Vraag nr. 100 van 7 februari 2000
van de heer JACQUES TIMMERMANS Landbouwafvalwater – Saneringsresultaat
In de door VMM (Vlaamse Milieumaatschappij) gepubliceerde MIRA-documenten (Milieu- en Na-tuurrapporten Vlaanderen) werd de voorbije jaren een inschatting gedaan van de vuilvrachten gege-nereerd door de rechtstreekse en onrechtstreekse lozingen van de landbouwsector in de oppervlakte-w a t e r e n . Het betreft hier grotendeels diffuse lozin-g e n , aanlozin-gezien de lozinlozin-gen van het huishoudelijk afvalwater bij de huishoudens worden verrekend en de lozingen van de bio-industrie bij de indus-triële vuilvracht. Teneinde een gericht en onder-bouwd doelgroepenbeleid te kunnen ontwikkelen, is het uiteraard noodzakelijk om over eenduidig cijfermateriaal te beschikken inzake de in het op-pervlaktewater afgevoerde vuilvrachten.
1. Welke beleidsindicatoren worden gehanteerd om enerzijds het aandeel van de landbouw in de vervuiling van de oppervlaktewateren te kwan-tificeren voor elk van de parameters uit de afval-waterheffing en anderzijds de effectiviteit en ef-ficiëntie van de saneringsaanpak op te volgen ? Zijn deze indicatoren bekend voor de jaren 1 9 9 0 ,1 9 9 5 , 2000 en 2005 ? Zo ja, wat zijn dan de vaststellingen en waar zijn ze ter beschikking ? 2. Op basis van welke kwantitatieve benadering
wordt het brutoaandeel van de landbouwsector bepaald voor de parameters dagdebiet, B Z V (biologische zuurstofvraag), CZV (chemische z u u r s t o f v r a a g ) , zwevende stoffen, zware meta-l e n , stikstof en fosfor in de diverse MIRA-e d i-ties en voor de internationale rapportering ? Op basis van welke benadering worden deze vrachten in de Internationale Schelde- en Maas-commissie met elkaar vergeleken ?
3. Welk deel van deze vuilvracht kwam/komt in 1 9 9 0 , 1 9 9 5 , 2000 en 2005 rechtstreeks of on-rechtstreeks terecht in een oppervlaktewater en welk deel van de vuilvracht bleef in niet-p e r m a-nent watervoerende grachten ?
4. Hoe verhoudt deze geloosde vuilvracht zich voor de betrokken jaren ten opzichte van
vrach-ten die zouden worden geloosd indien de ver-gunningen ten volle zouden worden benut? 5. Kan een inschatting worden gegeven van de
verwachte situatie in 2005 inzake de lozing van de agrarische vuilvrachten voor elk van voor-melde parameters in oppervlaktewater, op basis van het huidige mestdecreet en op basis van de voorliggende aanpassingen van beleid via MAP 2 (mestactieplan) ? Zo ja, welke vracht wordt aldus verwacht op basis van enerzijds de ver-gunningen en anderzijds de effectieve bezetting van de bedrijven ? Zo neen, hoe wordt de input in de oppervlaktewateren dan ingeschat ? 6. Zijn deze vrachten ook beschikbaar voor elk
van de elf hydrografische bekkens ? Waar kun-nen ze worden geconsulteerd ?
Antwoord
1. De berekende diffuse emissie van de landbouw voor totaal stikstof en totaal fosfor worden als beleidsindicator gehanteerd om het diffuse aan-deel van de landbouw in de vervuiling van de oppervlaktewateren te kwantificeren. Deze dif-fuse emissies worden berekend door de V l a a m-se Milieumaatschappij met behulp van een semi-empirisch model, het Sentwa-model ("Sys-tem for the Evaluation of Nutrient Transport to Wa t e r " , ontwikkeld door het Centrum voor On-derzoek in Diergeneeskunde en A g r o c h e m i e, ministerie van Middenstand en Landbouw). De Sentwa-resultaten voor stikstofbelasting van het oppervlaktewater bedroegen voor 1993, 1 9 9 4 , 1 9 9 5 , 1996 en 1997 respectievelijk 25.034, 25.134, 25.285, 19.540 en 20.617 ton N (stikstof). De Sentwa-resultaten voor fosforbelasting van het oppervlaktewater bedroegen voor 1993, 1 9 9 4 , 1 9 9 5 , 1996 en 1997 respectievelijk 1.225, 1 . 2 3 8 , 1 . 2 4 3 , 1.279 en 1.298 ton P (fosfor). De VMM zal het Sentwa-model in de toekomst v e r f i j n e n , zodat ook toekomstsimulaties (2000, 2005) mogelijk zullen worden (zie ook deel-vraag 3 en 5).
De gemiddelde nitraatstikstofconcentraties (NO3-N) NO3-N 90 91 92 93 94 95 96 97 98 Gemiddelde (mg N/l) 4,0 5,5 6,1 5,5 5,3 4,1 4,9 5,2 6,6 Mediaan (mg N/l) 1,0 2,2 3,1 2,5 3,3 2,8 2,4 2,8 3,9 % Metingen > 10 mg 10 17 20 17 15 9 12 13 20 N/l
In 1998 werd op de toenmalige "MAP-meetpunten" een gemiddelde concentratie gemeten van 14,1 mg ni-traatstikstof per liter, de mediaan is er 10,5 mg N/l.
De gemiddelde orthofosfaatconcentraties (o-PO4)
o-PO4 90 91 92 93 94 95 96 97 98
Gemiddelde (mg P/l) 2,1 1,5 1,1 1,2 1,0 1,1 1,0 0,8 0,7
Mediaan (mg P/l) 1,0 0,6 0,5 0,5 0,3 0,3 0,5 0,4 0,3
% Metingen > 0,3 mg 80 76 76 61 57 53 62 56 47
P/l
Een jaaroverzicht voor 2000 en 2005 is uiter-aard nog niet te geven ; de gegevens voor 1999 worden thans verwerkt. Deze gegevens zijn ter beschikking bij de VMM.
2. Het diffuse aandeel van de landbouw wordt kwantitatief benaderd met behulp van het Sent-wa-model (zie ook deelvraag 1) voor de para-meters stikstof en totaal fosfor. Het diffuse aan-deel BZV en CZV is niet bekend. Het diffuse aandeel zwevende stoffen wordt zeer hoog in-geschat (te wijten aan sterke erosieverliezen van de hellende landbouwgronden). Het diffuse aandeel voor koper wordt geschat op 3.000 kg en voor zink op 5.000 kg (deze gegevens zijn af-komstig van de studierapporten "Stofstromen naar de Noordzee" (1995) en zijn gebaseerd op schattingen van het jaar 1995) (Deze gegevens worden ook vermeld in MIRA-T 1999 in hoofd-stuk 20, "Kwaliteit oppervlaktewater", o n d e r punt 3.1).
Inzake de ICBS (Internationale Commissie voor de Bescherming van de Schelde) wordt in het Schelde-actieprogramma in een actie C58 v o o r z i e n : "Informatieuitwisseling over de ge-bruikte methodieken voor de kwantificering van de diffuse verontreiniging en onderlinge vergelijking van de respectieve resultaten uitge-voerd in de periode 1999-2004". In het kader van de ICBM (Internationale Commissie voor de Bescherming van de Maas) is een gelijkaar-dige actie reeds begonnen in 1998, met de
be-doeling in 2000 of 2001 de diffuse verontreini-ging te inventariseren.
3. Het diffuse aandeel van de vuilvracht van de landbouw naar het oppervlaktewater zoals door het Sentwa-model bepaald, wordt boven reeds vermeld (zie deelvraag 1).
Gelet op de aard van de grachtenstelsels en het feit dat deze niet permanent watervoerend zijn, worden hier geen metingen uitgevoerd en is dus het aandeel dat in deze niet-permanent water-voerende grachten blijft, niet bekend.
4. De directe lozingen vanuit de landbouw vor-men meestal vele kleine puntbronnen die vaak gesitueerd zijn op het bedrijf zelf : b i j v o o r b e e l d het huishoudelijk afvalwater van de boer en zijn gezin en het reinigingswater van het melkhuis (bedrijfsafvalwater).
Meestal zijn deze lozingen van bedrijfsafvalwa-ters niet vergund en vormen ze een klein aan-deel ten opzichte van het grote aanaan-deel van de diffuse verontreiniging vanwege de landbouw. 5. Op dit moment kan nog geen inschatting
Dit zal in de toekomst wel mogelijk worden, daar VMM het Sentwa-model zal laten verfij-nen zodat toekomstsimulaties mogelijk worden. In het Sentwa-model wordt het aantal dieren (per diersoort) in rekening gebracht op basis van de NIS-cijfers, en niet op basis van het aan-tal vergunde of aanaan-tal effectief aanwezige die-ren.
