Deel 6. Conclusie
VII. Semi-gestructureerd interview
In het onderstaande interview worden vragen gesteld, gericht naar de pleegzorger. Deze vragenlijst dient ter ondersteuning. Tijdens het interview wordt ruimte gelaten om dieper in te gaan op zaken die de participant aanhaalt. Het interview wordt opgenomen opdat een meer informele gespreksvorm kan worden aangenomen, zonder informatie verloren te laten gaan. De vragen uit dit interview werden gebaseerd op de vragenlijst uit het
‘Behoefteonderzoek bij pleegzorgers in Vlaanderen’1 en werden specifiek gericht naar pleegzorgers die een kind met een beperking opvangen. Het doel van dit interview is een dieper inzicht te krijgen in de ondersteuningsbehoeften van pleegouders die een kind met een beperking opvangen. Het interview kan worden gedaan bij één of meerdere personen die instaan voor de zorgtaken voor het pleegkind.
Tijdens dit interview worden vragen gesteld in verband met de pleegzorg die u opneemt voor een kind met een beperking. U krijgt ook een vragenlijst mee waarin algemene kenmerken van jouw pleeggezin worden bevraagd.
Voorafgaand aan het interview tekent u een informed consent waarmee u toestemming verleent om dit interview te gebruiken als onderdeel van de Masterproef ‘Motivatie en ondersteuningsbehoeften van pleegzorgers die pleegzorg opnemen voor een kind met een beperking’. Indien u vragen heeft, mag u deze altijd stellen tijdens het interview.
1 Waarom en hoe bent u met pleegzorg begonnen?
2 Stond u er meteen voor open om pleegzorg op te nemen voor een kind met een beperking?
3 Op welke manier werd u op de hoogte gebracht over de beperking van het kind?
4 Moest u de keuze krijgen, zou u dan opnieuw openstaan om pleegzorg op te nemen voor een kind met een beperking?
5 Bent u tevreden met de manier waarop u werd geselecteerd als pleegzorger voor dit kind?
Hoe verliep dit proces?
6 Hoe werd u voorbereid op de komst van dit kind?
Bent u tevreden over de manier waarop u werd voorbereid?
7 Heeft u sinds u pleegzorg voor dit kind opnam individuele- of groepsvormingen gevolgd?
Waren deze specifiek gericht op pleegzorg voor een kind met een beperking?
Bent u tevreden over dit aanbod?
8 Heeft u behoefte aan (meer) vormingen?
Indien ja, rond welke thema’s zou u graag vormingen volgen?
10 Heeft u het voorbije jaar individuele ondersteuning of begeleiding gekregen van de pleegzorgdienst?
Om wat voor hulp ging het? Vond u deze hulp nuttig?
11 Verwijst de pleegzorgdienst u door wanneer u zaken signaleert die zij niet kunnen behandelen?
13 Is de pleegzorgbegeleider vlot bereikbaar?
Hoe vaak heeft u contact met uw pleegzorgbegeleider?
Vindt u dat voldoende?
14 Kan u problemen die u met het kind ervaart bespreken met de pleegzorgbegeleider?
15 Heeft u vertrouwen in de beslissingen die worden genomen door de pleegzorgbegeleider m.b.t. dit pleegkind?
16 Hoeveel verschillende pleegzorgbegeleiders had u voor dit pleegkind?
17 Zijn er momenten waarop u zou willen stoppen met pleegzorg voor dit kind?
Zo ja, welke factoren spelen hierbij een rol?
18 Wat zou uw leven als pleegzorger voor dit pleegkind vergemakkelijken?
19 Welke rol kan de pleegzorgdienst hierin spelen?
20 Heeft u nog vragen of opmerkingen?
1 Bronselaer, J., Vandezande, V., & Verreth, K. (2011). Vlaamse pleegzorgers in beeld: Profielschets, kwaliteit van dienstverlening. Geraadpleegd op 2 april 2018, van https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/vlaamse-pleegzorgers-in-beeld-profielschets-kwaliteit-van-dienstverlening-en-duurzaam-pleegzorgerschap
VIII. T
RANSCRIPTIES INTERVIEWS TRANSCRIPTIE INTERVIEW 1Hoe zijn jullie met pleegzorg begonnen en wat was toen jullie motivatie hiervoor?
PM: Dat is een heel verhaal. Dat is begonnen met een gezin waarvan de papa overleden was en de mama nog leefde, maar de mama kwam plots ook te sterven. Een van mijn dochters was bevriend met de oudste dochter van dat gezin. Zo zijn die vier meisjes toen naar hier gekomen.
Was dat toen al via een officiële instantie zoals pleegzorg?
PM: Neen, toen ging dat via het OCMW. Eerst werden ze geplaatst. Dan werden ze bij ons geplaatst. En zo zijn wij daarmee begonnen. Met vier tegelijk. Ik had toen maar één dochter die nog thuis woonde. Dus plaats hadden we wel. En met stapelbedden kan je veel doen. En zo ging dat dan.
Intussen is er al heel wat veranderd. Ik zie dat jullie ook al meer dan 30 kinderen hebben opgevangen. Na die vier zussen wouden jullie dus graag verder blijven doen met pleegzorg?
PM: Ja, nadien kwam hier dan het ene kind na het andere. Ik heb crisisopvang gedaan. Normaal gezien is dat maximum 3 maand, maar ja… Dat loopt dan uit he… Daar geneerden ze hen niet in. Ik heb nog geweten dat hier 8 kinderen waren. Dat was wel veel. Dat was dag en nachtopvang, maar dat was wel veel. Maar ja, dat ging ook.
En toen ging dat makkelijker, want we waren nog veel jonger he.
Stonden jullie er meteen voor open om pleegzorg op te nemen voor kinderen met een beperking?
PM: Ja, je weet dat ook pas als je ze hebt he… Dat weet je niet op voorhand. Ze zeggen u dat niet. Wanneer een kind naar hier kwam, ging ik meteen naar het Algemeen Ziekenhuis om een hele check-up te laten doen.
Sommige kinderen komen uit een drugsmilieu, dan moet je toch het een en ander laten onderzoeken.
PV: Soms komt een kind heel jong naar hier en is het pas na jaren dat wij zien dat er iets verkeerd is.
PM: Bij onze pleegdochter nu zag je in het begin ook niet dat er iets aan de hand was, maar ze was wel pas twee jaar toen ze kon lopen.
Heeft een van jullie er ooit moeite mee gehad om een kind met een beperking op te vangen?
PV: Neen, nooit.
PM: Ik heb natuurlijk plezante kinderen gehad, maar ook kinderen die met schoenen naar mijn hoofd gooiden.
Van die kinderen zijn er enkelen doorverwezen naar een instelling. Toch bellen ze nu nog vaak en zeggen ze “Had ik dat nu maar niet gedaan…”. Want ze zijn daar niet graag he... Maar over het algemeen hebben we niet veel problemen gehad om kinderen met een beperking op te vangen. Het kost wel wat moeite, maar dat doe je ervoor he.
Hebben jullie nog veel contact met jullie vorige pleegkinderen?
PV: Ja hoor. Er is net eentje weg die regelmatig op bezoek komt. Zij komt nog steeds 2 weekends in de maand langs. Nu bieden wij ondersteunende pleegzorg voor haar. Ze is hier verschillende jaren geweest, maar pleegzorg vond een opname binnen een OOOC geschikter. Daar zou ze volgens hen veel bijleren, maar daar zien wij niet veel van. Als pleegzorger heb je daar dan niets in te zeggen.
PM: We hebben ook nog baby’s opgevangen, die we dan in het Algemeen Ziekenhuis ging halen. Dat was dan wel heel spijtig als je die terug moest afgeven. We hebben huilbaby’s gehad waar ik dag en nacht mee rondliep. We zetten toen de deurbel uit zodat hij niet zou wakker worden als ze dan eens sliepen.
Hebben jullie er nood aan om meer over de voorgeschiedenis te kennen van jullie pleegkinderen?
PM: Ja, dikwijls is dat een nadeel he. Je weet niet aan wat je jezelf kan verwachten. Je weet het niet he… En druppelsgewijs komt er dan van alles naar boven.
PV: Ik begrijp dat wel. Die kinderen zijn vaak misbruikt, mishandeld, … Het is misschien het best dat we dat niet allemaal weten.
PM: Ja dat is ook niet waar. Je bent beter af als je het allemaal weet, zodat je weet waaraan jij je moet houden.
PV: Ja dat is waar. Als je dan naar een ziekenhuis moet, vragen ze je vaak naar de voorgeschiedenis van het kind, maar je kan er dan niet op antwoorden omdat je het niet weet. Je staat daar dan… vaccinaties, allergieën, … Je weet het niet he. Vaak kom je het dan ook pas later te weten als een kind een beperking heeft.
PM: En ja... Als je crisispleegzorg doet, zijn die kinderen zogezegd maar drie maanden bij jou. Maar dat hebben we nooit gehad hoor. Na maanden, soms jaren komen ze dan van pleegzorg af met de vraag of ze hier niet kunnen blijven. Zolang dat nodig is doe je dat dan he…
Werden jullie voor elk kind apart geselecteerd? Hoe verloopt dit proces?
PM: Toen we crisisopvang deden werd er gewoon gekeken waar er op dat moment plaats was. Dat moest rap gaan. Nu doen we dat niet meer. Bij crisisopvang kijken ze er wel naar of er broers of zussen zijn en proberen ze die kinderen dan in hetzelfde gezin te plaatsen.
PV: Als je gebeld wordt voor crisisopvang heb je tijd tot het einde van het telefoongesprek om te kiezen of je het ziet zitten of niet. Wij hebben eigenlijk nooit nee gezegd. Als het om een plaatsing binnen perspectiefbiedende pleegzorg gaat, dan heb je ruimte om na te denken. Er is een kennismakingsgesprek, en dan nog eens…
Zijn jullie tevreden met de manier waarop jullie werden geselecteerd als pleegzorgers voor jullie pleegdochter?
PM: Bij onze pleegdochter die er nu bij zit ging dat anders. Wij werden voor haar niet echt geselecteerd. Ze belden ons toen om te vragen of we twee meisjes wouden opvangen. ’s Avonds stond de politie hier dan met twee jonge kinderen. Zij was toen 13 maand en zat nog in een Maxi-Cosi. Kan je er jou al iets bij voorstellen? Ze werden toen afgezet in de Maxi-Cosi. Dan vroegen ze nog eens of het ging lukken en was iedereen meteen terug weg. Het moment dat je hoort dat je zo’n jonge kinderen moet opvangen begin je meteen alles te halen, een bedje klaar te zetten … Je hebt niets… Ze zetten die kinderen hier af zonder kleren, luiers, eten … Niets krijg je mee. We hebben zo eens vijf Afrikaanse kinderen opgevangen. Die kwamen van het ziekenhuis naar hier en zaten vol met luizen.
Die kinderen werden afgezet in hun pyjama. Ik ben toen een heleboel kleren gaan kopen, matrassen klaargelegd… Maar daar voorziet pleegzorg niets voor… Alle kinderen hier zijn toegekomen met niets, maar vertrokken met heel veel. Normaal mogen wij ook slechts 4 kinderen opvangen, maar daar zat ik vaak boven.
Wat verder heb je een klooster. Daar zijn veel kamers en dus veel meer plaats voor al deze kinderen. Ik heb altijd gezegd dat ik dat wou huren om meer plaats te hebben voor de kinderen, want hier was het soms te klein. Ik heb dat er toen ook over gehad met mijn pleegzorgbegeleidster, maar het is nooit doorgegaan.
Op welke manier werden jullie op de hoogte gebracht over de beperking van jullie pleegdochter?
PV: Niet. Dat kwamen wij zelf, pas jaren later te weten
Dus jullie werden er niet op voorbereid om een kind met een beperking op te vangen?
PM: Neen, wij wisten niet dat zij een beperking zou hebben. Zoals ik al zei weten we ook heel weinig over de voorgeschiedenis van de kinderen die naar hier komen. Op zoiets kan je jezelf dan ook niet voorbereiden. Bij crisispleegzorg moet het allemaal heel rap gaan, he.
Hebben jullie nadien nog vormingen gevolgd, specifiek gericht op pleegzorg voor kinderen met een beperking?
PM: Wij hebben geen vormingen gevolgd. Je kan wel naar infoavonden gaan, maar dat is nooit in de buurt. Dat is allemaal veel te ver en ik rij zelf niet met de auto. Als ik daar naartoe ga, ben ik een hele dag weg.
PV: Ze vinden dan dat wij een ouderwetse opvoeding geven. Nu met al die therapeuten en zo, willen ze een andere opvoeding geven. Ze willen kinderen terugsturen naar hun ouders, maar wij hebben zelf gezien welke gevolgen dat kan hebben. Ze willen dan nieuwe opvoedtechnieken aanleren, maar vaak loopt het mis.
PM: Het zijn niet allemaal dezelfde he, maar binnen onze regio loopt het te vaak mis.
Wat ligt daarbij aan de oorsprong volgens jullie?
PM: Van alles. Organisatie, begeleiding, Bij betalingen ook. Elke maand krijgen wij een som, maar die bestaat uit verschillende kosten: dag uitkering, bijzondere uitgaven, … Ik ben als verschillende keren gaan vragen om een gedetailleerd overzicht te geven van die betalingen. Je weet niet van waar dat getal komt en je hebt geen overzicht… Je kan het niet controleren. Daar hebben ze geen tijd voor… Wij moeten altijd aan alles denken en letten op wat we doen om geen problemen te krijgen met pleegzorg. Als wij eens willen weggaan, dan moeten we dat aanvragen. Wij gaan graag eens weg tijdens de verlengde weekends. In de week zitten we vaak in het ziekenhuis met onze pleegdochter, dus dan gaat dat niet. Daarom proberen we met haar tijdens de verlengde weekends af en toe eens ergens naar toe te gaan. Als dat met een overnachting is, dan moeten we dat elke keer aanvragen.
PV: Twee weken geleden zijn we voor drie dagen naar Duitsland gegaan. Ik had de week voordien gebeld om een toelating van de jeugdrechter te krijgen. Ze zouden die toelating per mail doorsturen, maar uiteindelijk kregen we die mail pas 14 dagen nadien. Sommige dingen gaan ook niet. Als je buiten Europa of naar Engeland op reis wilt, dan wordt dat meestal niet goedgekeurd. Naar Duitsland of Nederland, dat is nooit een probleem.
PM: En voor de ene krijg je ook meer dan voor de andere. Alle pleegkinderen hebben recht op een verlof. We mogen tot €300 vragen per kind, om op vakantie te gaan. Voor de ene pleegdochter komt pleegzorg zelf met voorstellen af om op kamp te gaan, maar voor de andere niet… Dan vraag ik me af of dat wel voor iedereen is.
Het zijn vaak dezelfde gezinnen die van de voordelen genieten.
PV: Vroeger hebben wij zelfs nog kinderen opgevangen, waarvan de pleegzorgers op verlof waren. Toen kon je eens een week weg gaan zonder pleegkinderen. Wij hebben dat nog nooit kunnen doen.
PM: Met onze andere pleegdochter is het ook niet zo simpel om eens weg te gaan, maar pleegzorg heeft voor ons nog nooit uitgekeken naar een alternatief. Het is spijtig dat je niet kan overschakelen naar een andere dienst voor pleegzorg, dat je daar zelf niet kan in kiezen.
Hoe verloopt het contact met de pleegzorgbegeleider?
PM: Ik bel zelf niet te vaak naar de begeleider.
PV: Dat hangt ook af van wie het is. Onze vaste begeleidster is al enkele keren afwezig geweest, op zwangerschapsverlof en zo. De vervangster die we nu hebben, die doet alles per mail. Zij belt niet.
PM: Ja, zij doet zelfs niet de moeite om eens te bellen en te vragen of alles goed is verlopen. Er wordt ook niet samengezeten met ons om te kijken hoe we dingen kunnen aanpakken die niet goed lopen met de ouders.
PV: Dat was vroeger wel.
Hebben jullie dan persoonlijk contact met jullie begeleider op andere manieren?
PM: Neen, en normaal gezien is dat verplicht he… Normaal gezien belden ze elke donderdag, maar dat doen ze niet. Wij moeten de regels volgen, maar zij blijkbaar niet.
PV: Met de jeugdrechtbank is dat hetzelfde. De consulent moet normaal elke 6 maand naar het gezin gaan, maar ik heb hier nog nooit iemand gezien.
PM: Ja, zij zegt dat wel zelf ook dat ze meer zou moeten komen.
PM: Je zou al een brief moeten schrijven naar de jeugdrechter om eens contact te kunnen hebben met de consulente.
Dus er is veel afhankelijk van de persoon die jou begeleidt en wie de consulente van de jeugdrechtbank is?
PV: Ja, maar weet je wat het is… Die mensen hebben te veel werk. Het ligt vooral daaraan.
Kunnen jullie problemen die jullie met jullie pleegdochter ervaren bespreken met de pleegzorgbegeleider?
PM: Niet echt. Als ze langs komen gaan ze vaak met de pleegdochters iets gaan eten of naar de speeltuin… Daar hebben ze tijd voor, maar om naar ons te luisteren niet. Dat interesseert hen niet. Dat wordt dan wel betaald door pleegzorg. Moet je daarvoor gestudeerd hebben? Dat kan ik ook hoor een pakje friet gaan eten… Ik vind dat erg. Wanneer wij geld vragen voor medische kosten, komen ze met voorstellen af om dat in schijven terug te betalen, maar voor zo’n dingen hebben ze wel geld.
PV: Ja, volgende keer breng ik de factuur van het UZ gewoon rechtstreeks bij hen. Wij hebben al heel veel geld uitgegeven aan operaties. Dat zijn heel kostelijke operaties.
PM: En dan krijgen we nog de vraag of het wel nodig was dat wij daar bleven slapen? Met je eigen kinderen doe je dat toch ook? En dat is ook zoiets. Toen wij zijn gestart met pleegzorg werd ons verteld dat wij geen hospitalisatieverzekering moesten regelen voor onze pleegkinderen. Die kosten werden gedekt door een soort fonds van pleegzorg zelf. Dus ja, dan doe je dat niet he. Maar nu komen ze daar dan mee af he… Dat het te veel is.
Helpt de begeleider jullie om uit te zoeken welke kosten je kan in geven en hoe jullie dit moeten doen?
PV: (lacht) Nee hoor, die hulp hebben wij nooit gekregen.
Verwijst de pleegzorgbegeleider jullie door naar het VAPH of dergelijke om extra financiële ondersteuning te krijgen?
PM: We zijn nu al even bezig om het dubbel kindergeld voor haar in orde te brengen. Maar dat duurt nu al maanden, en wij weten niet naar wie wij ons moeten richten.
PV: Als we het zelf niet uitzoeken, dan weten we van niets. Ik moet dan altijd naar het FOD bellen. Vorige keer belde ik en bleek het dossier bijna volledig in orde te zijn. Ze moet alleen nog langs gaan bij de dokter. Dan is alles in orde. In december 2017 hebben wij dat aangevraagd. We zijn nu augustus 2018… En hulp van pleegzorg daarbij? In het beste geval moeten ze het zelf beginnen rondvragen.
Verwijst pleegzorg jullie soms door naar andere instanties, die jullie hiermee zou kunnen helpen?
PV: Neen, nooit.
Zijn er momenten waarop jullie zouden willen stoppen met de pleegzorg voor jullie pleegkind met een beperking? Welke factoren spelen hierbij een rol?
PM: Neen. In het verleden hebben we wel pleegzorg stopgezet voor een kind. Die gooide met dingen van de trap…
Dat was niet te doen. Dat hebben we moeten stopzetten. Met onze andere pleegdochter hebben we ook problemen, maar ze kan nergens terecht. Zij kan gelukkig in de week terecht in het internaat. Er is nergens plaats voor de kinderen.
En stoppen… Zolang we voor hen kunnen zorgen blijven we dat doen. Voor de jongste pleegdochter hebben we zelfs adoptie overwogen, maar dat kan niet. Haar moeder heeft daar nog altijd het laatste woord over. En dat is
En stoppen… Zolang we voor hen kunnen zorgen blijven we dat doen. Voor de jongste pleegdochter hebben we zelfs adoptie overwogen, maar dat kan niet. Haar moeder heeft daar nog altijd het laatste woord over. En dat is