overtreding.
§ L
O r a n g jang tidak bisa m e n a n g g o e n g tingkah-lakoenja (ontoerekenbaar).
Dalam Strafwet dianggap bahwa sekalian orang jang soedah sampai 'oemoer, mempoenjaï kemaoean sendiri; artmja: sekalian perboeatannia dilakoekannja sebab mëmangnja dia sendiri jang maoe melakoekan perboeatan itoe. Sebab dianggap djoega bahwa sekalian orang jang soedah sampai 'oemoer itoe mengarti dan mëmangnja tahoe apa tingkah-lakoenja (tingkah-Pohhnja itoe betoel atau salah, baik atau tidak baik patoet atau tidak patoet, sopan-santoen atau tidak - maka sekalian orang iang soedah sampai 'oemoer mesti menanggoeng tingkah-lakoegna,gdan sebab itoe, menoeroet Strafwet, d.a mest.
disalahkan dan dihoekoem, kaloe dia melakoekan perboeatan iang boleh dihoekoem. . , ,
Tioema kaloe njata atau kaloe boleh diterima bahwa orang i t sesoenggoehnja tidak bisa menanggoeng tingkah-lakoenja (ontoerekenbaar), baroelah dia tidak boleh disalahkan.
Kaloe hal ini soedah kenjataan selagi perkaranja diperiksa olêh politie (voorloopig onderzoek) maka haroeslah penaa -waannja tidak diteroeskan. Akan-tetapi kaloe kenjataannja .toe koerang pesti peperiksaan voorloopig onderzoek, mesti diteroes-kan dan diserahditeroes-kan pada hakim soepaja memoetoesditeroes-kan apatah ada sebab akan tidak menghoekoem pesakitan.
Pesakitan ontoerekenbaar akan perboeatannja oleh-sebab.
1. akal-boedinja (ingatannja) tidak baik karena dari ketjilnja soedah begitoe atau karena waktoe melakoekan perboeatan oetaknja pesakitan sakit.
KETERANGAN. Hendaklah minta keterangan pada dokter dari keadaannja ingatan pesakitan dan apatah olêh-karena
itoe pesakitan toerekenbaar atau tidak. Hiiihati Pesakitan hanjalah boleh dikirim keroemah-g.la kan dilihat,
kelakoeannja, kaloe dia disangka masih gila waktoe perk*
ranja diperiksa olêh hakim (lihat katja 47J.
dat hij tot het plegen der daad door overmacht werd ge-drongen (art. 48 W. v. S.) d.w.z. dat op den dader een zede-lijken dwang is uitgeoefend van zoodanigen aard, dat hem geen keuze werd gelaten om anders te handelen. De dader heeft dus willens gehandeld, maar zijn wil stond onder den invloed eener kracht, waaraan hij geen weerstand heeft kunnen bieden, en daarom kan hij voor hetgeen hij dientengevolge heeft verricht of nagelaten in strijd met de strafwet, niet worden gestraft, b. v. wanneer men door aangejaagde vrees, door bedreiging of gegeven be-velen 0 een zoo diepen indruk in het gemoed van den dader heeft gemaakt, dat deze dientengevolge niet anders kon handelen dan hij gedaan heeft.
N. B. Veelal neemt de politie naast den dief als tweede beklaagde diens vrouw op het titelblad der stukken van het voorloopig onderzoek op als beschuldigd van heling van het door haar man thuis gebracht en aan haar ter bewaring overgegeven gestolen goed. Overmacht is hier inderdaad niet aanwezig, daar zij aan den op haar uitgeoefenden dwang zeer wel het hoofd had kunnen bieden. Toch verdient eene straf-vervolging .van de Inlandsche vrouw, die meestal blindelings haren man gehoorzaamt en daarom niet dan zelden de in ontvangstname durft weigeren, geen aanbeveling, tenzij is gebleken, dat de inontvangstname door de vrouw geschiedde geheel met haar vrijen wil en overeenkomstig hare wenschen.
Onder overmacht valt ook de noodtoestand, d. i. een toestand van oogenblikkelijk levensgevaar, waaruit de dader of een ander op geen andere wijze kan gered worden dan door het plegen van een feit, dat op zich zelf strafbaar is, maar straffeloos wordt omdat men tot het plegen daarvan zedelijk gedwongen werd, zooals de schipbreukeling, die, zich aan een ronddrijvenden plank vastgeklampt hebbende waarmede hij aan wal hoopt te
' ) De op den dader uitgeoefende dwang kan ook van physieken aard zijn, doordat eene lichamelijke of natuurkracht op den dader heeft ingewerkt, b. v. wanneer iemand, die met een geopend mes in de hand staat, onverhoeds door een anderen persoon of door eene aardbeving met geweld tegen een derde wordt aangeworpen, waarbij hij ongewild dezen met het mes eene doodelijke wonde toebrengt.
De dader is dan ook straffeloos, niet evenwel omdat hij onder overmacht heeft gehandeld, maar omdat hy die daad niet heeft gewild.
Hetzelfde geldt, wanneer de dader een strafbaar feit heeft uitgevoerd, dat hem in den toestand van „latah" is gesuggereerd.
40
il. bahwa si pesakitan melakoekan perboeatan jang bolêh dihoekoem, akan-tetapi tjoema terpaksa karena overmacht artinja: kekoeatan atau kekoeasaan jang terlaloe amat besar sehingga tidak terlawan lagi olehnja ; kaloe si pesakitan terpaksa sedemikian, sampai dia tidak bisa menoeroet kemaoeannja sendiri. Dalam hal ini si pesaki-tan sebetoelnja memang maoe melakoekan perboeapesaki-tan j . t., tetapi sebab kemaoeannja si pesakitan ketika itoe dibawan perintah kekoeatan atau kekoeasaan jang terlaloe amat besar, sehingga tidak terlawan lagi olëhnja — maka per-boeatan j . t. tidak boleh ditanggoengkan kepadanja, dan itoelah sebabnja maka si pesakitan ontoerekenbaar; oepa-inanja kaloe si pesakitan ditakoetkan, diantjam atau diberi perintah oleh orang lain, akan melakoekan perboeatan i t sehingga olëh-sebab itoe pesakitan merasa dalam hatinja bahwa biar poen sebetoelnja dia tidak maoe melakoekan perboeatan itoe, akan-tetapi dia tidak bisa melakoekan lain daripada jang soedah dilakoekannja itoe ]).
KETERANGAN. Atjapkali politie mendjadikan bini si pesakitan djadi pesakitan nommer 2, kaloe si bini itoe
men-impan atau menjemboenikan barang tjoenan jang dititipkan olen lakinia kepadanja. Dalam hal ini sebetoelnja tidak ada overmacht sebab si bini itoe boleh melawan perintah itoe.
Akan-tetapi baik si bini ini djangan dibikin-perkara sebab dia kebiasaannja tidak berani melawan perintah lakinja, ketioealikan kaloe memang njata jang si bini itoe menerima barang itoe dengan sesoedahnja sendiri dan sebab memangnja dia maoe menerima barang itoe.
Biasanja disamakan dengan overmacht hal jang dina-mai noodtoestand (keadaan dalam bahaja); artinja, kaloe orang melakoekan perboeatan jang sebetoelnja boleh dihoekoem, akan-tetapi dalam hal ini tidak dihoekoem olëh-karena perboeatan itoe tjoema dilakoekannja sebab dia itoe atau orang lain dalam bahaja besar dan sebab menoeroet pendapatannja selagi dalam bahaja itoe, bahwa tentoelah dia mati, kaloe tidak dilakoekannja perboeatan j . t Oepamanja: ada doea orang jang ketenggelaman perahoe dilaoet; maka kedoea orang ini bereboet maoe bergan-toeng pada satoe papan jang ada didekatnja, dengan
1) Kekoeatan jang memaksa si pesakitan melakoekan perboeatan itoe, boleh djoega disebabkan olëh kekoeatan badan orang lain atau oleh kekoeatan 'alam (natuurkracht) ia.toe: lindoe, pohon roeboeh d. 1. I.; oepamanja si pesakitan lagi memegang pisau ditangannja. Tiba2 ada lindoe, sampai si pesakitan djatoeh tedjorok kemoeka dan sebab itoe dia meloekaï orang jang berdiri dihadepannja sampai orang mi mat, : atau selagi si pesakitan memegang pisau, datang orang dari belakang mendiorokkan dia, sampai dia terbanting pada orang jang berdiri dihadapannj^, dan meloekai orang m .
sampai mati. . . , .,„_
Dalam hal j . t. pesakitan tidak dihoekoem, karena boekannja d a n sebab over-macht, tetapi sebab dia memangnja tidak sengadja maoe mematikan orang itoe.
Begitoe djoega tidak dihoekoem, kaloe si pesakitan itoe orang latah, jang mela.
koekan perboeatan jang boleh dihoekoem sebab dia tjoema meniroe perboeatan orang lain.
HI.
dnjvëri, Welke Wêl één, maaf niet twee personen böVeri water kan houden, een anderen schipbreukeling, die ook dien plank tracht te grijpen, wegduwt met het gevolg dat deze verdrinkt» en aldus den dood van dezen ver-oorzaakt.
dat hij het feit gepleegd heeft uit noodweer (art. 49 W. v.
S.) d. i. wanneer de dader door nood gedwongen wordt zijn lijf of leven, eerbaarheid of stoffelijk goed of dat van een ander te verdedigen tegen hem dien het aanrandt, door tegelijkertijd tegen dezen een strafbaar feit te plegen.
Zoodanige daad van eigenrichting mag men alleen ver-richten voorzooverre door de wet toegelaten, daar in een geordenden Staat niet de beleedigde persoon zelf lijf en goed van zich en een ander op 'zoodanige wijze heeft te beschermen, zijnde dit de taak van politie en justitie Zoo de dader zich hierop beroept, heeft de politie te onderzoeken:
1°. of aan het feit is voorafgegaan eene oogenblikkelijke onrechtmatige aanranding van des dader of eens anders lijf (ook met oneerbare bedoelingen) of goed dan wel of zoodanige aanranding onmiddellijk dreigde zooals bij het richten op hem van een doodelijk wapen of het uitstrekken van de hand naar eens anders goed om het zich wederrechtelijk toe te eigenen.
N. B. Als aanranding van iemands eerbaarheid is niet te beschouwen het uitschelden voor dief.
2°. of men tegen deze aanranding of dreigende aanranding daden heeft gepleegd :
a. welke een zuiver verdedigend karakter droegen, aan het dreigend gevaar geëvenredigd en inderdaad noodzakelijk waren om eene aanranding als waar-aan men blootstond te doen ophouden. Het toe-brengen van een lanssteek aan een dief, die zijn hoofddoek met rijst vult teneinde zich de rijst
so
petigharapari akan berenang dengärt papah itöë kepinggif laoet; tetapi sebab papan itoe tjoema boleh digantoengi oleh satoe orang sadja maka seorang dari kedoea orang itoe menolak kawannja, sampai kawannja itoe tenggelam dan mati.
Perboeatan orang ini sebetoelnja perboeatan jang boleh dihoekoem, sebab dia mematikan orang (kawannja); tetapi dia tidak dihoekoem, karena dia terpaksa akan melakoe-kan perboeatan j . t. olëh-karena bahaja itoe.
111. bahwa si pesakitan melakoekan perboeatan jang boleh dihoekoem, akan-tetapi tjoema terpaksa karena noodweer jaitoe: kaloe si pesakitan melakoekan perboeatan itoe
— sebab ketika itoe perloe sekali dilak'oekannja — akan melawan perboeatan orang lain, jang memberi bahaja kepa-danja atau kepada orang lain atau kepada sopan-santoen-nja atau harta bendasopan-santoen-nja, soepaja sekalian ini jang men-dapat bahaja itoe terlindoeng.
Perboeatan jang demikian itoe tjoema boleh dilakoekan, kaloe hal2 ini bolëh didjalankan menoeroet Wet; sebab dalam negeri jang berhatoeran, tjoema politie dan justitie sadja jang berhak dan jang wadjib melindoengi badan, djiwa, sopan-santoen atau harta-benda pendoedoek2 negeri itoe, artinja boekan pendoedoek2 sendiri.
Kaloe pesakitan menerangkan bahwa dia mematikan orang atau menjiksa badan orang itoe karena hal j . t. diatas ini (noodweer), perloe sekali diperiksa olêh politie:
1°. Apa sebeloemnja pesakitan melakoekan perboeatan j . t-itoe dia atau orang lain (djoega dengan maksoed jang tidak sopan-santoen) atau harta-bendanja diberi bahaja dengan paksa oleh orang jang tidak berhak, sehingga dia pada ketika itoe perloe sekali membalas perboeatan jang dilakoekan itoe dengan mematikan atau menjiksa badan orang atau apa bahaja itoe pada ketika itoe djoega bakal datang seperti kaloe orang mengamangkan sendjata tadjam atau kaloe orang mengedangkan tangannja hendak men-tjoeri barang.
KETERANGAN. Memaloekan orang dengan perkataan maling tidak dinamai pelanggaran sopan-santoen jang boleh dilawan dengan perboeatan seperti j . t. diatas.
2°. apa pesakitan membalas perboeatannja orang jang mem-beri bahaja dengan perboeatan,
a jang hanja dilakoekan akan melindoengi dinnja atau diri orang lain atau harta-bendanja, dan jang sepadan dengan bahajanja itoe dan perloe sekali akan member-hentikan perboeatannja orang lain itoe. Kaloe orang menoembak kepada si pentjoeri jang mengisi setangan-kepalanja dengan beras, jang niat ditjoeri olêhnja maka
Wederrechtelijk toe te eigenen, is dus niet straffe-»
loos, terwijl dat feit wèl straffeloos is wanneer die-ven zich wegspoeden met het eenige trekdier van een behoeftigen landbouwer in een eenzaam oord woonachtig. Niet straffeloos is de daad van hem, die zich door de vlucht aan eene aanranding kunnende onttrekken of over een geoorloofd middel tot zijne verdediging beschikkende, desniettemin da-den van geweld pleegt.
b. welke, alhoewel ter verdediging gepleegd, op dat oogenblik door de noodzakelijkheid niet meer ge-boden dan wel, nadat de aanranding was opgehouden, een aanvallend karakter hebbende aangenomen, het onmiddellijk gevolg waren van eene hevige gemoedsbeweging door de aanranding veroorzaakt en op dat tijdstip nog voortdurend. Ook dan handelt de dader in noodweer.
§ 2.