Vraag nr. 99 van 7 februari 2003
van de heer JOHAN MALCORPS Wintersmog – Waarschuwing
Het Brussels Instituut voor Milieubeheer (BIM) pakte vorige maand uit met zijn "pollumeter", d i e dagelijks een overzicht geeft van de luchtkwaliteit op diverse meetpunten binnen het Brusselse ge-w e s t . Men ge-werkt daarbij met een algemene index, wat in feite overeenkomt met de gegevens die op de webstek van de Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu (Ircel) al enige tijd online geraadpleegd kunnen worden en waartoe men ook toegang heeft via de website van de Vlaamse Milieumaatschappij. Nieuw is evenwel dat het BIM ook werkt met een v e r k e e r s i n d e x , waarbij specifiek de luchtkwaliteit wordt weergegeven in de omgeving van de drukste verkeersassen.
Ook nieuw en een Europese primeur is het feit dat men in samenwerking met het KMI werk maakt van de voorspelling van winterse pieken van lucht-vervuiling (bv. ten gevolge van periodes van atmos-ferische temperatuurinversie). In de winter kan door veel uitstoot van gebouwenverwarming en autoverkeer de luchtverontreiniging immers ook hoge pieken bereiken. De bedoeling is mensen 48 uur van tevoren via de pers te waarschuwen wan-neer zich gevaarlijke vervuilingspieken van "win-tersmog" voordoen. Een dergelijk systeem bestaat al voor de pieken van ozonvervuiling in de zomer, waarbij via het "smogstop"-programma ook twee dagen op voorhand gewaarschuwd wordt voor hoge ozonconcentraties (zomersmog).
Is het de bedoeling dat het Vlaams Gewest het Brussels Gewest in deze aanpak volgt : wordt bijge-volg ook bij ons werk gemaakt van een tijdige waarschuwing van het publiek voor pieken van wintersmog ? En is het de bedoeling om ook in Vlaanderen met een verkeersindex te werken om de luchtkwaliteit in de directe omgeving van druk-ke verdruk-keersassen weer te geven ?
Antwoord
Inlichten van de bevolking bij het optreden van wintersmog
Op dit ogenblik bestaat er een draaiboek winters-mogepisodes (SO2en NO2) dat de praktische uit-voering van de bepalingen van afdeling 4.4.5 van Vlarem II inzake wintersmogperiodes regelt. H e t huidige draaiboek is opgesteld door de afdeling M i l i e u-inspectie van Aminal en goedgekeurd door
de Vlaamse minister van Leefmilieu en Landbouw op 15 juli 2002. Het regelt de acties die door de in-dustrie worden ondernomen bij bepaalde waar-s c h u w i n g waar-s- en alarmfawaar-sewaar-s. De perwaar-s (perwaar-sagentwaar-schap Belga) wordt zowel bij het ingaan als bij het ophef-fen van de waarschuwings- en alarmfase verwittigd via een persbericht.
Analoog aan de procedure bij ozonsmog tijdens de z o m e r, wordt sinds 2 jaar ook tijdens de winter een waarschuwingsbericht op de Ircel-website geplaatst bij verhoogde concentraties aan NO2( s t i k s t o f o x i-de) en PM10 (deeltjes < 10 µm) in de V M M-m e e t-posten in V l a a n d e r e n . Dit bericht wordt ook via f a x / e-mail doorgestuurd aan de verantwoordelijke instanties en aan het persagentschap Belga. A a n g e-zien er voor PM10 geen alarmwaarde werd vastge-legd in de recente EU-R i c h t l i j n , is het de ervaring van de expert en de meteorologische vooruitzich-ten die bepalen vanaf welke drempelwaarde dit winters waarschuwingsbericht wordt gepubliceerd en verstuurd.
Voorspellen en inlichten van de bevolking van na-kende wintersmogepisodes
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest lanceerde een eigen nieuwe waarschuwings- en alarmprocedure met een pollutiewaarschuwing en/of -alarm door I r c e l-C e l i n e. Het betreft hier de voorspelling van ongunstige atmosferische condities die kunnen lei-den tot zowel winter- als zomersmog.
Door VMM werd aan V I TO een opdracht uitbe-steed om een statistisch episodevoorspellingsmodel te construeren voor NOx en PM10 (analoog aan dat voor ozon). Het nieuwe model heet "OV L " (Operationeel Model Voorspelling Luchtkwaliteit) en heeft tot doel het hele jaar door een luchtkwali-teitsindex voor de komende 2 à 3 dagen te voor-s p e l l e n . De voorvoor-spellingen zullen voor-steunen op m e t e o-projecties die o. a . uit het ECMWF-c e n t r u m van Reading afkomstig zijn.
Via de website van de VMM (http://www. v m m . b e ) worden dagelijks 2 luchtkwaliteitsindexen gepubli-ceerd :
– de eerste is een algemene index die geldig is voor het gehele Vlaamse gewest. Hij is geba-seerd op metingen van 4 verontreinigende stof-fen (SO2, N O2, PM10 en O3) in meer dan 40 meetstations verspreid over het gewest,
– de tweede index is een stadsindex die slaat op de luchtkwaliteit in de grote binnensteden van het gewest. Deze stadsindex is gebaseerd op metingen in Gent en A n t w e r p e n . Hij karakteri-seert de kwaliteit van de lucht die de bewoners van de binnensteden inademen.
Op de V M M-website kan de evolutie van deze 2 indexen gedurende de voorbije week worden ge-r a a d p l e e g d . Dezelfde indexen woge-rden ook vooge-r de andere gewesten bekendgemaakt en ze zijn dage-lijks consulteerbaar op de website van de Interge-westelijke Cel voor Leefmilieu (Ircel) (http://www.irceline.be).
Een derde mogelijke index, een "verkeersindex" (zoals gepubliceerd door het Brussels Hoofdstede-lijk Gewest) karakteriseert de luchtkwaliteit op drukke verkeersassen en op kruispunten (in casu in de Kroonlaan en op het kruispunt van de We t s t r a a t met de kleine Ring). Die index is gebaseerd op slechts 2 polluenten die specifiek zijn voor een grote verkeersintensiteit (NOx en CO). Deze index is meer als een "drukke-s t r a a t-index" te beschou-w e n . De metingen die aan de basis ervan liggen zijn eigenlijk veeleer emissiemetingen (metingen van de uitstoot) dan metingen die relevant zijn om de lange-t e r m i j n-impact op de gezondheid van stadsbewoners in te schatten. Slechts een heel be-perkt deel van de bevolking wordt immers voor langere tijd aan deze zeer lokale piekverontreini-ging blootgesteld. De meetresultaten worden ove-rigens niet in rekening gebracht bij de controle op het naleven van de EU-Richtlijnen die de kwaliteit van de omgevingslucht regelen. Omdat deze meet-waarden niet als representatief of relevant worden beschouwd voor de ingeademde lucht door de be-volking van een (binnen)stad, wordt deze verkeers-index in Vlaanderen niet verspreid onder het pu-bliek.
