TPG Post krijgt wettelijk de mogelijkheid geboden om toetredingsbelemmeringen op de postmarkt in stand te houden.

OPENBARE VERSIE Bijlage 1 bij brief OPTA/IPB/2005/203608

i 1. Toelichting op aanvulling op uitvoeringstoets

Artikel 8 Toegang

In de reactie van het ministerie van 15 november 2005 is aangegeven dat de gewijzigde wetstekst van artikel 8, lid 1 altijd de bedoeling is geweest, ook in de Notitie Post.

TPG Post krijgt wettelijk de mogelijkheid geboden om toetredingsbelemmeringen op de postmarkt in stand te houden.

Toelichting

• Omdat TPG Post thans aan klanten geen toegang biedt tot diensten op lagere punten op het netwerk, kan TPG Post op grond van het huidige wetsartikel zelf bepalen of er überhaupt toegang op een lager punt in het netwerk wordt gegeven.

• Het college constateert dat de minister de aanbeveling van het SEO-rapport

volgt om concurrenten toegang te verlenen tot het netwerk van TPG Post op basis van dezelfde voorwaarden en tarieven als vergelijkbare klanten. Het college wijst er echter nadrukkelijk op dat in het SEO-onderzoek ervan uit wordt gegaan dat TPG Post reeds toegang tot het bezorgnetwerk (punten van tweede sortering of lokale distributiekantoren) biedt aan klanten en concurrenten. Dit uitgangspunt in het SEO-onderzoek is echter onjuist

.

• Het is op grond van de huidige wetstekst van artikel 8, lid 1 niet mogelijk om van toegang op een lager punt op het netwerk, zoals op punten van de tweede sortering of lokale distributiekantoor, af te

dwingen. Dit is echter wel essentieel genoemd in zowel het SEO-onderzoek als in het EIM-onderzoek

dat in opdracht van het ministerie van EZ is uitgevoerd.

Zonder concurrentiedruk op het marktsegment van 24-uurspost (bezorging van brieven binnen 24 uur) kan dit leiden tot ongunstiger voorwaarden en tarieven voor zakelijke klanten.

Toelichting

• Zonder de mogelijkheid van ongeclausuleerde verplichting tot toegang tot de diensten op het netwerk van TPG Post zullen er hoge toetredingsdrempels zijn op de postmarkt.

• Zakelijke klanten met grotere volumes post zijn volledig afhankelijk van TPG Post voor de bezorging van hun 24-uurspost en kunnen, door de hoge toetredingsdrempels, voorlopig niet overstappen naar een andere aanbieder. Aangezien zakelijke klanten met grote volumes post niet beschermd zijn door een universele dienst is er een niet gering risico dat bij onvoldoende ontwikkeling van concurrentie op de bezorging van 24-uurspost dat zakelijke klanten geconfronteerd worden met ongunstiger

voorwaarden en hogere tarieven.

1

SEO, Tante Pos krijgt concurrentie, Effecten van liberalisering van de postmarkt, september 2003; als bijlage meegestuurd met de aanvullende notitie Post (Tweede Kamer, vergaderjaar 2004-2005, 29 502, nr. 4)

2

De huidige situatie van toegang tot netwerk van TPG Post is dat klanten grote partijen poststukken aanleveren bij de businessbalies van het sorteercentrum. Hierbij wordt alleen de collectie overgeslagen en nagenoeg de gehele keten van de postbezorging doorlopen. Schematisch ziet dit er als volgt uit:

Toegang aan klanten en concurrenten (aanlevering grote partijen)

Bezorgnetwerk

Postkantoor Lokale distributiekantoor

Brievenbus Postbodes

Collectie Transport 1^e Sortering Transport 2^eSortering Transport Distributie

3

De postmarkt in 2007: Transitie naar een geliberaliseerde markt, 2 september 2005

OPENBARE VERSIE Bijlage 1 bij brief OPTA/IPB/2005/203608

ii

• Hierbij wijst het college erop dat het college reeds signalen uit de markt heeft gekregen dat door de verlaging van het monopolie van brieven tot en met 50 gram met ingang van 1 januari 2006, zakelijke klanten geconfronteerd worden met een aanzienlijke tariefsverhoging. In een specifiek geval betreft dit het verzenden van brieven boven de 50 gram naar antwoordnummers. Voor deze dienst verstrekt TPG Post met ingang van 1 januari 2006 geen kortingen meer.

Het opnemen van een AMvB zou het probleem van het ontbreken van daadwerkelijke concurrentie niet oplossen. De toegevoegde AMvB heeft weinig nut.

Toelichting

Er ontbreekt een ongeclausuleerde toegangsverplichting in art. 8, eerste lid van de Pw. Zolang TPG Post geen toegang tot diensten op lagere punten op het netwerk aan klanten aanbiedt, dan kan dit ook niet afgedwongen worden. Dus TPG Post kan blijvend een toetredingsdrempel in stand houden.

De voordelen die met toegang tot diensten lager op het netwerk van TPG Post worden beoogd kunnen niet worden gerealiseerd.

Toelichting

• De gewijzigde wetstekst van artikel 8, lid 1 staat haaks op het doel dat de minister met dit wetsartikel wil bereiken namelijk het verlagen van toetredingsbelemmeringen op de postmarkt.

• Dit betekent dat TPG Post door de hoge toetredingsdrempels op de postmarkt voorlopig de facto monopolist zal blijven en wordt dan onvoldoende geprikkeld tot efficiëntie. Dit zal leiden tot hogere tarieven dan in een betwistbare markt (lage toetredingsdrempels). Hiermee concludeert het college dat de voordelen van liberalisering van de postmarkt kunnen worden tenietgedaan.

TPG Post kan de ontwikkeling (innovatieve) diensten van (concurrerende) bedrijven waarvoor toegang tot het netwerk van postdiensten noodzakelijk is, belemmeren.

Toelichting

• Er kunnen (innovatieve) diensten ontwikkeld worden door concurrerende bedrijven waarvoor toegang tot de postdiensten van TPG Post noodzakelijk is omdat de (ontwikkelde) dienst in combinatie met een postdienst wordt aangeboden. Een voorbeeld van een dergelijke dienst is de rouwkaarten-service of toepassingen via internet in combinatie met postvervoer.

• Omdat voor TPG Post geen verplichting geldt om op basis van een redelijk verzoek toegang tot haar postdiensten op haar netwerk te geven, kan TPG Post de ontwikkeling belemmeren van diensten die in combinatie met postvervoer, die afwijkt van de ‘standaardpostdienst’, worden aangeboden.

Hiermee wordt de dynamiek van een geliberaliseerde postmarkt belemmerd.

Wijziging van Artikel 9, lid 1 Toegang tot postcodesystemen

TPG Post krijgt de mogelijkheid om de concurrentie op de postmarkt te belemmeren of in ieder geval negatief te beïnvloeden.

Toelichting

De toegevoegde zinsnede brengt een extra criterium met zich waardoor de exploitant of beheerder van

het postcodesysteem (TPG Post) de mogelijkheid krijgt om de beschikbaarstelling van postcodes te

weigeren of te vertragen door zich te beroepen op de situatie van doelmatige postbezorging. Het college

voorziet dat hierover in de praktijk geschilpunten en procedures gaan ontstaan.

OPENBARE VERSIE Bijlage 1 bij brief OPTA/IPB/2005/203608

iii Er ontstaat een groot risico op misbruik door TPG Post ten aanzien van het toewijzen en het beschikbaar stellen van de postcodegegevens aan publieke en private partijen tegen onredelijk voorwaarden en hoge tarieven.

Toelichting

• Er zijn geen wettelijke ex-ante waarborgen opgenomen voor het toewijzen en beschikbaar stellen van postcodegegevens voor alle publieke en private partijen.

• Publieke en private partijen zijn voor het verkrijgen van de postcodegegeven volledig afhankelijk van TPG Post. De postcode wordt wijd verbreid toegepast in systemen van ondernemingen en is van groot belang in het maatschappelijk verkeer.

• Het college heeft uit de markt reeds klachten ontvangen over toewijzing, beschikbaarstelling en tarieven en voorwaarden van postcodes van derden die geen postvervoerbedrijf zijn.

TPG Post kan als feitelijke monopolist van het postcodebestand misbruik maken van haar positie op de Direct Mail markt waardoor concurrenten benadeeld worden.

Toelichting

TPG Post heeft als verticaal geïntegreerde onderneming op de postmarkt ook als commerciële partij op de Direct Mail markt activiteiten ontplooid die voorafgaan aan de bezorging van post, zoals de advisering van klanten over selectie en bewerking van adresbestanden waarnaar direct mail wordt verzonden. Deze markt is geheel vrij maar als dominante partij op postbezorging én feitelijk monopolist van het

postcodebestand die voor de selectie van adressen nodig is, kan TPG Post zichzelf als commerciële partij bevoordelen ten opzichte van andere concurrenten op de Direct Mail markt.

Wijziging artikel 10, lid 1 en 2 Retourneren post

Het college is van oordeel dat in hoge mate de flexibiliteit van de markt beperkt wordt. Dit kan een belemmering vormen bij de ontwikkeling van een concurrerende postmarkt.

Toelichting

• Het schrappen van het tweede lid van artikel 10 leidt tot het drastisch beperken van de reikwijdte van het artikel ten aanzien van de bepalingen die voor het retourneren van postzendingen gelden.

• In de nieuwe versie van dit artikel is door het schrappen van het tweede lid de verplichting beperkt tot slechts één specifieke situatie. Voor alle andere alternatieve oplossingen die partijen met elkaar overeenkomen geldt deze verplichting niet.

Artikel 21, eerste lid Gescheiden boekhouding/aparte verantwoording

In de reactie van het ministerie van 15 november 2005 is aangegeven dat de bewoording ‘gescheiden boekhouding’ is vervangen door ‘apart verantwoorden’ om te voorkomen dat uit de aanduiding

‘gescheiden boekhouding’ mogelijk zou kunnen worden afgeleid dat het om gescheiden juridische entiteiten zou moeten gaan.

Het college zal niet in staat zijn om een aantal belangrijke in de concept Pw opgenomen toezichtstaken effectief uit te voeren.

Toelichting

• Aparte verantwoording biedt geen zicht op de (wijze van) kostentoerekening. Op deze wijze kan het

college niet beoordelen hoe de kosten en opbrengsten worden doorberekend aan de universele

postdienst. Om inzicht te krijgen op de kostentoerekening dient TPG gedurende het jaar echter ook

OPENBARE VERSIE Bijlage 1 bij brief OPTA/IPB/2005/203608

iv allerlei financiële en niet-financiële gegevens separaat vast te leggen (gescheiden boek te houden).

Zonder deze (primaire) vastleggingen gaat er informatie verloren, die achteraf niet meer terug te halen is. Het is dus nadrukkelijk noodzakelijk dat TPG Post boekhoudt alsof er sprake was van separate juridische entiteiten.

• De aanduiding ‘gescheiden boekhouding’ duidt er juist op dat er geen sprake is van gescheiden juridische identiteiten. Immers, als er gescheiden juridische entiteiten zouden zijn, zou gescheiden boekhouding vanzelfsprekend (wettelijk verplicht) zijn. Juist omdat er geen sprake is van gescheiden juridische entiteiten, is het noodzakelijk de plicht tot het voeren van een gescheiden boekhouding apart te vermelden. Het college wijst er hierbij nadrukkelijk op dat de aanduiding ‘gescheiden boekhouding’ essentieel is en niet vervangen kan worden door ‘aparte verantwoording’.

Artikel 26 Toetsing tarieven

In de reactie van het ministerie van 15 november 2005 is opgenomen dat nagegaan moet worden of tariefwijzigingen binnen de price cap vallen en dat toetsing dit beter weergeeft. Tevens wordt aangegeven dat indien de tarieven passen binnen de normen van het price capsysteem geen expliciete goedkeuring nodig zal zijn en wanneer dit niet het geval is OPTA kan ingrijpen. Als laatste is in de reactie van het ministerie van 15 november 2005 aangegeven dat het gewijzigde wetsartikel met de formulering toetsing verder gaat dan het huidige systeem, waarin alleen is bepaald dat TPG Post het college een maand voor de algemene bekendmaking in kennis stelt van tariefwijzigingen.

Het college voorziet uitvoeringsproblemen voor effectief toezicht op naleving van de

verplichtingen dat tarieven binnen de price cap dienen te vallen en op kosten gebaseerd dienen te zijn.

Toelichting

Het college wijst er nadrukkelijk op dat door ‘goedkeuren’ in de wetstekst en bijbehorende toelichtingen te vervangen door ‘toetsen’ het college niet de bevoegdheid heeft om vooraf in te grijpen wanneer tarieven niet aan de wettelijke verplichtingen voldoen. Toetsing van de tarieven betekent slechts dat het college kan onderzoeken of de tarieven aan de wettelijke regels voldoet. Het college is van mening dat de gewijzigde wetstekst open laat of toetsing van de tarieven goedkeuring of onthouding daarvan door het college inhoudt.

TPG Post heeft altijd de mogelijkheid om de tariefwijzigingen in te voeren ongeacht wat de uitkomsten zijn van de toetsing van het college.

Toelichting

In artikel 26, lid 1 is namelijk opgenomen dat TPG Post de tarieven, een maand na het tijdstip waarop zij ter toetsing aan het college is toegezonden, kan vaststellen. Indien tarieven of wijzigingen van de tarieven na vaststelling niet voldoen aan de wettelijke regels, dan kan het college alleen achteraf nadat de

tariefwijzingen zijn doorgevoerd met toepassing van bestuurlijke handhavingmiddelen naleving op de wettelijke regels afdwingen. Het college acht in het kader van een effectief toezicht zulke situaties niet wenselijk en inefficiënt.

Het college wijst er echter op dat in het huidige wettelijke kader is opgenomen dat TPG Post niet over

gaat tot invoering van de voorgenomen tariefwijziging indien het college TPG Post bericht dat het college

van oordeel is dat de wijziging niet in overeenstemming is met de wettelijke bepalingen. Een dergelijke

bepaling is niet opgenomen in het gewijzigde wetsvoorstel. Hierdoor heeft het college juist minder

bevoegdheid dan thans het geval is.