Vraag nr. 61 van 6 juni 1996
van mevrouw RIET VAN CLEUVENBERGEN Interculturele bemiddeling – Gezondheidszorg
Sinds 20 december 1990 is er een project gestart in ver-band met interculturele bemiddeling in de gezond-heidssector. Vanaf 1 januari 1994 werd een nieuw pro-tocol afgesloten betreffende het project "interculturele medewerkers in de gezondheidszorg". Dit protocol loopt tot 1 januari 1997.
Tijdens de bespreking van de beleidsbrief verklaarde de minister dat de gegeven driejarige opleiding een goede basis is, maar dat nu de verdere deskundigheids-bevordering moet volgen.
Betekent dit dat het protocol automatisch wordt ver-lengd ?
Wanneer, na welke tussenkomsten, met welke partners wordt de definitieve beslissing genomen ?
Kunnen dezelfde interculturele medewerkers dan effectief verder met een opleiding ?
Antwoord
Het protocol tussen de ministers van Onderwijs, Tewerkstelling, Welzijn en Gezondheidsbeleid betreffende het project "interculturele medewerkers in de gezondheidszorg" loopt af op 31 december 1996. In dit opleidings- en tewerkstellingsproject kregen in Vlaanderen 50 gesco's (gesubsidieerde contractuelen) een opleiding voor de functie van interculturele bemid-delaar. Zij werden ingezet in ziekenhuizen, de centra voor geestelijke gezondheidszorg, bij Kind en Gezin, het medisch schooltoezicht en andere gezondheids- en welzijnsvoorzieningen. De interculturele bemiddelaars verschaffen de zorgverleners informatie over de cultuur en over de opvattingen van de betrokken migranten inzake gezondheid en het gebruik van gezondheids-voorzieningen. De migranten worden ingelicht over de organisatie van de gezondheidszorg in Vlaanderen en België.
Het project zit momenteel ingebed in de welzijnssector. De interculturele bemiddelaars zijn gelokaliseerd in de i n t e g r a t i e c e n t r a . Het Vlaams Centrum voor de Integra-tie van Migranten (VCIM) treedt in het kader van het gesco-stelsel op als werkgever voor de interculturele bemiddelaars. Het VCIM neemt de algemene coördi-natietaak voor het project op en krijgt hiervoor van de Vlaamse minister voor Gezondheidsbeleid middelen ter beschikking voor de indienstneming van een half-tijdse huisarts en een volhalf-tijdse administratieve kracht. Daarnaast stelt de Vlaamse minister van Welzijn en Gezin 4 FTE (full-time equivalenten) en voldoende middelen ter beschikking om de regionale coördinatie te organiseren.
De globale evaluatie van het project is positief. In juli 1994 werd door de Interdepartementale Commissie Migranten een advies uitgebracht over "intercultureel bemiddelen als concept, functie en strategie in het Vlaams migrantenbeleid". In dit advies – dat ruimer gaat dan intercultureel bemiddelen in de
gezondheids-sector – werd onder meer gesteld dat een veralgeme-ning van de huidige projecten niet aangewezen is, maar dat voor een selectieve uitbouw en inpassing in de dien-sten waar de nood zich stelt, kan worden geopteerd. De projecten dienen gericht te zijn op de verhoging van de efficiëntie van de diensten en de verbetering van de kwaliteit van het aanbod.
Het project zelf werd geëvalueerd in een studie van de VUB (Vrije Universiteit Brussel), Medisch-Sociale Wetenschappen, "Evaluatie van het project intercultu-rele bemiddelaars in de gezondheidszorg", dat in juni 1995 werd gepubliceerd. Het betreft een inhoudelijke evaluatie op basis van een literatuurstudie en een empi-risch onderzoek in een aantal ziekenhuizen en bij Kind en Gezin. De conclusie is overwegend positief, met een aantal aanbevelingen voor verbeteringen. Ook de rechtstreekse contacten met de interculturele bemidde-laars wijzen op het belang van hun werking voor de kwaliteitsverbetering van de gezondheidszorg voor migranten.
Voor eind 1996 dient het project een structurele veran-kering te vinden binnen de gezondheidszorg. Een der-gelijke complexe aangelegenheid vraagt een grondige voorbereiding en uitgebreid overleg om een financiële regeling en een functionele inbedding uit te werken. De onderhandelingen inzake continuëring van het contin-gent voltijdse krachten naar de gezondheidszorg is momenteel aan de gang met het kabinet Tewerkstel-ling. Zij zullen een beslissende fase kennen de komen-de weken tijkomen-dens komen-de begrotingsbespreking 1997. Onkomen-der- Onder-tussen wordt onderzocht hoe het project kan worden geïntegreerd in de bestaande gezondheidsvoorzienin-g e n . Een aantal bemiddelaars werd reeds opgezondheidsvoorzienin-genomen (als interculturele medewerker) in de personeelsforma-tie van Kind en Gezin. Er werd eveneens een initiapersoneelsforma-tief genomen om een financiering via de verpleegdagprijs na te gaan.
Dit betekent dus dat het project in zijn huidige vorm wordt stopgezet en dat het bestaande protocol niet wordt verlengd. Er worden in de toekomst geen inter-culturele bemiddelaars meer in het project opgeleid ; wel zal de tewerkstelling van de vijftig opgeleide inter-culturele bemiddelaars worden verzekerd. Verder zal met de Vlaamse ministers van Welzijn en Gezin en Onderwijs worden overlegd, onder meer omtrent de juiste taakomschrijving en -afbakening van de intercul-turele bemiddelaars en de aandacht voor de migranten-situatie en -cultuur binnen de reguliere opleidingen.
