Samenvatting en conclusies

Bedrijven in het midden- en kleinbedrijf krijgen geregeld met serieuze problemen te maken, maar deze problemen zijn niet allemaal dermate ernstig dat ze tot procedu-res hadden kunnen leiden of hebben geleid en daarmee als (potentieel) juridisch zijn te bestempelen. Terwijl 61,9% van de 2.097 geënquêteerde bedrijven in 2006 met serieuze problemen te maken kreeg, gold dat wat de (potentieel) juridische proble-men betreft voor 37,0% van de 1.784 geënquêteerde bedrijven. Bedrijven werden in 2006 ook met aanzienlijk meer serieuze dan (potentieel) juridische problemen geconfronteerd (gemiddeld respectievelijk 12,7 en 5,7 problemen per bedrijf dat problemen ondervond).

De meest voorkomende serieuze problemen betroffen problemen over de betaling van geleverde goederen of diensten (45,4% van de serieuze problemen); de kwali-teit, hoeveelheid of levertijd van afgenomen goederen of diensten (16,5% van de serieuze problemen); en de kwaliteit, hoeveelheid of levertijd van geleverde goe-deren of diensten (9,2% van de serieuze problemen). Bij de (potentieel) juridische problemen is die rangorde vergelijkbaar. De grootste groep van (potentieel) juridi-sche problemen betrof die over de betaling van geleverde goederen of diensten (46,8% van de -potentieel- juridische problemen); gevolgd door de (potentieel) juridische problemen over de kwaliteit, hoeveelheid of levertijd van afgenomen goederen of diensten (17,8% van de -potentieel- juridische problemen); en de (potentieel) juridische problemen over serieuze vormen van criminaliteit of fraude (11,3% van de -potentieel- juridische problemen).

De respondenten bestempelden de problemen die door de wederpartij werden ‘ver-oorzaakt’ (problemen over de betaling van geleverde goederen of diensten; proble-men over de kwaliteit, hoeveelheid of levertijd van afgenoproble-men goederen of dien-sten) in iets hogere mate als (potentieel) juridisch dan de problemen die zij zelf ‘veroorzaken’ (problemen over de betaling van afgenomen goederen of diensten; problemen over de kwaliteit, hoeveelheid of levertijd van geleverde goederen of diensten). Bij zowel de serieuze als de (potentieel) juridische problemen handelt ongeveer drie kwart van de problemen over de (betaling van de) levering of afname van goederen of diensten.

Van de (potentieel) juridische problemen is bekend met wie de bedrijven in het on-derzoek deze problemen hadden. Van alle (potentieel) juridische problemen die deze bedrijven meldden, betrof 54,6% problemen met andere bedrijven; 19,5% met particulieren, 6,7% met de overheid; 4,9% met werknemers en 14,2% met andere wederpartijen (andere organisaties, rechtspersonen anders dan werknemers). De bedrijven verschillen aanzienlijk in de incidentie en frequentie waarmee zij met serieuze of (potentieel) juridische problemen werden geconfronteerd. Tot op zekere hoogte lijkt het hebben van problemen te kunnen worden verklaard uit het feit dat de desbetreffende bedrijven reeds andere problemen hadden die de nieuwe proble-men uitlokten of (mede)veroorzaakten. Zo bestaat er statistisch gezien een signifi-cante samenhang tussen de frequentie van (potentieel) juridische problemen over de kwaliteit, hoeveelheid en levertijd van afgenomen goederen of diensten en de betaling van deze goederen of diensten. Dit verband klinkt logisch: wanneer men niet tevreden is over de gedane levering, zal men minder snel geneigd zijn deze (volledig) te betalen.

Ter verklaring van verschillen tussen bedrijven is ook gekeken naar de mate van samenhang tussen de incidentie van serieuze en (potentieel) juridische problemen en bepaalde achtergrondkenmerken van de bedrijven.

De bedrijven die in 2006 statistisch significant relatief minder vaak dan gemiddeld met serieuze problemen werden geconfronteerd waren bedrijven die:

• in de bedrijfssector ‘overige dienstverlening’ actief waren; • één of twee werkzame personen telden;

• 10 tot 15 jaar oud waren; • uit één vestiging bestonden; • geheel zelfstandig waren;

• qua rechtsvorm een eenmanszaak waren.

Bedrijven die in 2006 juist statistisch significant vaker dan gemiddeld met serieuze problemen te maken kregen, waren bedrijven die:

• in de sector ‘bouw’ actief waren;

• drie of meer werkzame personen telden; • uit twee of meer vestigingen bestonden;

• niet geheel zelfstandig waren; • qua rechtsvorm een BV waren.

De bedrijven die statistisch significant minder vaak dan gemiddeld met (potentieel) juridische problemen werden geconfronteerd, waren bedrijven die:

• in de bedrijfssectoren ‘logies’ of ‘overige dienstverlening’ actief waren; • één of twee werkzame personen telden;

• uit één vestiging bestonden; • geheel zelfstandig waren;

• officieel een eenmanszaak waren;

• geen lid waren van een brancheorganisatie.

Bedrijven die juist statistisch significant vaker dan gemiddeld met (potentieel) juri-dische problemen te maken kregen, waren bedrijven die

• vijf of meer werkzame personen telden; • uit meer dan drie vestigingen bestonden; • niet geheel zelfstandig waren;

• officieel een BV waren;

• lid waren van een brancheorganisatie.

Vermeldenswaard is in dit verband dat bedrijven in de sector ‘bouw’ een statistisch significant hogere kans hadden op serieuze problemen vergeleken met bedrijven die niet in deze sector actief waren. Hun kans op de ernstigere (potentieel) juridische problemen was echter niet hoger. Bedrijven in de sector ‘logies’ hadden een gemid-delde kans om in aanraking te komen met serieuze problemen, maar hun kans op de ernstigere (potentieel) juridische problemen was statistisch significant lager. Bedrijven in de sector ‘overige dienstverlening’ hadden een statistisch significant lagere kans om met zowel serieuze als (potentieel) juridische problemen te worden geconfronteerd.

Van belang is ook dat de bedrijfsleeftijd geen statistisch significante invloed had op de kans op (potentieel) juridische problemen, maar wel op de kans op serieuze problemen. Omgekeerd ging het lid zijn van een brancheorganisatie niet gepaard met een statistisch significant hogere kans op serieuze problemen, maar wel met een statistisch significant hogere kans op de ernstigere (potentieel) juridische problemen.

Wanneer preciezer naar de aard van de (potentieel) juridische problemen wordt gekeken, blijken sommige van deze problemen wel en andere niet samen te hangen met de achtergrondkenmerken van het bedrijf. Dit geldt voor zeven van de behan-delde achtergrondkenmerken (bedrijfssector, aantal werkzame personen, bedrijfs-leeftijd, aantal vestigingen, mate van zelfstandigheid, rechtsvorm, lidmaatschap brancheorganisatie) en de incidenties van zes van de zeven (potentieel) juridische probleemsoorten. Alleen de incidentie van (potentieel) juridische problemen over belastingen, heffingen en/of invoerrechten (P5) hield met geen van de achtergrond-kenmerken statistisch significant verband. Belangrijke achtergrondachtergrond-kenmerken waren in dit verband het aantal werkzame personen; het lidmaatschap van de branche-organisatie; het aantal vestigingen waaruit het bedrijf bestond en de rechtsvorm die het bedrijf had.