5.1 Inleiding
In dit hoofdstuk wordt de gehanteerde onderzoeksmethode besproken. Ten eerste zal ik stil staan bij de vorm van het onderzoek en de methodiek die wordt gevolgd om antwoord te geven op de hoofdvraag. Vervolgens worden de bronnen van informatieverzameling besproken.
5.2 Vorm van het onderzoek
Het onderzoek bestaat uit een kwalitatieve en een kwantitatieve component. Omdat de rapportages worden beoordeeld op de mate van toereikendheid zal de informatie zowel van voldoende omvang moet zijn als van voldoende kwaliteit.
Het eerste deel van het onderzoek is beschrijvend van aard. Hierin is antwoord gegeven op de vragen (1) Wat wordt verstaan onder duurzaam ondernemen? (2) Welke richtlijnen zijn er voor het sociale aspect van duurzaam ondernemen en wie heeft deze samengesteld? (3) Wat wordt verstaan onder de consumenten elektronicasector?
Het tweede deel is gebaseerd op het eerste deel en bestaat uit een normenkader, dat bepaalt welke informatie verwacht mag worden in toereikende duurzaamheidsrapportages.
Het laatste deel van het onderzoek heeft een analyserend karakter en geeft inzicht in de huidige stand van zaken met betrekking tot de rapportage over het sociale aspect van duurzaam ondernemen in de
elektronicasector.
Het onderzoek wordt afgesloten met aanbevelingen om de duurzaamheidsrapportages te verbeteren.
5.3 Selectiecriteria
Dit onderzoek zal zich specifiek richten op globale ondernemingen die vallen binnen de consumenten elektronicasector. Deze bedrijven zijn zichtbaar voor het oog van het grote publiek, waardoor de druk om
duurzaam te ondernemen hoog is (Editorial, 2008). Ook zijn het uiteindelijk de consumenten die deze producten, misschien wel mede gebaseerd op de duurzaamheidsrapportages, kopen.
Daarnaast is ervoor gekozen om bedrijven te selecteren die veel inkopen en uitbesteden aan de
zogenaamde BRIC- landen. Deze landen staan er namelijk min of meer om bekend het niet zo nauw te nemen met de mensenrechten en sociale omstandigheden als de Westerse landen.
Het selecteren van grote ondernemingen om uitspraken te doen over de consumenten elektronicasector zou kunnen worden beschouwd als niet voldoende representatief. Er is echter gebleken dat grote
bedrijven de agenda setters zijn bij duurzaam ondernemen en grotere financiёle en andere bronnen hebben om hieraan te besteden. Daarnaast geven multinationale ondernemingen steeds vaker gehoor aan
duurzaam ondernemen in de waardeketen, waardoor ze de kleinere bedrijven beïnvloeden (Chapple en Moon, 2005).
Om de grootste en dus vaak meest betekenisvolle ondernemingen voor de maatschappij te selecteren zijn de ondernemingen voor dit onderzoek geselecteerd aan de hand van de Fortune Global 500, die de
bedrijven selecteert aan de hand van de opbrengsten. Omdat er geen afzonderlijke lijst is voor bedrijven in de consumentenelektronica is de eerste selectie uitgevoerd op basis van de sectoren die volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vallen onder de consumentenelektronica. Dit levert de volgende resultaten op.
- Electronics en electrical equipment. Deze lijst levert over het jaar 2008 17 bedrijven op. Hiervan zijn 4 bedrijven niet gericht op de consumenten elektronica en heeft één bedrijf geen
duurzaamheidsverslag. Hierdoor blijven er 12 bedrijven over die geschikt zijn voor het onderzoek. - Computers, office equipment. Er zijn 11 bedrijven die allen onder de consumenten elektronica
vallen. 2 bedrijven hebben geen duurzaamheidsverslag opgesteld en vallen dus buiten het onderzoek. Hierdoor blijven nog 9 bedrijven over om te onderzoeken.
- Telecommunications. Er zijn 22 bedrijven die in aanmerking komen. Hiervan vallen 6 bedrijven af, omdat ze geen duurzaamheidsverslag hebben of het verslag niet in het Nederlands of Engels is gepubliceerd. Deze industrie levert dus 16 bedrijven op.
Op basis van de gehanteerde selectiecriteria is gekomen tot een deelwaarneming van 37 bedrijven. Omdat niet bekend is of er verschillen zijn in de rapportage van deze drie sectoren is besloten om voor alle sectoren een even groot aantal bedrijven op te nemen in het onderzoek. Op deze manier blijven nog 27
bedrijven over (9 bedrijven per sector). Deze 9 bedrijven zijn wederom geselecteerd op grootte. De bedrijven met de hoogste opbrengsten zijn opgenomen in dit onderzoek. De onderzoekssubjecten zijn opgenomen in tabel 5. In bijlage 1 is een overzicht opgenomen waarbij nadere informatie wordt verstrekt over de ondernemingen.
Electronics, electrical equipment Computers, office equipment Telecommunications
Siemens Hewlett-Packard AT&T
Samsung Electronics Dell Verizon Communications
Hitachi Fujitsu Nippon Telegraph & Telephone
Matsushita Electric Industrial (Panasonic) NEC Deutsche Telekom
Sony Canon Telefonica
LG Asustek Computer France Telecom (Orange)
Toshiba Ricoh Vodafone
Royal Philips electronics Xeros China Mobile Communications
Sharp Lenovo Group Telecom Italia
Tabel 5: Onderzoekssubjecten
5.4 Bronnen van data verzameling
Dit onderzoek richt zich op de duurzaamheidsrapportage van ondernemingen. Dat wil zeggen dat er wordt gekeken naar de informatie die ondernemingen verstrekken met betrekking tot de sociale component van duurzaam ondernemen in het duurzaamheidsverslag, op de website en in het jaarverslag. Om de relevantie voor de lezers hoog te houden zal gewerkt worden met de meest recente verslagen.
Er is gekozen voor het beoordelen van deze drie communicatiekanalen voor duurzaamheidsverslagen, om een zo volledig mogelijk beeld te krijgen van de toereikendheid van de sociale duurzaamheidsrapportages. Uit het onderzoek van Woodward et al. (2001) bleek dat er buiten het jaarverslag veel informatie werd verstrekt over duurzaamheid. Het onderzoek van de Waard en Kamp-Roelands (2009) richtte zich
vervolgens op de duurzaamheidsverslagen en concludeerde dat relevante nieuwsfeiten vaak op de website worden besproken.