1
Management Summary
Opinie peiling rouw / herdenking / erkenning Corona
Op 28 en 29 mei 2020 is er een onderzoek uitgevoerd onder 599 Nederlanders, representatief voor 18 jaar en ouder. Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het NKC, het ministerie van VWS en Dienst Publiek en Communicatie door Blauw - SPRINT. De rapportage is opgesteld door Dienst Publiek en Communicatie, Ministerie van Algemene Zaken.
Voor vragen: communicatiecovid@minjenv.nl
Een nationale herdenking om mensen die zijn overleden door corona te herdenken wordt over het algemeen goed ontvangen, alleen lijkt het nu nog niet het moment. Mensen zouden het passend vinden als er in de herdenking ook aandacht is voor de nabestaanden.
Het idee om de mensen die overleden zijn aan corona nationaal te herdenken wordt door een meerderheid goed of neutraal ontvangen. Zij vinden het een eerbetoon aan en respectvol naar de slachtoffers. Ze denken daarnaast dat het steun geeft aan de nabestaanden, die vaak onvoldoende afscheid hebben kunnen nemen. Ook denken ze dat het goed is dat er stil wordt gestaan bij deze ernstige en bijzonder situatie die wereldwijd op veel mensen impact heeft.
Ongeveer één op de tien vindt het geen goed idee, vooral omdat ze vinden dat mensen die sterven door andere oorzaken ook niet herdacht worden. Ook vinden ze het niet nodig of overdreven.
Een kleine meerderheid zou een herdenking van overledenen mooi, belangrijk en zinvol vinden.
Voor ongeveer een kwart zou het persoonlijk relevant zijn. Ongeveer twee op de tien achten het minder zinvol en lijken er geen behoefte aan te hebben.
Ongeveer een derde zou twee minuten stilte houden en de vlaggen halfstok hangen een goede manier vinden om te herdenken. Ongeveer een kwart zou een herdenkingsceremonie op TV, een toespraak van de Koning of een monument een goed idee vinden.
De meeste mensen (bijna de helft) vinden het beste moment om te herdenken als alles voorbij is.
Ongeveer vier op de tien zouden een moment tussen nu en een jaar goed vinden.
Twee derde zou het passend vinden als tijdens de nationale herdenking ook aandacht is voor mensen die in hun directe omgeving iemand hebben verloren door corona. Ongeveer de helft zou aandacht voor mensen die het emotioneel zwaar hebben ook passend vinden, maar er is ook een kwart die dat niet passend vind. Over de aandacht in de herdenking voor mensen die het financieel zwaar hebben of hun baan hebben verloren zijn mensen meer verdeeld.
Ook het idee om aandacht te geven aan mensen die het moeilijk hebben door de coronacrisis wordt over het algemeen goed ontvangen.
Het idee om mensen die het moeilijk hebben door de coronacrisis vanwege ziekte, verlies van een dierbare, maar ook mensen die hun baan kwijt zijn geraakt of het financieel of emotioneel zwaar hebben, wordt door een meerderheid positief of neutraal ontvangen. Mensen vinden het een goed idee omdat ze vinden dat mensen deze aandacht en hulp verdienen en goed kunnen gebruiken. Het is goed om te laten zien dat er hulp is en er voor elkaar te zijn. Het wordt gezien als een steuntje in de rug en een hart onder de riem. Men vindt het een mooi en respectvol gebaar.
Ongeveer één op de tien vind het geen goed idee. Mensen vinden het een slecht idee, omdat ze vinden dat er vaker erge dingen zijn en er vaker of altijd mensen zijn die het moeilijk hebben.
Sommigen vinden het onzinnig of overdreven.
2
Bijna een derde zou een landelijke campagne een goed idee vinden om hier aandacht aan te geven.
Ongeveer twee op de tien zouden een nationale TV uitzending een goed idee vinden. Tegelijkertijd vinden ook bijna twee op de tien dat de overheid hier geen aandacht aan moet besteden op nationaal niveau.
Bijna twee derde zou het goed vinden als de overheid lokale en regionale initiatieven voor mensen die het moeilijk hebben door de coronacrisis ondersteunt. Bijna één op de zes vindt dat de overheid hier geen aandacht aan moet besteden op lokaal niveau.
Mensen die getroffen zijn door het coronavirus zijn positiever over herdenken en aandacht geven aan mensen die het moeilijk hebben.
Mensen die in hun directe omgeving iemand verloren hebben aan corona en mensen die hun baan hebben verloren zijn positiever over het idee van een nationale herdenking en aandacht geven aan mensen die het moeilijk hebben door de coronacrisis. Voor ruim de helft van hen zou een
herdenking eerder (binnen nu en een jaar) plaats mogen vinden. Voor ongeveer vier op de tien als het allemaal voorbij is.
Mensen die in hun directe omgeving iemand hebben verloren vinden het ook meer passend dat anderen die het zwaar hebben door de coronacrisis betrokken worden in de herdenking.
Hetzelfde geldt ook voor mensen die het emotioneel zwaar hebben, met uitzondering van het moment. Dat zou voor de helft van hen vooral plaats moeten vinden als het allemaal voorbij is.
Mensen van wie het inkomen is gedaald staan ook meer achter het idee van herdenken en ondersteunen van mensen die het moeilijk hebben. Zij vinden alleen niet dat het passender is om anderen die het zwaar hebben door de coronacrisis te betrekken bij de herdenking. Ze sluiten zich wat dit betreft meer aan bij de mening van het algemeen publiek.
3 Conclusies en resultaten
Het idee om de mensen die overleden zijn aan corona nationaal te herdenken wordt door een meerderheid goed of neutraal ontvangen. Ongeveer één op de tien vindt het geen goed idee.
Mensen vinden het een goed idee, omdat het een eerbetoon is aan en respectvol is naar de slachtoffers. Ze vinden het goed dat er stil wordt gestaan bij deze ernstige en bijzonder situatie die wereldwijd impact heeft op iedereen. Ook geeft het steun aan de nabestaanden, die vaak
onvoldoende afscheid hebben kunnen nemen.
Enkele quotes:
“Omdat het een grote impact heeft gehad op het dagelijks leven, op individuen en op de families die helaas iemand hebben moeten verliezen. Het is in mijn ogen een 'oorlog' geweest en ik ben van mening dat we dat best mogen herdenken.“
“Het is goed om de mensen die aan corona te zijn overleden te herdenken om te laten zien dat zij bestaan hebben.“
“Omdat we zo laten merken dat we met iedereen meeleven die door deze epidemie iemand heeft verloren.“
“Bij een ingrijpende gebeurtenis mag stilgestaan worden. “
4
Reden goed idee Aantal keer
genoemd Eerbetoon / respect voor de slachtoffers 47 Stilstaan bij ernstige / bijzondere situatie 35
Nabestaanden steunen 35
Wereldwijde impact op iedereen 32
Goed / Belangrijk / Mooi gebaar 24
Er is onvoldoende afscheid genomen 24
We mogen dit / de slachtoffers nooit vergeten 23
Saamhorigheid 19
Ter nagedachtenis 19
Er zijn veel slachtoffers 17
Passend / Dat hoort / Andere landen doen het ook 13
Het zijn onschuldige slachtoffers 7
Helpt bij verwerking 4
Anders / Weet niet 56
Mensen vinden het een slecht idee, omdat ze er voor mensen die sterven aan andere ziektes of op andere manieren ook geen herdenking is en omdat ze het niet nodig vinden.
Enkele quotes:
“Wanneer herdenken we dan alle mensen die aan griep zijn overleden? Of aan een verkeersongeluk?
Of aan een hartaanval? Of aan ouderdom? Of aan trombose? Of aan...Kortom, triest wat er is gebeurd, maar een herdenking, nee.”
“Je moet volgens mij niet overdrijven en gewoon net als andere sterfgevallen dit bij familie laten en mensen de rust gunnen om op hun eigen manier dit te verwerken. Het biedt geen voordeel om op een hoop geschoffeld een kransje voor je geliefde/familielid/oid gelegd te zien worden op tv ofzo.”
Reden slecht idee Aantal
keer genoemd Er sterven ook mensen aan andere ziektes / op andere
manieren
19
Zinloos / onnodig / onzinnig / overdreven 16
Beter om in eigen kring te herdenken 5
Er zijn maar weinig slachtoffers 3
Slachtoffers zijn geen helden 4
Er zijn te veel herdenkingen 2
We moeten door / vooruit kijken 2
Anders 8
5
Een kleine meerderheid zou een herdenking van overledenen mooi, belangrijk en zinvol vinden.
Voor ongeveer een kwart zou het persoonlijk relevant zijn. Ongeveer twee op de tien achten het minder zinvol en zouden het niet fijn vinden.
Ongeveer een derde vindt twee minuten stilte houden en de vlaggen halfstok hangen een goede manier om te herdenken. Ongeveer een kwart zou een herdenkingsceremonie op TV, een
toespraak van de Koning of een monument een goed idee vinden.
6
De meeste mensen (bijna de helft) vinden het beste moment om te herdenken als alles voorbij is.
Ongeveer vier op de tien zouden een moment tussen nu en een jaar goed vinden.
Twee derde zou het passend vinden als tijdens de nationale herdenking ook aandacht is voor mensen die in hun directe omgeving iemand hebben verloren door corona. Ongeveer de helft zou aandacht voor mensen die het emotioneel zwaar hebben ook passend vinden, maar er is ook een kwart die dat niet passend vind. Over de aandacht voor mensen die het financieel zwaar hebben of hun baan hebben verloren in de herdenking zijn mensen meer verdeeld.
7
Ook het idee om mensen die het moeilijk hebben door de coronacrisis (vanwege ziekte, verlies van en dierbare, maar ook mensen die hun baan kwijt zijn geraakt of het financieel of emotioneel zwaar hebben) wordt door een meerderheid positief of neutraal ontvangen.
Mensen vinden het een goed idee omdat ze vinden dat mensen deze aandacht en hulp verdienen en goed kunnen gebruiken. Het is goed om te laten zien dat er hulp is en er voor elkaar te zijn. Het wordt gezien als een steuntje in de rug en een hart onder de riem. Men vindt het een mooi en respectvol gebaar.
Enkele quotes:
“Als je daarmee andere mensen een hart onder de riem kan steken vind ik het een goed idee.”
“Goed om te laten zien dat we er voor elkaar zijn en elkaar zo te helpen.”
“Omdat ze dan het gevoel hebben er niet alleen voor te staan.”
“Aandacht geven kost niets en indien dat helpt is dat positief. “
“Ik denk dat de minister-president er in een toespraak aan dacht aan kan geven. Het is naar als je je baan hebt verloren, maar ik denk dat er geen herdenking moet komen.”
Reden Goed idee
Aantal keer genoemd Deze mensen verdienen of hebben behoefte aan aandacht / een
steuntje in de rug / een hart onder de riem / kunnen steun goed
gebruiken 87
Het is een goed / belangrijk / een mooi gebaar / respectvol 46
8
We moeten deze mensen helpen / laten zien dat er hulp is / er voor
elkaar zijn 39
Zodat deze mensen niet vergeten worden / er niet alleen voor staan 32 Heel veel mensen zijn getroffen (en niet alleen fysiek) 27
Aandacht geven kan echt helpen 23
Het is een groot probleem / het is erg genoeg / de impact is enorm / het
is heel zwaar 22
Daar mag bij stilgestaan worden / daar mag aandacht voor zijn /
bewustzijn creëren 21
Om het te verwerken / er weer uit te komen 15
De mensen die getroffen zijn, kunnen er niets aan doen 12
Dit zorgt voor saamhorigheid / eenheid 11
Deze mensen verdienen financiële steun 10
Corona treft (bijna) iedereen 8
Geen reden waarom niet / het kan geen kwaad / het is altijd goed 8 Er is nog te weinig aandacht voor / de overheid moet meer doen 7
Om medeleven te tonen 7
Om ergere problemen (in de samenleving) te voorkomen 6 Ik heb het zelf ook moeilijk / ik herken me daarin 5
Anders / ik weet het niet 21
Mensen vinden het een slecht idee, omdat ze vinden dat er vaker erge dingen zijn en er vaker of altijd mensen zijn die het moeilijk hebben. Sommigen vinden het onzinnig of overdreven.
Enkele quotes:
“Er zijn zoveel redenen waarom mensen het zwaar hebben. Corona is geen extreem bijzonder iets.”
“Waarom zij wel en vele andere die "het moeilijk hebben" om een andere reden niet?”
“Je kan alles wel zielig vinden. Maar is allemaal behoorlijk betuttelend.”
Redenen - slecht idee aantal keer genoemd Er zijn vaker erge dingen / Er zijn ergere
dingen 5
Er zijn vaker/altijd mensen die het
moeilijk hebben 5
Onzinnig / draagt niet bij 3
Overdreven / betuttelend / gaat te ver 3
We moeten vooruit kijken / oplossingen
zoeken 2
geen reden 6
anders 2
9
Bijna een derde zou een landelijke campagne een goed idee vinden om hier aandacht aan te geven. Ongeveer twee op de tien zou een nationale TV uitzending een goed idee vinden.
Tegelijkertijd vind ook bijna twee op de tien dat de overheid hier geen aandacht aan moet besteden op nationaal niveau.
10
Bijna twee derde zou het goed vinden als de overheid lokale en regionale initiatieven voor mensen die het moeilijk hebben door de coronacrisis ondersteunt. Bijna een op de zes vind dat de overheid hier geen aandacht aan moet besteden op lokaal niveau.
Mensen die getroffen zijn door het coronavirus zijn positiever over herdenken en aandacht geven aan mensen die het moeilijk hebben. Over het moment en het betrekken van anderen die het zwaar hebben bij de herdenking zijn ze wat verdeelder. Vooral mensen die iemand in hun omgeving hebben verloren of die hun baan hebben verloren zouden het graag binnen nu en een jaar willen.
Mensen die in hun directe omgeving iemand verloren hebben aan corona (14% van alle
respondenten) en mensen die hun baan hebben verloren (7%) zijn positiever over het idee van een nationale herdenking en aandacht geven aan mensen die het moeilijk hebben door de coronacrisis.
Voor ruim de helft van hen zou een herdenking eerder (binnen nu en een jaar) plaats mogen vinden.
Voor ongeveer 40% als het allemaal voorbij is.
Mensen die in hun directe omgeving iemand hebben verloren vinden het ook meer passend dat anderen die het zwaar hebben door de coronacrisis betrokken worden in de herdenking.
Hetzelfde geldt ook voor mensen die het emotioneel zwaar hebben (38%), met uitzondering van het moment. Dat zou voor de helft van hen vooral plaats moeten vinden als het allemaal voorbij is.
Mensen van wie het inkomen is gedaald (24%) staan ook meer achter het idee van herdenken en ondersteunen van mensen die het moeilijk hebben. Zij vinden alleen niet dat het passender is om anderen die het zwaar hebben door de coronacrisis te betrekken bij de herdenking. Ze sluiten zich wat dit betreft meer aan bij de mening van het algemeen publiek.
Beste manier op lokaal niveau
11
12 Bijlage vragenlijst
Intro: wij willen je kort een paar vragen stellen in het kader van de coronacrisis.
In veel landen zijn initiatieven om mensen die aan corona zijn overleden nationaal te herdenken.
Denk bijvoorbeeld aan het houden van twee minuten stilte, het halfstok hangen van vlaggen of een online herdenkingsboek.
1. Wat vind je van het idee om de mensen die overleden zijn aan corona nationaal (dus samen met iedereen in het land) te herdenken?
Zeer goed – goed – niet goed/niet slecht – slecht – zeer slecht
2. Waarom vind je dit een [ ] idee. Kunt je dit toelichten? (of ander vraagstelling indien routing niet kan, maar wel handig als we straks open antwoorden naar antwoord bij vraag 1 kunnen sorteren.
3. In hoeverre vind je het nationaal herdenken van mensen die overleden zijn aan corona:
[op 5 puntschaal en items randomiseren]
Relevant voor mij - Niet relevant voor mij Belangrijk – onbelangrijk
Zinvol – niet zinvol Mooi – niet mooi
Zou ik fijn vinden – zou ik niet fijn vinden
Zou goed zijn voor het land – zou niet goed zijn voor het land
4. Indien zeer goed – goed – niet goed/ niet slecht bij vraag 1:
Wat zou volgens jou een goede manier zijn om mensen die aan corona zijn overleden nationaal te herdenken? (meerdere antwoorden mogelijk)
Twee minuten stilte houden Vlaggen halfstok hangen Een online herdenkingsboek Herdenkingsceremonie op TV Een monument oprichten Een toespraak van de Koning
Een toespraak van de Minister President Anders, nl. _____________
Geen enkele manier
5. Wat zou volgens jou een goed moment kunnen zijn om mensen die aan corona zijn overleden nationaal te herdenken? (meerdere antwoorden mogelijk)
a. Zo snel mogelijk (binnen een maand) b. Binnen een half jaar
c. Over een jaar d. Als alles voorbij is
e. Op meerdere momenten, bijvoorbeeld nu en als het voorbij is.
f. Anders, nl. _____________
6. In hoeverre vind je het passend dat er in een nationale herdenking voor mensen die aan corona zijn overleden ook aandacht is voor mensen die:
in hun directe omgeving iemand zijn verloren door corona het emotioneel zwaar hebben
13 het financieel zweer zwaar hebben hun baan zijn verloren
Passend / niet passend / weet niet
Er zijn veel mensen die het moeilijk hebben door de coronacrisis. Dit kunnen mensen zijn die ziek zijn of iemand hebben verloren, maar ook mensen die hun baan kwijt zijn geraakt, of het financieel of emotioneel zwaar hebben.
Er zijn ook initiatieven die aandacht schenken aan deze mensen die het moeilijk te hebben.
7. Wat vind je van het idee om mensen die het moeilijk hebben door de coronacrisis aandacht te geven ?
Zeer goed – goed – niet goed/niet slecht – slecht – zeer slecht
8. Waarom vind je dit een [ ] idee. Kun je dit toelichten?
9. Er zijn verschillende manieren waarop de overheid mensen die het moeilijk hebben door de coronacrisis aandacht te geven. Wat zou de overheid volgens jou kunnen doen op nationaal niveau?
Een Nationale TV uitzending om hier aandacht voor te vragen Een landelijke campagne om hier aandacht voor te vragen Een toespraak van de Minister President
Een toespraak van de Koning Anders, nl. _________________
De overheid moet hier op nationaal niveau geen aandacht aan besteden
10. Wat zou de overheid volgens jou kunnen doen op lokaal niveau om mensen die het moeilijk hebben door de coronacrisis aandacht te geven?
Lokale en regionale initiatieven ondersteunen
Aandacht van de Koning en de Koningin voor lokale initiatieven Anders, nl. _________________
De overheid moet hier op lokaal niveau geen aandacht aan besteden
Achtergrondvragen
Heb je in jouw directe omgeving iemand verloren aan corona? Ja/nee Heb je zelf corona (gehad)? Ja/nee
Is jouw inkomen gedaald door de coronacrisis? Ja/nee Ben je je baan verloren door de coronacrisis? Ja/nee
Ondervind je emotioneel de gevolgen van de coronacrisis? Ja/nee
