lang-teroetama dibitjarakan dalam § ini jaïtoe bagimana di tanah Djawa dan Madoera mestinja Wedana memeriksa perkara misdrijf jang ada bekasnja, akan menjatakan bahwa misdrijf soedah dilakoekan ; oepamanja perkara pemboenoehan, perkara mematikan orang, perkara meloekaï orang, perkara
pemboenoehan, perkara perampokan d. 1. 1. ^ i . w ^ n Di Buitenbezittingen hampir soemoea haroeran- dilakoekan
seperti di tanah-Djawa dan Madoera. Djoega disana dalam beberapa gewest ada kepala district dan kepala-desa meski-poen namanja berlainan, sedang kekoeasaan dan kewadjibannja merika-itoe terkadang dipegang oleh satoe orang sadja, jang
dinamai Hoofden der Inlanders. . Ada iang perloe diketahoeï, sebab terlaloe bergoena da am
perkara2 politie, akan dibitjarakan nanti lebih pandjang dalam keterangan, kaloe kita bitjarakan misdrijf atau overtreding itoe satoe-satoenja.
Prijaji jang mesti memeriksa perkara2" misdrijf atau over-treding djadinja prijaji jang mesti menoentoen pegawa.2 politie
1) Tjeribonsch Wetboek (Pepakem Tjerbon) van het jaar 1768, uitgegeven door Dr. Hazeu (Bat. Oen. d l . 55, 2e stuk bldz. 52).
de bevoegdheden en verplichtingen van beide vereenigd ziin in de zgnde „hoofden der inlanders". >) S J
et y*°K°r Z0,°VfeI n 0 0 d i g z u l I e n b'i d e behandeling der bijzondere 7 n n JPfeh ^e/ " t n 0f W e n k e n W O r d e n g e g e v e n> w e l k e i n het bij-zonder het feit raken, waarbij ze als toelichting zijn geplaatst.
De leiding van het onderzoek berust bij den Wedana of den lStwS P,ln t"W ehia n a ( a r t- 3 6 L R )" I n g e v a l een misdrijf is gepleegd"
hetwelk zichtbare sporen achterlaat, kunnen zij evenwel vSor zoover het plaatselijk onderzoek betreft, daarmede belasten een hun ondergeschikten ambtenaar of beambte (art. 18 \° 21
!2„' n i6 ' V1"6 P^essen-verbaal uitdrukkelijk melding maakt van de wettige verh.ndering van den Wedana of Assistent-We-dana en van de van dezen ontvangen opdracht. 2). Gemakshalve zal voortaan evenwel enkel worden gesproken van den Wedana.
Aangezien de wet voorschrijft, dat de Wedana de dorpshoof-den nauwkeurig moet bekend maken met en hen gedurig moet herinneren aan hunne politioneele verplichtingen (art. 37 i d ) en eoed°?s a ! E r6' * f ? § e , e g e i 1 H g t' d a t h e t e e r s t e onderzoek der p i S ' k0mJ h e t Pn s wenschelijk voor, de omschrijving der eigenlijk gezegde werkzaamheden van den Wedana te doen S f f " d o o r h e t g eP " volgens de wet het dorpshoofd vir-l^ verschenen0'"' * ** W e d a"a °P d e P'a a t s d e s m i s d r iJf s
Onderzoek van het dorpshoofd.
Ingeval er een misdrijf is gepleegd, zichtbare sporen achter-latende, ook wanneer een lijk gevonden wordt zonder dat de oorzaak van den dood bekend is, begeeft het dorpshoofd zich terstond naar de plaats van het misdrijf of van het lijk en na een summier onderzoek aldaar te hebben ingesteld, doet hij het resultaat daarvan onmiddellijk rapporteeren aan den Wedana (art. 20 |«. 18 I. R.). h het lijk van een onbekende"
dan geett hij daarvan tevens kennis aan de hoofden der naburige desa s met opgave tegelijk van de kenteekenen van het lijk In afwachting van de komst van den Wedana laat het dorpshoofd die plaats streng bewaken, opdat de Wedana den toestand der plaats geheel onveranderd vinde. Evenwel, indien mocht blijken dat het gevonden lichaam nog niet levenloos is behoor hij ,n de allereerste plaats alles in het werk te stellen' om het leven van dien persoon te behouden en zal hij zelfs —
1) Riouw, Djambi, W. Aid. Borneo, Ternate, Timor, in Benkoelen: wijkmeester.
•atol" " H - ,4 1 e n f. '; R' WOrdt " °g ee8P™ke» »»« „het dislrictshoofd of bij
kom ,M n"g , l e m i n g e Z a g " " » " » « » « J " ^ v o l ^ d hoofd": als zoodanig komt alleen ,„ aanmerkmg de AssiSte„t-Wedana, zoodat in het onderdistrict, waar df Wedana geen Asststent-Wedana „evens zich heeft, zoodanig hoofd niet bes.aa
16
akan mentjari keterangan dalam perkara2 itoe, ialah Wedana atau Assistent- Wedana.
Akan-tetapi kaloe ada perkara misdrijf jang ada bekasnja, dan Wedana atau Assistent-Wedana tidak bisa datang akan memeriksa tempat misdrijf itoe sebab halangan jang perloe maka prijaji itoe boleh menjoeroeh pegawai politie jang diba-wah perintahnja akan memeriksa tempat j . t.
Dalam hal ini pegawai jang diwakilkan itoe mesti menerangkan dalam procesverbaal peperiksaan tempat itoe, apa sebabnja maka Wedana atau Assistent-Wedana tidak bisa datang sendiri.
Begitoe djoega mesti diseboet bahwa dia mendapat perintah dari Wedana atau Assistent-Wedana akan memeriksa tempat itoe *).
Soepaja tidak atjap kali kita memakai perkataan Wedana atau Assistent-Wedana kita pakai dibawah ini tjoema kata
Wedana sadja.
Sebab ditentoekan dalam Wet bahwa Wedana mesti mene-rangkan dengan njata dan mengingatkan kepada kepala2-desa apa kewadjiban kepala2-desa itoe dalam perkara2 politie, dan sebab peperiksaan moela2 itoe perloe sekali dilakoekan baik2
maka baiklah menoeroet pikiran kita, akan dibitjarakan lebih doeloe apa jang ditentoekan olëh Wet akan dilakoekannja oleh kepala2-desa sebeloemnja Wedana datang ditempat mis-drijf itoe.
Peperiksaan oleh kepala-desa.
Kaloe ada misdrijf jang ada bekasnja, begitoe djoega kaloe kedapatan mait jang tidak diketahoe'i apa sebab kematian itoe maka kepala-dêsa mesti pergi dengan segera ketempat misdrijf itoe atau ketempat mait j . t. Djika dia soedah memerik-sa apa jang perloe diketahoei'nja maka pendapatan peperik-saan itoe mesti dirapportkannja dengan segera kepada Wedana.
Kaloe mait itoe mait orang jang tidak dikena^ maka kepala-dêsa mesti memberi kabar kepada kepala2 didesa, jang dekat kepada desa tempat mait itoe, bahwa dia mendapat mait, begini dan begitoe tandanja.
Selagi menoenggoe datangnja Wedana kepala-desa mesti menjoeroeh mendjaga tempat misdrijf atau-mait itoe baik2, soepaja kaloe Wedana sampai disitoe, sekalian keadaan ditem-pat itoe beloem beroebah soeatoe apa. Akan-tetapi, kaloe boleh dikira bahwa orang jang disangka mati itoe beloem sesoenggoehnja mati, artinja lagi boleh dihidoepkan kembali
1) Dalam I. R. pasal 41 dan 42 terseboet : „kaloe Wedana ada halangan jang perloe maka Wedana itoe mesti diwakili olëh prijaji jang paling tinggi pangkatnja dibawah perintah-Wedana itoe". Prijaji jang terseboet ini sebetoelnja tjoema Assistent-.
Wedana sadja. Djadinja dalam onderdistrict jang diperintah olëh Wedana sendir1
tidak ada prijaji jang sedemikian dan olëh-karena itoe tidak ada prijaji jang boleh mewakili Wedana itoe.
indien mogelijk — vóór alles de hulp van een geneeskundige hebben in te roepen (art. 19 I. R.). In het water aangetroffen lichamen zullen onmiddellijk op het droge moeten worden gebracht om aller-eerst te constateeren of er nog kans bestaat de levensgeesten op te wekken en daarna te handelen als voren (art. 20 id.) Deze verplichting rust zelfs op een ieder, ook wanneer er nog geen dorpshoofd of ander politiebeambte ter plaatse mocht zijn ]).
Is er reeds dadelijk een verdachte, dan doet het dorpshoofd dezen aanhouden en bewaken, en zijn er meerdere verdachten, dan draagt hij zorg, dat zij zoowel met elkander als met anderen niet van gedachten kunnen wisselen.
Is een verdachte niet te vinden, dan stelt hij onverwijld de hoofden der naburige desa's in kennis met al wat tot opspo-ring van den schuldige kan leiden (art. 18 id.).
Recht tot inhechtenisneming op eigen gezag heeft het dorps-hoofd (art. 16 j°. 5 en 12 id.):
1°. ingeval van ontdekking op heeterdaad, d.i.
a. wanneer het feit ontdekt wordt, terwijl het ge-pleegd wordt of terstond daarna,
b. wanneer iemand terstond daarna als dader door het openbaar gerucht wordt achtervolgd,
c. wanneer terstond na de ontdekking bij iemand goederen of werktuigen worden gevonden, welke hem als dader of medeplichtige aanwijzen.
In deze gevallen is hij tot aanhouding verplicht;
2°. bij gegronde vrees voor ontvluchting;
3°. ingeval door de nachtwachten voor hem zijn gebracht lieden die door hem zijn aangehouden omdat zij reden gaven te vermoeden een strafbaar feit te hebben ge-pleegd of te willen plegen, b.v. daar zij eens anders goederen of vee vervoerden zonder geleidebiljet van den afzender of den Assistent-Resident of wapens bij zich hadden niet tot hun dagelijksche dracht behoorende.
1) Wat haar te doen staat, zoo het leven mogelijk nog niet geheel is geweken, kan de politie lezen in de „Geneeskundig Handleiding ten gebruike bij de Kader-scholen", gedrukt ter Landsdrukkerij.
17
maka kepala-dësa mesti tjoba mendjalankan daja-oepaja, soepaja orang itoe hidoep kembali dan djika boleh mesti diminta' pertoeloengan dokter; djadinja dalam hal mi kepala-dësa tidak oesah menoenggoe datangnja Wedana akan mengang-kat mait itoe dari tempatnja.
Kaloe kedapatan orang jang hanjoet atau tenggelam dalam air maka dengan segera orang itoe mesti diangkat dan dalam air itoe, soeoaia boleh diperiksa lebih doeloe apa orang itoe lagi hidoep, dan diika begitoe, kepala-dësa mesti melakoekan apa jang terseboet tadi Kewadjiban akan mengangkat mait dari dalam air seperti jang terseboet diatas ini mesti dilakoekan olëh sekalian orang, biar poen pada waktoe mait itoe kedapatan kepala-dësa atau lain2 pegawai politie beloem ada ditempat itoe. :)
Kaloe ada orang jang ditoedoeh dalam perkara misdrijf itoe maka kepala-dësa mesti menahan si kena-toedoeh itoe, dan menjoeroeh djaga orang itoe baik2, soepaja dia tidak bitjara dengan orang lain ; dan kaloe banjak orang jang d.toedoeh, mesti didjaga poela soepaja orang2 itoe tidak bitjara seorang
d en1fkai aofangn'jang ditoedoeh tidak kedapatan, kepala-dësa mesti memberi tahoe kepada kepala2-dësa, jang dekat pada desa tempat misdrijf itoe, sekalian jang perloe akan mengenali dan menangkap si pesakitan.
Kepala-dësa berhak akan menangkap orang dengan tidak menoenggoe perintah dari prijaij2 jang diatasnja :
1. kaloe ada misdrijf atau overtreding jang ketahoean op heeterdaad, artinja :
a kaloe soeatoe perboeatan ketahoean selagi orang melakoe-kannja, atau kaloe perboeatan itoe ketahoean baroe sadja
habis dilakoekan orang itoe;
b kaloe sesoedahnja perboeatan itoe baroe sadjaterdjadi.ada orang' jan^ tertoedoeh menoeroet omongan orang banjak;
c kaloe sesoedahnja perboeatan itoe baroe terdjadi, keda-patan barang atau sendjata jang menjatakan bahwa orang fang ada barang dan sendjata itoelah jang melakoekan atau memang soedah menoeroet melakoekan perboeatan itoe atau tjampoer dalam perboeatan itoe.
Dalam ketiga hal j.t. kepala-dësa mesti menahan orangitoe;
2 kaloe ada sebab jang mengoeatirkan kepala-dësa bahwa si pesakitan tentoelah lari, djika tidak ditahan;
3 kaloe orang jang ditahan oleh djaga-gardoe atau ronda, di-bawa' kepada kepala-dësa karena ada sebab jang menjang-kakan si diaga-gardoe dan ronda itoe bahwa orang jang ditanan-nja itoe soedah melakoekan perboeatan jang boleh dihoekoem,
1) Dari pendiagaan politie adapoen orang jang kedapat itoe beloem tentoe matinja, b o l à Z er-Ik» „toe boekoe ketjil jang ditjitak oleh Landsdrukken : .Pen«e£hoe.n ha pen akit dan pendjagaan atau pengobatannja terpakai d.sekomh-sekolah Kader.
De door hem aangehouden personen is het dorpshoofd ver-plicht ten spoedigste, in allen gevalle binnen 24 uren *}, voor den Wedana te brengen. Alleen in het geval sub 3° mag hij iemand eigener autoriteit in vrijheid stellen, doch hiervan moet hij met opgave van redenen den Wedana kennis geven (artt. 12 en 13 I. R.).
Na de aanhouding zij het eerste werk den verdachte aan den lijve te onderzoeken, opdat hem geen gelegenheid worde gelaten van gestolen goed of het wapen, waarmede hij het mis-drijf heeft gepleegd, zich heimelijk te ontdoen 2). Deze voor-werpen neemt het dorpshoofd in beslag evenals elk ander voorwerp, dat betrekking hebben kan op het plegen van het misdrijf (art. 15 id.), doch — en dit kan niet te vaak gezegd worden —alwat op de plaats van het misdrijf op of in de naaste omgeving zich bevindt, moet hij zoo mogelijk op dezelfde plaats en zoo mogelijk ook in dezelfde houding laten liggen waar hij het gevonden heeft en die plaats goed doen bewaken (zoo noodig doen afzetten), opdat de Wedana alles ongewijzigd aantreffe zooals het was gevonden.
De verdachten zal het dorpshoofd ondervragen naar hunne tegenwoordigheid op de plaats des misdrijfs, naar hun schuld aan het gepleegde misdrijf en naar de herkomst der bij hen in beslag genomen stukken van overtuiging.
Hij zal hen confronteeren met de ooggetuigen en c.q. met het lijk of den verwonde, maar evenzeer zal hij dadelijk onderzoek doen naar wat door hen tot hunne ontlasting wordt aangevoerd
(art. 18 id.). ä
1) Het kampong- of soekoehoofd in de Lamponesche Districten binnen 3 X 24 uren.
2) Dikwijls wordt daaraan niet of te laat gedacht. Zoo in eene destijds onder de Europeesche bevolking te Malang zeer geruchtmakende zaait. De Djaksa, die van den aanvang af het onderzoek leidde, had vrij spoedig de hand op den vermoede-lijken moordenaar gelegd. Deze ontkende alle schuld. Zes uren na zijne arrestatie kwam hij evenwel tot bekentenis en op de vraag van den Djaksa, hoe hij deze bekentenis aannemelijk kon maken, haalde hij zelf uit zijn gordel twee horloges te voorschijn, welke hij zeide aan de vermoorde dame te hebben ontstolen. Door het verzuim van den Djaksa om den verdachte tijdig te fouilleeren, was aan dezen dus alle tijd gelaten het gestolene te verdonkeremanen!
18
atau menjangkakan bahwa orang itoe bermaksoed akan melakoekan perboeatan jang boleh dihoekoem; oepamanja:
sebab orang itoe membawa' barang atau teranak, kepoe-njaan orang lain, tidak dengan soerat-antaran (geleide biljet), jang diboeat olêh si poenja atau oleh Assistent-Resident, atau sebab orang itoe memakai sendjata jang tidak biasa dipakai saban sari.
Orang jang ditahan seperti terseboet diatas ini, mesti diba-wa' oleh kepala-dësa kepala Wedana dengan segera, lat2nja dalam 24 d jam.
Tjoema dalam hal jang terseboet diangka 3 sadja kepala-desa tidak oesah menoenggoe perintahnja Wedana dan boleh melepaskan orang jang ditahan itoe sendiri, kaloe menoeroet peperiksaannja njata betoel bahwa orang itoe tidak salah.
Akan-tetapi biar poen begitoe, mesti djoega kepala-desa merapportkan perkara itoe kepada Wedana.
Kaloe ada orang ditahan, mesti lekas diperiksa badan orang-tahanan itoe, soepaja kaloe ada dibadannja barang jang ditjoe-rinja atau sendjata jang soedah dipakainja akan melakoekan misdrijf atau overtreding itoe, dia tidak boleh memboeang atau menjemboenikannja diam-diam ').
Sekalian barang dan sendjata itoe mesti' dibeslag oleh kepa-la-desa, begitoe djoega sekalian barang2 lain jang boleh dikira bahwa barang2 itoe asalnja dari misdrijf atau memang dipakai akan melakoekan misdrijf itoe. Barang jang sedemikian dinamai stukken van overtuiging (barang boekti). Apa jang ada ditempat misdrijf itoe atau didekat tempat itoe, mesti dibiarkan tinggi disitoe, dan kaloe boleh, dibiarkan sebegima-na keadaannja pada tempo misdrijf itoe ketahoean; dan lagi tempat itoe disoeroeh djaga baik2 (kaloe perloe disoeroeh ke-poeng), soepaja Wedana boleh memeriksa tempat misdrijf itoe, sebagimana keadaannja pada tempo baroe diketahoeï.
Kepada si pesakitan mesti ditanja oleh kepala-desa, apa sebabnja si pesakitan ada ditempat itoe, dan apa memangnja dia melakoekan misdrijf itoe, dan dari mana asalnja boekti2
jang didapat padanja.
Kepala-dêsa mesti menemoekan (confrontatie) si pesakitan itoe dengan saksi2 jang melihat misdrijf itoe dilakoekannja, atau dengan mait atau dengan orang loeka, soepaja ditjotjok-kan djawabnja dengan keterangan jang diperoleh. Dan lagi
1) Atjap kali politie loepa memeriksa badan orang jang ditahan itoe dengan segera. Begitoelah soedah terdjadi pada satoe perkara pemboenoehan di-Malang.
Djaksa jang memeriksa perkara itoe, dapat menangkap orang jang ditoedoeh dengan segera, tetapi orang-tahanan itoe moengkir melakoekan pemboenoehan itoe. Kira2 6 djam sesoedahnja orang itoe ditahan, baroe dia mengakoe kesalahannja. Tempo Djaksa bertanja kepadanja, apa tandanja jang dia soedah melakoekan perboeatan itoe, lantas orang tahanan j . t. mengeloearkan dari dalam saboeknja doea arlodji, jang menoeroet katanja ditjoerinja dari Njonja jang soedah diboenoehnja. Sebab Djaksa tidak memeriksa badan orang-tahanan itoe dengan segera maka si pesakitan j . t. dapat menghilangkan dan menjemboenikan arlodji itoe, kaloe dia maoe.
Ook tot het doen van huiszoeking is het dorpshoofd binnen de grenzen zijner desa gerechtigd, doch het is hem niet ge-oorloofd huiszoeking te doen tot ontdekking van opium- en petroleum-overtredingen.
tnu' P ' A H ? ^ t egen °v e rg « t e l d e meening van de Regeering (tib. n . 6021) acht ik onjuist.
De bij huiszoeking veelal gevolgde gewoonte, dat de politie alvorens het huis binnen te gaan zich aan den lijve laat vi-siteeren door den bewoner van dat huis, verdient bestendiging
Het dorpshoofd doe al deze verrichtingen zooveel mogelijk in tegenwoordigheid van een of twee anderen omdat hij tot het opmaken van een procesverbaal gewoonlijk niet in staat is en hij bij den aanvang zijner bediening geen eed aflegt zoodat, al is er ook een procesverbaal door hem opgemaakt, dit geen bewijskracht heeft (art. 295 I. R.), tenzij hij het met eede heeft bevestigd en zich te dien einde naar de terrecht-zitting heeft kunnen begeven. De rechter zal hem dus als getuige moeten hooren over het door hem waargenomene. En daar den rechter aan de verklaring van het dorpshoofd dikwijls zooveel gelegen is omdat het van het meeste belang is te weten wat een verdachte bij zijn eerste verhoor heeft verklaard zal hij aan het getuigenis van het dorpshoofd moeten kun-nen toetsen de verklaringen van anderen om de betrouwbaar-heid daarvan te beoordeelen.
Overname van de leiding door den Wedana.
Inmiddels komt de Wedana ter plaatse, en eindigt nu het zelfstandig onderzoek van het dorpshoofd, die zich onder de bevelen van den Wedana stelt (art. 41 e.V. I. R.).
Deze doet zich door het dorpshoofd op de hoogte brengen van den stand van hét onderzoek en de in beslag genomen goederen afgeven en, al is enkel bij het vinden van een lijk door de wet voorgeschreven, dat de door het dorpshoofd verstrekte inlichtingen in schrift worden gebracht en door den Wedana worden onderteekend, van evenveel belang is het dat ook in andere gevallen de Wedana aanteekening houde van het verslag van het dorpshoofd. Daardoor zal de Wedana in staat zijn verdachten en getuigen opmerkzaam te maken op vroeger afgelegde verklaringen afwijkende van het voor hem verklaarde; en zijn die aanteekeningen later overgeschreven en door den Wedana onderteekend, dan verschaft zoodanig
19
kepala-dësa mesti memeriksa dengan segera sekalian jang dite-rangkan si pesakitan akan melepaskan dirinja daripada toedoe-han itoe.
Kepala-dësa djoega berhak akan memboeka' roemah (mengge-ledah), asal sadja roemah itoe toeroet bahwa desanja, tetapi dia ta'bolëh menggeledah akan mentjari keterangan dalam
perka-ra overtreding madat dan minjak tanah. ;
Biasanja sebeloemnja roemah itoe diboeka', politie minta diperiksa badannja lebih doeloe oleh jang poenja roemah, soepaja di belakang hari orang itoe tidak bisa menda'wa bahwa politie sendiri jang memasoekkan barang2 jang terdapat diroemah itoe. Kebiasaan jang begitoe itoe baik sekali
dite-roeskan. . Sebolëh-bolêhnja peperisaan j . t. mesti dilakoekan oleh
kepala-dësa bersama-sama dengan satoe atau doea saksi, sebab biasanja kepala-dësa tidak bisa memboeat soerat-procesverbaal sendiri dan sebab dia tidak perloe angkat soempah tempo menerima pangkatnja. Djadinja: seandainja kepala-desa bisa memboeat soerat procesverbaal peperiksaan itoe, dan dia se-soenggoehnja memboeat procesverbaal itoe, tetapi procesver-baal j . t. baroelah sah, kaloe kepala-dësa itoe mengoeatkan isi procesverbaal itoe dengan soempah dihadapan hakim.
Sebab kepala-dësa biasanja tidak memboeat procesverbaal maka hakim memeriksa pegawai ini dalam perkara jang soedah diperiksanja, seperti seorang saksi sadja. Dan sebab kepala-dësa itoe politie jang pertama memeriksa perkara itoe maka perloe sekali akan diketahoei olëh hakim sekalian keterangan si pesakitan, tempo dia baroe ditangkap oleh politie. Olëh-karena itoe maka perloe sekali kepala-desa memeriksa perkara itoe bersama-sama satoe atau doea saksi, soepaja hakim boleh menjotjokkan hatoeran saksi3 itoe dengan hatoeran kepala-dësa.
Peperiksaan diserahkan kepada Wedana.
Kaloe Wedana sampai ditempat misdrijf itoe, kepala-dësa berhenti mendjadi kepala dalam peperiksaan itoe, karena se-karang peperiksaan itoe dikepalai' olëh Wedana. Djadinja:
sesampainja Wedana ditempat misdrijf j . t., kepala-desa tjoema melakoekan perintah Wedana sadja.
Kaloe Wedana soedah menerima rapport dan barang2 boekti dari kepala-dësa maka rapport itoe ditoeliskannja dalam procesver-baal jang memakai tanda-tangannja.
Biar poen procesverbaal j . t. menoeroet Wet tjoema perloe diboeat, kaloe ada kedapatan mait, tetapi perloe djoega We-dana memboeat procesverbaal jang demikian dalam sekalian perkara misdrijf, karena kaloe dibeiakang kali Wedana meme-riksa si pesakitan atau saksi2, dia boleh menjotjokkan hatoeran sekalian orang itoe dimoeka kepala-desa dengan keterangan orang j . t. kepada Wedana sendiri.
4
procesverbaal deh rechter de gelegenheid het geheugen der getuigen te hulp te komen.
procesverbaal deh rechter de gelegenheid het geheugen der getuigen te hulp te komen.