Stimuleringsinstrumentarium Subsidies

Het overgrote deel van de prestaties in dit Waterplan Gelderland wordt geleverd door waterschappen en gemeenten. De provincie wil hen daar bij ondersteunen. Via de Subsidieregeling Vitaal Gelderland is voor een aantal onderwerpen een subsidie mogelijk. Het zijn de volgende onderwerpen:

• herstel van verdroogde natte natuur in de gebieden van de TOP-lijst;

• afkoppelen van regenwater in die gebieden waar het afgekoppelde regenwater via infi ltratie ten goede komt aan bestrijding verdroging in TOP-gebieden;

• beekherstel via het programma Sprengen en Beken; • sanering van riooloverstorten op kwetsbare wateren;

• realiseren extra zuiveringstrappen op een aantal specifi ek benoemde rioolwaterzuiveringen.

De provincie heeft met de vier Gelderse waterschappen een meerjarenovereenkomst afgesloten en subsidie beschikbaar gesteld ter realisering van onze doelstellingen op het gebied van de natte natuur en de verbetering van de waterkwaliteit en klimaatbestendigheid. Hiertoe is met de waterschappen overeenstemming bereikt over een uitvoeringsprogramma voor de periode 2009 tot en met 2013.

De provincie heeft ook met Het Gelders Landschap en Natuurmonumenten en Staatsbos- beheer programma overeenkomsten afgesloten en subsidie beschikbaar gesteld. In deze overeenkomsten zijn op programma niveau afspraken met die partijen gemaakt over te leveren prestaties en rapportage van de voortgang. Voor dit Waterplan Gelderland zijn met name de afspraken van belang over de uitvoering van maatregelen in de gebieden van de TOP-lijst.

Ook met drinkwaterbedrijf Vitens is een overeenkomst gesloten en subsidie beschikbaar gesteld. In deze overeenkomst zijn afspraken gemaakt over reductie van winningen voor bestrijding van verdroging en bodembescherming en bodemsanering.

Blauwe diensten

In het PMJP2007-2013 zijn de regionale gebiedsopgaven (doelen) beschreven en in een programma uitgewerkt. De gebiedsopgave heeft betrekking op de thema’s natuur, water, landschap, recreatie, reconstructie, milieu, landbouw en bodem. De provincie streeft een integrale benadering na, uitgewerkt per regio. Door deze integrale aanpak ontstaat synergie tussen de tot nu toe sectoraal benaderde beleidsdoelen.

Een van de mogelijke instrumenten zijn groene en blauwe diensten. Dit zijn instrumenten ten behoeve van de realisatie van publieke doelen door private partijen door middel van het uitvoeren van bovenwettelijke prestaties tegen een kostendekkende vergoeding. Het betreft het vrijwillig gedogen of ondernemen van activiteiten. De diensten maken integraal onderdeel uit van de totale provinciale instrumentenkoff er groene en blauwe diensten en sluiten aan bij het provinciale Programma Beheer. Met blauwe diensten worden duurzame oplossing nagestreefd zonder aankoop van landbouwgronden en zowel binnen EHS-verweven en buiten bestaande planologische begrenzingen van de EHS en/of waterbergingsgebieden. Grondeigenaren kunnen een deel van de wateropgave realiseren. Zo kunnen zij zorgen voor verdrogingsbestrijding van natte natuur, kleinschalige waterberging of lokale waterconservering of de aanleg van natuurvriendelijke oevers. Bij wateren met hoge ecologische waarden en binnen intrekgebieden van drinkwaterwinningen is minder

belasting van het oppervlaktewater van stoff en gewenst. Daar is een agrarische bedrijfsvoering gewenst die verder gaat dan de goede landbouw praktijk en wettelijke voorschriften, zodat doelen versnelt bereikt kunnen worden.

In het huidige programma Beheer is een aantal pakketten opgenomen dat ingezet kan worden. Het betreft pakketten zoals: Botanische graslanden, Akkerranden/ zoom/ milieuranden, Oevers/rietzone, Natuurlijke waterloop en Moeras (zone). Doel is om aanvullend hierop in samenwerking met de Gelderse waterschappen en andere gebiedspartijen (LTO, Vitens, etc.), specifi eke groene en blauwe diensten op te stellen die op 1-1-2010 door GS zijn vastgesteld en gebruikersklaar zijn en passen in het nieuwe stelsel voor subsidies voor (agrarisch) natuurbeheer.

Inleiding

Op grond van de Waterwet moet in het Waterplan Gelderland een aanduiding van de redelijkerwijze te verwachten fi nanciële en economische gevolgen van het te voeren beleid worden opgenomen. In dit hoofdstuk wordt hier nader op ingegaan aan de hand van onder andere de fi nanciële afspraken die de provincie heeft gemaakt met uitvoerende partijen. Ook is een beschouwing van de economische gevolgen opgenomen.

Aan de uitvoering van het waterbeleid zijn kosten verbonden die primair voor rekening komen van de Rijksoverheid en de Europese Unie (subsidies), de waterschappen, de gemeenten, het waterleidingbedrijf en de provincie zelf. Het grootste deel van deze kosten heeft betrekking op het reguliere waterbeheer dat in het voorliggende Waterplan Gelderland niet aan de orde komt.

Deze kosten voor uitvoering van het Waterplan Gelderland worden voor het overgrote deel gedekt via de ILG-gelden. De ILG-gelden zijn beschikbaar voor de periode 2007 t/m 2013. In het PMJP is beschreven welke doelen en prestaties de provincie met de partners in het landelijk gebied tot 2014 wil realiseren met behulp van de ILG-gelden en eigen middelen. Op dit moment wordt uitgegaan van een tweede ILG-periode 2014 t/m 2020. De afspraken die met het Rijk gemaakt gaan worden over doelen en prestaties en de daarbij behorende fi nanciële middelen, zijn nu nog niet gedefi nieerd

Maatregelen ter bestrijding van verdroging worden deels bekostigd uit de gelden van het Egalisatiefonds Grondwaterheffi ng. De grondwaterheffi ng is in 2001 gehalveerd omdat de uitvoering van de verdrogingsaanpak zeer langzaam op gang bleek te komen. Hogere kosten enerzijds en grotere risico’s ten aanzien van grondverwerving en procesgang anderzijds leiden ertoe dat er vooralsnog geen aanleiding is om gehalveerde heffi ngen weer te verhogen.

Kosten

Voor het in beeld brengen van de kosten wordt onderscheid gemaakt in onderwerpen

waarvan de fi nanciering via het PMJP loopt en onderwerpen waarvan de fi nanciering niet via het PMJP loopt.

Onderstaande tabel 13 geeft hiervan een overzicht. Vervolgens worden de onderwerpen nader toegelicht.

Tabel 13: uitvoering onderwerpen

Onderwerp Waterplan fi nanciering Onderwerp Waterplan fi nanciering Gelderland via PMJP Gelderland via PMJP Hoogwaterbescherming nee Natte EVZ’s ja Peilbeheer/GGOR nee Bestrijding verdroging ja Wateroverlast & watertekort nee KRW oppervlaktewater ja Stedelijk waterbeheer nee HEN/SED wateren & ja Zwemwater nee Sprengen en Beken

Grondwaterbeheer nee KRW grondwater nee

Niet-PMJP:

Hoogwaterbescherming

Dit Waterplan Gelderland bevat geen hogere ambities dan het Rijksbeleid. De kosten voor hoogwaterbescherming worden gedragen door het Rijk. Uitvoeringskosten van dit Rijksbeleid zijn hier dus buiten beschouwing gelaten. De kosten die de provincie maakt zijn beperkt tot proceskosten die de provincie nodig heeft om haar rol bij de beleidsvorming en de voorbereiding van de uitvoering goed te kunnen spelen.

Peilbeheer/GGOR , wateroverlast en watertekort, Stedelijk waterbeheer

Ook voor deze onderwerpen geldt dat dit Waterplan Gelderland geen aanvullende ambities bevat op het Rijksbeleid en dat daarom kosten voor uitvoering van dit Rijksbeleid niet zijn meegenomen. De uitvoering van deze onderwerpen loopt niet via het PMJP.

In de periode 2010-2012 wil de provincie samen met de waterschappen, buurprovincies en Rijkswaterstaat regionale studies uitvoeren naar de haalbaarheid, betaalbaarheid en kosteneff ectiviteit van mogelijke maatregelen om de oorzaken en eff ecten van watertekort aan te pakken.

Zwemwater

De provinciale kosten betreff en een onderzoek naar dekkingsgraad (confrontatie vraag en aanbod) van zwemwateren in Gelderland en een bijdrage aan een pilot-project met waterschap Rivierenland ter bestrijding van blauwalgen.

Niet meegerekend zijn eventuele extra provinciale kosten vanwege de uitbreiding van het provinciale takenpakket als gevolg van de Europese Zwemwaterrichtlijn zoals uitbreiding publieksparticipatie en publieksvoorlichting. Er wordt vooralsnog vanuit gegaan dat deze taakverzwaring gecompenseerd zal worden door Rijksfi nanciën.

Kosten voor KRW-maatregelen bij zwemwateren zullen voor rekening komen van de waterschappen. Ook hier is op dit punt sprake van uitvoering van Rijksbeleid. De uitvoering loopt niet via het PMJP.

Grondwaterbeheer

Om een aanvraag voor vergunning voor bodemenergiesystemen eenvoudiger te maken, zullen wij kaarten maken waarop de gebieden zijn weergegeven waarbij de reistijd van een waterdruppel tussen de lokatie van de bronnen van de bodemenergiesystemen en de drinkwateronttrekkingsputten minder is dan 25 jaar en voor de winningen in Zutphen en Nijmegen (Nieuwe Marktstraat) 10 jaar.

Monitoring en evaluatie

Onder deze noemer valt een aantal onderwerpen dat te maken heeft met het in beeld brengen van de voortgang van de uitvoering en de toestand van het watersysteem. Het gaat dan bijvoorbeeld om de monitoring van de grondwatertoestand op basis van het BKMW 2009, het opstellen van een watersysteemrapportage, inventarisatie vissoorten van de Rode lijst. KRW maatregelen grondwater

De kosten en kostenverdeling voor uitvoering van bodemsaneringsmaatregelen worden in de loop van 2010 bekend na opstellen van het bodemsaneringsprogramma ‘Lekker Water’. Vooralsnog worden de kosten voor uitvoering van de saneringen geraamd op € 7,5 miljoen . In totaal wordt voor de niet PMJP onderwerpen een bedrag geraamd van € 9,275 miljoen aan provinciale kosten.

PMJP

Voor de onderwerpen die onder het PMJP vallen zijn inmiddels met de uitvoerende partijen meerjarenovereenkomsten afgesloten. Onderwerpen die in de overeenkomsten terugkomen zijn aanleg van ecologische verbindingszones, bestrijding vedroging in TOP-lijstgebieden,

KRW-maatregelen voor oppervlaktewater en herstel van sprengen en beken. Ook worden in de meerjarenovereenkomsten de afspraken vastgelegd die de provincie heeft gemaakt met het Rijk en de waterschappen over de synergiemiddelen.

Met de vier Gelderse waterschappen zijn meerjarenovereenkomsten afgesloten over de realisering van doelstellingen op het gebied van de natte natuur en de verbetering van de waterkwaliteit en klimaatbestendigheid.

Hiertoe is met de waterschappen een uitvoeringsprogramma, inclusief aankoop van gronden, opgesteld voor de periode 2009 tot en met 2013. De provincie draagt in die periode ruim € 67 miljoen. bij en de gezamenlijke waterschappen bijna € 36 miljoen.

Met waterbedrijf Vitens is een overeenkomst Duurzame Drinkwatervoorziening Gelderland 2008-2015 afgesloten. In deze overeenkomst zijn onder andere afspraken gemaakt over reductie van winningen, het uitvoeren van maatregelen ter bestrijding van de verdroging en maatregelen ter verbetering van de grondwaterkwaliteit. De provincie draagt in die periode ruim € 5 miljoen bij, het waterbedrijf Vitens bijna € 10 miljoen.

Tot slot zijn met Natuurmonumenten, Stichting Het Geldersch Landschap en met Staatsbosbeheer overeenkomsten afgesloten voor de periode 2009 tot en met 2013. Hierin zijn onder andere maatregelen in TOP-lijstgebieden opgenomen. De provincie draagt in die overeenkomsten in totaal voor circa € 4,5 miljoen bij.

Met deze overeenkomsten zijn nog niet alle opgaven uit het Waterplan Gelderland belegd. Voor de verdere uitvoering van het Waterplan Gelderland zijn nog middelen nodig voor de provinciale bijdrage in het herstel van Sprengen en Beken op de Veluwe en voor de bestrijding van verdroging in de TOP-lijstgebieden.

De financiering van maatregelen die via het PMJP lopen is nu tot en met 2013 in beeld en grotendeels via de overeenkomsten vastgelegd. Vanaf 2014 start naar verwachting een tweede ILG-periode. Afhankelijk van de afspraken die voor die tweede periode met het Rijk gemaakt worden zal dit leiden tot een aanvullende financieringsvraag. Deze is op dit moment nog niet concreet te maken.