69
1. Literatuurstudie Log
In dit gedeelte wordt de verplichte literatuurstudie log besproken.
Onderzoeksvragen literatuurstudie
De onderzoeksvraag die centraal stond in dit onderzoek was als volgt gedefinieerd:
Hoe kan studentenbegeleiding hun informatievoorziening het beste laten aansluiten op de behoeften die studenten met een functiebeperking hebben wanneer het gaat over het overkomen van drempels bij het zoeken naar begeleiding bij studentenbegeleiding?
Zoals deze vraag al aangeeft gaat het uitgevoerde onderzoek over studeren/studenten met een functiebeperking en drempels die zij kunnen ervaren. Daarnaast gaat het onderzoek ook over de informatiebehoeften die studenten met een functiebeperking op de UT hebben. De twee letters UT hebben hierbij een grote invloed. Dit heeft er namelijk voor gezorgd dat er in de literatuur niet op zoek is gegaan naar informatiebehoeften onder studenten/mensen met een functiebeperking. Hier is voor gekozen omdat in dit onderzoek duidelijk moest worden welke behoeften er speelden bij de specifieke studenten op de UT richting studentenbegeleiding. Wat voor soort informatiebehoeften studenten of mensen met een functiebeperking hebben in zijn algemeenheid is daardoor niet interessant.
Zo blijven er twee belangrijke thema’s over, studeren met een functiebeperking, en drempels die men kan ervaren om begeleiding/hulp te zoeken of accepteren wanneer men een functiebeperking heeft. Bij het zoeken naar de literatuur voor het theoretisch kader zijn dan ook de volgende vragen in het achterhoofd gehouden:
- Wat is een functiebeperking?
- Wat is er bekend over studeren met een functiebeperking?
- Wat is er bekend over factoren die meehelpen of tegenwerken bij het accepteren of zoeken naar hulp of begeleiding onder mensen met een functiebeperking?
Ook bij het opstellen van het onderzoek is er naar aanvullende literatuur gezocht. Zo wilde ik gedurende mijn onderzoek graag gebruik maken van de Critical Incident Technique, waar ik eerder nog niet over had gehoord en waar ik me dus graag nog even in wilde inlezen. Ook heb ik rapport beschreven. Ook hier is nog aanvullende literatuur bij gezocht omdat ik ook hier nog niet eerder over had gehoord. Hier heb ik mezelf de volgende vragen bij gesteld:
- Wat is de Critical Incident Technique?
- Hoe wordt de Critical Incident Technique gebruikt? - Wat is rapport?
- Hoe beschrijven andere wetenschappers rapport?
De belangrijkste termen binnen deze vragen of om tot de beantwoording van deze vragen te komen zijn:
- Functiebeperking
- Studeren functiebeperking - Acceptatie hulp functiebeperking - Critical Incident Technique - Rapport
Criteria preferred materials
Gedurende het zoeken naar literatuur is er geprobeerd zoveel mogelijk artikelen te vinden die redelijk recent zijn geschreven. Dit is gedaan omdat dingen kunnen veranderen door de jaren heen. Dit is echter ook afhankelijk van het onderwerp. Wanneer men kijkt naar artikelen die gaan over de
70 mate waarin onderwijs voldoet aan criteria die de overheid heeft opgesteld met betrekking tot studeren met een functiebeperking, dan is het uitermate belangrijk recente artikelen te gebruiken, omdat onderwijs door de jaren heen telkens veranderd. Ook de criteria die de overheid opstelt kunnen telkens veranderen. Wanneer er op zoek werd gegaan naar literatuur over drempels dan was het bijvoorbeeld minder relevant dat de artikelen die hierbij gezocht werden erg recent waren. Drempels die mensen ervaren veranderen niet per definitie. Wanneer er oude artikelen werden gevonden gedurende de literatuurstudie is er wel op gelet dat verschillende andere artikelen de gevonden feiten bevestigden. Op deze manier is er geprobeerd gedurende de literatuurstudie zoveel mogelijk betrouwbare informatie op te nemen.
Ook is er geprobeerd gedurende het vinden van de literatuur te letten op de auteur. Dit is gedaan door te kijken hoe vaak deze auteur werd geciteerd en door te kijken waar andere artikelen van de auteur over gingen. Door de kijken naar andere artikelen werd er geprobeerd een beeld te vormen over de expertise over het onderwerp die de auteur van een artikel heeft. Door te kijken naar citaties wordt duidelijk hoe betrouwbaar anderen het artikel achtten.
Bij het zoeken naar literatuur is er zowel gekeken naar wetenschappelijke artikelen, boeken en publicaties van onderzoeksbureaus die gespecialiseerd zijn in het onderwerp ‘studeren met een functiebeperking’ zoals bijvoorbeeld het C.H.O.I. en Risbo. Er is vanwege mijn eigen talenkennis alleen gezocht naar Nederlandse en Engelse artikelen.
Selected databases
Bij het zoeken van literatuur ben ik op meerdere manieren te werk gegaan. Zo heb ik mijn eigen boekenkast geraadpleegd, maar ook in de Universiteitsbibliotheek ben ik op zoek gegaan naar boeken die van pas zouden kunnen komen. Omdat dit een vrij tijdrovende manier is ben ik ook op internet op zoek gegaan naar interessante en relevante literatuur. Ik heb dit gedaan via Google Books, Google Scholar en Scopus. Ook de organisatie waar ik de opdracht voor heb uitgevoerd, studentenbegeleiding, heeft me een tweetal artikelen opgestuurd van het C.H.O.I en Risbo. Via Google Scholar ben ik verder gaan zoeken naar meer artikelen van deze organisaties.
Door op verschillende manieren op zoek te gaan naar literatuur heb ik geprobeerd alle relevante literatuur mee te nemen in dit onderzoek. Omdat niet alle artikelen van een even wetenschappelijke aard waren heb ik goed gekeken naar de beschrijvingen over hoe bepaalde onderzoeken zijn
uitgevoerd, om zodoende de betrouwbaarheid van de gegeven feiten te controleren. Hierbij heb ik ook geprobeerd de betrouwbaarheid zo dicht mogelijk te houden door feiten in het onderzoek op te nemen die in verschillende onderzoeken werden bevestigd.
Er is voor deze databases gekozen omdat ze allen wetenschappelijke artikelen of wetenschappelijke boeken verlenen, die over het algemeen vaak wel betrouwbaar zijn. Uiteraard ben ik er niet zomaar vanuit gegaan dat elk artikel even betrouwbaar is, en vandaar dat ik aandachtig heb gekeken naar hoe de artikelen geschreven waren, en hoe de onderzoeken zijn uitgevoerd.
Relevant terms
In onderstaande tabel (tabel A) staan de belangrijkste termen waar op gezocht is gedurende de literatuurstudie. In deze tabel staan ook de overige termen opgesomd waarop gezocht is om de vragen wat betreft de literatuurstudie te kunnen beantwoorden. De overige termen zijn alleen gerelateerde, smallere of bredere termen geweest van de belangrijkste termen die hierboven al stonden opgesomd.
71
Concepts Related terms Smaller terms Broader terms
Functiebeperking Disability Functiebeperking
definitie
Studeren functiebeperking Studeren handicap
Studeren mindervaliden Acceptatie hulp
functiebeperking Disability acceptance help Acceptatie hulp beperking
Acceptatie hulp Help seeking process Critical Incident Technique
Rapport Etnografieën rapport
Etnographies rapport
Tabel A: Relevant Terms
Search actions
In onderstaande tabel (tabel B) zijn tien zoekacties uitgewerkt die ik gedurende mijn literatuurstudie heb uitgevoerd. Wat de technieken betreft die ik gebruikt heb gedurende het zoeken, geld ook hier het spreekwoord ‘al doende leert men’. Zoals ook in tabel B een voorbeeld van te zien is kreeg ik met de zoekmachine Scopus maar erg weinig zoekresultaten wanneer ik zocht op Nederlandse termen. Later ben ik op Scopus dan ook vooral naar Engelse termen gaan zoeken.
Wanneer ik op Google Books bijvoorbeeld een boek vond wat me interessant en relevant leek voor het onderzoek, maar geen volledige toegang had tot het boek dan zocht ik vaak via de website van de universiteitsbibliotheek of zij het boek hadden. Zo ja, dan ging ik naar de bibliotheek om dit boek te zoeken en te lenen.
Een andere techniek die ik gebruikte was dat wanneer ik veel (onbruikbare) zoekresultaten had op Google Scholar, Scopus of Google Books dan probeerde ik regelmatig smallere termen te gebruiken. Was het omgekeerde het geval, wanneer ik weinig (bruikbare) zoekresultaten kreeg op een van de sites dan gebruikte ik bredere zoektermen.
Wanneer ik bepaalde artikelen vond van auteurs die veel met het onderwerp functiebeperkingen bezig waren geweest door de jaren heen (of bijvoorbeeld met de Critical Incident Technique en noem zo maar op), dan zocht ik ook vaak gewoon op de naam van de auteur om zodoende te kijken of hij meerdere artikelen had geschreven waar ik iets aan had.
Date Database Search action Total hits
1. 04-03-2013 Google Scholar Functiebeperking 669
2. 04-03-2013 Scopus Functiebeperking 1
3. 04-03-2013 Scopus Disability 207.136
4. 04-03-2013 Google Scholar Functiebeperking definitie 585
5. 06-03-2013 Google Scholar Studeren functiebeperking 536
6. 06-03-2013 Google Books Studeren functiebeperking 104
7. 12-03-2013 Google Scholar Acceptatie hulp beperking 6.100
8. 12-03-2013 Scopus Disability acceptance help 189
9. 21-03-2013 Google Scholar Critical Incident Technique 772.000
10. 21-03-2013 Scopus Critical Incident Technique 1.651
11. 16-05-2013 Scopus Rapport 10.373
12. 16-05-2013 Scopus Etnographies rapport 39
72
Found references in APA style
De gevonden literatuur is in een apart deel van dit verslag opgenomen in de referentielijst. Hier zijn alle artikelen die ik heb gevonden in opgenomen in APA stijl. Deze is terug te vinden op pagina 60 tot en met 63.
Reflectie
Ik heb het zoeken naar literatuur als erg tijdrovend ervaren. Toch zou ik het een volgende keer niet anders doen. Het geeft me namelijk een goed gevoel om zoveel mogelijk artikelen te zoeken zodat ik zeker weet dat ik een betrouwbaar theoretisch kader neer kan zetten waar ik op verder kan bouwen. Het schrijven van een goed theoretisch kader maakt de rest van het onderzoek ook velen malen makkelijker. Wanneer er een goed theoretisch kader is geschreven komt de onderzoeksvraag vanzelf vrij makkelijk naar voren rollen. Ook bij het beslissen van welke onderzoeksmethode ik ging
gebruiken is het makkelijker geweest omdat mijn theoretisch kader me een duidelijke richting op stuurde, door te kijken naar de kenmerken van de onderzoekspopulatie die naar voren zijn gerold in het theoretisch kader en de methode die daar het beste bij aansloot. De tijd die ik heb gestoken in het zoeken naar literatuur vond ik daarom ook goed besteedde tijd.
Dit betekend dus ook dat wat mijn zoektechnieken betreft ik niks zou willen veranderen. Ik heb alleen het gevoel dat ik gewoon meer zou moeten oefenen, omdat ik nu ook vaak artikelen lees die minder relevant zijn. Niet alle artikelen over functiebeperkingen zijn natuurlijk nuttig voor mijn onderzoek geweest. Daarom moet ik denk ik door meer ervaring op te doen leren wanneer artikelen relevant zijn voor een onderzoek. Met andere woorden, ik zou misschien gerichter moeten leren zoeken, betere/smallere termen gebruiken en beter naar de abstracts van artikelen moeten kijken. Gedurende het zoeken naar literatuur heb ik al mijn databases (eigen boekenkast, UB, Scopus, Google Scholar, Google Books) als erg nuttig ervaren. Via al deze databases heb ik veel nuttige informatie kunnen vinden wat me heeft geholpen bij het opbouwen van een goed theoretisch kader. Ik zou voor een volgende keer dus zeker weer deze databases willen gebruiken.
73 2. Onderzoeksontwerp interview
Topic Voorstel gesproken tekst
Voorstellen interviewer Ik ben Isebeau en ik zal je gaan interviewen vandaag. Het onderzoek zal gaan over je functiebeperking, en dan voornamelijk over je ervaringen met betrekking tot studeren met een functiebeperking en je ervaringen bij studentenbegeleiding. Ik wil graag wat meer te weten komen over de drempels die je eventueel hebt ervaren of ervaart en de
informatiebehoeften die je hebt met betrekking tot studentenbegeleiding.
Belang onderzoek Dit is erg belangrijk omdat dit onderzoek mee helpt aan de
informatievoorziening die studentenbegeleiding biedt, en met een goede informatievoorziening komen studenten makkelijker terecht bij de begeleiding die zij nodig hebben.
Functiebeperking
interviewer Een onderzoek wat mijzelf ook erg aan mijn hart gaat aangezien ik zelf ook te maken heb gehad met problemen gedurende mijn studie door mijn functiebeperking. Misschien ook wel iets waar jij je eigen ervaringen mee hebt.
Duur onderzoek De duur van het onderzoek verschilt een beetje van persoon tot persoon,
maar je moet uit gaan van een klein uurtje ongeveer.
Anonieme verwerking Alles wat je vandaag aan mij vertelt wordt volledig anoniem verwerkt, buiten mijzelf zal dus verder niemand te weten komen wat je in dit interview verteld hebt.
Toestemming onderzoek Heb je nog vragen met betrekking tot dit onderzoek? Mag ik dit onderzoek bij je afnemen?
Toestemming opname Mag ik dit onderzoek op audio opnemen?
Tabel 6: Voorgestelde tekst introductie.
Topics Voorgestelde gesproken tekst/vragen
Persoonsgegevens Wat is de reden voor jou geweest om je te melden bij studentenbegeleiding?
Zou je iets willen vertellen over je functiebeperking? Hoelang heb je al last van deze functiebeperking(en)?
Heb je voordat je aan de UT kwam studeren ook begeleiding gekregen van een organisatie met betrekking tot je functiebeperking?
Vragen gebaseerd op
CIT Probeer eens kort terug te denken aan een of meerdere keren dat je de communicatie tussen jou en die organisatie erg goed of juist gebrekkig vond.
Kun je hier iets zeggen over de mensen die hierbij betrokken waren en wat hun belangrijkste kenmerken hierbij waren?
Wat gebeurde er verder in deze interactie?
Hoe is deze interactie afgelopen/tot een einde gebracht? Waarom was deze interactie voor jou effectief/ineffectief?
Ben je ten gevolge van dit incident anders met studentenbegeleiding gaan communiceren?
Ben je ten gevolge van dit incident studentenbegeleiding anders gaan zien?
Heb je ten gevolge van dit incident meer of minder moeite gehad om je te melden bij studentenbegeleiding?
74 communicatie tussen jou en studentenbegeleiding erg goed of juist
gebrekkig vond, denk vooral aan het moment toen je net met studentenbegeleiding in aanmerking kwam.
Kun je hier iets zeggen over de mensen die hierbij betrokken waren en wat hun belangrijkste kenmerken hierbij waren?
Wat gebeurde er verder in deze interactie?
Hoe is deze interactie afgelopen/tot een einde gebracht? Waarom was deze interactie voor jou effectief/ineffectief?
Ben je ten gevolge van dit incident anders met studentenbegeleiding gaan communiceren?
Ben je ten gevolge van dit incident studentenbegeleiding anders gaan zien?
Heb je door dit incident meer of minder moeite gekregen om de begeleiding van studentenbegeleiding te accepteren?
Drempels Wanneer student zichzelf heeft gemeld:
Heb je er moeite mee gehad om je melden bij studentenbegeleiding? Hoe kwam dat zo?
Wat waren zaken die je moeilijk vond aan de begeleiding die je kreeg bij studentenbegeleiding?
Had je ook een duidelijk beeld van waarvoor je bij studentenbegeleiding terecht kunt?
Zou je zelf nog iets kwijt willen met betrekking tot drempels die je hebt ervaren met betrekking tot je functiebeperking?
Bij doorverwijzing (van bijvoorbeeld studieadviseur):
Heb je er moeite mee gehad dat je werd doorverwezen naar studentenbegeleiding? Hoe kwam dat zo?
Hoe vond je het dat je werd doorverwezen naar studentenbegeleiding? Wat waren zaken die je moeilijk vond aan de begeleiding die je kreeg bij studentenbegeleiding?
Had je ook een duidelijk beeld van waarvoor je bij studentenbegeleiding terecht kunt?
Wist je voordat je werd doorverwezen dat studentenbegeleiding er was voor de bijzondere omstandigheden waarin je je in bevind?
Wil je vertellen waarom je zelf niet de stap hebt genomen om je te melden?
Zou je zelf nog iets kwijt willen met betrekking tot drempels die je hebt ervaren met betrekking tot je functiebeperking?
Informatiebehoeften Kun je kort een keer toelichten wanneer je ooit de informatie die je nodig had niet goed kon vinden?
Aan welke informatie van studentenbegeleiding heb je de afgelopen jaren echt behoefte gehad?
Aan welke informatie van studentenbegeleiding heb je op dit moment echt behoefte?
Heb je misschien niet ook behoefte aan informatie, of heb je in het verleden behoefte gehad aan informatie over bijvoorbeeld… (Regelingen)
- Studievertraging - Financiën - BSA/Harde knip (Studievoorzieningen)
75 - Studievaardigheden (planning/samenwerking/groepen)
- Studievoorzieningen/-faciliteiten (bv. extra tentamentijd) (Studieloopbaan)
- Doorstroom master - Doorstroom arbeidsmarkt
Zou je zelf nog iets kwijt willen met betrekking tot informatiebehoeften die je hebt gehad?
Terminologieën Kun je me vertellen wat de Rode Balie is?
Kun je me vertellen wat studentenbegeleiding precies is?
Zou je me kunnen vertellen wat studentenbegeleiding precies inhoudt? Voorbeelden van
doorvragen Kun je daar wat meer over vertellen? Je zegt “…..”?
Je zegt “…..”, wat moet ik me daarbij voorstellen?
Zijn er meerdere incidenten waarbij je de communicatie tussen jou en die organisatie goed of juist slecht vond?
Zijn er meerdere incidenten waarbij je de communicatie tussen jou en studentenbegeleiding goed of juist slecht vond?
Denk je dat deze ervaring nog invloed heeft gehad op de manier waarop je nu open staat voor begeleiding van studentenbegeleiding?
Hoe had studentenbegeleiding je daarin anders kunnen informeren? Waar zou je eerder opzoek gaan naar die informatie?
Tabel 7: Voorgestelde tekst middenstuk.
Topic Voorstel gesproken tekst
Inleiding van het slot Zo zijn we aan het einde gekomen van mijn vragen. Opmerkingen van de
respondent Heb jij misschien nog opmerkingen, of dingen die je nog graag kwijt zou willen met betrekking tot het onderwerp? Vragen van de
respondent Heb je nog vragen die je graag zou willen stellen aan mij naar aanleiding van dit onderzoek? Contact mogelijkheid Wanneer je later nog iets te binnen schiet met betrekking tot dit
onderwerp wat je niet hebt verteld in het onderzoek, maar toch nog graag kwijt wilt dan mag je me altijd bellen of een e-mailtje sturen. Dit geldt uiteraard ook voor wanneer je toch nog een vraag te binnen schiet die je bent vergeten te stellen.
Gegevensverwerking en verslaglegging
Alles wat je vandaag verteld hebt zal worden verwerkt in een verslag voor studentenbegeleiding. De verwerking van de gegevens zal hierbij uiteraard anoniem gebeuren, dus zij kunnen niet af leiden uit het verslag wat jij mij vandaag allemaal verteld hebt. Zij zullen het verslag gebruiken om hun informatievoorziening te verbeteren zodat zij studenten met een functiebeperking beter van dienst kunnen zijn in de toekomst. Daarnaast zal dit verslag als mijn bachelor scriptie fungeren, en vandaar dat het ook door mijn bachelor begeleider zal worden gelezen. Maar nogmaals, de gegevens worden anoniem verwerkt.
Bedankje Wanneer je verder geen vragen meer hebt, dan zou ik je heel graag
ontzettend willen bedanken voor je medewerking aan dit onderzoek.
76 3. Brief van studentenbegeleiding aan de onderzoekspopulatie
Beste [naam respondent],
Studentenbegeleiding streeft er naar haar informatievoorziening aan studenten met tijdelijke of structureel medische omstandigheden te verbeteren. Daarvoor voert een student
communicatiewetenschappen van de UT een behoeftenonderzoek uit naar meningen, wensen en behoeften van studenten met bijzondere omstandigheden die gebruik hebben gemaakt van de dienstverlening van Studentenbegeleiding .
Wij vragen je mee te werken aan dit onderzoek dat volgens een interviewmethode uitgevoerd zal worden. Bij jouw toestemming tot deelname geven wij alleen jouw naam door aan de uitvoerder van het onderzoek. Zij zal jou vervolgens persoonlijk benaderen voor het maken van een afspraak. De gegevens die jij wilt delen zullen volstrekt anoniem verwerkt worden.
Wij stellen jouw mening zeer op prijs en horen graag of we een beroep kunnen doen op jouw medewerking. We verzoeken je in verband met de voortgang van het onderzoek binnen een week te reageren.
Met dank en vriendelijke groet, namens het team Studentendecanen [naam betreffende studentendecaan]
77 4. Brief van onderzoeker aan respondenten
Beste [naam respondent],
Mijn naam is Isebeau Lucassen en ik doe namens studentenbegeleiding een behoeftenonderzoek naar studenten met een functiebeperking. Ik heb je e-mail adres gekregen via [naam desbetreffende studentendecaan] omdat je bij haar hebt aangegeven interesse te hebben om mee te doen met dit