Voogdij alleenstaande minderjarige vreemdelingen

Bij alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’ers, voorheen alleen-staande minderjarige asielzoekers of ama’s) wordt de voogdij toegewezen aan de stichting Nidos. Het ministerie van Justitie heeft het Nidos aan-gewezen als gespecialiseerde instelling voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen. Het Nidos is de wettelijke vertegenwoordiger van het kind en beschermt als zodanig de rechten van het kind.

Het aantal onder voogdij staande alleenstaande minderjarige vreemde-lingen is sterk afgenomen, van 12.600 in 2001 tot 2.100 in 2007.

Figuur 8.6 Voogdij alleenstaande minderjarige vreemdelingen

0 2.000 4.000 6.000 8.000 10.000 12.000 14.000 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Onder voogdij gestelde amv'ers

Per 31-12 onder voogdij staande amv'ers

Bron: Ministerie van Justitie, CBS

8.3 Asiel

A.H. Sprangers en J.J.M. Nicolaas

Jaarlijks melden zich duizenden asielzoekers bij aanmeldcentra in Neder-land en in de rest van Europa. Elk Neder-land kent eigen asielprocedures die deze personen doorlopen. In deze paragraaf wordt achtereenvolgens aandacht besteed aan de asielprocedure in Nederland en aan de aantallen en herkomstlanden van asielzoekers in Nederland en in Europa.

8.3.1 Asielprocedure

Voor een asielaanvraag moet een asielzoeker zich melden in een van de drie aanmeldcentra die ons land kent. Er zijn aanmeldcentra in Ter Apel, in Zevenaar en op Schiphol. In het aanmeldcentrum vindt het eerste gehoor plaats door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Tijdens dit gehoor worden onder meer vragen gesteld over de identiteit en natio-naliteit van de asielzoeker en over de gevolgde reisroute. Bij het nader gehoor gaat de IND vervolgens – met behulp van een tolk – na wat de reden is van het asielverzoek. De procedure in het aanmeldcentrum mag maximaal 48 procesuren duren.

Figuur 8.7 Procedure in een aanmeldcentrum*

Start procedure Negatieve

beschikking ^{Verblijfsvergunning} Uitgeprocedeerd _{Vreemdelingenkamer} ^{Indiening beroep}

Beroep ongegrond Intrekking beroep Beroep gegrond: terugverwijzing IND** Uitgeprocedeerd ^{Indiening hoger}

beroep Raad van State Hoger beroep

ongegrond ^{Intrekking hoger}beroep ^{Beroep gegrond:} _{terugverwijzing} Vreemdelingen-kamer/IND Uitgeprocedeerd Procedure behandelkantoor * De processchema’s in deze bijdrage zijn grotendeels ontleend aan de door de Commissie Evaluatie Vreemdelingenwet 2000 uitgevoerde evaluatie van de asielprocedure sinds de invoering van de nieuwe Vreemdelingenwet (Commissie Evaluatie Vreemdelingenwet 2000 et al., 2006). Het schema is voor de fase dat men in het asielzoekerscentrum verblijft, enigszins aangepast omdat sinds april 2005 asielzoekers ook in de AC-fase een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd kunnen krijgen. Voor deze datum was dit niet mogelijk. ** De IND heeft de mogelijkheid om tegen de uitspraak van de Vreemdelingenkamer hoger beroep aan te tekenen bij de Raad van State.

Als de IND meer tijd nodig heeft om een beslissing te nemen over het asielverzoek, dan wordt de asielzoeker opgevangen in een asiel-zoekerscentrum. Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) is verantwoordelijk voor de opvang van asielzoekers in deze centra. De verdere behandeling van de asielaanvraag vindt plaats in een zoge-noemd behandelkantoor van de IND (WODC, 2006). De procedure in

het behandelkantoor volgt dezelfde route als voor de procedure in een aanmeldcentrum is weergegeven in figuur 8.7.

Een asielvergunning wordt verleend als men gegronde redenen heeft te vrezen voor vervolging wegens ras, godsdienst, nationaliteit, het behoren tot een sociale groep (bijvoorbeeld homoseksuelen) of vanwege de politieke overtuiging. Sinds de invoering van de Vreemdelingenwet 2000 op 1 april 2001 kunnen we een tweetal asielvergunningen onderscheiden: de vergunning voor bepaalde tijd en de vergunning voor onbepaalde tijd. Na vijf jaar kan een houder van een vergunning voor bepaalde tijd in aanmerking komen voor een vergunning voor onbepaalde tijd.

Een vergunning kan ook worden verleend wanneer de asielzoeker bij terugkeer naar zijn land het risico loopt om gemarteld te worden, of om humanitaire redenen, bijvoorbeeld wanneer er van de asielzoeker niet kan worden verlangd dat hij terugkeert naar zijn land vanwege bepaalde (traumatische) gebeurtenissen die daar hebben plaatsgevonden.

Aan asielzoekers worden in bepaalde gevallen ook asielgerelateerde reguliere verblijfsvergunningen verleend. Alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’ers, voorheen ama’s) kunnen bijvoorbeeld in aanmerking komen voor zo’n asielgerelateerde reguliere vergunning. Het afwijzen van de aanvraag van de asielzoeker gaat door middel van een meeromvattende beschikking. Dit houdt in dat de asielzoeker verplicht is Nederland binnen een zekere termijn te verlaten en dat ook het recht op opvang voor de asielzoeker vervalt.

In de procedure van de periode vóór de invoering van de Vreemdelingen-wet 2000 kon de asielzoeker bezwaar aantekenen tegen een afwijzende beschikking. Deze bezwaarfase is in de Vreemdelingenwet 2000 komen te vervallen. Voordat een asielverzoek wordt afgewezen, wordt de asiel-zoeker wel in staat gesteld te reageren op een voornemen de aanvraag af te wijzen. Er is hier sprake van een ‘voornemenprocedure’. Op een voor-genomen besluit kan de asielzoeker reageren met het indienen van een zogenoemde ‘zienswijze’.

Tegen een negatieve beslissing op de aanvraag, die in principe binnen zes maanden moet worden genomen, staat beroep open bij de Vreemde-lingenkamer van de rechtbank in Den Haag (en nevenzittingsplaatsen bij de andere rechtbanken). Tegen een uitspraak van de rechtbank kan hoger beroep worden aangetekend bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. De beslissing over een beroep mag in Nederland worden afgewacht, behalve wanneer de aanvraag in het aanmeldcentrum is afgewezen.

Voor de leesbaarheid worden in deze bijdrage de termen asielzoekers en asielverzoeken door elkaar gebruikt. Omdat een asielzoeker meerdere asielverzoeken kan indienen, moet in alle gevallen strikt genomen asiel-verzoeken worden gelezen.