8 jaar; 9 jaar; 6 jaar.
2. Hoeveel jaar ervaring heb je in het lesgeven aan 5 vwo? 5 jaar; 6 jaar; 5 jaar.
3. Wat vinden leerlingen volgens jou in 5 VWO het moeilijkste onderdeel van leesvaardigheid?
Tot de kern van de tekst komen (dus hoofdgedachte, korte samenvattingsvragen); De essentie uit een tekst halen en dat in een korte tekst vatten; Functies van alinea's bepalen, de
hoofdgedachte van de tekst noteren, bepalen waar de inleiding eindigt en de kern begint, een gedeelte van de tekst omzetten in eigen woorden.
4. Hoe geef je op dit moment les in leesvaardigheid? Noem drie aandachtspunten. Veel meters laten maken (opdrachten uit de methode, oude examenteksten, een enkele keer iets actueels), modelling (examenteksten uitgewerkt in powerpoint met daarin in beeld gebracht hoe ze (bijvoorbeeld door middel van signaalwoorden) het juiste antwoord hadden kunnen vinden. Dit laatste doe ik met name in de examenklassen; Eerste lezing van een lange tekst met de pen in de hand om signaalwoorden te onderstrepen, functie te noteren en om de structuur van een tekst te achterhalen. Dan aandacht voor het formuleren van een antwoord bij een open vraag door antwoorden te analyseren. Als laatste actuele teksten uit kranten met elkaar lezen voor de zingeving van de leesvaardigheid; Leerlingen oefenen teksten, kijken de antwoorden na en bespreken hun vragen met mij. Er zijn dan altijd klassen of leerlingen zonder vragen, daarom bespreek ik per tekst altijd de drie lastigste vragen.
5. Vind je dat verbindingswoorden/signaalwoorden leerlingen helpen om een tekst beter te begrijpen? Waarom wel/niet?
Op zich wel, maar het wordt ook wel een beetje een trucje dat we ze aanleren. Zonder de tekst inhoudelijk goed te begrijpen, kun je met signaalwoorden best goede antwoorden geven; Het ligt er een beetje aan wat je met ‘begrijpen’ bedoelt. Als je puur inhoudelijk kijkt, zouden verbindingswoorden geen grote rol hoeven spelen bij een algemeen begrip van een tekst. Voor het maken van toetsen leesvaardigheid zijn deze verbindingswoorden wel belangrijk voor de structuurvragen, maar ook bij het beantwoorden van vragen; Ja, omdat
signaalwoorden inzicht geven in tekstverbanden. Mits de tekst goed geschreven is natuurlijk, maar dat is bij de meeste opgaves uit een methode of bij toetsen wel het geval.
6. Heb je het idee dat leerlingen moeite hebben om signaalwoorden in een leestekst te herkennen en te interpreteren? Waarom denk je dat?
meeste moeite wordt veroorzaakt door de categorisering van de signaalwoorden. Dat is een kwestie van leren. In 5v kunnen de meeste leerlingen goed uit de voeten met signaalwoorden. Ook in hun eigen teksten; Ik hamer er enorm op, dus mijn leerlingen denk ik uiteindelijk niet meer. Toch merk ik dat ik leerlingen er wel bewust van moet maken, anders lezen ze er gewoon overheen.
7. Denk je dat verbindingswoorden optimaal benut worden door leerlingen tijdens het lezen van een zakelijke tekst? Zo nee, wat zou er moeten gebeuren om leerlingen de signaalwoorden wel optimaal te laten gebruiken?
Nee, ze zijn vaak te veel bezig met de inhoud (wat natuurlijk goed is), maar daardoor missen ze soms de samenhang; Nee, daarom besteed ik er ook aandacht aan bij de eerste lezing van een tekst; Niet door alle leerlingen, ik denk niet eens door de helft. Wat er moet gebeuren is lesgeven in signaalwoorden en verbindingsmanieren, zodat leerlingen een goede mental map van de tekst kunnen maken, waardoor zij de tekst beter begrijpen – of in ieder geval inzien dat het niet zomaar een woordenbrij is.
8. Betrek je op een manier signaalwoorden in de lessen leesvaardigheid. Zo ja, hoe? Het komt natuurlijk voor in de methode, maar ik gebruik het vooral bij het bespreken van examenteksten; Ik begin meestal de eerste les met eerst oriënterend lezen en daarna de signaalwoorden markeren en het verband erbij noteren. Pas na die twee stappen laat ik ze beginnen met de opdracht.
9. Zou schrijfonderwijs (teksten schrijven waarbij de aandacht ligt op signaalwoorden en tekstverbanden) volgens jou helpen om het tekstbegrip tijdens het lezen te vergroten? Zeker; Alles hangt natuurlijk met elkaar samen, maar ik denk dat het eerder andersom is. Als je een goede tekst kunt analyseren, weet je ook hoe je zelf een goede tekst moet schrijven. En aan de andere kan: als je weet hoe je een goede tekst moet schrijven, kun je die ook
analyseren; Ja, dat denk ik wel. Wij integreren zelf lees- en schrijfonderwijs. Bij het
schrijfonderwijs zijn signaalwoorden ook belangrijk, anders snapt de lezer de structuur niet. Door de integratie van deze twee onderwerpen wordt het voor leerlingen denk ik duidelijker dat de begrippen van toepassing zijn op teksten, of je die nu leest of schrijft.
10. Heb je wel eens gebruik gemaakt van geïntegreerd lees- en schrijfonderwijs? Zo ja, wat zijn je ervaringen? Zo nee, hoe sta je hier tegenover?
Twee jaar geleden had ik een leuke opdracht in de drive gevonden die heel goed aansloot bij de actualiteit. Er moesten teksten gelezen worden over een onderwerp, daar waren vragen bij die je kritisch naar de tekst lieten kijken (vooral inhoudelijk), vervolgens kwamen er korte schrijfopdrachten. Het was een succes, dat kwam ook vooral door de actualiteit
(vluchtelingen) en de urgentie (het was voorbereiding voor een tekst waar ze een cijfer voor zouden krijgen; Bij het schrijfonderwijs is lezen altijd aanwezig. Ik besteed altijd aandacht aan schrijfopdrachten op basis van een actuele nieuwsbron. Andersom is deze integratie er niet. Leerlingen moet leren hun antwoorden goed te formuleren, maar dat staat m.i. behoorlijk
los van het schrijven van een lange tekst; Ja, dit doen we op mijn school altijd. Ik vind het top. Het vergroot denk ik het tekstbegrip van leerlingen, doordat ze de theorie van leesvaardigheid toepassen op schrijfvaardigheid en vice versa.