H 0 0 F S T U K 7
NAVORSINGSRBSULTATE
7.1 INLEIDING: DIE DOEL VAN DIE ONDERSOEK
S005
in paragraaf
1.1gestel, is die prim@re doel van die onder- soek 'n bepaling van die invloed van die aantal jare skooler
avaring op die denkontwikkeling van die kind. Die empiriese ondersoek is daarom veral hierop toegespits. Om die invloed van die aantal jare skoolervaring op denkontwikkeling in perspektief te bring, word die invloed van aanleg (Z-punt), sosio-ekonomiese status, geslag en ouderdom op denkontwikkeling bepaal. Hierdie faktore is aanvanklik saam met die soort skool wat die kind bygewoon het (dorpskool teenoor plaasskool) as kontrole-veranderlikes gebruik, waarna hul afsonderlike in
avloed op denkontwikkeling bepaal is. Die doel daarmce was om 'n beter insig te verkry in die betreklike invloed wat jare skoolervaring op denkontwikkeling het.
Bit het ook uit die literatuurstudie duidelik geword dat sekere huislike faktore kognitiewe ontwikkeling beInvloed. Veral faktore soos gesinsgrootte. die aantal kinders in die gesin en die geboorteposisie van die kind betnvloed kognitiewe .ontwikkeling (vgl. par. 4.4). Die invloed van hierdie gesins
afaktore op denkontwikkeling is daarom ook bepaal. Die doel daarmee was om die invloed van hierdie faktore teenoor die invloed van jare skoolervaring op denkontwikkeling te stel om sodoende te bepaal welke faktor die grootste invloed uit
aoefen op denkontwikkeling. In hierdie analises is Z-punt
(slegs by groep 1), ouderdom, geslag, jare skoolervaring en soort skool as kontrole-veranderlikes ingesluit om die "suiwer"
invloed van die gesinsfaktore te bepaal.
H 0 0 F S T U K 7
NAVORSINGSRBSULTATE
7.1 INLEIDING: DIE DOEL VAN DIE ONDERSOEK
S005
in paragraaf
1.1gestel, is die prim@re doel van die onder- soek 'n bepaling van die invloed van die aantal jare skooler
avaring op die denkontwikkeling van die kind. Die empiriese ondersoek is daarom veral hierop toegespits. Om die invloed van die aantal jare skoolervaring op denkontwikkeling in perspektief te bring, word die invloed van aanleg (Z-punt), sosio-ekonomiese status, geslag en ouderdom op denkontwikkeling bepaal. Hierdie faktore is aanvanklik saam met die soort skool wat die kind bygewoon het (dorpskool teenoor plaasskool) as kontrole-veranderlikes gebruik, waarna hul afsonderlike in
avloed op denkontwikkeling bepaal is. Die doel daarmce was om 'n beter insig te verkry in die betreklike invloed wat jare skoolervaring op denkontwikkeling het.
Bit het ook uit die literatuurstudie duidelik geword dat sekere huislike faktore kognitiewe ontwikkeling beInvloed. Veral faktore soos gesinsgrootte. die aantal kinders in die gesin en die geboorteposisie van die kind betnvloed kognitiewe .ontwikkeling (vgl. par. 4.4). Die invloed van hierdie gesins
afaktore op denkontwikkeling is daarom ook bepaal. Die doel daarmee was om die invloed van hierdie faktore teenoor die invloed van jare skoolervaring op denkontwikkeling te stel om sodoende te bepaal welke faktor die grootste invloed uit
aoefen op denkontwikkeling. In hierdie analises is Z-punt
(slegs by groep 1), ouderdom, geslag, jare skoolervaring en soort skool as kontrole-veranderlikes ingesluit om die "suiwer"
invloed van die gesinsfaktore te bepaal.
Konservasievermoe neem In besonder belangrike plek in die teorie van Piaget in. Die invloed van die aantal jare skool- ervaring op konservasievermoe is daarom bepaal. Dieselfde analises wat met denkvlak as afhanklike veranderlikeuitgevoer is, is ook met konservasievermoe as afhanklike veranderlike uitgevoer.
Nadat die invloed van die verskillende onafhanklike verander- likes op denkontwikkeling en konservasievermoe bepaal is, word die onafhanklike verande.rlikes wet denkontwikkeling en konservasievermoe die meeste betnvloed, bepaal. Die onaf- hanklike veranderlikes wat die grootste invloed op denkontwik- keling en konservasievermoe het, kan as die beste voorspellers van hierdie twee faktore beskou word.
Dit was nodig om vas te stel of daar nie interaksies is tussen bepaalde onafhanklike veranderlikes in denkontwikkeling nie.
Die interaksies tussen jare skoolervaring en respektiewelik, aanleg (Z-punt),geslag en ouderdom is daarom bepaal.
'n Laaste analise is ook uitgevoer om die invloed van bepaalde faktore
5005sosio-ekonomiese status, geslag, ouderdom, jare skoolervaring en denkvlak (as onafhanklike veranderlike) op aanleg (roupunt) en Z-punt (as' afhanklike veranderlikes) te bepaal.
Die verskillende analises word dubbeld uitgevoer. BIke analise word een keer uitgevoer vir die proefpersone in standerd 1 tot 4
(aangedui as groep 1) waarna dieselfde analise In tweede keer uitgevoer word vir die proefpersone in substanderd A tot standerd 4 (aangedui as groep Z). Dit was nodig om die ana- lises op di6 wyse uit te voer omdat slegs groep 1 die SATB be- antwoord het. Die basiese stel onafhanklike veranderlikes waarvan die invloed op denkontwikkeling en konservasievermoe by groep 1 bepaal word, sal daarom een onafhanklike verander- like (Z-punt) meer bevat as die
ba~iesestel onafhanklike veranderlikes by groep Z (vgl. par. 7.4). Die verskil in die aantal onafhanklike veranderlikes noodsaak dit dat die anali- Konservasievermo! neem In besonder belangrike plek in die teorie van Piaget in. Die invloed van die aantal jare skool- ervaring op konservasievermo! is daarom bepaal. Dieselfde analises wat met denkvlak as afhanklike veranderlikeuitgevoer is, is ook met konservasievermo! as afhanklike veranderlike uitgevoer.
Nadat die invloed van die verskillende onafhanklike verander- likes op denkontwikkeling en konservasievermoe bepaal is, word die onafhanklike verande,rlikes wat denkontwikkeling en konservasievermo! die meeste be!nvloed, bepaal. Die onaf·
hanklike veranderlikes wat die grootste invloed op denkontwik- keling en konservasievermo! het, kan as die beste voorspellers van hierdie twee faktore beskou word.
Dit was nodig om vas te stel of daar nie interaksies is tussen bepaalde onafbanklike veranderlikes in denkontwikkeling nie.
Die interaksies tussen jare skoolervaring en respektiewelik, aanleg (Z-puntJ.geslag en ouderdom is daarom bepaal.
'n Laaste analise is ook uitgevoer om die invloed van bepaalde faktore
5005sosio-ekonomiese status, geslag, ouderdom, jare skoolervaring en denkvlak (as onafhanklike veranderlike) op aanleg (roupunt)
~nZ-punt (as' afhanklike veranderlikes) te bepaal.
Die verskillende analises word dubbeld uitgevoer. BIke analise word een keer uitgevoer vir die proefpersone in standerd 1 tot 4
(aangedui as groep 1) waarna dleselfde analise In tweede keer
uitgevoer word vir die proefpersone in substanderd A tot
standerd 4 (aangedui as groep 2). Dit was nodig om die ana-
lises op di6 wyse uit te voer omdat slegs groep 1 die SATB be-
antwoord het. Die basiese stel onafhanklike veranderlikes
waarvan die invloed op denkontwikkeling en konservaslevermoe
by groep 1 bepaal word, sal daarom een onafhanklike verander-
like (Z-punt) meer bevat as die
ba~iesestel onafbanklike
veranderlikes by groep 2 (vgl. par. 7.4). Die verskil in die
aantal onafhanklike veranderlikes noodsaak dit dat die anal i-
7.2 HlPOTESES EN CHRONOLOGIESE VERLOOP VAN DIE ANALISES Die doelstellings soos geformuleer in paragraaf 7.1 en para=
graaf 1.1 lei tot verskillende hipoteses (vgl. ook par. 4.6).
Om hierdie hipoteses te toets, moes verskeie analises uitgevoer word. Die gang van die analises, met die verskillende hipo=
teses wat met elke analise getoets word, word vervolgens gegee:
Analise 1: die invloed van die onafhanklike veranderlikes op denkvlak
l(a) Daar is 'n verband tussen die verskillend& onafhanklike veranderlikes en denkontwikkeling.
l(b) Daar is 'n verband tussen die aantal jare skoolervaring en denkontwikkeling.
l(e) Daar is 'n verband tussen aanleg en denkontwikkeling.
l(d) Daar is 'n verband tussen sosio-ekonomiese status en denkontwikkeling.
l(e) Daar is 'n verband tussen ouderdom en denkontwikkeling.
1(£) Daar is 'n verband tussen geslag en denkontwikkeling.
Analise 2: die invloed van sekere gesins£aktore op denkont=
wikkeling
2(a) Daar is 'n verband tussen sekere gesinsfaktore en denk- ontwikkeling
2(b) Daar is In verband tussen gesinsgrootte (aantal mense in die huis) en denkontwikkeling.
l(e) Daar is 'n verband tussen die aantal kinders in die gesin en denkontwikkeling.
Zed) Daar is 'n verband tussen geboorteposisie en denkontwikke=
ling.
Analise 3: die invloed van die onafhanklike veranderlikes op konservasievermoe
3(a) Daar is 'n verband tussen al die onafhanklike verander=
likes gesamentlik en
konservasievermo~7.2 HlPOTESES EN CHRONOLOGIESE VERLOOP VAN DIE ANALISES Die doelstellings soos geformuleer in paragraaf 7.1 en para=
graaf 1.1 lei tot verskillende hipoteses (vgl. ook par. 4.6).
Om hierdie hipoteses te toets, moes verskeie analises uitgevoer word. Die gang van die analises, met die verskillende hipo=
teses wat met elke analise getoets word, word vervolgens gegee:
Analise 1: die invloed van die onafhanklike veranderlikes op denkvlak
l(a) Daar is 'n verband tussen die verskillend& onafhanklike veranderlikes en denkontwikkeling.
l(b) Daar is 'n verband tussen die aantal jare skoolervaring en denkontwikkeling.
l(e) Daar is 'n verband tussen aanleg en denkontwikkeling.
l(d) Daar is 'n verband tussen sosio-ekonomiese status en denkontwikkeling.
l(e) Daar is 'n verband tussen ouderdom en denkontwikkeling.
1(£) Daar is 'n verband tussen geslag en denkontwikkeling.
Analise 2: die invloed van sekere gesins£aktore op denkont=
wikkeling
2(a) Daar is 'n verband tussen sekere gesinsfaktore en denk- ontwikkeling
2(b) Daar is In verband tussen gesinsgrootte (aantal mense in die huis) en denkontwikkeling.
l(e) Daar is 'n verband tussen die aantal kinders in die gesin en denkontwikkeling.
Zed) Daar is 'n verband tussen geboorteposisie en denkontwikke=
ling.
Analise 3: die invloed van die onafhanklike veranderlikes op konservasievermoe
3(a) Daar is 'n verband tussen al die onafhanklike verander=
likes gesamentlik en
konservasievermo~3(b) Daar is In verband tussen jare skoolervaring en konser- vasievermo@.
3(e) Daar is In verband tussen aanleg en konservasievermo@.
3(d) Daar is In verband tussen ouderdom en konservasievermo@.
3(e) Daar is In verband tussen sosio-ekonomiese status en konservasievermo@.
3(f) Daar is 'n verband t'ussen geslag en konservasievermol!.
Analise 4: die invloed van sekere gesinsfaktore op konserva- sievermo@
4(a) Daar is In verband tussen sekere gesinsfaktore en konser- vasievermo@.
4(b) Daar is In verband tussen gesinsgrootte en konservasie- vermol!.
4(e) Daar is In verband tussen die aantal kinders in die. gesin en konservasievermo@.
4(d) Daar is 'n verband tussen geboorteposisie en konservasie- vermo@
Analise 5. Met hierdie analise word geen hipotese getoets nie, maar word die beste voorspellers vir onderskeidelik denk- ontwikkeling en konservasievermo@ uitgesoek.
Analise 6: die interaksies tussen bepaalde onafhanklike ver- anderlikes
6 Daar bestaan interaksies tussen bepaalde onafhanklike veranderlikes.
Analise
7:~die invloed van die onafhanklike veranderlikes op aanleg (roupunt)
7(a) Daar is 'n verb and tussen die onafhanklike veranderlikes en aanleg (roupunt).
~
Denkvlak word in hierdie analise
like ingesluit. as onafhanklike verander- 3(b) Daar is 'n verband tussen
jare skoolervaring en konser-
vasievermo!!.
3(c) Daar is 'n verband tussen aanleg en konservasievermo!!.
3(d) Daar is 'n verband tussen ouderdom en konservasievermo!!.
3(e) Daar is 'n verband tussen sosio-ekonomiese status en konservasievermo!!.
3(f) Daar is 'n verband t·ussen geslag en konservasievermo!!.
Analise 4: die invloed van sekere gesinsfaktore op konserva*
sievermo!!
4 (a) Daar is 'n verband tussen sekere gesinsfaktore en konser- vasievermol!.
4 (b) Daar is 'n verband tussen gesinsgrootte en konservasie- vermo!!.
4 (c) Daar is 'n verband tussen die aantal kinders in die. gesin en konservasievermo!!.
4(d) Daar
is'n verband tussen geboorteposisie en konservasie*
vermo!!
Analise 5. Met hierdie analise word geen hipotese getoets nie, maar word die beste voorspellers vir onderskeidelik denk- ontwikkeling en konservasievermo!! uitgesoek.
Analise 6: die interaksies tussen bepaalde onafhanklike ver- anderlikes
6 Daar bestaan interaksies tussen bepaalde onafhanklike veranderlikes.
Analise
7:~die invloed van die onafhanklike veranderlikes op aanleg (roupunt)
7(a) Daar is 'n verb and tussen die onafhanklike veranderlikes en aanleg (roupunt).
Denkvlak word in hierdie analise
like ingesluit. as onafhankllke verander-
7(b) Daar is In verband tussen jare skoolervaring en aanleg (roupunt).
7 (c) Daar is )\n verband tussen denkvlak en aanleg (roupunt).
Analise 8:~ die invloed van die onafhanklike veranderlikes op aanleg (Z-punt)
8(a) Daar is In verband tussen die onafhanklike veranderlikes en aan1eg (Z-punt).
8(b) Daar is In verband tussen jare skoolervaring en aan1eg (Z-punt) •
8 (c)
Daar is 'n verband tussen denkvlak en aanleg (Z-punt) •
Om sekere van die hipoteses toe te 1ig en om tendense tussen verander1ikes aan te toon, sal daar by sekere hipoteses gra- fieke as il1ustrasies gebruik word.
7.3
ORI~NTERINGMET DIE OOG OP ANALISES WAT VOLG
7.3.1 Interkorre1asies tussen die verski1lende veranderlikes Ten einde 'n bee1d te kry van hoe die verskillende onafhanklike en a£hanklike veranderlikes onder1ing korreleer, is die korre=
lasieko~ffisi~nte
tussen a11e veranderlikes bereken. Die
korrelasieko~ffisiente,
die gemiddeldes en standaardafwykings word in tabel 7.1-weergegee. Die
korrelasieko~ffisi~nte,gemiddeldes en standaardafwykings vir groep 1 word in die 1inkerkantste onderste deel en
di~van groep 2 word in die regterkantste boonste deel van die matriks weergegee.
Uit tabel 7.1 kan die volgende a£leidings gemaak word: (Indien In tweede syfer na die dubbelpunt of tussen hakies gegee word, het dit betrekking op groep 2, andersinds het die syfers wat aangegee word, betrekking op groep 1).
I
Denkvlak word in hierdie ana1ise as onafhank1ike verander=
likes ingesluit.
7(b) Daar is In verband tussen jare skoolervaring en aanleg (roupunt).
7 (c) Daar is )\n verband tussen denkvlak en aanleg (roupunt).
Analise 8:~ die invloed van die onafhanklike veranderlikes op aanleg (Z-punt)
8(a) Daar is In verband tussen die onafhanklike veranderlikes en aan1eg (Z-punt).
8(b) Daar is In verband tussen jare skoolervaring en aan1eg (Z-punt) •
8 (c)
Daar is 'n verband tussen denkvlak en aanleg (Z-punt) •
Om sekere van die hipoteses toe te 1ig en om tendense tussen verander1ikes aan te toon, sal daar by sekere hipoteses gra- fieke as il1ustrasies gebruik word.
7.3
ORI~NTERINGMET DIE OOG OP ANALISES WAT VOLG
7.3.1 Interkorre1asies tussen die verski1lende veranderlikes Ten einde 'n bee1d te kry van hoe die verskillende onafhanklike en a£hanklike veranderlikes onder1ing korreleer, is die korre=
lasieko~ffisi~nte
tussen a11e veranderlikes bereken. Die
korrelasieko~ffisiente,
die gemiddeldes en standaardafwykings word in tabel 7.1-weergegee. Die
korrelasieko~ffisi~nte,gemiddeldes en standaardafwykings vir groep 1 word in die 1inkerkantste onderste deel en
di~van groep 2 word in die regterkantste boonste deel van die matriks weergegee.
Uit tabel 7.1 kan die volgende a£leidings gemaak word: (Indien In tweede syfer na die dubbelpunt of tussen hakies gegee word, het dit betrekking op groep 2, andersinds het die syfers wat aangegee word, betrekking op groep 1).
I
Denkvlak word in hierdie ana1ise as onafhank1ike verander=
likes ingesluit.
: . . ; ; 0
. !
, , ,
. . CJt . . . ¥l . . .
.
- . . .
;-.a'" ..,
,., ,
.. ,.====
.. .. .. 'It I ;,
;:. ,
...
... .,.
I )It.
III . . . . ""..
'" If • •, ,
,,1,,~1.",,".·"·.'" ,. , -..
· - ·
J.r. .kootu- vuinl
.
;;. . . .. ... - . . .
... IQ.
... .. ... ,....
1l • .,lflk.,1e-· - ·
. , · -
. . . Y'V . . 1e . . 11IO.(toUtl) I . . . ty&tt. 'IU it"lt.
• N . . . . uv .. i . Yd o ho ... hd4
I t ~
eoa •• rvuh'lU vol._
otz
: . . ; ; 0
. !
, , ,
. . CJt . . . ¥l . . .
.
- . . .
;-.a'" ..,
,., ,
.. ,.====
.. .. .. 'It I ;,
;:. ,
...
... .,.
I )It.
III . . . . ""..
'" If • •, ,
,,1,,~1.",,".·"·.'" ,. , -..
· - ·
J.r. .kootu- vuinl
.
;;. . . .. ... - . . .
... IQ.
... .. ... ,....
1l • .,lflk.,1e-· - ·
. , · -
. . . Y'V . . 1e . . 11IO.(toUtl) I . . . ty&tt. 'IU it"lt.
• N . . . . uv .. i . Yd o ho ... hd4
I t ~
eoa •• rvuh'lU vol._
otz
Dit bIyk dat denkvIak taamIik hoog korreleer met aanleg (roue punt): r" 0,50 en Z-punt: r
z0,30; ouderdom: r = 0,25;
r - 0,43 en jare skoolervaring: r=O,41; r
=0,57. Denkvlak korreleer ook met geslag: r-O,18; r . 0,14 en ekonomiese omstan"
dighede: r = 0,13; r" 0,17, terwyl denkvlak by groep 200k korreleer met sosio-ekonomiese status: r = 0,15, beroep van die ouers: r" 0,10 en die aspirasie van die ouers vir hul kinders:
r·O,19. Opvallend is die negatiewe korrelasies tussen denkvlak en die aantal kinders in die gesin: r =-0,12; r =-0,12 en die negatiewe korrelasie tussen denkvIak en geboorteposisie by groep 2: r = -0,12. Hierdie negatiewe korrelasies is egter in ooreenstemming met navorsing wat bevind het dat groot gee sinne In negatiewe invloed op kognitiewe ontwikkeling het (vgl.
par. 4.4.2). Die korrelasie tussen denkvIak en sosio-ekono=
miese-status (r = 0,09, p>O,05; r " 0,15, p<O,OS is baie laag.
Dit is egter in ooreenstemming met die bevindinge van Heyneman (vgl. par. 4.3.2) dat daar nie In verband tussen sosio-ekonomiese status en denkvlak is by nie-gelndustrialiseerde volke nie.
Die lae korrelasie tussen denkvlak en die beroep van die ouer (r = 0,07, pl'0,05; r = 0,10, P < 0,05) is ook in ooreen"
stemming met navorsingsbevindinge, waarvolgens kindertal In negatiewe invloed het op intellektuele vermoij by gesinne waar die vader 'n beroep met 'n Iae status beoe.fen (vgl. par. 4.4.4).
Die afleiding kan egter gemaak word dat hoe laer die onderwyspeil van die ouer en hoe laer sy beroep op die
beroepshi~rargie l~(v&l. Schmidt; par. 6.5.3.3.2),hoe laer sal sy sosio-ekonomiese status wees, terwyl die ouers van Iae sosio-ekonomiese status waarskynli¥ groot gesinne sal h@. Afgesien daarvan dat na=
vorsingsbevindinge hierdie afleiding steun (vgl. par. 4.3.2), staaf die negatiewe korrelasiekol!ffis iijnte tussen aalltal kin=
ders en onderwyspeil (r = -0,25; r" -0,23) en die ne2atiewe korrelasiekoijffisi@nte tussen aantal kinders en die beroep van die ouers (r = -0,16; r" -0,18) ook hierdie afleiding.
In OntIeding van tabel 7.1 toon dat jare skoolervaring besonder hoog korreleer met aanleg (roupunt), naamlik r = 0,70. Hieruit kan afgeIei word dat die skeel In pesitiewe invleed het ep die entwikkeling van die kind se aanleg. Die SATB is vir bepaalde Dit bIyk dat denkvIak taamIik hoog korreleer met aanleg (roue punt): r" 0,50 en Z-punt: r
z0,30; ouderdom: r = 0,25;
r - 0,43 en jare skoolervaring: r=O,41; r
=0,57. Denkvlak korreleer ook met geslag: r-O,18; r . 0,14 en ekonomiese omstan"
dighede: r = 0,13; r" 0,17, terwyl denkvlak by groep 200k korreleer met sosio-ekonomiese status: r = 0,15, beroep van die ouers: r" 0,10 en die aspirasie van die ouers vir hul kinders:
r·O,19. Opvallend is die negatiewe korrelasies tussen denkvlak en die aantal kinders in die gesin: r =-0,12; r =-0,12 en die negatiewe korrelasie tussen denkvIak en geboorteposisie by groep 2: r = -0,12. Hierdie negatiewe korrelasies is egter in ooreenstemming met navorsing wat bevind het dat groot gee sinne In negatiewe invloed op kognitiewe ontwikkeling het (vgl.
par. 4.4.2). Die korrelasie tussen denkvIak en sosio-ekono=
miese-status (r = 0,09, p>O,05; r " 0,15, p<O,OS is baie laag.
Dit is egter in ooreenstemming met die bevindinge van Heyneman (vgl. par. 4.3.2) dat daar nie In verband tussen sosio-ekonomiese status en denkvlak is by nie-gelndustrialiseerde volke nie.
Die lae korrelasie tussen denkvlak en die beroep van die ouer (r = 0,07, pl'0,05; r = 0,10, P < 0,05) is ook in ooreen"
stemming met navorsingsbevindinge, waarvolgens kindertal In negatiewe invloed het op intellektuele vermoij by gesinne waar die vader 'n beroep met 'n Iae status beoe.fen (vgl. par. 4.4.4).
Die afleiding kan egter gemaak word dat hoe laer die onderwyspeil van die ouer en hoe laer sy beroep op die
beroepshi~rargie l~(v&l. Schmidt; par. 6.5.3.3.2),hoe laer sal sy sosio-ekonomiese status wees, terwyl die ouers van Iae sosio-ekonomiese status waarskynli¥ groot gesinne sal h@. Afgesien daarvan dat na=
vorsingsbevindinge hierdie afleiding steun (vgl. par. 4.3.2), staaf die negatiewe korrelasiekol!ffis iijnte tussen aalltal kin=
ders en onderwyspeil (r = -0,25; r" -0,23) en die ne2atiewe korrelasiekoijffisi@nte tussen aantal kinders en die beroep van die ouers (r = -0,16; r" -0,18) ook hierdie afleiding.
In OntIeding van tabel 7.1 toon dat jare skoolervaring besonder
hoog korreleer met aanleg (roupunt), naamlik r = 0,70. Hieruit
kan afgeIei word dat die skeel In pesitiewe invleed het ep die
entwikkeling van die kind se aanleg. Die SATB is vir bepaalde
standerds opgestel en bepaalde skool leerstof is daarin gebruik.
Daar kan dus verwag word dat die skool aanleg, 5005 in die SATB geoperasionaliseer, sal be!nvloed. Jare skoolervaring korreleer ook hoog met denkvlak: r · 0,41; r · 0,57, konservasiever-
mo~:
r · 0,39; r · 0,52 en die konservasie van volume:
r • 0,33; r · 0,45. Jare skoolervaring korreleer verder ook met al die ander denkverm08ns, die korrelasies is 5005 volg:
met konservasie van lengte: r · 0,14; r · 0,29. met konser- vasie van hoeveelheid: r · 0,19; r · 0,21, met konservasie van gewig: r · 0,17; r · 0,28, met proposisionele denke: r • 0,13;
r • 0,19 en by groep Z ook met
klassifikasievermo~:r · 0,12.
In Ontleding van die korrelasies tussen jare skoolervaring en die verskillende konservasieverm08ns toon dat jare skooler- varing hoer korreleer met die konservasie van volume as met die ander konservasievermoens.
Jare skoolervaring korreleer ook met sosio-ekonomiese status:
r • 0,23 albei groepe, die onderwyspeil van die ouers: r • 0,20;
r • 0,16, die beroep van die ouers: r · 0,17; r
~0,12 en eko·
nomiese omstandighede: r - 0,14; r · 0,19. Die afleiding kan gemaak word dat hoe
ho~rdie sosio-ekonomiese status en onderwyspeil van die ouers en hoe beter die beroep van die ouers en die ekonomiese omstandighede van die gesin, hoe waarskynliker sal dit wees dat die kinders uit sUlke gesinne
langer op skool sal bly as wat andersinds die geval sou wees.
Die korrelasie van jare skoolervaring met die aspirasie van die ouers vir hul kinders by groep 2 (r • 0,25) staaf ook die afleiding dat die kinders van ouers wat In hoe aspirasie vir hulle het waarskynlik langer op skool sal bly as die kinders van ouers wat minder van hul kinders verwag.
5005 verwag is daar In duidelike verband tU5sen die SATB-rou·
punt en die standaardtelling (Z-punt), naamlik r • 0,71.
Dit blyk ook uit tabel 7.1 dat daar In verband is tussen jare skoolervaring en die SATB-roupunt (r • 0,70) terwyl daar geen verband is tussen jare skoolervaring en die standaardtelling nie (r • 0,01). Hieruit kan afgelei word dat die standaard- telling "suiwer" aanleg meet deurdat daar vir die invloed van standerds opgestel en bepaalde skool leerstof is daarin gebruik.
Daar kan dus verwag word dat die skool aanleg,
5005in die SATB geoperasionaliseer, sal beinvloed. Jare skoolervaring korreleer ook hoog met denkvlak: r · 0,41; r · 0,57, konservasiever- mo': r · 0,39; r · 0,52 en die konservasie van volume:
r • 0,33; r · 0,45. Jare skoolervaring korreleer verder ook met al die ander
denkvermo~ns,die korrelasies is soos volg:
met konservasie van lengte: r · 0,14; r · 0,29, met konser- vasie van hoeveelheid: r · 0,19; r · 0,21, met konservasie van gewig: r · 0,17; r · 0,28, met proposisionele denke: r • 0,13;
r • 0,19 en by groep 2 ook met klassifikasievermoa: r · 0,12.
In Ontleding van die korrelasies tussen jare skoolervaring en die verskillende konservasievermo!ns toon dat jare skooler- varing hoUr korreleer met die konservasie van volume as met die ander
konservasievermo~ns.Jare skoolervaring korreleer ook met sosio-ekonomiese status:
r • 0,23 albei groepe, die onderwyspeil van die ouers: r
a0,20;
r • 0,16, die beroep van die ouers: r
a0,17; r • 0,12 en eko·
nomiese omstandighede: r - 0,14; r • 0,19. Die afleiding kan gemaak word dat hoe h08r die sosio-ekonomiese status en onderwyspeil van die ouers en hoe beter die beroep van die ouers en die ekonomiese omstandighede van die gesin, hoe waarskynliker sal dit wees dat die kinders uit sUlke gesinne langer op skool sal bly as wat andersinds die geval sou wees.
Die korrelasie van jare skoolervaring met die aspirasie van die ouers vir hul kinders by groep 2 (r - 0,25) staaf ook die afleiding dat die kinders van ouers wat 'n hoe aspirasie vir hulle het waarskynlik langer op skool sal bly as die kinders van ouers wat minder van hul kinders verwag.
Soos verwag is daar 'n duidelike verband tussen die SATB-rou·
punt en die standaardtelling (Z-punt), naamlik r • 0,71.
Dit blyk ook ult tabel 7.1 dat daar 'n verband is tussen jare
skoolervaring en die SATB-roupunt (r • 0,70) terwyl daar geen
verband is tussen jare skoolervaring en die standaardtelling
nie (r • 0,01). Hleruit kan afgelei word dat die standaard-
telling "suiwer" aanleg meet deurdat daar vir die invloed van
skoolervaring op die ontwikkeling van aanleg gekontroleer is (vgl. ook par. 6.5.1.5). Daar is dus in die doel geslaag om aanleg te bepaal en die invloed van skoolervaring uit te skakel in die omsetting van die SATB-roupullt na In Z-punt.
In Verdere ontleding van tabel 7.1 toon dat die korrelasieko!f- fisiente van bepaalde veranderlikes besonder hoog 1s. Hierdie korrelasieko!ffisi!nte is hoog omdat hierdie veranderlikes die som is van ander veranderlikes wat ook in die matrixs aan- gegee is. Sosio-ekonomiese status korreleer hoog met die onderwyspeil van die ouers (r • 0,80), beroep van die ouer
(r • 0,78) en met ekonomiese faktore (r.· 0,43) omdat sosio- ekonomiese status saamgestel is uit onder meer onderwyspeil en beroep van die ouers en die ekonomiese omstandighede van die gesin. Die
ho~korrelasie van denkvlak met konservasie- vermo& (r • 0,92) en van konservasievetmo! met die konserva- sie van lengte (r • 0, 57), van hoevee1heid (r • 0,68). van gewig (r
=0,63) en van volume (r • 0,53) kan op dieselfde wyse ver- klaar word omdat konservasievermo! (totaal) saamgestel is uit die verskillende konservasievermo!ns. Konservasievermo! dra ook baie by tot die bepaling van denkvlak. D1t verklaar die hoe korrelasie tussen denkvlak en konservasievermo!.
Dit is duidelik dat daar In onderlinge korrelasie is tussen die verskillende veranderlikes, hetsy positief of negatief. Dit
is ook duidelik dat daar In onderlinge korrelasie is tussen die afhanklike veranderlikes en die onafhanklike veranderlikes.
Daar is In sterk verband tussen denkvlak en jare skoolervaring.
-, Denkvlak is ook gekorreleer met sosio-ekonomiese status, geslag, ouderdom en aanleg. Om die "suiwer" invloed van slegs een van hierdie veranderlikes op denkvlak vas te stel, moet van meervoudige regressie-analise gebruik gemaak word.
A Meervoudige regressie-analise bied die moontlikheid om die invloed van In enkele veranderlike afsonderlik en ook die invloed van al die veranderlikes saam op 'n bepaalde afhanklike veranderlike op In sinvolle wyse te ontleed. Dit sal voorts duidelik word hoe meervoudige regressie gebruik is om elkeen van die hipoteses te toets.
skoolervaring op die ontwikkeling van aanleg gekontroleer is (vgl. ook par. 6.5.1.5). Daar is dus in die doel geslaag om aanleg te bepaal en die invloed van skoolervaring uit te skakel in die omsetting van die SATB-roupullt na In Z-punt.
In Verdere ontleding van tabel 7.1 toon dat die korrelasieko!f- fisiente van bepaalde veranderlikes besonder hoog 1s. Hierdie korrelasieko!ffisi!nte is hoog omdat hierdie veranderlikes die som is van ander veranderlikes wat ook in die matrixs aan- gegee is. Sosio-ekonomiese status korreleer hoog met die onderwyspeil van die ouers (r • 0,80), beroep van die ouer
(r • 0,78) en met ekonomiese faktore (r.· 0,43) omdat sosio- ekonomiese status saamgestel is uit onder meer onderwyspeil en beroep van die ouers en die ekonomiese omstandighede van die gesin. Die
ho~korrelasie van denkvlak met konservasie- vermo& (r • 0,92) en van konservasievetmo! met die konserva- sie van lengte (r • 0, 57), van hoevee1heid (r • 0,68). van gewig (r
=0,63) en van volume (r • 0,53) kan op dieselfde wyse ver- klaar word omdat konservasievermo! (totaal) saamgestel is uit die verskillende konservasievermo!ns. Konservasievermo! dra ook baie by tot die bepaling van denkvlak. D1t verklaar die hoe korrelasie tussen denkvlak en konservasievermo!.
Dit is duidelik dat daar In onderlinge korrelasie is tussen die verskillende veranderlikes, hetsy positief of negatief. Dit
is ook duidelik dat daar In onderlinge korrelasie is tussen die afhanklike veranderlikes en die onafhanklike veranderlikes.
Daar is In sterk verband tussen denkvlak en jare skoolervaring.
-, Denkvlak is ook gekorreleer met sosio-ekonomiese status, geslag, ouderdom en aanleg. Om die "suiwer" invloed van slegs een van hierdie veranderlikes op denkvlak vas te stel, moet van meervoudige regressie-analise gebruik gemaak word.
A Meervoudige regressie-analise bied die moontlikheid om die
invloed van In enkele veranderlike afsonderlik en ook die
invloed van al die veranderlikes saam op 'n bepaalde afhanklike
veranderlike op In sinvolle wyse te ontleed. Dit sal voorts
duidelik word hoe meervoudige regressie gebruik is om elkeen
van die hipoteses te toets.
7.3.2 Die invloed van die onafhanklike veranderlikes saam op die verskillende afhanklike veranderlikes (die kom
aponente van denkvlak)
Die invloed van al die onafhanklike veranderlikes op die ver- skillende afhanklikes veranderlikes is bepaal deur die meer- voudige
korrelasiekoeffisi~ntevirelkeen van die afhanklike veranderlikes te bereken (vgl. tabel 7.2).
In elkeen van die regressievergelykings is die invloed van Z-punt (slegs by groep 1 ingesluit), sosio-ekonomiese status, geslag, ouderdom, aantal jare skoolervaring en soort skool·(die onafhanklike veranderlikes) op die verskillende afhanklike veranderlikes met behulp van die rekenaarprogram bepaal (vgl.
tabel 7.2).
TABEL 7.2
DIE VIERKANTE VAN DIE MEERVOUDIGE KORRELASIEKOeFFISI~NTE (R2) VIR DIE VOORSPELLING VAN DIE AFHANKLIKE VERANDERLIKES MET DIE VERSKILLENDE ONAFHANKLIKE VERANDERLIKES
~fhanklike
Groep 1 Groep 2
Standerd 1 tot
4Substanderd A
~erariderlike
tot standerd
4RZ F(6;303) R2 F(5;483) penkvlak 0,2935 21,011': 0,3601 54,4!:
~lassifikasievermoe
0,0384 2,0 0,0360 3,611':11':
Proposisionele denke 0,1023 5, S" 0,0574
5,9~~onservasie
(totaal) 0,2440 16,3l! 0,2994 41,3!:
Konservasie van:
5,6l! 15,7l!
lengte 0,0996 0,1399
hoeveelheid 0,0705 3,8" 0,0591 6,ll!
gewig
I4,Ol! 11 ,Ol!
1
0,0728 0,1023
volume 0,1476 8,7l! 0,2140 Z6,3l!
1
~p<O,Ol l! p<O,Ol
l!l!
p<O,05
-
7.3.2 Die invloed van die onafhanklike veranderlikes saam op die verskillende afhanklike veranderlikes (die kom
gponente van denkvlak)
Die invloed van al die onafhanklike veranderlikes op die ver- skillende afhanklikes veranderlikes is bepaal deur die meer- voudige
korrelasiekoeffisi~ntevirelkeen van die afhanklike veranderlikes te bereken (vgl. tabel 7.2).
In elkeen van die regressievergelykings is die invloed van Z-punt (slegs by groep 1 ingesluit), sosio-ekonomiese status, geSlag. ouderdom, aantal jare skoolervaring en soort skool(die onafhanklike veranderlikes) op die verskillende afhanklike veranderlikes met behulp van die rekenaarprogram bepaal (vgl.
tabel 7.2).
TABEL 7.2
DIE VIERKANTE VAN DIE MEERVOUDIGE KORRELASIEKOeFFISI~NTE (R2) VIR DIE VOORSPELLING VAN DIE AFHANKLIKE VERANDERLIKES MET DIE VERSKILLENDE ONAFHANKLIKE VERANDERLIKES
~fhanklike Groep
1Groep 2
Standerd 1 tot 4 Substandflrd A
~eranderl
ike tot standerd 4
RZ F(6;303) R2 F(5;483) JJenkvlak 0,2935 21,011: 0,3601 54,411:
~lassifikasievermoe
0,0384 Z,O 0,0360 3,611:11:
~roposisionele
denke I 0,1023 5,8" 0,0574
5,9~lKonservasie (totaal) , 0,2440 16,3)( 0,2994 41,31:
~onservasie
van:
I 0,0996 5,61: 15,71:
lengte 0,1399
hoeveelheid ,0,0705 3,8'- 0,0591 6,11:
gewig 0,0728 4,0" 0,1023
11,01:
volume 0,1476 8,7'- 0,2140 26,3"
~
p<O,OI
I:p<O,OI
1:1: p<O,05
Uit die vierkante van die meervoudige korrelasieko§ffisiente (R2) in tabel 7.2 kan afgelei word dat die onderskeie onafhank
alike veranderlikes saam In beduidende invloed op elkeen van die verskillende afhanklike veranderlikes, uitgesonderd klassifi=
kasievermoe by groep 1 het. Dit kan daaraan toegeskryf word dat die klassifikasie-subtoets redelik onbetroubaar is, weens die min items wat dit ingesluit het (vgl. par. 6.5.2.4). Uit die R2 kan verder afgelei word dat denkvlak (R 2.0,2935;
R2.0,3601), konservasievermoe (totaal) (R 2 .0,2440; R 2 =O,2994), die konservasie van lengte (R2.0,0996; R2.0,1399) en die kon- servasie van volume (R
2.0,1476; R2.0,2140) die afhanklike ver- anderlikes is wat die meeste deur die onafhanklike veranderlikes beinvloed word. Dit blyk dat denkvlak en konservasievermoe
(totaal) die twee afhanklike veranderlikes is, wat die beste deur die onafhanklike veranderlikes voorspel word. Daar is verwag dat die R2-waardes v~ denkvlak en konservasievermoe hoog sal wees, omdat die konservasievermoepunt saamgestel is uit die konservasie van lengte. hoeveelheid, gewig en volume. Die denkvlakpunt is saamgestel uit die konservasiepunt en punte in ander items (vgl. tabel 6.5).
Die voorspelling van klassifikasieverrnoe, proposisionele denke, konservasie van lengte, hoeveelheid, gewig en van volume is so swak dat dit nie die moeite sou loon om dit verder te be·
studeer nie.
Aangesien konservasie so In belangrike plek in die model van Piaget inneem (vgl. par',4.2.3) sal slegs denkvlak en konser- vasie (totaal), (verder aangedui as konservasievermoe) in die verdere analises as afhanklike veranderlikes ingesluit word.
As onafhanklike veranderlikes in die eerste analises sal aan- leg (Z-punt), sosio-ekonomiese status, geslag. ouderdom, jare skoolervaring en soort skool in die regressie-analises gebruik word. Daar sal na hierdie groep veranderlikes verwys word as die basiese stel onafhanklike veranderlikes. (Daar moet in gedagte gehou word dat aanleg slegs by groep
I,en nie by groep
2nie, as In onafhanklike veranderlike ingesluit is).
Uit die vierkante van die meervoudige korrelasieko§ffisiente (R2) in tabel 7.2 kan afgelei word dat die onderskeie onafhank
alike veranderlikes saam In beduidende invloed op elkeen van die verskillende afhanklike veranderlikes, uitgesonderd klassifi=
kasievermoe by groep 1 het. Dit kan daaraan toegeskryf word dat die klassifikasie-subtoets redelik onbetroubaar is, weens die min items wat dit ingesluit het (vgl. par. 6.5.2.4). Uit die R2 kan verder afgelei word dat denkvlak (R 2.0,2935;
R2.0,3601), konservasievermoe (totaal) (R 2 .0,2440; R 2 =O,2994), die konservasie van lengte (R2.0,0996; R2.0,1399) en die kon- servasie van volume (R
2.0,1476; R2.0,2140) die afhanklike ver- anderlikes is wat die meeste deur die onafhanklike veranderlikes beinvloed word. Dit blyk dat denkvlak en konservasievermoe
(totaal) die twee afhanklike veranderlikes is, wat die beste deur die onafhanklike veranderlikes voorspel word. Daar is verwag dat die R2-waardes v~ denkvlak en konservasievermoe hoog sal wees, omdat die konservasievermoepunt saamgestel is uit die konservasie van lengte. hoeveelheid, gewig en volume. Die denkvlakpunt is saamgestel uit die konservasiepunt en punte in ander items (vgl. tabel 6.5).
Die voorspelling van klassifikasieverrnoe, proposisionele denke, konservasie van lengte, hoeveelheid, gewig en van volume is so swak dat dit nie die moeite sou loon om dit verder te be·
studeer nie.
Aangesien konservasie so In belangrike plek in die model van Piaget inneem (vgl. par',4.2.3) sal slegs denkvlak en konser- vasie (totaal), (verder aangedui as konservasievermoe) in die verdere analises as afhanklike veranderlikes ingesluit word.
As onafhanklike veranderlikes in die eerste analises sal aan-
leg (Z-punt), sosio-ekonomiese status, geslag. ouderdom, jare
skoolervaring en soort skool in die regressie-analises gebruik
word. Daar sal na hierdie groep veranderlikes verwys word
as die basiese stel onafhanklike veranderlikes. (Daar moet in
gedagte gehou word dat aanleg slegs by groep
I,en nie by groep
2nie, as In onafhanklike veranderlike ingesluit is).
7.4 ANALISE 1. DIE INVLOED VAN DIE ONAFHANKLIKE VERANDERLIKES OP DENlCVLAK
7.4.1 Hipotese l(a). Daar is In verband tussen die onafhanklike veranderlikes en denkontwikkeling
7.4.1.1 Die invloed ven die onderakeie onefhenklike verender-
likes op denkvlekDie invloed van die onafhanklike veranderlikes in die basiese stel op denkvlak is bepaal deur die regressievergelyking met denkvlak as afhanklike veranderlike te bereken (vgl. tabel 7.3).
TABEL 7.3
REGRESSIEVERGELYKING UIT DIE BASIESE STEL ONAFHANKLIKE VERANDER- LIKES MET DENKVLAK AS
KRITERIUM-V~RANDERLIKEGroep 1 IGroep 2
Standerd 1 tot 4 !Substanderd A tot standerd 4
Onafhanklike
Iveranderl ike b, die
ko~ffi·t-waarde b, die koHfi a t-waarde sil!nt van die sil!nt van die
onafhankl ike onafhanklike veranderl ike veranderlike
Z-punt 0,14
5,3~U- -
SES 0,03 1 , ° 0,04
2,0~Geslag 1,57 3,1 U 1,57
4,0~~~Ouderdom 0,17 1,0 0,32
2,8~IJare skoolera
7,OII~ 8,8~t:~
varing 1,90 1,72
Soort skool -0,05 0,7 -0,03 0,6
IU
p<O, 0005
UIp<O,OOO5
~~
p<O,OOS ;:;: p<0,OO5
;: p<O,025
R2a O,2935
R2a O,3601
F(6;303)"21,0; p<O,Ol F{5j483)=54,4; p<O,Ol 7.4 ANALISE 1. DIE INVLOED VAN DIE ONAFHANKLIKE VERANDERLIKES
OP DENKVLAK
7.4.1
Hipotese
l(a~Daar is In verband tussen die onafhanklike veranderlikes en denkontwikkeling
7.4.1.1 Die invloed ven die onderskeie onefhenklike verender- likes op denkvlek
Die invloed van die onafhanklike veranderlikes in die basiese stel op denkvlak is bepaal deur die regressievergelyking met denkvlak as afhanklike veranderlike te bereken (vgl. tabel
7.3).TABEL 7.3
REGRESSIEVERGELYKING UIT DIE BASIESE STEL ONAFHANKLIKE VERANDER- LIKES MET DENKVLAK AS
KRITERIUM-V~RANDERLIKEGroep 1 IGroep 2
Standerd 1 tot 4 ISubstanderd A tot standerd 4
Ona£hanklike
iveranderlike b, die kollffi- t-waarde b, die kollffi- t-waarde sHlnt van die sillnt van die
onafhankl ike onafhanklike veranderl ike veranderlike
Z-punt 0,14
5,3~:U:- -
SES 0,03 1 ,0 0,04
2,0~Geslag 1,57
3,lU1,57
4,0~~~Ouderdom 0,17 1 ,0 0,32 2,8
ltXJare skooler-
7,OXXlt 8,8
lt1t1tvaring 1,90 1,72
Soort skool
-0,050,7 -0,03 0,6
XXlt
p<O,OOOS
ltUp<O,OOO5
;:It
p<O,OOS
;:Itp<O,OOS
;: p<0,02S
R 2 -0,2935 R2 .0,3601
F(6; 303)"21 ,0; p<O,Ol F(S;483)=S4,4j p<O,Ol
Uit die meervoudigekorrelasiekoeffisient (RZ) in tabel 7.3 kan afgelei word dat die onafhanklike veranderlikes wel 'n invloed op denkvlak by groep 1 {F(6;303)-Zl,O; p<O,Ol} en groep 2 {F(5;483)aS4,4; p<O,Ol} het. By groep 1 word 29 persent van die variansie in denkvlak en by groep Z 36 per sent van die variansie in denkvlak deur onafhanklike veranderlikes in die basiese stel verklaar. Die t-waardes van die volgende voor- spellers is beduidend by groep 1: aanleg (Z-punt), geslag.en aantal jare skoolervaring. By groep 2 is die volgende bedui=
dend: sosio-ekonomiese status, geslag, ouderdom en aantal jare skoolervaring.
7.4.1.2 Gevolgtrekking
Die resultate toon dat die onafhanklike veranderlikes gesament=
.lik 'n beduidende invloed het op denkvlak en bevestig die hi- potese dat daar 'n verb and is tussen die onafhanklike verander- likes in die basiese stel en denkvlak.
7.4.1.3 Bespreking van tabel 7.3
'n Ontleding van tabel 7.3 toon dat daar by greep 1 nie 'n be:
duidende verband onderskeidelik tussen sosio-ekonomiese status en ouderdom en denkvlak vasgestel kon word nie, terwyl daar by groep 2 'n beduidende verb and tussen hierdie onafhanklike vera anderlikes en denkvlak vasgestel is. Die rede hiervoor is moontlik die groter aantal proefpersone in groep 2 (n=489) in vergelyking met groep 1 (n-310). Die ouderdomsverspreiding van groep 2 (ses tot sewentien jaar) is ook groter as die van groep 1 (agt tot sewentien jaar).
7.4.2 Hipotese l(b). Daar is 'n verband tussen die aantal jare skoolervaring en denkontwikkeling
Uit die meervoudigekorrelasiekoeffisient (RZ) in tabel 7.3 kan afgelei word dat die onafhanklike veranderlikes wel 'n invloed op denkvlak by groep 1 {F(6;303)-Zl,O; p<O,Ol} en groep 2 {F(5;483)aS4,4; p<O,Ol} het. By groep 1 word 29 persent van die variansie in denkvlak en by groep Z 36 per sent van die variansie in denkvlak deur onafhanklike veranderlikes in die basiese stel verklaar. Die t-waardes van die volgende voor- spellers is beduidend by groep 1: aanleg (Z-punt), geslag.en aantal jare skoolervaring. By groep 2 is die volgende bedui=
dend: sosio-ekonomiese status, geslag, ouderdom en aantal jare skoolervaring.
7.4.1.2 Gevolgtrekking
Die resultate toon dat die onafhanklike veranderlikes gesament=
.lik 'n beduidende invloed het op denkvlak en bevestig die hi- potese dat daar 'n verb and is tussen die onafhanklike verander- likes in die basiese stel en denkvlak.
7.4.1.3 Bespreking van tabel 7.3
'n Ontleding van tabel 7.3 toon dat daar by greep 1 nie 'n be:
duidende verband onderskeidelik tussen sosio-ekonomiese status en ouderdom en denkvlak vasgestel kon word nie, terwyl daar by groep 2 'n beduidende verb and tussen hierdie onafhanklike vera anderlikes en denkvlak vasgestel is. Die rede hiervoor is moontlik die groter aantal proefpersone in groep 2 (n=489) in vergelyking met groep 1 (n-310). Die ouderdomsverspreiding van groep 2 (ses tot sewentien jaar) is ook groter as die van groep 1 (agt tot sewentien jaar).
7.4.2 Hipotese l(b). Daar is 'n verband tussen die aantal jare
skoolervaring en denkontwikkeling
Die
prim~redoe1 van hierdie ondersoek is om die inv10ed van die aantal jare skoo1ervaring op die denkontwikkeling van die kind te bepaal. Die invloed van die aanta1 jare skoolervaring op denkontwikkeling is vervolgens met behu1p van meervoudige regressie-ana1ise bepaa1.
Die variansie in die denkvlak van die kind waarvoor net jare skoo1ervaring verantwoorde1ik is, word bereken uit die meer- voudige
korre1asieko~f£isi~ntewat deur die program beskikbaar geste1 word. Die verskil tussen die inv10ed van a1 die onaf- hank1ike verander1ikes in die basiese ste1 of vergelyking
(R 2 a1 die onafhank1ike verander1ikes - aangedui as R2) en die invloed van a1 die onafhank1ike verander1ikes (R2 a) minus
adie invloed van jare sko01ervaring (aangedui as R2
je)' gee
a- ar die variansie in denkvlak waarvoor net jare skoo1ervaring verantwoorde1ik is. Ons kan dus 5005 vo1g ste1 dat Groep 1
R 2 jare - R! - (R;-jare)
• 0,2935 - 0,1808
= 0,1127
Groep 2 R 2 jare _ R2 _
a 0,3601
• 0,1021
Z R(a-jare)
- 0,2580
Dit b1yk dus dat jare skoolervaring by groep 1 vir
11persent en by groep 2 vir 10 persent van die variansie in denkv1ak ver- antwoorde1ik is as die invloed van a1 die ander onafhank1ike veranderlikes konstant gehou word.
Om vas te ste1 of die bydrae van jare skoo1ervaring tot varian- sie in denkvlak beduidend is, word F bereken:
Verskil
F =i
_ R2
a"
r.:-K - in R2
Die prim@re doel van hierdie ondersoek is om die invloed van die aantal jare skoolervaring op die denkontwikkeling van die kind te bepaal. Die invloed van die aantal jare skoolervaring op denkontwikkeling is vervolgens met behulp van meervoudige regressie-analise bepaal.
Die variansie in die denkvlak van die kind waarvoor net jare skoolervaring verantwoordelik is, word bereken uit die meer- voudige
korrelasieko~ffisi~ntewat deur die program beskikbaar gestel word. Die verskil tussen die invloed van al die onaf- hanklike veranderlikes in die basiese stel of vergelyking
(R 2 al die onafhanklike veranderlikes - aangedui as R2) en die invloed van al die onafhanklike veranderlikes (RZ:) minus die invloed van jare skoolervaring (aangedui as R2
je)' gee
a- ar die variansie in denkvlak waarvoor net jare skoolervaring verantwoordelik
15.Ons kan dus
5005volg stel dat Groep 1
R 2
jare • R; - (R;-jare)
• 0,2935 - 0,1808
= 0,1127
R (a-jare) 2 0,3601 - 0,2580
• 0,1021
Dit blyk dus dat jare skoolervaring by groep 1 vir 11 persent en by groep 2 vir 10 persent van die variansie in denkvlak ver- antwoordelik is as die invloed van al die ander onafhanklike veranderlikes konstant gehou word.
Om vas te stel of die bydrae van jare skoolervaring tot varian- sie in denkvlak beduidend is, word F bereken:
Verskil
F
= __ .-;rk ____ _ _ RZ.
a
N - k -
waar
R2 ~ R2 met al die onafhanklike veranderlikes,
aN
~die aantal gevalle of proefpersone, en k
=die aantal onafhanklike veranderlikes.
(Kerlinger
&Pedhazur, 1973, p.
37).Die invloed van die aantal jare skoolervaring op denkontwikkeling is beduidend by groep
1 {F(1;308) = 48,34;p<O,Ol} 6n
groep
2 {F(1;487) = 77,07;p<O,Ol}.
Hipotese l(b) word op grond van hierdie gegewens aanvaar.
Die beduidende invloed van die aantal jare skoolervaring op denkvlak regverdig die afleiding dat hoe meer jare skoolerva=
ring die kind het, hoe beter sal sy denke ontwikkel (i.e. hoe hoer sal sy denkvlak wees).
Die invloed van die aantal jare skoolervaring op denkvlak kan grafies voorgestel word (vgl. grafiek 7.1: t=10,97;p<O,OOOs)"
deur die volgende formule te gebruik, y
=a
+bx waar
y = die afhanklike veranderlike a = In konstante
b = die
ko~ffisi~ntvan x en waar x • die onafhanklike veranderlike.
Beide
aen b se waardes word verkry uit die analises wat die BMDP1R-program beskikbaar stel (vgl. par.
6.6).Vergelyk oak grafiek
7.5(par. 7.9.2). Grafiek
7.5gee In beeld van die werklike verhoging in denkvlak met meer j are skoolervaring vir seuns en dogters soos in die ondersoek vasgestel. Grafiek
7.1gee die line@re voorspelling van denkvlak op grand van jare skoolervaring.
waar
R2 ~ R2 met al die onafhanklike veranderlikes,
aN
~die aantal gevalle of proefpersone, en k
=die aantal onafhanklike veranderlikes.
(Kerlinger
&Pedhazur, 1973, p.
37).Die invloed van die aantal jare skoolervaring op denkontwikkeling is beduidend by groep
1 {F(1;308) = 48,34;p<O,Ol} 6n
groep
2 {F(1;487) = 77,07;p<O,Ol}.
Hipotese l(b) word op grond van hierdie gegewens aanvaar.
Die beduidende invloed van die aantal jare skoolervaring op denkvlak regverdig die afleiding dat hoe meer jare skoolerva=
ring die kind het, hoe beter sal sy denke ontwikkel (i.e. hoe hoer sal sy denkvlak wees).
Die invloed van die aantal jare skoolervaring op denkvlak kan grafies voorgestel word (vgl. grafiek 7.1: t=10,97;p<O,OOOs)"
deur die volgende formule te gebruik, y
=a
+bx waar
y = die afhanklike veranderlike a = In konstante
b = die
ko~ffisi~ntvan x en waar x • die onafhanklike veranderlike.
Beide
aen b se waardes word verkry uit die analises wat die BMDP1R-program beskikbaar stel (vgl. par.
6.6).Vergelyk oak grafiek
7.5(par. 7.9.2). Grafiek
7.5gee In
beeld van die werklike verhoging in denkvlak met meer j are
skoolervaring vir seuns en dogters soos in die ondersoek
vasgestel. Grafiek
7.1gee die line@re voorspelling van
denkvlak op grand van jare skoolervaring.
GRAFIEK
7.1DIE INVLOSD VAN. DIE AANTAL JARS SKOOLERVARING OP DENKVLAK
24 lineere regressielyn
_._ •.•• -. betroubaarheidaband
. ' . ',.
23 . ' / ,
..
'/ '
..
'22
...
21 .: 20"
... ~
19""
18 17 164. -
o
(SSA)
" '
,.'
"
" ... "
.. '
....
.- ..
',,'
(SS!)
.. __ r/ " ,
,,'-
/ ,
... ,,,"
...*' ".
.,'
2
(sr
I), ,
;,
;
;
;
;
"
3 (S12)
" ,
Jare akoolervaring , '
,,,," "
..
4 (S13)
""
"
.
Om die betroubaarheidsband van die regressielyn van y op x te bereKen, is die volgende formule gebruik:
ss> • Sy.
xwaar
!
+n
(X -
X l
{no'
)SZ xSS> die standaardfout van die geskatte y-waardes (1),
S x y. die standaardfout vanaf die regressie,
X die waarde van x (die onafhanKlike veranderlike),
X die gemiddelde van die onafhanklike veranderlike,
5 (514 )
(n-l)s2 x • die som van die kwadrate van die vergelYKings van die x-waarnemings vanaf die gemiddelde, en n die aantal proefpersone.
GRAFIEK
1.1DIE INVLOED VAN. DIE AANTAL JARS SKOOLERVARING OP DENKVLAK
24
23
22
21
.>I
.: 20
I>
.>I
~
19 iOI18
11
16
o
(SSA)
lineere regressielyn .--- •• - betroubaarheidaband
I (SSB)
,.
.,-
2 (STI)
.'
3 (8T2) Jare akoolervaring
, '
" , ,- "
4 (ST3)
Om die betroubaarheidsband van die regressielyn van y op x te bereken, is die volgende formule gebruik:
waar
S,
Sy.x X
1
+n
(X -
X l'
(n-l)s2 x
die standaardfout van die geskatte y-waardes (1), die standaardfout vanaf die regressie,
die waarde van x (die onafhanklike veranderlike), die gemiddelde van die onafhanklike veranderlike,
5 (5T4 )
X
(n-1)
s 2
xdie som van die kwadrate van die vergelykings van
die x-waarnemings vanaf die gemiddelde, en
ndie aantal proefpersone.
Die waardes van i, Sy.x en (n-l)s2 x word deur die rekenaar=
program beskikbaar gestel. Die waarde van t n _
Z (O,025) word verkry uit die tabelle vir t-waardes en is in hierdie gevalle steeds 1,96, want n is groot.
Die betroubaarheidsband word vertolk as die gebied waarin die populasie-regressielyn
l~.Die 95%-betroubaarheidsband moet dan vertolk.word as die gebied wat die populasie-regressielyn met O,9S-waarskynlikheid kan bevat. Om die 95%-betroubaar- heidsband te bereken, word die volgende uitdrukking gebruik:
t!
tn-2 (0,025) st waar
n-2
student t-tabelwaarde by p<O,OZS (tweesydig) en grade van vryheid (Snedecor & Cochran, 1967,
p. 153-155).
Die 95%-bestroubaarheidsband vir grafiek 7.1 is
x
! 1
o 0,9
1
0,7
2
0,5
3
0,5
4
0,7
5 0,9
Die beduidendheid van die gradient van die grafiek word bereken uit die formule
t
waar
b • helling en
Sb· die standaardfout van die helling (Snedecor
&Cochran, 1967, p. 153).
Die waardes van i, Sy.x en (n-l)s2 x word deur die rekenaar=
program beskikbaar gestel. Die waarde van t n _
Z (O,025) word verkry uit die tabelle vir t-waardes en is in hierdie gevalle steeds 1,96, want n is groot.
Die betroubaarheidsband word vertolk as die gebied waarin die populasie-regressielyn
l~.Die 95%-betroubaarheidsband moet dan vertolk.word as die gebied wat die populasie-regressielyn met O,9S-waarskynlikheid kan bevat. Om die 95%-betroubaar- heidsband te bereken, word die volgende uitdrukking gebruik:
t!
tn-2 (0,025) st waar
n-2
student t-tabelwaarde by p<O,OZS (tweesydig) en grade van vryheid (Snedecor & Cochran, 1967,
p. 153-155).
Die 95%-bestroubaarheidsband vir grafiek 7.1 is
x
! 1
o 0,9
1
0,7
2
0,5
3
0,5
4
0,7
5 0,9
Die beduidendheid van die gradient van die grafiek word bereken uit die formule
t
