THE ART & SCIENCE OF YOGA

(1)

THE ART &

SCIENCE OF YOGA

Bijeenkomst 1

17, 18, 19 oktober, 2021 Overveen

(2)

§ Introductie team & Svastha programma

§ Introductie yoga en modern wetenschap

§ Introductie svastha/ asana principes

§ Introductie filosofie

§ Mantra (Om Mitraya Namah)

§ 3 sequences

§ Vinyasa krama: Op naar de volgende stap…

(3)

Programma

09.30 — 10.45 Welkom en ontmoeten | Anneke

11.00 — 11.45 Practice + nabespreken / filosofie/ techniek

12.00 — 13.00 Practice + nabespreken / filosofie/ techniek

13.00 — 14.14 Lunch break

14.15 — 16.15 Ontspanning + practicum

16.00 — 16.30 Reflectie/ integratie/ afsluiting

* Vrijdag 11.00 Irina, zaterdag 12.00 Julia

(4)

Irina Sheftel Anneke Sips

Willemijn Noordhoff Julia Martinez

Het team

(5)

Wie ben ik zonder label?

(6)

Verbinding Natuur Wabi sabi Hawaii

Water, oceanen

(7)

SPV C-IAYT NYT Svastha Moeder

(8)

De leerdoelen

De student:

Heeft een helder beeld van zichzelf en waar hij of zij staat op het pad van yoga en heeft een doel voor ogen voor starten van dit programma.

Bepaald een richting voor het opzetten/ voortzetten van eigen yoga beoefening.

Heeft kennis gemaakt met de holistische benadering van yoga en heeft kennis genomen van de ‘kaarten van yoga’.

Krijgt inzicht in het ‘concept van bruikbaarheid’ en begrijpt hoe het gedachtegoed wordt gebruikt.

Kan uitleggen wat de woord yoga betekent en begrijpt waar de termen ‘verenigen’,

‘absorptie’ en ‘loslaten’ elkaar raken.

Kan de rol van wetenschap in plaats geven in het bestuderen en beoefenen van yoga.

Is zich bewust van de manier waarop hij of zij de stof aan het leren is en kan

verwoorden op welke manier hij of zij bezig is met eerst het ‘waarom’ en ‘hoe’ voordat de ‘wat’ wordt uitgevoerd.

(9)

Yoga potentieel

(10)

Pauzeren, aandacht + bewustzijn creëren

Weerstand tegen (positieve) verandering herkennen + overwinnen Reflectie + kritische beoordeling (van iets/ een situatie)

Veranderingen bewerkstelligen

Faciliteren van optimale balans en welzijn

Verschillende domeinen, holistisch: leefstijl interventie vanuit het yoga gedachtegoed Therapeutisch/ preventie en herstel: Afhankelijkheid minimaliseren, doeltreffendheid maximaliseren door hele systeem optimaal te balanceren op natuurlijke wijze

Zijn als jezelf

Yoga potentieel

(11)

Het woord Yoga

(12)

Yoga

yujir yoge | verenigen, samenkomen yuja samadhau | absorptie (opgaan in)

De geest stabiel houden (zoals resultaat meditatie of mindfulness).

Beide betekenissen zijn nuttig: belangrijks voor gezondheid en welzijn Present zijn

Bewust zijn Aandacht

Opgaan in jezelf (samadhi)

In verbinding met diepe innerlijke ervaring Is loslaten wat niet van jezelf is

(13)

Yoga is een geïntegreerde beoefening van fysieke houdingen, de adem, beweging, geluid,

aandacht training en focus die tot inzicht, gedragsverandering en algemeen welzijn kan leiden.

Onderdelen van yoga:

Asana

Pranayama Meditatie Mantra

Bhavana, iets cultiveren

Filosofische concepten, psychologisch pad

(14)

Een holistisch pad naar welzijn

(15)

Welzijn vereist vaardigheden voor zelfzorg vanuit een holistisch kader Gedragsverandering door o.a herhaling (rituelen), reflectie, intentie Herken optimale balans voor jezelf (balans is voor iedereen anders) Creatie van (innerlijke) hulpbronnen om optimale balans te hervinden Brug tussen jouw eigen concepten leven/ werk en yoga

Verbinding

Zelfleiderschap/ eigen regie

Fundamentele pad van yoga

(16)

Gabor Mate over verbinding

Met de omgeving Met anderen

Met onszelf

(17)

Svastha — SVA= zelf, STHA = blijven

Patanjali Yoga Sutras = blijven als jezelf (ultieme doel van yoga)

Geen ander ‘soort’ yoga: Attitude, houding Traditionele wijsheid

Wetenschappelijke benadering Praktische toepassing

Functioneel / Devotioneel

Op meerdere niveaus, holistisch Concept of usefulness

Fun, important, nesecarry to know

(18)

Dag twee

(19)

‘Ik ben puur bewustzijn en ik blijf bij die ervaring’

De geest is stil. Wat overblijft is puur

gewaar zijn

en dat is mijn diepste ware natuur, mijn permanente aard, om mezelf te zijn.

(20)

ॐ सह नाववतु। Om, May we all be protected Oṁ Saha nāvavatu

सह नौ भुन-तु। May we all be nourished saha nau bhunaktu

सह वीय0 करवावहै। May we work together with great energy Saha vīryam karavāvahai

तेजि7व नावधीतम7तु May our intellect be sharpened (study be effective) Tejasvi nāvadhītamastu

मा :व;:वषावहै। Let there be no Animosity amongst us Mā vidviṣāvahai

ॐ शाि>तः शाि>तः शाि>तः ॥ Om, peace (in me), peace (in nature), peace (in divine forces)

Oṁ Shāntiḥ, Shāntiḥ, Shāntiḥ

(21)

Belangrijke resources Gunas

Vritti Samskara

Landschap van welzijn Achtvoudige pad

Svastha

Yoga basics

(22)

Yoga Sutra + commentaar Yoga Yajnavalkya

Bhagavad Gita

Yoga resources

(23)

Yoga Sutra + commentaar

Het eerste en mogelijk meest bekende commentaar door Vyasa (450 na Chr).

Vyasa was aanhanger van de filosofie van Samkhya. Binnen deze traditie wordt aangenomen dat om de Yoga Sutra's te begrijpen, men het commentaar van Vyasa moet bestuderen (de twee worden bestudeerd als één werk).

Samkhya is één van de zes darsana’s (stromingen) in de Indiase filosofie. Yoga is er ook één van de zes.

Yoga resources

(24)

Yoga Yajnavalkya

Net als Patanjali's yoga sutras beschrijft de Yoga Yajnavalkya de acht componenten van yoga.

De tekst bevat aanvullend materiaal dat niet in yoga Sutra's voorkomt, zoals het concept van kundalini.

De Yoga Yajnavalkya bevat een van de meest uitgebreide besprekingen van pranayama, pratyahara, dhyana en dharana.

Krishnamacharya, een van meest belangrijke

Yoga resources

(25)

Bhagavad Gita

Het is een hindoegeschrift van 700 verzen dat deel uitmaakt van het heldendicht Mahabharata — de bekendste hindoe tekst.

Vyasa.

Het beschrijft de oorlog tussen de Pandava's en de Kaurava's op het slagveld van Kurukshetra.

De Gita is de discussie tussen Krishna en Arjuna net voordat de oorlog gaat beginnen.

Symbolisch

Yoga resources

(26)

Gunas = kwaliteit of eigenschap van een system — de staat waarin iets verkeerd: constant in beweging: geen enkele staat van lichaam en geest is permanent of stabiel.

Karma = functie, vermogen deze status te veranderen (vrijwillig of onvrijwillig). Er is altijd karma aan het gebeuren, of we het nu willen of niet. Maar we hebben een zekere mate van controle.

Kwaliteiten (gunas) en functies zijn in verschillende mate ‘sticky’ = samskara Samskara’s veranderen = yoga

Wanneer ik me bewust ben van mijn patronen, kan ik deze veranderen.

Start met opmerken!

Guna & Karma

(27)

Wanneer ik me bewust ben van mijn patronen, kan ik deze veranderen.

Opmerken is een vaardigheid die nodig is om verandering teweeg te brengen Ontwikkel het vermogen om de aandacht terug te brengen.

Breng aandacht daarnaar terug is nuttig: kalm, helder, verrijkend (expansief), aangenaam Waar richt je je aandacht op? Is het sattvic? (eigen keuze)

Bewustwording, mindfulness

(28)

We doen dit met ons zelf (zelf = het lichaam, de gedachten en onze emoties).

We hebben als het enige ‘dier’ meta-bewustzijn.

Je kunt jezelf op deze manier observeren met nieuwsgierigheid.

Het monitoren van dit proces is een essentiële vaardigheid in een verander proces

Hoe meer je dit bewustzijn op meerdere manieren kunt cultiveren in de yogabeoefening, hoe beter.

Basis van yoga/ Belangrijkste beoefening!!

Bewustwording, mindfulness

(29)

Basis van yoga/ Belangrijkste beoefening à aandacht voor prettige ervaringen naar keuze

Ervaring: in lichaam, adem, zintuigen, omgeving of geest Kwaliteit van aandacht: kalm, duidelijk, aangenaam, stabiel Zoveel mogelijk een sattvische, opmerkzame aanwezigheid.

Hoe ben je, in deze ervaring? Wat je herhaalt, ga je worden (de staat van zijn)

Dit wordt in het Sanskriet smrti genoemd - je bewustzijn herinneren aan het object van je aandacht.

Dit is de basis van positieve zelftransformatie.

Bewustwording, mindfulness

(30)

Vritti samskara

Samskara = neiging of patroon van organisme (bewust en onbewust)

Acties, een trigger, gedrag (dat wat we doen)

Wiel (cakra)

Vritti = dat waar we ons van bewust zijn

(31)

Je kunt samskara's niet rechtstreeks veranderen - per definitie is het wat onbewust is of patronen die latent of verborgen zijn. We zien ze alleen als ze worden uitgedrukt in de vorm van vrttis.

Sattvic gaat dominant zijn

(32)

(33)

ü Rajas ü Tamas ü Sattva

Rajas: De capaciteit om verandering te manifesteren (gedreven tot actie, beweging, agitatie, rusteloosheid)

Tamas: De capaciteit patronen op te slaan (gebrek helderheid, zwaar, depressief) Sattva: De capaciteit om open stellen en te ontvangen (natuurlijke staat van zijn, tevreden, helderheid, balans, wijsheid/ weten)

Gunas

(34)

Dag drie

(35)

Svastha

(36)

Svastha

Lichaam voelt… licht, sterk, energiek, uitgerust, stabiel, vrij

Geest voelt… kalm, fris, klaar om deel te nemen aan het leven/ om te verbinden, stabiel Gedachten zijn… Helder, met een doel, geordend, focus

Emoties zijn… Positief, herstellen van negatieve emoties, passend bij gebeurtenis (inhoud en mate) Relaties zijn… In staat om deel te nemen in stabiele, ondersteunende relaties

Lichaamsritmes zijn… Honger, slaap, spijsvertering, etc in balans, natuurlijk in eigen ritme

Identiteit (levens visie) is.. Stabiel in eigen waarde, zelfverzekerdheid, heldere missie/ doel van het leven, zelf ontplooiing

(37)

Het is een reis…

(38)

Landschap van welzijn

Yoga op een manier die ons naar de staat van sattva leidt.

De onderdelen van yoga kunnen worden georganiseerd als een landschap.

We hebben vaardigheden op al deze gebieden nodig om het gewenste resultaat te bereiken.

Beoefening! Vaardigheden komen niet automatisch.

We hoeven niet te wachten tot één onderdeel is geperfectioneerd om verder te kunnen Er is wel vaak een hiërarchie omdat sommige vaardigheden afhankelijk zijn van andere (bijvoorbeeld eerste veiligheid voor de volgende stap gezet kan worden)

(39)

De assen

Y-Axis

Hiërarchie / Afhankelijkheid

Z-Axis

Diepte en intensiteit Grof naar subtiel, Minder naar meer

X-Axis

Kies vaardigheid

(40)

X. Kies vaardigheid uit het landschap van welzijn.

Y. Er is een hiërarchie omdat sommige vaardigheden afhankelijk zijn van andere (d.w.z. eerst veilig voelen). We moeten bv redelijke vaardigheden hebben in de

‘lower limbs’ om de ‘higher limbs’ te kunnen oefenen.

Z. Weet hoe je de gekozen vaardigheden veilig kunt verdiepen / intensiveren.

Herhaal X-Y-Z voor verschillende vaardigheden voor welzijn.

De assen

(41)

1. Gewoonte en verandering vṛtti, samskāra

Guṇa tapas, svādhyāya, īśvara-praṇidhāna Neuroplasticity

2. Bewustzijn bhāva

dhāraṇā, dhyāna, samādhi smṛti-sādhana

Vikalpa

Neurobiologie van aandacht, incl mindfulness, absorptie flow states

3. Gevoel

3 guṇa-s, bhāva kleśa-s

maitrī, karuṇā, mudita, upekṣā, santoṣa pravṛtti, vairagya

Paden van sensatie, interoceptie Stressreactie

sympathiek, activatie, mobilisatie, reacties

parasympathische, ontspannings-, immobilisatiereacties

polyvagale theorie, hartslagvariabiliteit

tolerantievenster, veerkracht

4. Woorden en gedachten

Pramāṇa (true knowledge), viparyaya, vikalpa, smṛti

mantra als woorden Affirmaties

Verbindend gesprekstechnieken (LEAP)

Trauma geïnformeerd taalgebruik Asana namen en Sanskriet

5. Beweging

Doel van asana in klassieke yoga sthira, sukha

prayatna, śaithilya ananta-samāpatti

krama, vinyāsa, pratikriyā

Locomotor systemen: fascia, kraakbeen, botten, spieren, ligamenten, joints, zenuwen Globale organisatie van beweging

asana

Landschap van welzijn

(42)

6. Adem Pranayama

Prāṇa, nāḍī, iḍā, piṅgalā, suṣumnā Cakra

Functionele anatomie en fysiologie van het ademhalingssysteem + ademhalingscyclus Viscerale regulatie, stressreactie en ademhaling

Interoceptie, homeostase, autonoom zenuwstelsel

Vagale toon, hartslagvariabiliteit, regulatie door ademhaling. Verbindingen gebaseerd op polyvagale theorie

7. Zintuigen en leefstijl

Dinacarya (dagelijkse routine) Ṛtucarya (hoe een mechanisme te

ontwikkelen om het evenwicht tussen het

lichaam en de omgeving bv seizoenene te behouden)

pratyāhāra

Anatomie, fysiologie, neurologie van het gezichtsvermogen, gehoor.

8. Voeding

Rituelen voor voedende voiding (mantra-s, prāṇa, agni)

Anatomie en fysiologie van spijsvertering, assimilatie, metabolisme

Belang van de darm, het microbioom en de verbanden met de gezondheid

9. Relaties

types of sambandha adhyāsa

yama-s

Rol van verbinding in welzijn

Navigeren in relaties met een holistische benadering

Ethiek en grenzen

10. Betekenisgeving

dharma, jñāna, virāga, aiśvarya īśvara praṇidhāna

karma, jñāna, bhakti yoga theory of karma

Keuze, acceptatie, controle, loslaten Levensdoel, prestatie, verbinding met dat groter dan wijzelf

Spiritualiteit, toewijding Levenseinde, transities

Landschap van welzijn

(43)

Ademhaling:

vaardigheidsladder

latere vaardigheden zijn gebaseerd op eerdere

Voorbeeld

Breath with movement.

Conscious awareness of the breath.

Steady breathing.

Relax and release the breath.

Patterns of breathing: abdomen, ribs, chest, back.

Deepening exhale then inhale.

Lengthening exhale then inhale.

Conscious pause after exhalation.

Holding after inhalation.

Bandhas in asanas, inversions.

Bandhas in pranayama.

(44)

Samadhi ⇢ one-ness, absorptive Dhyana ⇢ meditatie

Dharana ⇢ concentratie / focus Pratyahara ⇢ zintuigen

Pranayama ⇢ mind the breath Asana ⇢ mind the body

Niyamas ⇢ gedrag en grenzen beheersen do’s Yamas ⇢ gedrag en grenzen beheersen dont’s

We bezitten redelijke vaardigheid in de onderste delen om de hogere delen te kunnen beoefenen

Hiërarchie in bv achtvoudig pad

HIERARCHIE

Y-Axis

(45)

Dieper: de onderdelen van yoga kunnen worden georganiseerd van extern naar intern.

Dezelfde vaardigheid wordt ervaren met grotere diepte of subtiliteit.

Sattvisch bewustzijn of stilte wordt ervaren van gedrag tot lichaam, ademhaling, zintuigen en geest.

Diepte in bv achtvoudig pad

Yamas, Niyama:

Sattvic behavior Asana: Sattvic

body Pranayama:

Sattvic breath Pratyahara:

Sattvic senses Dharana,

Dhyana, Samadhi:

Sattvic mind

dieper

Z-Axis

(46)

Integratie

(47)

Veranderproces

▪ Onderzoek motivaties: intrinsiek of extrinsiek, prestatie / vermijding.

▪ Stem af op waarden, ethiek, doel.

▪ Neem kleine stapjes

▪ Bouw ondersteuningssysteem

▪ Wees flexibel en heb opties

▪ Houd rekening met speedbumps/ weerstand. Wees aardig voor jezelf.

▪ Verander de dialoog met jezelf: eigen kracht en sterke punten.

(48)

Anatomie van een yoga serie

• Relatie tot practice cultiveren: wat wil je cultiveren?

• Individuele benadering

• Alle onderdelen zijn pijnvrij (ahimsha) pijn zou in de praktijk niet moeten toenemen

• Identificeer eventueel (samen!) de mogelijke oorzaak van het probleem (niet waarom, maar wat)

• Help de student zelf na te denken/ te voelen: empowerment

• Schets realistische en praktische doelen, samen

• Ontwikkel (samen!) een passend programma

• Evalueer en ga verder…

(49)

Anatomie van een yoga serie

Creëer sfeer (bv storytelling, omgeving etc) Aandacht voor bhavana

Bijvoorbeeld Avahana Mudra 3x (scheppen kaders, met betekenis passend bij persoon) Alternatieve ‘Zonnegroet’ sequence (mindful)

Stop, zit en chant 6x

Ga door met een zelf practice staande/ balans houdingen Stop waar je bent en chant samen 6x

Ga door met een zelf practice zittende/ liggende houdingen Afsluiting mantra 6x

(50)

Anatomie van een yoga serie

Bhavana: wat je wil cultiveren, staat van zijn, innerlijk gevoel

Sankalpa: intentie / thema: ‘Op dit moment, sta ik open voor de sensaties van mijn lichaam.’

We beginnen met het lichaam (voelen), daarna bewustzijn over adem en geest Open is: zonder weerstand te bieden of te vermijden wat er gebeurt

Taal alternatieven voor ‘open voor’ zoals ‘uitnodigen’, ‘toestemmen’ etc. kunnen (en moeten) waar mogelijk worden gebruikt.

Kun je nog meer taal alternatieven bedenken?

Oefen: Wat is ‘open’ houding in yoga? Zoveel mogelijk beschrijven, geen vage taalgebruik.

3-tallen

(51)

Anatomie van een yoga serie

Zelfzorg / Preventie meest belangrijk

De vaardigheden zijn gunstig, nuttig en duurzaam voor lichaam en geest, : ‘Kan ik dit de rest van mijn leven doen?’

In sessie: Veiligheid met verrassing element (voor aandacht)

Persoonlijk ontwikkelen, leren: Reinforce most useful patterns (70%) + expand skills (30%)

(52)

Oefen elementen | Start

Bhavana: wat je wil cultiveren, staat van zijn

Sankalpa: intentie / thema: ‘Op dit moment, sta ik open voor de sensaties van mijn lichaam.’

We beginnen met het lichaam (voelen), daarna bewustzijn over adem en geest Open is: zonder weerstand te bieden of te vermijden wat er gebeurt

Taal alternatieven voor ‘open voor’ zoals ‘uitnodigen’, ‘toestemmen’ etc. kunnen (en moeten) waar mogelijk worden gebruikt.

Kun je nog meer taal alternatieven bedenken?

Oefen: Wat is ‘open’ houding in yoga? Zoveel mogelijk beschrijven, geen vage taalgebruik.

3-tallen

(53)

Oefen elementen | Asana

(54)

Voelt het sthira (stabiel) en/ of sukham (gemak of comfort)?

Hoe voelt de adem? En als je beweegt?

Wat is klassieke houding? Wat is een aangepast houding?

Wanneer pas je een houding aan?

(55)

Ik kleine groepen, kies 2-3 houdingen

Ardha utkatasana (chair)

Samasthi/ tadasana (standing) Uttanasana (forward bend) Cakravakasana (all 4's)

Adhomukhasvanasana (down dog)

Urdhvamukhasvanasana (up dog) Virabhadrasana (warrior 1)

Parsva-konasana (side angle) Apanasana (knees to chest) Jathara-parivrtti (supine twist) Parivrtta-trikonasana (triangle twist)

Dvipadapitham (bridge) Maha Mudra (great pose) Sukhasana (easy pose)

salamba sirsasana (headstand)

(56)

Oefen elementen | in 3-tallen

Eenvoudige asana met mogelijkheid om wijzigingen aan te brengen indien nodig.

Met gemak of rustgevend: zonder spanning of overmatige inspanning.

Expansie vanuit het hart (Avahana Mudra). Langzaam, bouw dit op Geluid

Verbinden/ afsluiten buitenwereld (door de ogen te openen/ sluiten) Welke yamas en niyamas passen bij mijn practice?

(57)

Oefening

(58)

Ahimsa — Doe geen kwaad in gedachte, woord en daad. Wees behulpzaam.

Satya — Ben eerlijk in gedachte, woord en daad.

Asteya — Steel niet van anderen in gedachten, woorden en daden.

Bhramacharya — Matiging in alle dingen, eer relaties met trouw en toewijding Aparigraha — Begeert geen dingen van anderen - is in de wereld, maar niet geobsedeerd door zijn materiële aard.

Yamas

(59)

Sauca — Netheid, zuiverheid: innerlijk en uiterlijk

Santosa — Tevredenheid; het vermogen om te accepteren en in het moment te zijn

Tapasya — Gedisciplineerde inzet, het vermogen om ongestoord te focussen en afstand te doen van onnodige bij het nastreven van een spiritueel doel

Svadhaya — Kijk naar binnen, zelfstudie en reflectie: ken jezelf. Begrijp hoeveel van de externe wereld een weerspiegeling is van je eigen manier van zijn.

Isvara Pranidhanani — Breng je eigen toegewijde visie, jouw potentieel in je dagelijkse leven.

Niyamas

(60)

Oefen: Vindt jouw asana

1. Maak kleine groepen

2. Kies 2-3 houdingen — zoek (in boek) op

3. Oefenen: in de asana, blijf in asana, uit de asana

4. Voelt het sthira (stabiliteit), sukham (gemak of comfort)?

Ardha utkatasana (chair)

Samasthi/ tadasana (standing) Uttanasana (forward bend) Cakravakasana (all 4's)

Adhomukhasvanasana (down dog) Urdhvamukhasvanasana (up dog) Virabhadrasana (warrior 1)

Parsva-konasana (side angle) Apanasana (knees to chest) Jathara-parivrtti (supine twist)

Parivrtta-trikonasana (triangle twist) Dvipadapitham (bridge)

Maha Mudra (great pose) Sukhasana (easy pose)

salamba sirsasana (headstand)

(61)

Ritme

Harmonie

Ritueel

Routine Levenswijze

Staat van zijn/

verankeren

De fasen in de Cirkel van ‘zijn’

— Anneke Sips 2020

Heden

+/- 3 weken?

+/- 2-3 maanden?

Toekomst/ heden?

‘Roadmap’ creatie

Wat wordt mijn ritueel?

(62)

1. Wie ben ik: Hoe merk ik mijn ritme op?

2. Waar ben ik? Wat zijn belangrijke mijlpalen?

3. Waar wil ik naartoe (1-2 doelen)?*

4. Hoe geeft ritme houvast in het dagelijks leven?

5. Wat is mijn kracht?

6. Wat is mijn valkuil/ verstoort mijn ritme?

7. Wat merk ik bij gebrek aan harmonie in leven?

• Gebruik je hart als navigatie

1. Wat wordt mijn ritueel?

2. Wat zijn mijn sattvic tools?

3. Hoe ga ik dat volhouden?

I. Hoe graag wil ik het? (belang)

II. Welke 1-3 keuzen ga ik maken voor implementatie?

III. Wie + wat gaan me helpen?

IV. Wat zijn reminders?

4. Hoe zie ik dat doelen behaald zijn? Hoe ga ik toetsen?

Hoe en wanneer reflecteer ik?

5. Hoe ga ik mijn ritueel ‘vieren’? Of, verankeren (in staat van zijn?)

‘Roadmap’ creatie

Wat wordt mijn ritueel?

(63)

Oefen: Vindt jouw asana

1. Duidelijk doel/ wat wil ik leren?

2. Creëer asana practice, kies 3-5 asana — alle soorten richtingen, bewegingen zitten erin (geen zorgen als je de naam niet weet, ga uitproberen)

3. Waar is de struggle? Creëer aanpassingen waar nodig (persoonlijke capaciteit en limiet) 4. Pas een sequence aan, aan tijd beschikbaar

5. Is mijn practice tamastic? Rajastic? Hoe weet ik dat? Hoe maak ik mijn acties, tools sattvic voor sattvic verandering?

(64)

Voorbereiding

1. Doel helder 2. Tijdstip dag

3. Opening/ Intentie

4. Fysieke voorbereiding (p.126) 5. Welke asana wil je kiezen?

(65)

Balanceren/ pratikriyasana

1. Een houding compenseren met een andere houding 2. Geen opposites

3. Activiteit en rust (herstel) - observatie 4. Blijf bewegen

5. Lees vanaf p 136

(66)

Belang van rust

1. Erg belangrijk

2. In asana/ Tijdens sequence/ Na practice 3. Welke rust asana zou je kiezen?

(67)

Afronden

1. Sluit af met een ritueel, duidelijk start en end 2. Eind positief en eenvoudig

3. Transitie van practice in je leven (soepele transitie + kans om iets mee te nemen ‘van de mat af’)

4. Dankbaarheid

5. Reflectie ‘staat van zijn’

(68)

Houdt rekening met

1. Leeftijd/ Sexe 2. Ervaring

3. Gewicht 4. Fitness

5. Leefgewoonten/ gezondheid

(69)

Stuggle/ special needs

1. De struggle bied kansen, ga het niet uit de weg 2. Assessment

3. Practice tools beheersen

4. Meer weten over de reden vat het special needs maakt 5. Meer in de Yoga Therapy Modules