere zaken (volgens respectievelijke politieke agenda’s) zijn dringender.
20 jaar AK-VSZ: “Sociale zekerheid zelf organiseren”
IDe Vlaamse Beweging is een merkwaardige verzameling van verenigingen, actie- groepen, doeners en denkers. Tot die laatste categorie behoort ongetwijfeld het AK- VSZ (Aktiekomitee Vlaamse Sociale Zekerheid), in 1995 opgericht in de schoot van het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV).
Het twintigste werkjaar is afgesloten. AK- VSZ is ongetwijfeld de actiefste denktank waarin wordt meegedacht en –gecijferd over de defederalisering van de Sociale Zekerheid en in het bijzonder over de geldstroom tussen Vlaanderen en de andere gewesten.
Transferstudies worden er kritisch geëvalu- eerd en AK-VSZ werkt al twintig jaar aan eigen cijferreeksen. Als belangrijkste werkgroep van het OVV wil AK-VSZ het standpunt vertolken van dat Overlegcentrum voor Vlaamse Vereni- gingen: ‘Sociale Zekerheid: een bevoegdheid van Vlaanderen en Wallonië’.
Met al dat studiewerk probeerde het AK- VSZ de splitsing van de sociale zekerheid op de politieke agenda te zetten of het te laten instromen in het maatschappelijke debat. Dat lukte aardig in de beginperiode van de N-VA, toen de campagne tegen de geldstroom rich- ting Wallonië nog de speerpunt was van de toen nog erg jonge N-VA.
In oktober 2004 haalde voorzitter Bart de Wever voor het eerst de kop van de voorpa- gina van Het Nieuwsblad met uitgelekte infor- matie over de transfers, zoals die toen bere- kend waren door de Vlaamse administratie (Abafim). De met nepgeld gevulde vrachtwa- gentjes richting Strépy (januari 2005) staan op het netvlies van velen geprikt. Als politiek actiemiddel en weg naar meer zichtbaarheid was die actie een schot in de roos. Ze was gebaseerd op het stille werk van enkele cijfe- raars binnen N-VA, van academici, maar even- zeer op wat er toen leefde in AK-VSZ, één van de sterkere compartimenten van de Vlaamse Beweging.
Enkele maanden later organiseerde AK-VSZ haar wellicht belangrijkste symposium, “Waar Maas en centen vloeien. Geldstromen binnen de sociale zekerheid” (mei 2005), waar onder meer professor Juul Hannes duidelijk aan- toonde dat deze transfers al van in de 19de eeuw kenmerkend waren voor de economi- sche huishouding van dit land.
Het AK-VSZ organiseerde in de loop van de voorbije twintig jaar verschillende symposia en acht brochures waarmee ze de politici en het middenveld informeerde over een mate- rie die helaas onderbelicht blijft, zeker bij veel politici. Gui Celen, de Kortrijkse neurochirurg die in februari 2001 Walter Peeters opvolgde als voorzitter van AK-VSZ, toonde zich vorige week tevreden over dit werk.
Toch kon de informatie die AK-VSZ bijeen cijferde maar zelden rekenen op belangstelling van de Vlaamse pers. Guy Tegenbos (De Stan- daard), Dirk Castrel (Gazet van Antwerpen), Mathias Daneels (Het Nieuwsblad) en Alain Mouton (Trends) waren zowat de enige jour- nalisten die al eens opdoken op persconfe- renties of colloquia. Onder meer om die reden
zoekt AK-VSZ nu nauwer samen te werken met andere organisaties in het middenveld.
Zo werkt AK-VSZ sinds kort intenser samen met de VVB, onder meer voor de organisatie van een colloquium op 3 oktober 2015 in De Schelp, naar aanleiding van het twintig jaar bestaan van de vereniging. Dat colloquium werd een interessant debat onder specialisten en kenners van sociale zekerheid en transfers, zoals prof. Magda Michielsens, prof. Herman Matthijs, Guy Tegenbos, Erik Stoffelen, Remi Vermeiren (ex KBC), Alain Mouton (Trends) en Geert Jennes (Vives, KU Leuven).
Gui Celen: “Het Aktiekomitee voor een
Vlaamse Sociale Zekerheid streeft naar de overheveling van de normerings-, de uitvoe- rings- en de financieringsbevoegdheid van de ganse Sociale Zekerheid naar de deelstaten Vlaanderen en Wallonië.”
Pall.: dat is een erg complexe en abstracte formulering. Wat heeft een Vla- ming daarbij te winnen?
Celen: “De sociale zekerheid wordt best georganiseerd op het laagst mogelijke niveau waar dat kan (het subsidiariteitsbeginsel). Dat niveau is voor ons de Vlaamse Gemeenschap.
Zo kunnen de Vlamingen eigen klemtonen leg- gen. We hebben al eigen bevoegdheden. Laat ons die uitbreiden, maar laten we die vooral ook efficiënt uitbouwen en versnippering van bevoegdheden tegengaan. Alleen samenhan- gende bevoegdheidspakketten kunnen zorgen
Bourgeois vond dat er meer dan voldoende ruimte was om toch met het onderwerp bezig te zijn, wat wel zal kloppen, maar de vraag blijft of we echt nood hebben aan een pom- peus document vol “democratische waarden”
en dergelijke fratsen, waarin dan ook nog eens, dixit Bourgeois, het bestaan van politieke par- tijen zou moeten worden gelegitimeerd. God verhoede dat het Vlaams Parlement ooit zoiets bij elkaar kribbelt.
Mister Metro
Nieuws uit Brussel is altijd leuk. Zeker als het zijn oorsprong vindt bij lokaal minister en gepatenteerde gek Pascal Smet (sp.a). Smet is dol op het bedenken van grote plannen, die ofwel uitdraaien op niets, ofwel het aanvan- kelijke probleem verergeren. Hij schijnt te zijn teruggekeerd naar zijn oude liefde, de metro, en heeft nu de geweldige mobiliteitsoplossing bedacht om de ondergrondse door te trek- ken naar Vlaamse bodem (Groot-Bijgaarden).
Hierover ondervraagd door Karin Brouwers (CD&V), bleek minister Weyts minder enthou- siast te zijn; er zijn andere mogelijkheden dan
het metro-idee (met een duizelingwekkend prijskaartje) en Brussel kampt momenteel met een tunnelprobleempje dat misschien eens moet worden bekeken.
Elke van den Brandt (Groen) vond dat Brus- sel een deftig mobiliteitsbeleid moet ontwik- kelen, wat waar is, maar dat het “leven in Brus- sel” daardoor pas echt “aangenaam en gezellig”
zal worden is wellicht een tikje naïef. Hoe dan ook blijft Weyts werken aan het mobiliteits- vraagstuk in de regio en blijft hij samenzitten met de diverse bevoegde personen; met het geval Smet moet dat laatste bijzonder boei- end zijn.
Strategische goederen
Het leveren van “strategische goederen”
aan Saoedi-Arabië blijft het Vlaams Parlement beroeren. Sp.a en Groen hebben daarmee een middel gevonden om de meerderheid wat te jennen. Saoedi-Arabië speelt een nogal dubi- euze rol in bepaalde conflicten, exporteert en ondersteunt “extremisme” en zou zelfs wat creatief omspringen met de mensenrechten.
Dat is allemaal weinig fraai en daarom moet de moraliteit primeren op economische belan- gen. De wapenhandel met dat schattige land moet “on hold” worden gezet en liefst nog komt er een embargo. De meerderheid fietst
er wat omheen, met juridische fijnzinnighe- den en de stelling dat toch wel heel zorgvuldig wordt gehandeld in deze delicate materie. Zo wordt inderdaad de uitvoer van een en ander wel geweigerd. Zolang er geen formeel Euro- pees embargo is ingesteld, moet Vlaanderen ook niet op zijn eentje de Saoedi’s aanpakken, er blijft dus nog wat ruimte voor interpretatie.
Overigens, als alle handel in “strategische goe- deren” met minder frisse landen moet worden opgedoekt, zal er niet veel meer overblijven.
Uiteindelijk werd de “steriele discussie”, zoals Ward Kennes (CD&V) het noemde, toch nog opgeleukt door Herman de Croo (Open Vld).
De Croo bracht in herinnering hoe destijds de wapenexportvergunningen naar het gewest- niveau werden overgeheveld. Een leerrijk en lyrisch betoog, waaruit onder meer kon wor- den geleerd dat Wallonië vooral klassiek schiet- tuig produceert en Vlaanderen het meer geso- fisticeerde spul, maar vooral dat men vandaag flink in de knoop zit met het gevoelige onder- werp annex de bevoegdheid. De Croo scheen wat nostalgisch te zijn naar de minder com- plexe tijden die hij heeft mogen beleven, maar aan zijn “mensenrechtenverknochtheid” kon natuurlijk geen twijfel bestaan. De komende jaren zal het Vlaams Parlement zeer zeker een grote verfijning in dit debat bereiken.
voor een grotere efficiëntie. Met een commu- nautarisering wordt de responsabilisering een stuk groter. En dat zal dan weer aanzetten tot een spaarzaam sociaal beleid. En laat dit dui- delijk zijn: alleen op die manier zal een einde komen aan de nu bestaande onrechtvaardige geldtransfers.”
Pall.: en dan de eeuwige vraag in dit dossier: wat met Brussel?
Celen: “Het AK-VSZ streeft naar commu- nautarisering en niet naar een regionalise- ring van de sociale zekerheid. Tweeledigheid is het principe. De organisatie van sociale zeker- heid voor de inwoners van Brussel mag geen afbreuk doen aan die tweeledigheid. Na de overheveling van de sociale zekerheid naar de beide grote gemeenschappen kan met de Franse Gemeenschap onderhandeld worden over een doorzichtige, objectieve en omkeer- bare vorm van financiële solidariteit op voor- waarde van een resultaatverbintenis, degres- siviteit in de tijd en politieke loyaliteit van de Franse gemeenschap in Brussel, op de taal- grens en in Vlaams-Brabant.”
Pall.: 20 jaar zijn zo voorbij, wat nu?
Celen: “Onze missie blijft meer dan ooit actueel. Ons doel is nog niet bereikt. Wij en onze opvolgers zullen daar nog veel moeten voor bewegen. Vorige woensdag stonden we, samen met de VVB, bij vijftien Vlaamse stati- ons met onze pamfletten “Daar gaat uw boter- ham”. Die campagne loopt door. Met het ver- slagboek van ons colloquium trekken we naar de Vlaamse politici. We weten dat Geert Bour- geois de transfers laat herberekenen. Van hem verwachten we dat hij ook uitlegt hoe hij ze wil aanpakken.”
Strategie
Vanzelfsprekend loopt het debat verder.
Overigens ook binnen de Vlaamse Beweging, met name over de te volgen strategie. Ook na het colloquium moet de cijferdiscussie nog worden verfijnd, maar ook gerelativeerd.
Franstalige onderzoekers en politici ontken- nen minder en minder dat de geldstroom van vijf, zes miljard er effectief is. Ze vinden ze niet meer dan “evidente solidariteit”. Maar zorgen ze wel voor beterschap in Wallonië, of niet? Dat wordt misschien een interessanter debat dan onderling gekibbel over de precieze grootte ervan (transfers via staatsschuld mee- rekenen of niet). Remi Vermeiren herinnerde eraan dat de centenkwestie niet het enige dossier mag zijn in de strijd voor Vlaamse zelf- standigheid.
Erik Stoffelen vatte het in oktober goed samen: “De Vlaming wil wel solidair zijn, maar dan moeten de transfers wel transparant zijn, tot resultaat leiden en uiteindelijk ook degres- sief verlopen”. Ooit moet Wallonië - net als Vlaanderen - het zelf doen.
AP De brochure “De miljardentrans- fers: hoelang nog? Krachtlijnen voor het veiligstellen van Vlaamse welvaart en welzijn” kan besteld worden bij het AK-VSZ op telefoonnummer 015 28 90 96 – www.akvsz.org.
Transfers en telramen
Al meer dan veertig jaar verschijnen studies over de jaarlijkse transfers tussen Vlaande- ren en Wallonië (en Brussel). Die verlopen via de sociale zekerheid, via de financiering van Gewesten en Gemeenschappen en via de federale begroting (de ‘traditionele’) transfers.
Sommigen becijferen daarnaast ook de transfers via interestlasten op de Belgische schuld.
Methodologie en criteria zijn niet eenduidig. Maar het is duidelijk wat uit onderstaand over- zicht kan worden afgeleid: elk jaar betaalt een Vlaming per kop een bedrag van om en bij 1.000 euro aan de zuiderburen. Per gezin tikt dat snel aan. Een overzichtje van de belang- rijkste bronnen:
• KU Leuven, 1975: 2,8 miljard euro
• De economist en socioloog Michel Quévit publiceert in 1978 de studie ‘Les causes du déclin wallon’
• Paul van Rompuy, KU Leuven, 1985: 4,2 miljard euro
• KBC Studiedienst, 2003: 5,4 miljard euro
• Vlaamse Administratie Abafim, 2004: 6,6 miljard euro in 2003
• Steunpunt fiscaliteit en begroting, 2003: 4,8 miljard euro
• Remi Vermeiren, Warandemanifest, 2005: 10,4 miljard euro (intrestlasten meegerekend)
• De Waalse professoren Michel Mignolet (Namen),
Olivier Meunier en Marie-Eve Mulquin, 2005: 5,6 miljard euro
• Aktiekomitee Vlaamse Sociale Zekerheid (AK-VSZ), 2007: 4,7 miljard euro
• Henri Capron, professor ULB, 2007: 3,3 miljard euro (enkel via sociale zekerheid)
• De Waalse professor Pestieau (Luik): 4 miljard euro (enkel via de sociale zekerheid)
• Vives, 2007: 16 miljard (intrestlasten inbegrepen)
• De Nationale Bank, 2008: 5,8 miljard euro
• Vlaams Belang, 2009 (‘Vlaams geld in Vlaamse handen’): 12,7 miljard euro
• Vives, 2010: 5,7 miljard euro (zonder schuld)
• N-VA-studiedienst, 2010: 7,9 miljard euro
• De Waalse professor Pagano (Luik): 6 miljard euro
• N-VA-studiedienst, 2013: 8 miljard euro, waarvan 87 procent naar Wallonië, de rest naar Brussel
• Vives, 2014 (voor de periode 2007-2011): 6 miljard
• Guieseppe Pagano, 2014: vijf miljard euro
• Cerpe, Universiteit Namen, 2015 (‘Les Transfers interregionaux en Belgique’, 2007-2012):
7,3 miljard euro (cijfer voor 2012)
• Waals Instituut voor de Statistiek (IWEPS), ‘Rapport sur l’Economie Wallonne’: 4,6 miljard euro
In januari 2012 was het toenmalig premier Di Rupo die de Waalse vakbondsmilitanten probeerde te kalmeren met de vermelding van 7 miljard euro per jaar. “Le Nord représente 60% de la population du pays et il est solidaire des 3,2 millions de Wallons à hauteur de 7 milliards d’euros par an pour, entre autres, la sécurité sociale, l’accès aux soins de santé, … un budget que chaque Wallon aurait dû assumer en cas d’éclatement.” Voor één keer hoeft zelfs Di Rupo ons niet te overtuigen van zijn gelijk…
