Type PO-activiteiten in het kader van de doelstellingen

De PO-regels bieden ruimte voor gedragingen binnen één enkele PO. Dit blijkt uit de opbouw van de PO-regels en is bevestigd door de Europese rechter:

Het is van belang op te merken dat door een PO of UPO geïmplementeerde gedragingen beperkt moeten blijven tot interne gedragingen van één enkele PO of UPO.13

De doelstellingen geven richting aan de interne gedragingen die zowel afspraken tussen de PO-leden als ook activiteiten door de PO kunnen omvatten.

In de witlofzaak zijn alleen de marktdoelstellingen relevant. Inmiddels zijn deze drie doelstellingen in de GMO-verordening met een hele reeks andere doelstellingen aangevuld, die meer gericht zijn op de productie en de productieomgeving.

12 _{HvJ EU 14 november 2017, ECLI:EU:C:2017:860, C-671/15, r.o. 48 (APVE e.a.).} 13 _{HvJ EU 14 november 2017, ECLI:EU:C:2017:860, C-671/15, r.o. 56 (APVE e.a.).}

125

Marktdoelstellingen

De marktdoelstellingen zijn afstemming van aanbod op de vraag, aanbodconcentratie en stabilisering van producentenprijzen.14 _{Anders dan bij de Landbouwafwijking zijn er geen} specifieke uitsluitingen of negatieve voorwaarden aangegeven. 15

Afspraken over prijs en hoeveelheid en het delen van strategische informatie is volgens de Europese rechter mogelijk. Ook al spreekt de rechter zich in de witlofzaak uit in de context de regels betreffende de sector groenten en fruit, toch koppelt de rechter de activiteiten vooral aan de marktdoelstellingen en is dit oordeel relevant voor alle sectoren.16

Afstemming van het aanbod op de vraag impliceert dat een PO kan bepalen hoeveel producten op een bepaald moment worden afgezet. 17 _{Binnen de PO zijn afspraken te} maken over productieplanning. Productieplanning maakt het mogelijk om het aanbod aan te passen aan de vraag zonder kapitaalverlies, waarvan wel sprake zou zijn bij het terughalen van producten of dumpen van overschotten. Afhankelijk van de kwetsbaarheid van het product betekent productieplanning minder of meer verregaande afspraken over tijdstip van oogsten, hoeveelheid te produceren etc. De PO zal in het kader van de marktdoelstellingen sturend willen optreden betreffende de hoeveelheid producten en het moment van levering door de leden aan de PO.

Bij een bederfelijk product is het moment van oogsten belangrijk. De PO zal dan sterk willen sturen op de afstemming tussen de oogst en de veranderingen in de vraag.

Concentratie van het aanbod en direct marketing biedt de PO de mogelijkheid om de verhandeling van het product zelf ter hand te nemen door effectief het aanbod te bundelen en op de markt te brengen. Concentratie kan ook minder ver gaan door binnen een PO alleen collectieve afspraken over het aanbod te maken en de verhandeling aan de leden over te laten. Aanbodbundeling betekent het vaststellen van een onderlinge tariefpolitiek. De PO kan de verkoopprijs vaststellen en er zijn ook andere typen prijsafspraken mogelijk zoals de vaststelling van een minimumprijs.18

Een voorbeeld kan een streekproduct zijn van producenten verenigd in een PO. Als de vraag stijgt dan kan de PO de prijs verhogen of met de producenten een collectieve minimumprijs afspreken.

14 _{Art. 152 lid 1 sub c i, ii en iii Verordening (EU) 1308/2013.}

15 _{Bij de Landbouwafwijking (art. 209 GMO-verordening) zijn er wel negatieve}

voorwaarden (par. 3.5.).

16 _{HvJ EU 14 november 2017, ECLI:EU:C:2017:860, C-671/15, r.o. 63-65 (APVE e.a.).} Zie ook par. 6.4 en verder.

17 _{Art. 152 lid 1 sub c i Verordening (EU) 1308/2013.}

18 _{In de praktijk worden meerdere begrippen voor hetzelfde fenomeen gebruikt:}

ophoudprijs, minimumprijs en ook bodemprijs. Producten worden niet voor een lagere prijs verkocht.

126

Prijsstabilisatie impliceert het voorkomen van prijsschommelingen. Meerdere activiteiten passen bij dit doel. Zo kan een PO bepalen dat een prijs in een bepaalde range moet liggen.

De derde marktdoelstelling (Artikel 152 lid 1 sub c iii) GMO-verordening) heeft daarnaast ook betrekking op de inputkant:

de productiekosten en het rendement op investeringen om de normen met betrekking tot milieu en dierenwelzijn te halen, optimaliseren (…).

Gezien de formulering zijn het optimaliseren van de productiekosten en het optimaliseren van investering in het kader van milieu en dierenwelzijn te onderscheiden aspecten. De gezamenlijke aanschaf van diverse soorten input is een mogelijke activiteit.

Naast deze marktdoelstellingen kunnen PO’s op basis van de GMO-verordening tegenwoordig eveneens initiatieven ontwikkelen op het gebied van afzetbevordering.19 _In dit kader zijn diverse marketing- en promotieactiviteiten mogelijk.

Doelstellingen gericht op de productie en productieomgeving

De marktdoelstellingen hebben een effect op de productie, want zij zijn realiseerbaar door productieplanning met onderlinge afspraken over de hoeveelheid productie, het moment van oogsten ed. De productiedoelstellingen hebben daarop aansluitend betrekking op bevordering van kwaliteit, productietechnieken en goede praktijken, bevordering van het gebruik van productienormen en van producten met een specifieke aanduiding en het streven naar dierenwelzijn.20

De doelstellingen gericht op de productieomgeving omvatten het gebruik van milieuvriendelijke teeltmethoden, het beheren van bijproducten, en met name afval ter bescherming van de water-, bodem- en landschapskwaliteit, in stand houden of verbeteren van de biodiversiteit alsook bijdragen aan het duurzaam gebruik van de

natuurlijke hulpbronnen en tot matiging van de klimaatverandering. 21 _{Ook is het}

verrichten van onderzoek en het ontwikkelen van initiatieven op het terrein van duurzame productiemethoden, innovatieve praktijken, economische concurrentiekracht

en marktontwikkelingen mogelijk. 22 _{Er zijn doelstellingen gericht op technische}

ondersteuning verlenen voor het gebruik van regelingen van termijnmarkten en landbouwverzekeringsstelsels.23 _{Dit zijn weer ondersteunende activiteiten gericht op} landbouwproductie.

19 _{Art. 152 lid 1 sub c ix Verordening (EU) 1308/2013.} 20 _{Art. 152 lid 1 sub c iv, v, vi. Verordening (EU) 1308/2013.} 21 _{Art. 152 lid 1 sub c v, vii en viii Verordening (EU) 1308/2013.} 22 _{Art. 152 lid 1 sub c iv Verordening (EU) 1308/2013.}

127

Bundeling van doelstellingen

Combineren van doelstellingen is effectief, want kwaliteitsdoelstellingen zijn beter te realiseren als de meerkosten door een hogere verkoopprijs te compenseren zijn.

Stel dat een PO wil een ‘varken van morgen’ op de markt wil brengen. Dit is een actie die kan bijdragen aan de doelstellingen voor duurzaamheid, dierenwelzijn en kwaliteitsbevordering.

Een verhoging van de verkoopprijs zal wenselijk en noodzakelijk zijn als er extra kosten gemaakt moeten worden. De PO wil dan graag een meerprijs (als vast onderdeel van de verkoopprijs van de leden) of een vaste verkoopprijs van het varken vaststellen.

Als de PO productiedoelstellingen en marktdoelstellingen heeft opgenomen is de duurzaamheidsdoelstelling beter te realiseren door onderling ook afspraken over de prijs te maken.

Een PO doet er verstandig aan alle doelstellingen in haar statuten op te nemen om vele activiteiten te kunnen uitvoeren, want de breedheid van het geheel aan doelstellingen brengt met zich mee dat betreffende het product elk type interne gedraging mogelijk is, mits de gedraging strikt noodzakelijk is.

Interne organisatie van de PO

Een PO geeft zelf vorm aan de interne organisatie.24 _{De keuze voor een organisatievorm} is beperkter in de sector groenten en fruit, omdat de leveringsplicht tot gevolg heeft dat de PO de producten op de markt brengt en de verkoopprijs bepaalt. Een PO in één van de andere sectoren kan in de statuten een leveringsplicht opnemen, zoals deze in de sector groenten en fruit wettelijk is vastgelegd. Een leveringsplicht voor de leden biedt de PO de mogelijkheid de afzet geheel op zich te nemen en de verkoopprijs te bepalen. In dat geval is , net zoals de leden, ook de PO een onderneming

Een PO kan er ook voor kiezen om alleen intern afspraken te maken, waaraan de leden bij de verkoop van de producten gebonden zijn. De PO is een ondernemingsvereniging en de leden zijn de ondernemingen.

In de algemene Europese PO-regels is geen sprake van een verplichte organisatievorm en ook geen verbod op een bepaald type interne afspraak of activiteit, zolang deze interne gedraging, zoals de rechter heeft ingevuld, maar strikt noodzakelijk is.