Visie van de onderzoekers op het behandelaanbod

In deze paragraaf wordt vanuit observaties en eigen waarnemingen weergeven wat gesignaleerd is tijdens de uitvoering van het onderzoek met betrekking tot het behandelprogramma van Stichting de Stem. Het zal enige overlap hebben met hetgeen beschreven is in andere hoofdstukken, maar om een duidelijk beeld te schetsen zal het hier nogmaals benoemd worden.

Tijdens de periode bij Stichting de Stem wordt duidelijk dat alle medewerkers zich inzetten om de gasten te helpen naar een zelfstandig en drugsvrij leven. Stichting de Stem is een organisatie met veel wilskracht en ambitie en bereid om mensen in moeilijkheden te helpen. Ook wordt gezien dat de medewerkers dichtbij de gasten staan, hen hoop op een beter leven bieden en tijd nemen voor de ontwikkeling van de gasten. Het geloof in God staat centraal in de benadering naar de gasten, wat een leidraad biedt in het geloof en de hoop op vooruitzicht. Stichting de Stem streeft ernaar om gasten een volwaardig bestaan te bieden, mede hierdoor worden er tripjes georganiseerd. Eén van de doelen van deze tripjes is om de gasten te laten ervaren hoe het is om buiten het centrum te verblijven, maar ook om andere mensen een positiever beeld te geven van het leven van drugsverslaafden. Ondanks dat veel medewerkers geen opleiding hebben gevolgd, is er door de jaren heen veel kennis ontwikkeld met betrekking tot de verslavingszorg. Vanuit eigen middelen en fondsen wordt de zorg voor de gasten zo goed mogelijk gerealiseerd. Zoals beschreven staat in hoofdstuk vier zijn er richtlijnen opgesteld waar Stichting de Stem aan moet voldoen. Duidelijk is geworden dat Stichting de Stem er naar streeft om aan deze richtlijnen te voldoen en daardoor openstaan voor ontwikkelingen. Tevens wordt ook gezien dat nieuwe ontwikkelingen moeilijk geïmplementeerd worden, doordat er weinig tijd en middelen zijn om nieuwe ontwikkelingen in de praktijk toe te passen. Daarnaast blijkt dat het moeite kost om mogelijkheden tot verbetering toe te passen, zoals gebleken uit een onderzoek dat in 2010 is uitgevoerd. De aanbevelingen die uit dit

onderzoek zijn voorgekomen, zijn nog niet geheel geïmplementeerd. De directeur van Stichting de Stem geeft hierover aan dat dit komt door niet beschikbare middelen en niet beschikbaar personeel om deze aanbevelingen te implementeren. Daarnaast geeft hij aan dat het tijd kost om personeel te stimuleren tot eenduidige samenwerking. Uit eigen waarnemingen wordt echter ook gezien dat het invoeren van veranderingen moeite kost omdat op deze manier het huidige systeem uit balans raakt.

De medewerkers van Stichting de Stem werken voornamelijk vanuit eigen intuïtie, met als gevolg dat er veel ad hoc gewerkt wordt. Dit beïnvloedt het planmatig en methodisch werken. De meeste medewerkers hebben geen relevante opleiding gevolgd waarin zij kennis hebben kunnen opdoen van verslavingszorg. Een professionele aanpak vergemakkelijkt de weg van de gast op weg naar resocialisatie. De algemene directeur biedt een zogenaamde cursus aan nieuwe medewerkers, waarin hij, vanuit eigen ervaring, zijn kennis van drugsverslaafden deelt. Deze cursus wordt geboden wanneer de medewerkers in dienst zijn getreden en hun functie vervullen. Vanuit interviews, maar ook vanuit eigen waarnemingen, is gebleken dat de communicatie onderling niet optimaal verloopt, waardoor de afdelingen niet voldoende aansluiten. Veel zaken worden herhaaldelijk besproken, bijvoorbeeld tijdens de vergaderingen. Vaak weet men van elkaar niet wat er is voorgevallen of welke acties men uitgevoerd heeft, waardoor een eenduidige aanpak bemoeilijkt wordt. De communicatie naar de gasten is niet altijd helder, wat bij hen onduidelijkheid schaft. Een voorbeeld hiervan is afspraken die gemaakt worden en vervolgens niet aan de gasten worden doorgegeven. Een ander voorbeeld is, wanneer een cliënt zich heeft aangemeld: de medewerkers worden niet voldoende op de hoogte gesteld van de achtergrond en situatie van de gast, wat er voor zorgt dat er niet vanaf het begin een eenduidige aanpak ontstaat. Stichting de Stem heeft een rapportagesysteem, maar hier wordt niet voldoende gebruik van gemaakt. Het gevolg hiervan is dat er geen afstemming plaats vindt tussen de medewerkers.

De daginvulling van de gasten bestaat voor een groot deel uit het opdoen van werkervaring. De trainingen worden beperkt tot gemiddeld één uur per dag. Het opdoen van werkervaring en het volgen van trainingen moet in balans zijn, om een volwaardige behandeling te kunnen bieden aan drugsverslaafden. Op dit moment heeft het opdoen van werkervaring de overhand, waardoor er niet voldoende modules worden aangeboden die van belang zijn bij de resocialisatie van drugsverslaafden. De trainingen die op dit moment worden gegeven betreffen voornamelijk de wat oudere modules die zijn vrijgegeven van Stichting de Hoop in Nederland. Er wordt gezien dat nieuwe

modules moeilijk opgepakt worden, waardoor nieuwe ontwikkelingen hierin niet worden doorgevoerd. Zoals beschreven in de vorige paragraaf, geeft de psycholoog in een interview aan dat hij vindt dat er meer balans moet komen tussen de christelijke en wetenschappelijke benadering. Vanuit observaties wordt waargenomen dat het geloof in God een belangrijke rol inneemt tijdens de behandeling. In een aantal trainingen wordt bijvoorbeeld geen module behandeld, maar wordt er een Bijbelstudie gegeven.

Het is gebleken dat er bij de afdeling werkervaring onvoldoende werkzaamheden kunnen worden gecreëerd, wat uit eigen waarnemingen kan worden bevestigd. Er is niet voldoende werk om de gasten ook in de middaguren bezig te houden, waardoor zij zich gaan vervelen. Om toch werk te creëren worden er vaak werkzaamheden opgedragen die niet direct nodig zijn, wat de motivatie onder de gasten verminderd. Dit heeft invloed op hun inzet bij de afdeling werkervaring, wat weer invloed heeft op de motivatie voor de gehele therapie. Sinds kort is er een systeem ontwikkeld om de gasten te beoordelen op hun prestaties en inzet wat betreft de afdeling werkervaring. Dit systeem is nog niet volledig geïmplementeerd, waardoor de effecten hiervan nog niet zichtbaar zijn. De functie van beoordelen is om gasten te laten zien waar zij staan, waar zij goed in zijn en wat er nog geleerd kan worden. Een regelmatige beoordeling geeft een duidelijk inzicht en bevordert de motivatie. De manager van Stichting de Stem geeft in een interview aan dat er niet frequent een drugstest wordt afgenomen. Zoals uit de vorige paragraaf is gebleken is er in de avonden en weekenden niet altijd begeleiding aanwezig. Dit biedt de gasten eventuele vrijheid om verboden middelen tot zich te nemen. Door gebrek aan aanwezig personeel is hier niet altijd zicht en controle op. Dit kan leiden tot een eventuele terugval.

In de handleiding voor het personeel van Stichting de Stem zijn verschillende protocollen opgenomen hoe te handelen bij voorkomende situaties. In de praktijk blijkt dat hier niet altijd volgens gewerkt wordt en er niet consequent gehandeld wordt. Dit zorgt ervoor dat tuchtmaatregelen per situatie gehanteerd worden. Voor de gasten schept dit onduidelijkheid en biedt mogelijkheid tot onderhandeling en manipulatie.

In de praktijk blijkt dat er vooralsnog niet doelgericht gewerkt wordt met betrekking tot het individuele behandelprogramma van de gasten. Er wordt een behandelplan opgesteld door de psycholoog, maar de inhoud hiervan is niet volledig bekend bij de andere medewerkers. De doelen die worden geformuleerd naar aanleiding van het behandelplan zijn veelal abstract, wat het voor de

gasten moeilijk maakt om hier concreet mee aan het werk te gaan. Het zorgplan is nog niet volledig geïmplementeerd, waardoor de doelen van de gasten niet voor iedereen helder en zichtbaar zijn. Wekelijks wordt er tweemaal vergaderd. In de praktijk blijkt dat deze vergaderingen vaak een halve dag in beslag nemen. Vaak wordt gemerkt dat zaken meermaals besproken worden en dat oudere discussies opnieuw oplaaien. Dit vergt tijd, die op een andere manier besteedt kan worden.

6.5 Conclusie

Gasten van Stichting de Stem ervaren de benadering, het vertrouwen, de discipline en het christelijke aspect als positief. Ruim tweederde van de gasten beoordeelt de behandeling bij Stichting de Stem met en zeven of hoger. Meer werkzaamheden, professionelere aanpak en specifieker te werk gaan met het onderliggende probleem worden onder andere aangegeven wat Stichting de Stem zou kunnen doen om dit cijfer te verhogen.

Medewerkers van Stichting de Stem geven aan dat de benadering richting de gasten en het veel realiseren met weinig geld positieve aspecten zijn. Duidelijk wordt dat er sprake is van miscommunicatie en onvoldoende afstemming op elkaar. De trainingen worden over het algemeen als goed ervaren, terwijl er wel behoefte is aan meer trainingen. De balans tussen werkervaring en trainingen wordt niet door iedereen als optimaal ervaren. Meerdere medewerkers geven aan behoefte te hebben aan interactie tijdens de trainingen. Door één medewerker wordt aangegeven dat er geen goede balans is tussen de christelijke en wetenschappelijke benadering van het verslavingsprobleem. Meerdere malen wordt aangegeven dat er onvoldoende geëvalueerd wordt. De onderzoekers sluiten zich aan bij de visie van de medewerkers wat betreft de communicatie en afstemming onderling, tevens bij hetgeen gezegd is over het tekort aan werkzaamheden bij de afdeling werkervaring. Ook wat betreft de onjuiste balans tussen werkervaring en trainingen wordt onderschreven door de onderzoekers. Niet alle medewerkers die trainingen geven zijn hiervoor opgeleid, wat invloed heeft op de inhoud van de trainingen die de gasten geboden worden. Het lesmateriaal dat tijdens trainingen geboden wordt is veelal oud lesmateriaal en het implementeren van nieuw lesmateriaal blijkt moeilijk opgepakt te worden. Vergaderingen zijn vaak niet effectief, doordat zaken herhaaldelijk besproken worden. Van een regelmatige drugstest is geen sprake, wat de controle hierop vermindert. In de handleiding voor het personeel van Stichting de Stem zijn protocollen opgenomen ten behoeve van handelingen bij voorkomende situaties. In de praktijk blijkt dat hier niet altijd consequent mee wordt omgegaan.