Hoofdstuk III. De vrouwelijke (adjunct)hoofdredacteur anno 2010
Bijlage 5. Transcript interview met Barbara van Beukering
Datum interview: 2 september 2010 Plaats interview: Het Parool, Amsterdam
Tabel algemene kenmerken
Persoon
Naam Barbara van Beukering Leeftijd 44
Huidige functie Hoofdredacteur Het Parool (sinds 2007) Voornaamste opleiding Gymnasium en School voor de Journalistiek Eerste baan in de journalistiek Verslaggever Tros Aktua
Daaropvolgende functie(s) Verslaggever en presentatrice AVRO, eindredacteur RTL5, Veronica en Teleac,
hoofdredacteur Babymagazine, AvantGarde, Blvd en Volkskrant Magazine, presentatrice Handboek voor de moderne vrouw NPS.
Gezinssituatie Getrouwd, vier kinderen Ambitie: wat wil je absoluut nog bereiken? Geen: niks
Sociale netwerken Twitter, Hyves, Facebook, LinkedIn
Dagblad
Concern Persgroep Eigenaar Van Thillo Oplage 86.000 doordeweeks, 100.000 ‘s weekends Verspreidingsgebied Grotendeels Amsterdam, verder klein deel van de
oplage omgeving Amsterdam en rest van het land. Omvang redactie 93
Verhouding m/ v redactie Tweederde/ eenderde Lid directie? Ja
1. Naar de top
I Op basis van welke kwaliteiten/ eigenschappen ben je voor het hoofdredacteurschap geselecteerd en heeft je vrouwzijn hierbij een rol gespeeld?
vB In mijn hele carrière heb ik dingen gedaan waardoor ik weer gevraagd ben voor een volgende functie. Ik was eerst bij AvantGarde hoofdredacteur, toen heb ik de oplage verdubbeld. Toen ging ik naar Blvd. Ik heb Blvd enorm tot een publieksblad gemaakt en daarna werd ik weer gevraagd door Volkskrant Magazine. Dat ging ook goed. Dus ik ben eigenlijk steeds op basis van wat ik deed, door te laten zien dat ik dat succesvol maakte, weer gevraagd in een volgende baan.
I Je bent ook hiervoor gevraagd? vB Ja ik ben altijd gevraagd.
I En heeft je vrouwzijn daarbij een rol gespeeld?
vB Nou, dat denk ik niet onmiddellijk, en bij Het Parool weet ik ook zeker dat het niet in de profielschets stond. De eerste sollicitatie, daar was een man uitgerold, maar dat was op het laatste moment niet doorgegaan en toen is een nieuwe sollicitatieronde gestart. Toen ben ik gebeld. Dus het was duidelijk niet dat ze bij voorbaat dachten: ‘Goh zou wel leuk zijn als het een vrouw was’. Daar was ik wel blij om. Tegenwoordig gaan bedrijven ook expres naar vrouwen op zoek. Dus nee, ik heb niet het idee dat dat een rol heeft gespeeld.
I Je bent dus van buitenaf gekomen? vB Ja.
I Want ik had ook nog de vraag of er belemmeringen in de organisatie waren om hogerop te komen?
I Maar jij zat al niet in de organisatie dus kunt die vraag niet echt beantwoorden. vB Nee, maar ik ben ook nooit ergens opgeklommen.
I Is het altijd een ambitie van je geweest, hoofdredacteurschap?
vB Nee, helemaal niet. Ik denk dat het ook heel raar is om journalistiek te studeren en dat te doen, ik denk dat je journalistiek studeert om heel andere redenen, omdat je nieuwsgierig bent. Ik ging journalistiek doen en ik had twee dingen in gedachten: of ik word een hele goede
interviewer of ik word een documentairemaker. (vB verwijst naar een interview in HP de Tijd waar ook vrij veel over leidinggeven in staat) Daar (in dat stuk) staat onder andere dat mijn beide ouders leidinggevenden waren en dat ik als 16-jarig meisje dacht ‘Nou ik wil nooit leidinggeven, al die verantwoordelijkheden’. Dat zag ik natuurlijk als meisje, de zorgen die zo’n baan met zich meebrengt. Ik wilde een creatief beroep. Maar ik kreeg steeds in mijn eerste werkzame jaren aanvaringen met leidinggevenden. Ik was toen heel wijsneuserig en wilde me altijd overal mee bemoeien. Toen ik 28 was zei (?) ‘Nou word zelf dan maar leidinggevende, ga jij maar een programma leiden’. Eindredacteur heet dat bij de televisie. Toen ging ik dat doen en toen ging het van een leien dakje en vanaf toen ben ik altijd gevraagd om die positie. Dus ja het is toch een beetje: bloed kruipt waar het niet gaan kan.
I Ben je ambitieus?
vB Ja in die zin dat ik altijd heel erg graag iets succesvol wil maken. Dus ik zou er echt van wakker liggen als ik het niet goed zou doen en de oplage zou dalen. Overal waar ik kom denk ik ‘Ik moet het goed doen, ik moet het beter maken’. Maar dat heeft niks met mijn status te maken. Ik ben niet ambitieus dat ik denk dat IK belangrijk moet zijn of op de voorgrond moet zijn
2. Taakopvatting
I Wat zijn kwaliteiten/ eigenschappen die een hoofdredacteur/ leidinggevende moet hebben? vB Belangrijkste is dat je een goede visie hebt, dat je heel goed kunt bedenken wat voor kansen
het blad of wat dan ook heeft om het beter te maken. Uiteindelijk het is leuk als je
collega’s blij met je zijn, maar belangrijkste is toch dat het blad gelezen wordt en daar moet je als hoofdredacteur goede ideeën over hebben van hoe maak ik het beter en verhoog ik de oplage en vervolgens, als je weet hoe dat moet, dan moet je in staat zijn de mensen te kunnen motiveren en organiseren om dat te bereiken. Dus je moet organisatorisch sterk zijn, maar je moet ook zorgen dat iedereen er lol in heeft om jouw plannen uit te voeren
I Spelen bepaalde karaktereigenschappen ook een rol?
vB Dat je goed kunt organiseren, analyseren waar de problemen zitten, dat je een goed gevoel hebt voor de tijdgeest. Er zijn heel veel dingen maar een van de belangrijkste eigenschappen denk ik is dat je niet al te gevoelig bent, dus dat je er tegen kunt dat mensen boos op je worden, of niet beslissingen na laat als je weet dat mensen dan boos worden of het ermee oneens zijn. Ik denk dat het belangrijk is, dat je je emoties scheidt van je functie. Kijk ik kan thuis wel een potje gaan janken, maar hier niet. Ik bedoel als ik tegen iemand moet zeggen ‘Sorry je moet weg’ en diegene wordt heel boos, dan moet ik wel overeind blijven.
I Is het beroep van hoofdredacteur meer toegesneden op mannen?
vB Nou kijk, een van de redenen waarom mannen makkelijker leidinggeven in topposities is omdat zij minder hun emoties een rol laten spelen en vrouwen hebben daar toch vaak last van. Dus dat lijkt mij wel een biologisch onderscheid tussen mannen en vrouwen wat het vrouwen moeilijker maakt om zo’n zware leidinggevende baan te hebben.
I Welke kwaliteiten bezit jij als leidinggevende?
vB Ik denk dat een van mijn beste kwaliteiten is dat ik altijd een goed humeur heb, dus elke dag hier binnenkom van ‘Goedemorgen jongens wat hebben we er weer zin in’. Ik denk dat dat bepalend is voor de algemene sfeer op de redactie en ik zie eigenlijk nooit problemen. Ik denk in oplossingen, niet in problemen. Dat is denk ik voor mensen wel belangrijk; iemand die een probleem heeft kan bij mij komen en ik los het op
I Denk je dat mannen en vrouwen andere leidinggevende kwaliteiten hebben?
vB Ja, maar wat ik net zei denk ik dus dat mannen beter overeind blijven omdat ze zich dingen persoonlijk minder aantrekken. Vrouwen denken ‘ Wat heb ik gedaan, o jee en wat zal die wel
niet van me denken’ Dat soort dingen, mannen hebben daar minder last van. Wat niet perse een goede eigenschap is maar voor leidinggeven is het wel makkelijker. Mannen hebben vaker een bord voor hun kop zal ik maar zeggen. Haha, en ik bedoel van die echte hanen van mannen dat maakt hun geen leuk persoon dus ik bedoel niet dat het perse een goede
eigenschap is, maar het maakt het voor jezelf wel makkelijker. Dus vrouwen zijn vaak onzekerder en dat maakt het ze moeilijker. En wat echt een groot verschil is, is dat meestal - en in mijn geval zeker - dat vrouwen veel attenter zijn. Gewoon in menselijke zin dus. Als iemand naar de tandarts is geweest zeg ik ‘Hoe is het nu met je’, als er met zijn allen gebrainstormd wordt zorg ik dat er koekjes op tafel staan. Dus de sfeer is heel belangrijk en de menselijk aandacht vind ik heel belangrijk en dat zie ik bij mannelijke leidinggevenden veel en veel minder. De enige die dat wel goed deed was Pieter Broertjes maar dat is ook wel een vrouwelijke man in die zin.
I Heb je wel eens te maken met vooroordelen?
vB Ja, altijd. Nu wordt het wel minder omdat ik nu drie jaar bij de krant zit en het gaat
hartstikke goed. Dus het houdt wel een keer op met die vooroordelen, maar ik heb eigenlijk mijn hele carrière last gehad van de gedachte die mensen hadden van ‘Ze is te jong te blond en te licht’ in die zin. Maar gelukkig wordt ik ook ouder dus dat scheelt, maar ik ben heel lang heel jong geweest als leidinggevende. Bij de televisie was ik 28 en bij de AvantGarde net dertig en bij VM was ik 35, hier 40. Dus ik was altijd relatief jong. Je hebt zoveel mensen onder je die ouder zijn waaraan je dan moet leidinggeven en die dachten dan van ‘Wat moeten we met die huppelkut’ ofzo. Wat ze ook maar van me dachten. Dus dat heeft heel lang tegen me gewerkt. Bij kranten is het ook heel gebruikelijk dat je bij de krant opgroeit, aangezien ik dat allemaal niet heb gedaan werd er vaak getwijfeld, bij de VK en hier, aan mijn
journalistieke bagage.
I Wat zie je als je belangrijkste taak?
vB Nou de koers van de krant bewaken, zorgen dat de krant elke dag spannend en verrassend is. Daar moet je goed op letten en zorgen dat de krant succesvol blijft en dat iedereen plezier heeft in zijn werk. Dat zijn toch wel de belangrijkste dingen.
I Hoe definieer jij leidinggeven?
vB Ja wat is dat nou? Ja weet je, ik heb vier kinderen en ik vind een beetje dat moederschap hetzelfde is als leidinggeven aan een krant: streng maar rechtvaardig zijn en zorgen dat iedereen gelukkig is.
3. Taakuitvoering 3.1 Leidinggeven
I Hoe zou je jouw stijl van leidinggeven omschrijven?
vB Wat ik denk ik goed kan is mensen het gevoel geven dat ik niet bovenop ze zit, dus ze een gevoel van vrijheid en eigen verantwoordelijkheid geven - mijn ervaring is dat mensen dat heel prettig vinden - maar ondertussen weet iedereen precies wat ik wil. Dus heel helder wat die krant moet zijn en welke kant die op moet gaan.
I Zou je je stijl van leidinggeven als vrouwelijk typeren?
vB Nee ik denk dat ik vrij, nou behalve dat attente en het gezellig maken - het geïnteresseerd zijn in mensen - dat is wel vrouwelijk, maar ik denk dat ik verder vrij mannelijk ben. I In welk opzicht?
vB Nou dat ik niet mijn eigen emoties laat blijken. Dat als ik een impopulaire beslissing moet nemen, ze me hier allemaal keihard vinden.
I Is het belangrijk om zo te zijn in deze functie?
vB Ja, ik vind niet dat ze last moeten hebben van mijn emoties. Mensen moeten denken dat ik een enorme steady factor ben, een muur waar ze tegen aan mogen leunen, ook tegen aan mogen schoppen.
3.2 Vrouwzijn
vB Mensen ontslaan, elke keer lig ik er toch op zijn minst een paar nachten van wakker I Ben je autoritair?
vB Nee
I Emotioneel of rationeel?
vB Rationeel. Nee, ik denk dat mensen hier niet weten wat er persoonlijk in mij omgaat. Niet omdat ik een kil persoon ben, maar omdat ik het belangrijk vind dat ze mij als een steady factor zien. Als ik ’s avonds in een café zit met een vriendin dan komen de emoties wel. I Hoe komt het volgens jou dat zo weinig vrouwen in de hoofdredactie van een krant zitten? vB Nou er is geen glazen plafond, totaal niet. Maar er is wel een plakkende vloer las ik ergens en
dat heeft er voornamelijk mee te maken dat vrouwen kinderen krijgen en mijn eigen ervaring is dat vrouwen kinderen krijgen zo halverwege de dertig en dat is precies het moment dat ze dat stapje zouden kunnen maken richting leidinggeven. Dan krijgen ze kinderen, gaan ze minder werken. Dat is echt heel erg beperkend, ik heb hier vrouwen zitten die hebben veel kwaliteit. Die hebben kinderen, die werken drie dagen per week en dat gaat gewoon niet. Het is heel jammer dat het precies op die leeftijd valt, maar ik snap het wel want als ik nu jonge kinderen had gehad, had ik deze baan ook niet gedaan want dan zou ik ze helemaal niet zien. Dus dat is lastig en je merkt dat de mentaliteit van vrouwen toch ook wel is dat ze toch eerder zeggen ‘Als ik het maar leuk is’. Werken is synoniem voor leuk. Vrouwen zeggen ook wel eens tegen mij van ‘Nou jij hebt het toch ook niet makkelijk’. Nou ik vind mijn baan
hartstikke leuk. Dat ze dan toch denken ‘Nou ik ben blij dat ik die verantwoordelijkheid niet heb, dat gezeur aan mijn hoofd. Laat mij maar lekker stukjes schrijven of pagina’s
vormgeven’. Mannen hebben dat toch minder, die denken geld verdienen, status. Vrouwen denken leuk.
I Wat zou er moeten veranderen om ervoor te zorgen dat meer vrouwen in de top van de dagbladjournalistiek komen?
vB Vouwen moeten jonger kinderen gaan krijgen, dat zou een hoop op lossen. Niet dat ik mezelf nu tot ideaal wil verklaren, maar ik heb mijn kinderen tussen mijn 24e en mijn 28e gekregen en dat is echt een gouden greep in mijn carrière geweest. Dat wist ik toen niet – ik deed het gewoon omdat ik graag kinderen wou – en achteraf is dat echt briljant geweest want het is eigenlijk heel erg onzin om te denken ‘Ik wil eerst carrière maken’. Je kunt zelfs veel beter de eerste jaren gaan werken met kleine kinderen want dan heb je nog niet zulke zware
verantwoordelijkheden. Dat is eigenlijk wel door de tijdsgeest – hoe hoger opgeleid hoe later vrouwen kinderen krijgen – dat is eigenlijk de dood in de pot voor leidinggevende vrouwen. I Heb je het lastiger dan je mannelijke collega’s om leiding te geven?
vB Nee totaal niet
I Zitten er voordelen aan je vrouwzijn? Nadelen?
vB Ja er zitten voordelen aan namelijk dat je nog eens je charmes kunt inzetten. Ik heb wel eens dat een grote adverteerder heel kwaad is en als ik dan binnenkom dan draaien ze om en wordt het alsnog heel gezellig. In die zin merk je dat je nog wel eens wat voordeel ervan kunt doen. I En nadelen?
vB (denkt na) Nou, nee. Ja dat ik veel beter over mijn kleren moet nadenken altijd. Mannen trekken altijd een mooi pak aan en ik moet altijd erover nadenken ‘O ja wat heb ik vandaag o een receptie een gala wat moet ik dan weer aan’. Dat is wel – ja dat klinkt heel tuttig om te zeggen – maar waar ik over na moet denken. Ik ben toch een soort boegbeeld voor de krant en de stad.
I Spelen stereotyperingen over mannen en vrouwen een rol bij het uitoefenen van je beroep? vB Ja, mensen onderschatten je wel een beetje omdat ze denken ze is leuk, blond, gezellig, ze
lacht veel. Dan willen ze wel eens onderschatten dat ik ook gewoon keihard kan zijn. Dat ik toch een beetje een wolf in schaapskleren ben.
I Ben je bescheiden?
vB Nou in die zin, buiten de deur kan in onbescheiden zijn, maar hier vind ik mezelf een bescheiden rol hebben. Ik ben hier voor de mensen, de mensen zijn hier niet voor mij I Vind je het belangrijk dat je ondergeschikten je aardig vinden?
vB Nou ja belangrijk, het is gewoon heel prettig. Maar je mag je er niet door laten weerhouden om impopulaire beslissingen te nemen. Soms neem ik een beslissing dan is de hele redactie kwaad op mij, dat is heel onprettig, maar ik moet het toch doen.
3.3 Journalistiek
I Vertelt over blog van iemand die vind dat Het Parool een soort Viva is geworden onder leiding van een vrouw (laat stukje lezen)
In hoeverre is de krant veranderd onder jouw leiderschap? Heeft je vrouwzijn invloed op de krant?
vB Dat denk ik niet. Sinds ik er ben hebben we een katern kind, maar dat heb ik helemaal niet zelf bedacht. Dat heeft zelfs een man bedacht. Verder heb ik wel het aandeel kunst en cultuur vergroot in de krant, maar dat vind ik niet echt vrouwelijk, eerder Amsterdams omdat het over de stad gaat. Wat wel zo is, mijn achtergrond ligt heel erg bij televisie dus ik heb veel meer ervaring met vormgeving. Beeld vind ik dus heel belangrijk. Ik heb ook een restyling gedaan. Hoe de krant eruit ziet, dat zien mensen vaak als een vrouwelijke eigenschap. Dat vind ik niet – onze artdirector is een man – maar dat wordt wel vaak gezegd: de krant ziet er veel
vrouwelijker uit.
I Selecteren vrouwen andere onderwerpen dan mannen?
vB Vrouwen zijn over het algemeen toch meer van human interest en mannen meer van het harde nieuws, maar bij Het Parool gaat het niet zo op: wij besteden sowieso veel aandacht aan menselijke verhalen omdat het over Amsterdam gaat. Dus je kunt niet echt zien dat ik hoofdredacteur ben. Ik kan me voorstellen als ik hoofdredacteur van de Volkskrant of NRC zou worden, dat je dan wel een beweging zou zien, want ik vind vooral NRC wel heel institutioneel. Dan zou ik wel de neiging hebben om het wat persoonlijker te maken. I Neig je meer naar hard of zacht nieuws?
vB Zacht. Kijk je kunt wel melden dat er veel ontslagen in het onderwijs vallen, maar ik hou er van om dat dan meteen te vertalen naar de menselijke consequenties. Dus dan wil ik meteen een onderwijzeres aan het woord die ontslagen is. Dus ik wil eigenlijk zacht nieuws altijd koppelen aan hard nieuws
I Zorg je ervoor dat de verhouding m/v op de redactie min of meer evenwichtig is?
vB Ja dat vind ik wel belangrijk, soms dan schiet het door. Het moet geen kippenhok worden I Hoe is de verhouding nu?
vB Dat weet ik niet precies, ik mail je wel een overzicht van de redactie. 4. Organisatiecultuur
I Hoe zou je de cultuur op de redactie omschrijven? Is die overwegend masculien? vB Nee helemaal niet. Ik denk dat de helft van wat hier werkt vrouw is
I Niet qua verhouding, maar de sfeer bijvoorbeeld omgangsvormen,.
vB Nee, nee, nee. De sfeer hier lijkt eerder op een hechte familie. Gezellig, veel betrokkenheid bij elkaar
I Denk je dat vrouwen in de top strenger worden beoordeeld op hun gedrag?