'n Historiese en sistematiese ondersoek na die teoretiese benadering van die klaviertegniek

N

A DIE

TEORE'I'IESE

BENADERING VAN DIE KLAVIERTEGNIEK

deur

Eberhard

KUnkel

aangebied ter vervulling van 'n

deel

van

d

ie vere

ist

e

s vir

die v

erkryging van di

e

graad

}l

\GISTER

MUSICAE

aan

die

Potchefstroomse

Universiteit vir Christ

e

like Hoer

Onderwys.

dering van dio klaviertogniok. Hoofstuk I Hoofstuk II Hoofstuk III Hoofstuk I Hoofstuk II Hoofstuk III Hoofstuk IV Hoofstuk V Hoofstu..1<: VI Hoofstuk VII Hoofstuk VIII Voorwoord Inleiding Deel A :

Dio ontstaan van 'n toorotiese bonadoring van die klaviertegniek Historiese doel

The Lovinskaya System of Pianoforte TechniQue and Tone-Colour •••••• •

Thomas Fielden, The Science of Pianoforte

TechniQuo •••••••

Die Publikasios van O. Ortmann

11The Physical J3asis of Piano Touch and Tone" en die aanvullonde cndorsoek aeur Hart,

1

2

24

Fuller

& Lusby

••••••• 35

11The Physiological Mechanics of Piano TechniQue 38 Die vordere ontwikkeling na die publikasies

van Ortmann

Deel J3 : Sistematiese deel Inleiding

Die fisiese konnis aangaando dio instrument Die fisiose geg01-rens ten opsigte van die speler

A. Speolbewegings ••.•••• J3. Anatomic ••• ••.•

Fisieso gegewens ton opsigte van die luisteraar A. Akoestiose gebeure binne die oor J3. Akoostioso gobeure buito die oor

Fisiologioso gogowons ten opsigto van die spelor Fisiologiose gogmrnns mot betrekkinc tot die luisteraar A. Toonhoogto J3. Toonsterkte Psigologiese gogewons spelor Psigologiose gcgmrnns luistoraar Samevatting J3ibliografio mot met

...

...

.

botrcldcing tot die

.

.

...

be trekking tot die 0 • • •• 0 •

.

..

.

.

..

• • 0 0 • • • 45 54

56

68

70

73

74 78

80

85

86

88

94 99 101 103

Die teorie van klaviertegniek is om twee redes T1 aktuele prf"lbleem. Eerstens word aan ons Universiteite metodiek as '11 teoretiese vak aan-gebied en word verskillende eksamens vereis. Dit is dus van belang om vas te stel in hoe verre die klaviermetodiek gefundeer kan word deur wetenskaplike kennis ten opsigte van die klaviertegniek. Twee dens het die akoestiese tegniek sedert die dertiger jare, toe die laaste eksperimentele ondersoek met die oog op die klaviertegniek gedoen is, 'l1 verdere ontwikkeling belewe en bestaan die vraag of met nuwe meetmetodes nie nuwe feite aan Jie lig gebring kan word nie. In dieselfde verband moet ondersoek word of bevindings van navorsingswerk op ander terreine vir die klaviertegniek van toepassi11g is.

Hierdie verha~deling is bedcrnl om deur 'l1 historiese en sistematiese oorsig van ci.ie bestaande te gee, die weg vir verdere navorsing oop te stel.

Die outeur ag dit '11 aangename plig om prof. J.J.A. van der Walt as prornotor vir sy leid:i.ng hartlik te bedank. By die verkryging van die grotendeels buitelandse bronne nas die personeel van die Ferdinand

Postma-biblioteek onvermoeid behulpsaam waarvoor waardering en dankbaar-heid met graagte betuig word. 'l1 Groot getal bronne is verder uit die private biblioteek van mnr. G.W. Koornhof beskikbaar gestel. Laasge-noe;nde het daarbenewens as vriend en kollega van die skrywer '11 groot aandeel ~an die totstandkoming van die verhandeling in soverre as die idee om die onderwerp te ondersoek, uit gesprekke met horn voortgevloei het.

kunde asook van kollega H.v.N. Babst9 in die vorm van die beskikbaar-stelling van tekengeriewe ontvang. By die versorging van die taul ~ns mnr. G.W. Stoltz behulpsaam. Vir die tikwerk was mej. F.Duve~age ve r-antwoordelik.

dank.

Potchefstroom. Januarie

1965

.

Aan almal ook langs hierdie weg ~ hartlike woord van

Reeds vanaf die 16de eeu was daar skriftelike handleidings vir die bespeling van klawerinstrurnente1) beskikbaar. Met die opkoms van die hamerklavier het die literatuur oor die instrument 'n opbloei ervaar wat tot vandag toe voortduur.

Elke boek oor klavierte.gniek hoef nie noodwendig 'n teoretiese boek te wees nie. Inteendeel. Die meeste sodanige boeke het d~urgaans 'n praktiese inslag. 1_{n Ervare onderwyser, of selfs} 1_{n konsertpianis,} stel 3ommige van sy ondervindings skriftelik tot die beskikking van die leser sander om daarop aanspraak te maak dat sy advies op een of ander wyse wetenskaplik gefundeer sou wees. Caland se bv. )vieine Abhandlung

2'

verfolgt also lediglich praktische Zwecke." J Daar word ·;-;el soms vir die een of ander besondere tegniek terloops 'n rede aangevoer, maar die praktiese aard van die boek word nie dc;,ardeur aangetas nie. Caland se

11so war es ••• meine volle Absicht , diese spezialistische Seite der Technik durch physiologisch-mechanischon Erorterungen und ihre wisse n-schaftl iche Begriindung mit in die erste Reihe zu stellen". 3 )

Daar moet verder melding gernaak word van geskrifte wat vir didaktie-se doeleindes saarngestel is. Hulle probeer duidelik stel watter soort vaardighede 'n voornernende pianis moet verwerf en in watter volgorde hy dit, volgens die auteur se oordeel, moet verwerf. Vir hierdie doel word

2/

... .

1. Diruta, G. Il Transilvano •• Venesie 1583.

Ortiz, D. Trattado de Glosas Sobre Clausulas, Rome 1553.

Tomas De SantaMaxi~ Libro Llamado Arte de 'l'aner Fantasia, Valla-dolid 1565.

2. Caland, E. Anhaltspunkte zur Kontrolle zweckrnassiger Armbewegungen beirn kiinstlerischen Klavierspeil, 1919, p. 13.

'n aantal oefeninge verskaf, in sommige gevalle met kommentaar, waarin vir die studente sekere wenke of waarskuwings oor moontlike gevare gegee word. Ook hierdie outeur maak nie aanspraak op die daarstelling van teoriee nie. Coviello se bv. 11It is not claimed that the methods re-commended are the only ones by which success in pianoforte playing can be achieved, but they have been thoroughly tested and are submitted in the sinceTe desire to help the teacher - or the student - who is not completely satisfied with results, particularly on the technical side".l)

'n Derde groep geskrifte maak wel aanspraak op die gesaghebbendheid van 'n teoretiese bel,adering.

langs eers na vore gekom het.

Dit is egter 'n verskynsel wat heel on-Terwyl al die geskrifte oor klavierspel in die 18de en eerste driekwart van die 19de eeu tot groep een of twee behoort, of kombina::;ies van die tv.ree groepe voorstel, wat soms met harmo -nieleer of and.er musiokdissiplines gekoppel is, verskyn teen die einde van die 19de eeu die eer8te werke waarin anatomiese gegewens in die be-redenering in berekening gebring word. Daarna word sekere fisiese wette hierby betrek en dit word gebruiklik om ook die meganiese werking van die instrument aan die leser te verduidelik. Sodoende word hy in staat gestel om 'n objektiewe cord.eel te kan uitspreek oor die bewerings ten opsigte van die tegniese benadering.

Die geskrifte uit groep drie gaan egter mank aan 'n groot gebrek. Die skrywers van hierdie werke het, som8 onl>ewus, hullo gebiedsgrense oorskry, die gevolge waarvan groter was as wat vermoed kon word.

3/

...

.

.. .

Solank: 'n goskrif binne die perke van groep een of twee bly₉ is di t die gesag van die skryirnr wat tel. 'n Mens kan horn as 'n geslaagde onderwyser of verhoogkunstonaar aanvaar en daarop staatmaak dat sy advies vir die leser goed bedoel is on in soverre persoonlike ondorvinding oo

r-draagbaar is, kan dit vir die ontvanklike leser van waarde wees. Die skrywer vcrwag trouens ook nie meor as slogs persoonlike vertroue nie. Sodra hy egter die terrein van t eoretiese beredenering botree, verdwyn die persoonlike gesag. Dan is dit die feite wat tel en dit word 1_{n hoof-:} kriterium of sodanige feite op 'n wetenskapliko onaanvegbare manier vo r-kry is on of gevolgtrekkines wat daarui t afgolei is met dio werklike

toestande ooreonkom. ondergeskikte rol.

Die persoon van die skrywer speel hierin 'n baie

Moontlike onopgeloste problcmo word nou 'n toetssteen vir die hole sisteem omdat 'n persoon op wie se rokoning die onopgeloste probleme ge -plaas kan Hord, nou ontbreok. Daar is dus net een aspek wat tot die krediet van 1_{n teoretiese sisteem gereken ka.n word, nl. volledigheid,}

(a) ten opsigte van die wetonskaplike betroubaarheid waarmee basiese feito verkry is,

(b) ten opsigte van die hoeveelheid versk'J11sels wat godek is.

Hiorin l e egter die gebrek van al die werke uit groep drie. Daar word geen skeiding gomaak tussen persoonlike mening en teoretiese rede -nering nie en die gesag van persoonlike ondervinding en objoktiewe be -vinding word met mekaar gelyk gestel . 'n Tipiese voorbeeld daarvan kry

ons in die werk van Schulz ~ 11In a lever of the third class the force

4

/

... .

piano playing belong to this class", 1) (Die eerste sin is 'n definisie aangehaal uit die fisika. Daarteenoor is die tweede sin bloat 'n mening van die auteur wat nie sander meor aanvaar kan word nie,)

Soos uit voorbeelde wat later genoom word sal blyk, (p.47) 1aet di t groot verwarring onder skrywers en dus l".Ood:·rnndig ook onder die lesers veroorsa~k. Daarbenewens het die sterk polemiese inslag van die meeste geskrifte hierdie verwarring nog vererger . Die gevolg was dat J.ie verskillend<:> sk:ole mekaar nie kon vind nie en die hele kwessie van klaviertegniek tot vandag toe netelig gebly het . Ey Ching lees ons hieroor bv. die volgende : ₁₁It alsc reiterates his unshakeable convic -tion that one day (perhaps, indeed, sooner than one might dare to hope) there will be in existence a fully accepted and acknowledged foundation of technical theory (and t o some extent, also, of technical practice) which will be recognised as true not becaus Mr . So-and-So says that it is true but because it can be proved and demonstrated as true by the sheer weight of scientific evidence11

•2) Daar kan ongelukkig nie gese word dat die hoop van 1947 vandag vervul is nie.

Dit wil voorkom of die eerste poging tot 1_{n teoretiese benadering} van klaviertegniek nie soseer na aanleiding van ondervindings met ge

-sonde pianiste tot stand gekom het nie, maar 1rel met siokes. Dit is

5/

. ... .

1. Schulz, A. The Riddle of the Pianists Finger and its Relationship to a Touch-Sche~e, 1936, p. 67.

van ooreisings opgedoen het , dat die fisiologiese aspek van die klavie r-tegniek ondersoek word. Die opRkrif van die eerste publikasie wat in hierdie verband verskyn het, lui dan ook SOOS volg

.

.

Armleiden des Klavierspielers. 1) Dat die ₁₁Annleiden11 _{werklik: 'n probleem geword het,} blyk uit 'n publikasie van Caland2), een van Deppe se leerlinge, waarin briewe van nie minder nie as agt pianiste aangehaal word. Al agt ge -valle moes klavierspel weens ₁₁Armleiden" stc.ak en is volgens eie getui e-nis eers weer deur Caland se metodes in staat gestel om te kan speel .

Alhoewel egter as gevolg van die toename van die klawergewig - wat in verband staan met die veranderings in die konstruksie van die klavier

'n toename van gevalle van ooreising by voornemende pianiste verwag kan word, kan dit nie as die enigste rede vir die opkoms van 'n nuwe benade -ring tot die klaviertegniek beskou word nie. Net soos tydens die eerste golwe van die rasionalisme ook op die gebied van musiek die eerste ge-skrifte deur uitvoerende kunstenaars geskryf is,3 ) is daar in die tyd van tegnicse oorwinnings en 'n ongekende toename in die sosiale aansien van die wetenskaplike, ook onder die musici 'n dergelike beweging t e

6

I

... .

1. Deppe, L. Armleiden des Klavierspielers, 1885.

2. Caland, E. Anhalt spunkte zur Kontrolle zweckrnassiger Arrnbewegungen beirn kilnstlerischen Klavierspiel , 1919.

3. Mattheson,

J

.

Der vollkommene Kapellmeister, Hamburg, 1739. Quantz,

J

.

J

.

Versuch einer Anleitung die Flote traversiere zu

spielen, Berlin, 1752.

Bach, Ph. E. Versuch uber die wahre Art, das Clavier zu spielen, Berlin, 1759

& 1762

.

Mozart, L. Versuch einer eriindlichen Violinschule, Augsburg,1756. Adlung, M.J. Anleitung Zill' Musikalischen Gelahrtheit, 1758.

bespeur. In die trant van die ou gesegde, 11qui fecit quae non sapit bestia definitur", word 'n soort lJygeloof geskep waarvolgens op alle gebiede getrag word om ten minste die skyn van wetenskaplikheid aan enige doen en late te heg. So beweer Maithay 11The only rational and direct method of teaching consists in constantly explaining to the pupil the n a t u r e of the right actions which alone will lead to success-ful interpretation, and also pointing out the facts which are the causes of failure, and doing this constantly during the study of actual Music -for +,he sake of bettering its interpretation".l)

Dat daar sonder enige moontlikheid van eksakte kontrole geskryf is oor sulke gekompliseerde gebeure soos bv. die aanslag op die klavier, laat duidelik ·olyk dat die wil heelwat grater Has as die vermoe.

'n Derde rede vir die nmve benade:r.ing kan miskien gesoek word in 'n stroming wat in noue verband met laasgenoemde staan, Terwyl die weten -skap al by wyse van definisie vir elkeen wat aan basieso voorvereistes voldoen toegankliK is, bly die ku.'1.s steeds in 'n hoe r.!ate esoteries. Di t het nog al tyd 'n prikkol vir die meer wetenskaplik denkcmde mens ge -bly om hierdie esoteriese karakter van die kuns te breek. Dit mag gepas wees om hier 'n aanhaling uit };hiteside te maak g

11The talented ones progressed, ancl the others didn't - and I

CO'.lld do nothing about it. This fac+, became a challenge which forced me to disbelieve in the tools I was using and led me to discoveries which mean that all can play. Ey virtue

7

I

...

.

.

1. M:atthay, T. Muscular Relaxation Studies, 1905, p. 1.

really came to gTips with the probl((m, the less gifted can learn as well as tho most gifted11_.lJ

Alhoewel nie enige auteur dit so reguit soos Whiteside sal stel nie, is die hoop om deur sekere metodes so ver te kom dat die minderbegaafdes net so goed vorder as die hoogsbegaafdes, die geheime dryfkrag agter die pen van baio skrywers oor hierdie onderwerp. Caland skryf soos volg oor Deppe : 11Er sagte : :Begabte Menschen spielen durch Gottes Gnade, aber die Technik konnte nach rneiner System jeder bewaltigen11_• 2₎

1_{n Verdere voorbeeld kan by Levinskaya gevind word}

11The laws which govern correct pianoforte playing are quite within the reach of every -one 11_• 3)

Dit wil ogter voorkorn of die kuns tot dusver nog nio aan die vor -sock om sy esoteriese karakter prys te gee, voldoen het nie en die b e-gaafdcs vordcr blykbaar nog steeds botor as die onbegaafdes.

Die soektog na moontlike rodes vir die ontstaan van die teoretiese benadering lei voorts tot 'n ondersook na die redos vir die bestaan en voortbostaan van hiordie dissipline. Is die redes wat tot die ontstaan daarvan gelei het sodanig, dat daarin regverdiging gevind kan word om daarmee voort te gaan? Met enkele onbelangrike uitsonderings kan as

8

/

..

0 • • • •

1. Yhiteside,

A.

Indispensables of Piano Playing, Now York, 1955, p.ix.

2

.

Caland,

R.

Technische Ratschlage fU:r Klavierspieler, Stuttgart,

1891,

'

p

.

4

.

3. The Levinskaya System of Pianoforte technique and tone-colour,1930, p.10.

algemene stelling ten opsigte van 11Armleiden" neergel8 word dat daar geen ooreisings meer voorkom nat rekamp moet word. nie. Die instrument het ten aansien hiervan nie ve:t"P ... ndel." nie. Daar is in die sestige

r-jare van die twintigste eeu selfs 'n neiging tot vermindering van klawer -gewigte te bespeur. Bowendien het die soms baie polemiese stryd om die ₁₁nature of the right actions",l) soos Matthay dit stel, in elk geval daartoe gelei de.t alle onderwysers t een die ooreising van hulle lee r-linge waak.

Met betrekking tot die tweede rede, nl. om dinge onder die invloed van 'n golf van rasionalisme te benader, kan v~el gese word dat daar 'n

sekere ontnugtering bespeur kan word aangaande die vraagstuk, nl. in watter mate die mens wetend of onwetend handel. Dit bly egter 1_{n feit} dat enige vo!'lll. van wotenskaplikheid nog steeds 1_{n aantreklike kleur aan} die menslike doen en late gee. Die rnusiekwereld kan horn nie aan hier-die neiging van die tyd onttrek n:l.e en daar sal dus min voornemende pianiste of klavieronderwysers gevind word wat nie reeds deur die voor -geskrewe vakke vir hulle opleiding met die teorie van klaviertegniek in aanraking gekom het nie.

Daar kan selfs gese word dat daar nog nooit vantevore so 'n groot mate van regverdiging vir 'n teoretieso benadering van die klavierteg-niek bestaan het nie. Die snelle ontwi.kkeling van akoestiese meet -metodes en vorderinge op fisiologiese en psigologiese gebied, bring

9/

... .

1. Matthay, T. Muscular Relaxation Studies,

1905,

p. 1.

toerusting van vroeere teoretici tot stand gekom het , uit die weg ge

-ruim is. Afgesien daarvan kan die teorie van die klaviertegniek geen

-sins as 'n afgeslote gebied beskou word nie. In sommige gevalle is slefs basiese feite nog hoegonaamd nie ondersoek nie, en, soos uit die

sistematiese oorsig wat later gegeG word sal blyk, is daar nog 'n groot

behoefte aan eksakte metings.

In hoeverre 'n teorie uitwerkinc op die kwaliteit van die spel sal

he, bly egter 'n ope vraag. :Oie geniale pianis sal wetend of onwetend

reg handel en as hy 1-rnl dwaal dan is di t nog nie 'n ui tgemaakte saak of

aan horn 'n guns bewys word deur horn jare ₁₁wasted in futile experiments 111 )

te spaar nie. :Oaarbenewens bewys die geskiedenis genoegsaam dat onder

-wysers met wyd uiteenlopende menings, hetsy prakties of teoreties, wel

daarin kan slaag om leerlinge van internasionale formaat op te lei, of,

soos in die geval van Albert Schweitzer se leermeesters, selfs sander

wedersydse wete gelyktydig aan die opleiding van dieselfde leerling kan

werk.

Wat die gemiddelde leerling daarenteen betref - musiekonderwysers

word ten regte nie net vir die opleiding van geniale musici aangestel

nie - is di t in elk geval nie 'n ui tgemaakte saak of hy, waar hy omretend

faal, beter sal vaar indien hy ingelig is oor die gekompliseerde

10/ ••••• ••

verskynsels wat met klavierspel gepaard gaan nie. Voordat 'n deeglike

ondersoek van hierdie vraagstuk nie voltooi is nie, moet menings hi

er-oor met groot versigtigheid uitgespreek word.

Nogtans val dit nie binne die bestek van die gebied van 'n teoreti-kus om horn met moontlike praktiese toepassings wat sy teorie kan ervaar, te bemoei nie. Terwille van eer en aansie~ is hy dit egter aan sy wetenskap verskuldig om te sorg dat sy teorie suiwer afgewerk is en op onbetwisbare fei te l"US.

THE LEVINSKAYA SYSTEM OF PIAJ.1TOFORTE TECH1TIQUE AN:D T011E-COLOUR.

Een van die eerste boeko wat aanspraak maak: op 'n teoretiese be na-dering is The Levinskaya System of Pianoforte Technique and Tone -Colour. Die auteur stel haar doel soos volg in die voorwoord

11It has been my endeavour to give a Synthesis of tho whole art scientifically deduced from observations and experience as a substitute r~r the present chaotic mass of unsystem a-t ised material"• )

Die auteur gebruik as uitgangspunt die stelling dat daar twee

teen-oormekaarstaande benaderings van klavierspel bestaan, nl. die vinger -en gewigtetegniek wat altwee sowel voor- as nadele het sodat 'n sintese

hiervan wenslik is. 'n Sodanige sintese moet egter deur 'n wetenskap -like benadering verkry word, die vrug waarvan c,s ₁₁The Science of Tone -Colour Technique 112 ) beskryf word.

Met die woord 11sisteorn" word reeds in die titel aanspraak op te

ore-tiese benadering gemaak. Hierop word ingegaan in die inleiding tot die

eerste deel (Historical and Controversial. ) Volgens die auteur is dit noodsaaklik om vir vorskillende leerlinge verskillende metodes toe te

pas maar die bestaan van 'n aantal metodes beteken nie by implikasie dat

die een reg en die ander verkeerd moet wees nie. As basis vir die metodes moet egter 'n sisteem van omvattende aard dien, naarin op we

ten-skaplike -vryse alle fei te van die gebi8d vorvat is. Die eerste deel

begin met 'n gevolgtrekking wat voortvloei uit die stelling, nl. dat

12/ ••••.. •

1. The Levinskaya System of Pianoforte Technique and tone-colour,1930, p.ix.

11'rhe Root of all Controversy lies in the Variety of Method

together with an Abse~ce of an all-Embracing and Co-ordinating Scientific System"• 1)

Daarna word deur middel van aanhalings daarop gewys dat die ge -bruikmaking van armbewegings nie ao nuut is soos die verteenwoordigors van die gewigspel beweor nie. Die ou~eur slaag daarin om 1_{n reguit} lyn van leermeester-leerlingverhouding, tot by J.S.Bach te t~ek. Ter -wille "Van die feit dat dit tot in die jongste literatuur oor die hoof gesien is, word dit hier weergegee,

J.S. Bach (volgens Forkel) :

11No finger should fall or be thrown on the key, but it should be carried with a certain sensation of inner power and control

over the rr.ovement , • • in passing from one key to the other, the exact am01mt o:t' pmrnr or pressure possessed by the first tone

must be e~en at the greatest speed. transferred on to the next finger", 2 J

'n Sekere Homilius was 1_{n leerling van J.S. Bach en later die lee} r-meoster van G.D. TU.rk. Marx wat eon van TUrk se leerlinge was, het die

tradisie van A. Kullak, Deppe en Zarembe oorgedra. As l eerling van Zaremba het Safonof later as leermeestor groot invloed op die volgende generasie, waaronder o,a. Levinskaya tel, uitgeoefen. 1_{n Aanhaling uit} die beskouings van hierdio tradisie le0s soos volg :

11the lil'ting of the fingers is done with the help of the hand,

and when more intense expression is required then even the help

13/

..

•.

•

•

•

1

.

The Levinskaya System of Pianoforte technique and tone-colour,

1930,

p.17.

of the wholo arm is brought into play"• ₁₁in majestic parts this will automatically transform itself into a swinging elevation (Ernporhebcn) of tho arm" • • • • 11often the whole power of the arm is required to influent~ the tone production, sup -ported by the wrist and fingers". J

Maar ook aanhalings van buito die bogonoomde tradisie word op 'n oortuigende manior bygchaal sodat die voorskrif om net mot die vingers te speel soos die outeu1' dit stol, nooit algemeen aanvaar was nie maar eerder as 'n teken van pedantismo beskou moot word. Die skryf ster stel di t sc;lfs sterlcer deur te boweer dat die leidende figure onder die voorstanders van die gewigspel nie dio voorT0g gehad het om worklik deur meesters van hulle tyd opgelei tG word nie. Dc;urdat hulle op on -toereikende manier 1_{n soort vingertegniek geloer is wat later ondoe}

l-treffend geblyk hot en hulle op die manier glad geen vingertegniek kon

bemeester nie, was die vorsoeking groot om te beweer dat dit nic die

aangewese tegniek was nie , In haar eie woordo g

111Jhen we study the question we find for the most part that the leading relaxation exponc;nts had not the chance of guidance; from the great tc;achors of their time, and their study, apparently,

was confined to rampant pedantic ideas of finger work. Of

these principles the Lebert-Starck (Stuttgart) school and their satellites were the chief representatives. Their method ap

-peared in 1856. From such teaching little more than a parody

on correct finger work could arise, the essence of which was

endless fingergrinding, striking with force, stiffening the wrist,

producing a jar of the hand, the tone getting sharp and hard,

without any possibility of true binding or any mellow sound con

-nection11.2J

As die vernaamste voorstandors van die gewigspel , word I.fatthay,

14

/

... .

1. Kullak, A. Das Musikalisch-Schone, 1858, p. 32, aangehaal volgens

Levinskaya, M. in ~ The Lovinskaya System of Pianoforte technique

and tone-colour,

193

0

,

p.32.

Townshend, Breithaupt en Steinhausen genoem. Die outeur sien in die moontlike verspreiding van hul oo~beklemtoning van die ontspanningsfak -tor in die klaviertegniek, 'n gevaar vir die bewaring van die tradisie. Hier word dan na die beeldonde kunste verwys Haar, in sommige govalle,

'n ou gehoim verlore gegaan het deur 'n vinnige ommeswa.ai na ·1_{n nuwere} rnetode. In die goval waar die nuwe metode uiteindelik geblyk het 'n minderwaardige Rub::ti.tuut te wees, kan dit not deur die nageslagte be-treur word. Omdat, volgens die auteur, veral die twee laasgenoemde skrywers nie voldoendo eio ondorvinding as spelors het nio, kan hullo in sekere govalle die verduidelikings van ander skrywers nie verstaan nie soos deur die volgende aanhalings gostaaf word

"How to c0mbine such terms as 'Free Fall ' and 'Playine with Ueight' with finger e*ercise (Calanc1's teaching) , still re -quires enlightment".lJ

En weer

"How can she (Jaell) with hor precepts of continuous tension of muscles avoid all stiffness and withstand all resi~tance of

joints is quite impossible for r;J.e to understand 11 • 2)

Dat oak Breithaupt as govolg van 1_{n tekort aan eie ondervinding}

nio andor skrywers kan verstaan nio, word ui t 'n aanhaling van die der0.e uitgawo van "Die natilrliche Klaviertochnik11 _{afgelei. Die aanhaling}

leos :

1

5/

...•

1. SteinhauGon, F.A. Uber die physiologischen Fehler und die Umgo -stal tung dor Klaviortechnik, 1905, volgens Lovinskaya, a.w. p.53. 2. Ibid.

110ur renouncing of the Deppe-Caland System was an inner necessity.

Those who stand as we do on the basis of Relaxation had to re

-coil from a system which represents absolutely opposite vie~s, since it advocates active Fixation of muscles and joints11

•1

J

Ey die kritiek op Breithaupt se tekort aan eie ondervinding en daa r-deur die beperking van sy gesag, volg nog dat hy te:rwille van sy sisteem die feite oor die hoof sien. Om dit te bevestig dien die volgonde

aanhaling

11 • • • for the sake of unity and oneness (Einheitlichkeit) complete

-ly withdrawn finger articulation (Fingerwerk) and has now e

sta-2) blished the 'swinging whole' as the standard (Norma) of technique".

Volgens die skryfster stel ook die eersgcmoemde twee vorteenwoordi -gers van die gewigspel hulle bloot aan die kritiek dat hulle eensydig -heid bevorder. Die eerste, Matthay, deur 'n algehele afkeuring van

onige spanning en die tweede, Townshend, deur om sekere vaardighede as afgehandel te beskou soos uit dio volgende aanhaling blyk :

11The rolling-motion does away with the isolated 'lift-up action of the fingers and tho knuckles' and also with the 1_light-back -from-the-wrist 1 action of the hand ••• it not only makes up for the want of any active raising of the fingers, but also present~) unexpected and surprising advantages in the saving of labour". By die besproking van die ou moesters soos Thalberg, Honselt, L:Lszt

en selfs Czerny (volgons die outeur word lg. ton onrogte as voorstander van die eensyd.ige vingortegniek boskou. Sy staaf d.it d.eur 'n aanhaling

16

/ •...•

1. Breithaupt, R.H. Die naturlicho Klaviertechnik 9

1

905

,

2

/1906, 3/1912

,

volgens Levinskaya, a.w. p.

54

.

2. Breithaupt, R.M. volgcns Levinskaya, a.w. P•

55

.

3

.

Townshend, W. Balance of arm in Piano Technique, London

&

Leipzig,

19

0

3,

volgens Levinskaya, a.w. P•

59

,

uit die voorwoord tot Op. 500 te gebruik "The invisible power of the

arm has to convey the spirit of mvre passionate works" )1), speel ge

-ringe variasies by die toopassing van bepaalde tegnieke deur hullo 'n

belangrike rol. Sy stel dit SOOS volg g

11All those slight variations have their raison d'etre, probably

in the various aesthetical aspirationE of these masters, and

should be mastered in all their variety by the student, thus

producing a greater range of colours at his comr.i.and11_•2_J

Die hoofdoel van die eerste deel v~n die boek is dus om daarop te

vrys dat 1_{n nuwe metode alleenlik tot voordeel ka:n woes as geen ouer}

tegnieke prysgegeo word nie. As die vingertegniek bv. prysgegee word,

kan die rosul taat 'n verswak ... lcing van die artistieko vermoe van die be

-trokke kunstenaar betoken. Die auteur stel dus voor dat 'n wedersydse

aanvull ings 'tan die gowigspel en die vi"."l.gerspel verkry mo et word_ dour

effektiewe beheer oor al die betrokke spiere. In haar eie woorde :

11I consider that the foundation of the teaching of the future

lies in this simultaneous dovelopmont of muscular uontrol of

p~eoise finger articulation - and of all other muscular a0tions,

and releases -) together with oxploi tat ion of weight of any parts

of the arm".3

In die opsomming van die eerste deol volg verder m.i. 1_{n belangrike}

stelling waar~eur lig op die destydse verhouding van teorie on praktyk

gewerp word.

11 • • • it is a fact that there never has been such a divergency

Qe-tween theories and the actual playing of the great masters11

.

4J

i

1

I

... .

1. The Levinskaya System of Pianoforto technique and tone-colour,1930,

P•

28.

2. a.w. P•

42.

3. a.w. p. 66.

'n t oorie getoets wil sien deur die toepassing daarvan in die spel van

die groot meesters. Verdor, dat die groot meestors geen aandeel gohad

het aan die stryd om die vinger- en gowigspeltegniek nie en onafhanklik

daarvan, die groot tradisie bewaar en bovorder het. Haar dio ver

-tolkingstyl van daardio tyd vandag nie meer gehoor word nie, kan 1_{n mons}

op grond van die geskrowe polomiok maklik onder dio indruk kom dat die

stryd om dio metodo diG klaviorspel oorhoors het .

'n Oorsig van die oorsto doel van die book is ogtor nio vollodig

sondor dat dio auteur so houding toonoor 'n solrnrc aspok van klavior

-spel gonocm is nie, nl. klankklour. Tor willc van twee rodes moot dit

hier gonoem word. Eorstons, omdat dio outour self die p:robleem verbon

-de aan die klankkleur baie belangrik ag soos uit die titel en die vol

-gende aanhaling blyk :

11If I were asked to define briefly my premises I would state that :

I. All means that have been utilised by any of the great masters

and that helJPJ towards greater contrast in tone-expression are legitimate. The principal law of technique acceptable for

all schools, methods, artists and students is the LAW OF

TONr~COLOlffi VARIErY.

II. • •• each and every component part should be developed to the

utmost, and used either separately or in co-ordination accor

-ding to the tone-colour required.

III. IV.

v

.

.

..

Hhatever change is produced in the muscular state of our arm

it must inevitably react with mathematical exactitude on the

q_ual i ty of touch on the piano 11_{• l )}

18/ •.. ....

1. The Levinskaya System of Pianoforte technique and tone-colour,1930,

Ook die optimistiese uitkyk aan die einde van die samevatting van die eerste deel kan hier soos volb aangehaal word :

11Helped by the guiding light of Mental Control of both Muscular

Action and Weight Touch production with their ultimate co

-ordination, and combined application for Tone-Colour differ

en-tiations, we are in a position to complete the circle which

l)

symbolises the great Art of Pianoforte Playing in its entirety."

Tweedens, Ofildat juis die stelling deur die tussentrede van fisiese

ondersoek in die stryd om die regte klaviertegniek, daartoe gelei het dat die boek in die oe van haar tydgenote gou verouderd geraak het.

1

9/

...

0 • • •

1. The Levinskaya System of Pianoforte technique and tone-colour, 1930, P• 72.

11Fundamental Principles s~ientifically revised according to

the Levinskaya System" .1)

Vooraf moet genoem word dat die skryfster die volgende defi:rtlie van

wetenskap gee

11Science is organised knowledge". 2

)

Oor die kennis en die objektiewe betrouuaarheid daarvan word verder

geen inligting verstrek nie. Ooreenstemmend daarmee bereik sy in die

volgende hoofstukke nie meer duidelikheid as wat uit haar definisie van wetenskap verwag kan word nie.

Die tweede deel is in teenstelling met die eerste deel in hoofstuk -ke gerangskik met die volgende opskrifte :

11Dangers of wrong associations and hazy terminology.

Chapter I . A Few home truths about relaxation and rotation.

Chapter II. The middle course between stiffness and relaxation. Chapter III. What is mental and muscular control?

Chapter IV. 1fuat is meant by finger independance?

Chapter V. Controlled muscular action.

Chapter VI. Do not make a bogey of keybedding. Chapter VII. Touch and tqne-colour.

Conclusion of part II11_.3J

Soos die opskrifte al laat vermoed1 is 'n groat deel van die teks nog steeds 'n voortsetting van )Hstorical and Controversial"• 'n Se

-kere mate van objektiwi t ei t word b:r die beskrywing van a.natomiese gege -wens bereik, alhoewel 'n onmiddellike vertolking van die feite ten gunste

20/ •••••••

1. The Levinskaya System of Pianoforte technique and tone-colour1

1

930

1

p

.77.

2. a.w. p. 212.

van subjektiewe stellings 1_{n beperking meebring.}

Die volgende is 'n voorbeeld hiervan g

11We have seen that the power that operates the Bone-Levers is the energy within the muscles. This energ<J is under the control of the Nervous System, and can be correctly directed by the Power of the Will. The intimate sensations of muscular control are of the utmost importance to the pla~rer and w~1ilst the MO·J10R NERVES command the movements it is through the SENSORY NERVES that he becomes conscious of his sensations. Through these g

I. The degree of muscular contraction, II. The amou..Y:tt of weight,

III. The distance of stretch and positions over the keys, he achieves complete control of the key-board11_•1₎

Anatomiese verduidelikings neem egter net ongeveer 10 bladsye in beslag (103-114). 1pngeveer 10" omdat deur die subjektiewe kommentaar nog heelwat plek ve:"'lore gaan. Daar volg wel verdere sketse maar hulle staan in direkte verband met speJ.bewegiugs en gee geen verdere inligting oar die organiese sisteem nie. Die bespreking van anatomiese gegewens in die derde hoofstuk soos bo genoem, bly daarmee die enigste gebied waar 'n terrein vu.n objektiewe kennis betree word. Die oorbl;ywenG.e

hoofstukke kom daarop neer dat dit vir 1_{n klavierspeler nodig is om volle} beheer oar die spanning en ontspanning van aJ.le betrokke spiere te

ver-kry sodat laasgenoemdes die nut van hulle hele werksvermoe kan gee sander om deur krampe onnodige verslapping in die weg van 1_{n volkome weergawe} van 'n musikale teks te staan. Die volle hehcer oor die beweging van die spiere word stelselmatig deur oefeninge bevorder. DaarbJ word die

21/ •••••••

1. The Levinskaya System of Pianoforte technique and tone-colour,1930, p.108.

senuwees gel eidelik geleor om op al hoe ligter prikkels t e reageer. Die gehoor speel hierby 1_{n belangrike rol.}

11Whatever change is produced in the muscular state of the arm must inevitably react with mathe~atical exact itude on the

quality of touch on the piano11 •11

Volgens die skryfster is dit dus nie tnereikend om spierbewegings en die ontstaan van gevoelens wat daarmee gopaard gaan, op sigself ~e bestudeer, nie. 'n Derde deel word daarom bygevoeg.

In die eerste hoofstuk van die derde deel word 'n uiteensetting

van die betekenis van klank.'lcleur vir die klavie:rspel gegee g

11 • • • I have given in the first chapter of the third part a

concise exposition of what I regard as the kernel of my ₂)

teaching, nc;.maly, 'The Science of Tone-Colour Technique".

Volgens die 0uteur is die laaste hoofstu.kke oeer van algemene aard sodat

in verband met bierdie ondersoek nie verder daa.rop ingegaan word nie.

Die mocilikheid wat deur die uiters wye opvatting van die woord

11Scionce" soos deur die outeur gedefinieer, ontstaan, tree by die ge

-noemde hoofstuk ₁₁The Science of Tone-Colour Technique113) sterk na vore.

Die ₁₁concise exposition114

) waarop die leser na aanleiding van 1n aankon -diging in die inleiding van die boek wag, lees soos volg :

22/ ••••• ••

1. The Levinskaya System of Pianoforte technique and tone-colour,

1

9

3

0

,

P•

9

.

2. a.w. p.x.

3

.

a.w.

_P

_•

212.

4

.

a.w.

p

.

x

.

11There are three constituent factors which result in tonal

va-riety, all of which have been accounted for in my Science of

Tone-Colour Technique. I.

IL III.

Power (a) Weight (Mass)

(b ) Muscular Energy.

Speed of Key descent.

Duration" •1 J

Meer inligting word nie verstrek nie alhoewel die hoofntuk uit

14

bladsye -oestaan. Die res is van beskrywende en selfs anekdotiese aard.

Die deduktiewe metode wat deur die skryfster herhaaldelik gebruik

word~ word deur die volgende geillustreer.

of

11The reader will remember trat my views ~n)teaching have been

bnil t entirely on inside know~. edge •••• 11

11 • • • to sum up our deductions on

Maar ook die manier om haar saak te stel dui in die rigting. Die

hoofstuk )·That is Mental and Muscular Control?" begin bv. met 'n

defi-nisie. 'n Ander aanhaling lees ~

11 • • • I have the natural tendency of organising whatever know

-ledge I happen to possess on scientific lines, and, having found

during my musical studies an extraordinary absence of general

scientific basis I decided to put my deductions, gained after

4

)

much uphill W()rk, to the severe test of personal experiment".

Uiteindelik begin die hoofstuk ₁₁Comparative Survey of old and new Methods"

23/ ••• ••••

1. The Levinskaya System of Pianoforte technique and tone-colour,1930,

P• 219.

2. a.w. p. 51.

3.

a.w. P• 71.

met die woorde

111 should like my readers to understand from the beginning that

all my research work was undertaken a f t e r my deductions

were completely established in my o~)mind and after they were

fully confirmed in my mm teaching".

Die vraag bly staan of die skryf ster daarin kon slaag om 'n

om-vattende en wetonskapliko sisteem te lewer. In terme van 'n streng

opvatting van wetenskap het sy beslis teleurgostel. Alhoewel sy in die

historiese deel 'n waardevolle samestelling van materiaal voorle2)₉

slaag sy nie daarin om 'n objektiewe uiteensetting van klaviertegniese

probleme te gee nie. Nog minder kan daar sprake wees van enige vorm

van sistematisasie.

24/

•••

.•.•

1. The Levinskaya System of Pianoforte techni~ue and tone-oolour,1930,

p.

25.

THOMAS FIELDEN THE SCIENCE OF PIANOFORTE TECHNIQUE. 'n .A_~der publikasie met aanspraak op teoretiGse benadering het

drie jaar voor die Levinskaya System verskyn en wel onder die titel

The Science of Pianoforte Technique. Die outeur, Thomas Fieldon, was professor in musiek by die Royal College of Music. Die doelstelling van die boek is :

11 • • • to prove that technique can be a purely natural, not an artificial matter, and that it can be achieved, not by mechani

-cal grinding at finger and armstudies, but by the r~plication

of physical and mechanical laws to those studies". )

Nogtans wil die outeur dit vooraf duidelik stel dat die boek nie ver

-onderstel is om 'n nuwe metode te propageer nie, maar dat dit as suiwer

wetensk~plike verhandeling beskou moet word soos reeds uit die heel

eerste sin blyk

11This book has been designed as a scientific treatise 11

•2)

Die inhoud is 'n poging om die konnis wat onderwysers opgedoon en later

gepubliseer hot, asook dit wat van die meesters soos Chopin en Brahms

oorgelewer is, saam te vat. By die versamoling word ook, volgens die

voorwoord, die voordragstylo van lewende pianiste in aanmerking geneem.

Die auteur gee te kenne dat hy direk en indirek in 'n leerlingve

r-.

houding tot sowel Matthay as Breithaupt gestaan het. Die twee manne hot volgens die ekrywer die deure vir die toepassing van fisiese en

meganiese wette in die klaviertegniek oopgemaak en alhoewel daar 'n mate

25/.

~

•

...•

d

1'

:ID:i.e;I.'!i'en\ Th. The Science of Pianoforte Technique,

1927,

p1vii a

weg van vooruitgang in die klavie~onderwys, wat hulle vir die eerste keer aangetoon het, voort te gaa.n. Vir verdere studie van die anatomiese

gegewens wat in die derdo hoofstuk by wyse van 'n voorlopige bekend

-stelling behandel is, word na deskundige boeke verwys.

Die opskrifte van die 16 hoofstuY"J.:e waarin die Science of Pianoforte Technique ingedeel word, is soos volg :

"I•

II.

III.

IV.

v.

VI.

VII.

VIII.

IX.

x.

XI•

XII.

XIII.

XIV.

xv.

XVI. Methods of Technique.

The Physiological Conditions in the Development of Technique.

The Muscles used in Pianoforte Playing. Technical Training by Gymnastics.

The Act of Touch.

The Undulatory Wrist Movement.

The Relaxation Fallacies. The Psycholcg;r of Resilience. Contraction and Fixation.

The Rotation Theory. The Fingers.

The Higher Development of Technique. Vibrato. General Summary.

Suggestion for Teaching.

A Scheme of Work for Daily Practise.

Scales. l)

The Philosophy of Technique".

Die inhoud van die hoofstukke kan soos volg opgesom word.

I. Terwyl in die tyd van Bach en Handel instrumente met 'n bai~

ligte aksie in gebri~ik was, kon eerste tradisies vir die klavieronderwys

ontstaan wat van di~ speler 'n kalm houding vanaf die skouer tot by die vingers verwag het. Laasgenoemde was alleen vir die hale werk verant-woordelik. Met die ontwikkeling van 'n ander tipe instrument en 'n

26

.

/ •••••••

ander musiekstyl het egter probleme ontstaan wat of geignoreer is of

on-bewus opgelos is. Pogings tot 'n stelselmatige oplossing is eers teen

die einde van die 19de eeu eepubliseer in verband waarmee name soos

])eppe, Leschetizky, Tmmsend, Steinhausen, Breithaupt en Matthay genoern

moet word. Laasgenoemdo twee het die verste gevorder alhoewel 'n be

-perkpig by hulle voelbaar word wat aan 'n tekort aan beklemtoning van

fisiologiese en meganiese kennis en die toepassing van sodanige kennis

toegeskryf word. Gevolglik het deur foute van die oucr sisteme te ve

r-my, nuwes ontstaan. Nogtans mag die vordering 1-rat die twee manne se

aanvoorwerk teweeggebring het nie verkleineer word nie, veral omdat hulle uitstekende voordraers opgelei het. Omdat egter die geniale voordraer

oak oor buitengewone fisiese moontl ikhPde beskik, kan deur hulle noukeu

-rig dop t e hou, nuwe insigte vir 'n metode verkry word. ])ie doeltref

-fendheid va11 'n metode moet egter met die gemiddelde leerlinge bewys word. Die bestudering van die groat iroordraers se tegnieke het op sy beurt

in-tussen gevorder tot waar algemeen aanvaar word dat hulle van natuurlike

bewegings gebruik maak.

])ie aangewese gevolgtreldcinG is dus om 'n fisiologiese en meganiese

studie van sodanige bewegings te maak.

II. ])ie fisiologiese studie word onderverdeel in

(a) die aandeel van bewustelike breinkrag

(b) die aandeel van die senustelsel

(c) die aandeel van die spiere.

hou, kontrole oor sy bewegings uitoefen. Ten eerste moet die speler

deeglik kennis dra van die stuk wat hy voornemens is om te speel en van

die spiere wat hy daarvoor sal moet gebruik en waar sodanige spiere gelee

is. Daarna moet 1_{n stadige spoed gehandhaaf word onderwyl die spiere}

wat volgens beplanninp; aangewys is, bewustelik gebruik word. Uiteinde

-lik word die spoed versnel sodat die bewust elike beweging na 'n onbewus

-tel ike oorgaan.

In di3 verband word daarop gewys dat blote ontspannine soos deur

die voorstander van die gevrigspel beplei t word, nie 1_{n pToduktiewe be}

-leid vir die speeltegniek kan nees nie aangesien alle spiere te alle

tye kragtige werkverrigting moet lewer.

Onder (b) 1rnrd daarop gewys dat die senustels91 vir die geleiding van

'n impuls van die brein na die spiere verantwoordelik is en dat die spoed van geleiding deur oefening bevorder kan word. Die betekenisvolste

funksie van die senustelsel word daarin gesien om 'n impuls aan 'n be

-paalde spier oor te dra sonder om onwillekeurig antler spiere by die

reaksie te betrek. 'n Sodanige veilige beheer word as die eerste doel

-wit van oefeninge bestempel , wat deur voorbeelcle uit ander terreine soos

sport en elokusie, gestaaf word.

Onder (c) word die aandeel van spiere, afgesien daarvan dat hullG in 'n gesonde toestand gehou li10et Word, cesien in die verrnoe Oli1 stiptelik Op

1_{n impuls te reageer. In die verband word daarop gewys dat die beskik}

-2

8/

•.•..

.

.

afhanklik is nie, maar wel van hulle vermoe om stiptelik te reageer veral as 'n gekombineerde beweging van 'n groep spiere ter sprake kom.

Sodanige reaksies moet blitsvinnig wees in verband waarmee gese word

11This speed is the real motive force which produces po1rer, and it is the power of exercising this speed which is present in the physical and especially in the nervous

₁

~rganism of those who are said to have 'fingers of steel' "•

III. Na 'n deeglike beskrywing van die werking van spiere en die anatomie van die arm en die hand, word tot die bespreking van die

mega-niese ak:sies oorgegaan. Laasgenoemde onderwerp word egter nie deeglik behandel nie. Daar word net algemee:n vasgestel op watter wyse 'n ge -wrig deur spierspanning sodanig gefikseer kan word dat dit in terme van

hefboomwette as steunpunt kan dien. Daarna word die mening bespreek waarvolgens 'n spier, afgesien van sy primere funksie, ook hulp verleen aan ander bewegings. In hierdie verband ontstaan vir die leser 'n pro

-bleem want die outeur maak geen skeiding tussen fisiologiese gegewens

soos aan deskundiges ontleen en blote monings wat hyself huldig nie.

Die volgende aanhaling dien as voorbeeld

11Again, the flexor muscle of the thumb (the flexor longus pollicis,

which extends along the radial side of the forearm) will, if the

thumb is fixed, assist in flexing the wrist : the same may be said of the opponens minimi digit, the muscle which assists in

flexing the little finger. This is a very important point in-deed, where the ple,ying of wrist-staccato octaves is concerned.

29/

•.•.•.•

to assist in moving the wrist ~ but if the thlLmb and little

finger be moved about independently of the wrist action, then these muscles are performing complicated and non-co-ordinated operations,

with consequent irritation and fatigue ••• This point clears up

two fallacies (1) that the hand must never)be fixed, and (2)

that there is no such thing as wrist action11

.1

Om die rede is dit moeilik om te bepaal of die 11double anchorage

11

waarvan die auteur verder praat, sy eie mening is, of 'n feit ontleen

aan die fisiologie. Die doelstelling kan ult die teks so afgelei word

dat sekere situasies kan intree waarby 1_{:n lid van die armskelet aan al}

-twee kante op 1_{n steui1punt in terme van hefboomwette rus. Die vermoede}

is egter dat die 11double anchorage" die outeur se skepping is. Laas

-genoemde noem ter afsluiting van die hoofstuk nog die belangrikheid van

die verskuiwing van die steunpunt tydens sekere bewegings en herhaal dat

met gewig 2.lleen nie gespeel kan word nie; bykomend rnoet daar al tyd

spierkrag voorsien word.

IV. Die vierde hoofstuk is 'n versameling van praktiese oefeninge

wat ontwerp is om behoer oor die verskillende gewrigte te verkry. Die

oefeninge is veronderstel om onafhanklik van die instrwnent gedoen t e

word en dit word ten slotte beklemtoon dat daarmee wel 'n beheer oar die

spelmeganisme verk:ry word rnaar dat daarmee :in terme van klavierteg:nieke

eers aan 'n voorvereiste voldoen is.

30/ .•••.•.

V. Aan die begin van hierdie, vir die outeur die sentrale hoof-stuk, v:ra hy :

11What, then, is the solution of the problem of the act of touch?"l)

en antwoord :

11Perfect timing of muscular movement

11

•2)

Die spierbeweging geskied deur die toepassing van hefboomwette op die spelmeganisme van die arm. Laasgenoernde word deur rr.iddel van verski

l-lende voorbeelde verduidelik waarby dit opvallend is dat net die eensy

-dige hefboom in aanmerking geneem word. Die ietwat dubbelsinnige begrip

11double anchorage" word weer eens bygebring. Dit blyk uit die teks dat

die term t .o.v. 'n sekere effek gebruik word wat in die taal van die fisika miskien as 'n stootgolf beskryf kan word. Laasgenoemde tree op wanneer die v:ry end van 1_{n eensydige hefboom in 'n vinnige swaaibeweging} deur 'n relatief vaste voorwerp gestop of gereo word en deurloop die

hele hefboom van die plek van kontak tot die steunpunt. Die outeur

blyk van mening te wees dat deur middel van sodanige gebeure, die kontak wat die vinger met die klawer maak, in die kneulcel- of handgew:rig voe

l-baar word. Die beskrywing van die outeur mag egter ook op ander mani8re geinterpreteer word. As gevolg van die lengte van die betrokke para

-grawe is 'n vollodige weergawe hier egter nie moontlik nie. 'n Aanha

-1.

2.

Fielden, Th.

Fielden, Th.

31/

••.•..•

The Science of Pianoforte Technique, 1927, p.

46

.

ling soos die een wat volg illustreer die onvermoe van die outeur _om sy gegewens duidelik en ondubb€lsinnig weer te gee ~

11 • • • It may be said, then, that the pressure is exerted through -out the length of the limb which is in action, the limb, as it

were, starting from ~ single anchorage, and ending on an ancho

-rage at both ends", l J

Op die oomblik van kontak tussen die vinger en die klawer moet daar,

volgens die auteur, 'n spierspanning (contraction) aanwesig wees. 'n

Verduidel iking word soos volg gegee :

11

A

simple way of 'sensinr;' this contraction is to place the hand lightly on a table or any flat surface : then, if pressure be exerted, the feeling of contraction will immediately be en

-countered 11_{• 2)}

Op 'n sekere stadium in die afwaartse beweging van die klawer tree

sodanige spanning op.

1.

2.

3

.

4

.

11This precise point where the muscular resistance is 'sensed' is

the point at which any keyboard stroke ••• must be aimed •••

It must be realised that this point is not the bed of the key

-board, but)a point just before the bed of the keyboard is reached". 3

Daarna kan die gebeure by die aanslag soos volg ingedeel word II( I)

11(II)

(III)

The approach towards the point of contact11_•

(Die bogenoemde 11point where the muscular resistence is

sensed")

The point of contact itself .

4

)

The departure from that point".

3

2/

... .

Fielden, Th. The Science of Pianoforte Technique, 1927, p.

49

.

Fielden, Th. a. lv. p.

4

9

.

Fielden, Th. a.w. p. 50.

•

Onder (I) volg 'n uiteensetting van die aandeel van die gewig van die arm en die spierkrag by die _{11 appr')}ach towards the point of contact".

Daarop volg 'n bespreking oor in hoeverre 'n balans tussen die twee ge

-oemde faktore deur middel van die gebruik van verskillende gewrigte

bereik kan word.

(II) Di t wil voorkom of die outeu:r sel.f daa.rvan bewus is dat sy ve

rdui-delikings omtre:nt die punt van kontak helderheid kortkom want daar word weer eens 'n reeks beskrywings gegee. Die moeilikheid blyk daarin te

le da.t die auteur ac:.n die een kant die gewig in die spel wil bring

11It must be clearly grasped that at the point of contact the

mu.soles act as supports of the weight of the arm ••• 111

_J,

en dat die genJemde ptmt aan die ander kant iewers tussen die hoogste

en

laagste posisie van die oppervlakte van die klawer is, soos uit 'n vorige aanhaling afgelei ka.n word (vgl. p. 31, aanh. 3). Om hierdie rede is

die spiere aktief betrokke of soos die auteur dit stel

11 • • • in addition of being₂Jpear-heads9 as it were9 of any im -parted muscular energy".

(die twee aanhalings vorm een sin. )

Uit 1_{n verduideliking van wat gebeur tydens}

11The act 0f walking 11 3₎

volg 'n verdere beskrywing

33/ •••••••

1. Fielden, Th. The Science of Pianoforte Technique, 1927, p.

5

9

.

2. Ibid.

11The sustaining ivuscles act as a spring on which t o propel tho

body forward 11_•1 )

Ons lees daarna ~

11In applying the point mentioned above, that of

supporting fingers, as on the feet in walking, the questtons of finger-action and flexibility selves11

•2J

swinging on the

to the problem, will resolve them

-Daar volg drie aanduidings vir oefeninge waarvolgens 1_{n gevoel vir die}

11double anchorage" verkry kan word. Uit twee van die genoemde aandui

-dings kan mens aflei dat die spiere ontspan nadat dit die skok by die kontak van vinger en klawer op 'n elastiese mani0r opgeneem het . Onder

(III) ·word nie veTder op ₁₁Depai~ture of the point of contact 11 _ingegaan

nie.

Aan die einde van die hoofstuk word, in plaas van 'n samevatting soos deur die auteur in vooruitsig gestel, (Briefly stated) opnuut 'n beskryw::mde en gedeel telik pol emieso ui teonsetting van die drie stadia by die aanslag golowor . Die keer word ook die kwessie van klankkleur aangeraak. By wyso van 'n voetnota word verduidelik dat 'n swak klank

-kleur deur vibrasies binno die hamer veroorsaak word as gevolg van 'n swak aanslag. 'n Verdore veruysing na die klank kom in dieselfde ver

-band voor in die teks, en lees

,

.J.. • 2.

3

.

11Varietios of

3tono depend on variations of speed in tlle descent

of the key". J

VI - XII Die volgende hoofstu..l<ke is deurgaans van so 1_{n aard dat}

3

4/

.•••..•

Fielden, Th. The Science of Pianoforte Technique, 1927, p. 61.

Ibid.

word geen nuwe beginsels na vore gebring wat nie alreeds in die vorige

hoofstukke verskyn het nic. Dit is ook die geval ten opsigtc van die

styl veral met verwysing na die vermenging van objektiewe en subjektiewe

stellings. Die verskillende onderwerpe word in die opskrifte genoeg

-saarn aangedui. Soos voorheen genoem val die l~aste hoofstukke,

XIII-XVI buite die bestek van hierdie ondersoek. Die vraag,tot watter mat e

die boek voldoen het aan die verwagtings wat die leser na aanleiding van

die v:-iorwoord gekoester het, rnoet dus so beantwoord word dat die skrywer

wel 1_{n sisternatiese oenadering van die probleme probeer bereik het (p.27),}

maar dat hy ten opsigte van die problerne om die toepassing van ₁₁physical

and mechanical laws 111 ) (p. 24) by die klaviertegniek te be1cys, tele ur-gestel het. Veral die hoofstukke II, III en V bewys die onvermoe van

die skrywer om die betrokke problerne volgens wetenskaplike metodes te

benader.

35/

•...•.•

DIE PUELIKASIES V Alif ORTVIANN.

Soos uit die bespreking van die vorige twee boeke duidelik word,

is die algemene aanvaarbaarheid van die botrokke sisteme bemoeilik deu.r

die uiters wye opvatting van die begrip • II 11science •

Djt tree al hoe meer na vore as in aanmerking geneem word dat 1_n

geruime tyd voor die verskyning van die twee geskrifte, 1_{n Amerikaanse}

outeur, Otto Ortmann, ten minste gedeeltelik die bodem van die eksakte

wetenskap betree het . Die titel van sy werk, The Physical Easis of

Piano Touch and Tone1) weerspiei31 al die nuwe beEef dat 1_{n groat getal}

klaviertegniese problemo op die gebied van die fisika val.

In vergelyking met die bespreekte boeke is die aanbieding van die

stof in Ortmann se publikasio duidelik georden en word soos volg opge

-som J

Deel I

Deel II

Deel I.

Ondersoek ten opsigte van die meganiek van die

instrument.

Ondersoek ten opsigte van die akoostiek van die

instrument.

Ten opsigto van die instrument se meganiek konsentreer die auteur

die ondersoek op dio neerdrukking van die klawer en die beweging van die

hamer. Die bevinding is in beide gevalle dieselfde, naamlik dat ten

opsigte van klawer- en hamerbeweging, not twee soorte aanslag bestaan.

36/ •••••.•

1, Ortmann, O, The Physical basis of Piano touch and tone (E.P.

Dit is

(a) 11percussive"

(b) ₁₁non-percussive".

As dit in terme van eksakte herhaalbaarheid beoordeel word, mo~t egter

daarop gewys word dat die metodes en uitvoering van sy eksperimente nie

bevredigend is nie. Die beweging van die klawE.-r word bv. suos volg

getoets :

11It is possible to record the variations in key-speed in several

ways. One, that is clear, and that at the same time permits

detailed reading of the records without additional measurements,

is to fix a piece of smoked glass to the side of the key and

record upon this the +,racing of a tuning-fork whose frequency

is known) As the key is dE:.pressed, this will yield the sine cu:..'Ve11 _•1

Daar volg geen verdere beskrywings nie en daar word ook geen melding gemaak van die manier waarop ₁₁perc.ussive" of 11non-percussive touch" ver-kry word nie. Verder is daar sprake van ₁₁rigidity" en ₁₁relaxation"

wat ook nie in fisiese terme beskryf is nie, soos uit punt

8

van n

same-vattende oorsig oor die bevindings in verband met die speed van die

hamer, afgelei kan word.

11(8) Rigidity and curved finger touches tend in general to pro-duce greater hammer-speed than relaxation and flat finger

touches ••• 11₂₎

Deel II.

1. 2.

Die waarde van die ondersoek ten opsigte van die akoesti~se faktore

Ortmann, O.

Ortmann, O.

37/

•....

.

.

The Physical Basis cf Piano Touch and Tone,

1

92

5,

p.16.

moet in fisiese terme as uiters beperk beskou word. Die oorsaak daar-voor moet ten dele daarin gesoek word dat die outeur nie voldoende in-strumente vir meetdoeleindes tot sy beskikking gehad het nie. Ten dele moet 'Il mens egter die outeur verantwoordelik hou wat met onbepaal -bare faktore soos 11rigidity" and 11relaxation" te werk gaan.

Die slotsom waartoe die skrywer in beide dele kom is, dat afgesien van geruisbyvoegsels deur middel van 'Il ₁₁percclssive touch", wat om es-tetiese redE!:;afgekeur word, die enigste veranderlike faktor by die klankproduksie die spoed is waarmee die klawer neergedruk word sodat klankkleur en klanksterkte in 'n vaste verhouding staan waarop die speler geen invloed het nie.

Ten opsigte van die metode gaan die outeur deduktief te werk deur aan die begin van elke hoofstuk, met inagneming van die aanwesige fak-tore, 'n hipotese op te stel wat daarna eksperimenteel bewys word.

Alhoewel die geskrif sy doel, naamlik die daarstelling van 'n be-troubare bron oor die fisiese aspekte van die klaviertegniek, net met die genoernde beperking bereik, is dit sy verdienste dat die hele vraag-stuk vir die eerste keer bo die peil van blote mening en vermoede uit-gelig is.

Ten slotte moet daarop gewys word dat die outeur daarvan bewus is dat die fisiese aspekte net 'Il deel van die probleem is.

SOOS volg :

Hy stel dit