Onderzoeksinstrument

In dit onderzoek wordt de literatuurstudie aangevuld met informatie die verkregen werd uit afgenomen interviews. Het doel van een interview is het verzamelen van informatie van de respondenten om zo de vooraf geformuleerde onderzoeksvragen en probleemstelling te beantwoorden (Reulink & Lindeman, 2005). Bij een kwalitatief onderzoek is het van belang dat de onderzoeker flexibel inspeelt op de onderszoekssituatie alsook de informatie die de respondenten geven. Als de onderzoeker zich flexibel opstelt, is er steeds sprake van een open interview. Volgens Reulink & Lindeman (2005) is het voordeel van deze onderzoeksmethode dat je als interviewer snel informatie kan verkrijgen over bepaalde onderwerpen en je hierover ook meteen kan doorvragen als dit nodig is.

In dit onderzoek werd gebruik gemaakt van een semi-gestructureerd interview. Dit houdt in dat de onderwerpen op voorhand vastliggen. In tegenstelling tot gesloten interviews liggen de antwoorden die gegeven worden door de respondenten niet vast. Er werden enkele onderwerpen op voorhand bepaald in logische volgorde, maar doorheen de interviews werd de volgorde vaak veranderd. In semi-gestructureerde interviews wordt er zowel gebruik gemaakt van open als gesloten vragen. Bij de open vragen ligt de nadruk meer op het doorvragen. Doordat het doorvragen mogelijk is, kunnen onderwerpen meer in de diepte onderzocht worden (Reulink & Lindeman, 2005).

4 Onderzoekspopulatie

Voor dit onderzoek werden in Vlaanderen negen pleegzorgers geïnterviewd die een breakdown hebben doorgemaakt. Door middel van een oproep op het sociale medium facebook werd er contact gelegd met enkele pleegzorgers die bereid waren om mee te werken aan dit onderzoek en hierover geïnterviewd wouden worden. Daarnaast werd er ook contact opgenomen met een pleegzorger die online een blog schrijft en verder ook een boek heeft geschreven over haar ervaringen als pleegzorger en dus ook over haar ervaringen met een breakdown.

Doordat de oproep via facebook is verspreid, zijn de respondenten afkomstig uit verschillende Vlaamse provincies. Vier respondenten komen uit Oost-Vlaanderen, twee uit Antwerpen, twee uit West-Vlaanderen en één uit Vlaams-Brabant. Door deze spreiding is er enkel uit Limburg geen respondent. Daarnaast is er ook een spreiding tussen mannen

en vrouwen. Er zijn vijf vrouwelijke en vier mannelijke respondenten. De pleegzorgers worden kort voorgesteld door middel van onderstaande fiches:

Pleegzorger 1 (P1) is een vrouw van 50 jaar uit de provincie Antwerpen. De eerste pleegzorgplaatsing in haar gezin gebeurde ongeveer negen jaar geleden. De eerste plaatsing was de plaatsing waarbij de breakdown heeft plaatsgevonden. Ze heeft één biologische dochter en stond samen met haar partner in voor de opvoeding van het pleegkind. Ze is tot op de dag van vandaag nog steeds een pleegzorger.

Pleegzorger 2 (P2) is een vrouw van 32 jaar uit Oost-Vlaanderen. De breakdown is ongeveer twee jaar geleden gebeurd. Ze nam samen met haar man de opvoeding van het pleegkind op zich. Daarnaast heeft ze ook nog twee biologische kinderen. Ze is sinds de breakdown niet langer een pleegzorger.

Pleegzorger (P3) is een man van 37 jaar uit Oost-Vlaanderen. De breakdown is nu ongeveer anderhalf jaar geleden gebeurd. Hij is samen met zijn vrouw ongeveer twee jaar geleden begonnen als pleegzorger. Hij heeft één biologisch kind en is sinds de breakdown geen pleegzorger meer.

Pleegzorger 4 (P4) is een vrouw van 41 jaar uit West-Vlaanderen. Ze heeft een man die zich samen met haar inzette als pleegzorger. Verder heeft ze drie biologische kinderen. De breakdown is ongeveer drie jaar geleden en het gezin vangt sindsdien geen pleegkinderen meer op.

Pleegzorger 5 (P5) is een vrouw van 33 jaar uit de provincie Antwerpen. Ze heeft één biologisch kind en ving samen met haar man ongeveer één jaar geleden een pleegkind op in hun gezin. De breakdown deed zich pas enkele maanden geleden voor, maar ze hebben er onlangs samen voor gekozen om in de toekomst geen pleegkinderen meer op te vangen.

Pleegzorger 6 (P6) is een man van 32 uit West-Vlaanderen. Hij heeft twee biologische kinderen en koos er drie jaar geleden voor om samen met zijn vrouw een pleegkind op te vangen in hun gezin. De breakdown is ongeveer twee jaar geleden en sindsdien is hij niet langer een pleegzorger.

Pleegzorger 7 (P7) is een man van 43 jaar uit Limburg. In het verleden heeft hij samen met zijn vrouw drie pleegkinderen een plaats gegeven in hun gezin. Bij het tweede pleegkind

deed de breakdown zich voor. Dat is nu ongeveer 6 jaar geleden. Na de breakdown heeft hij er, na een periode van rust, voor gekozen om zijn inzet als pleegzorger verder te zetten.

Pleegzorger 8 (P8) is een vrouw van 35 jaar uit Oost-Vlaanderen. De vrouw heeft een man en twee biologische kinderen. Anderhalf jaar geleden kozen ze ervoor om een pleegkind op te vangen in hun gezin. Ongeveer een half jaar later hebben ze de pleegplaatsing voortijdig beëindigd. Sinds kort zetten ze zich opnieuw in als pleegzorger en verwachten ze binnenkort een nieuw pleegkind in hun gezin.

Pleegzorger 9 (P9) is een man van 33 jaar uit Oost-Vlaanderen. Samen met zijn vrouw koos hij er twee jaar geleden voor om pleegzorger te worden. Ze hebben twee biologische kinderen. De breakdown vond ongeveer anderhalf jaar geleden plaats. Ze hebben zo slechte ervaringen gehad dat ze niet alleen geen pleegzorger meer zijn, maar de deur ook volledig hebben dichtgedaan voor alles wat te maken heeft met pleegzorg.

Er werd aan de respondenten de mogelijkheid geboden om in hun vertrouwde omgeving of op een neutrale plaats deel te nemen aan het interview om ervoor te zorgen dat de ze in een rustige omgeving over dit gevoelige onderwerp konden praten. Hierdoor verliep het interview voor iedere respondent op andere manier.

Een aantal geplande interviews, onder andere met een vrouw die pas enkele weken geleden een breakdown doormaakte, zijn niet doorgegaan omdat ze het op het laatste moment toch te moeilijk vonden om hierover een interview te geven. Er kan verondersteld worden dat de afgelasting van deze interviews te wijten is aan het gevoelige en complexe thema van dit onderzoek.

5 Data-analyse

In dit onderzoek werd er een thematische analyse gemaakt van de verkregen gegevens.

Volgens Braun & Clarke (2006) is dit een zeer flexibele methode omdat ze niet gebonden is aan theoretische kaders. Een thematische analyse is het identificeren, analyseren en rapporteren van thema’s binnen de verkregen data waarbij de thema’s steeds gelinkt zijn aan de vooropgestelde onderzoeksvragen (Braun & Clarke, 2006). Van Hove & Claes (2011) geven aan dat een thematische analyse steeds bestaat uit een beperkt aantal thema’s die op een correcte manier omschrijven waarover de interviews handelen.

In deze masterproef is er gekozen voor een thematische analyse omdat het van belang is wat er gezegd wordt in de interviews. Het onderzoek bevat een thematische analyse van de afgenomen interviews die de betekenis van een breakdown tracht te achterhalen.

Enerzijds werd er voor de analyse gebruik gemaakt van het MAXqda, een software programma om kwalitatieve data te ordenen en analyseren. Anderzijds werd er gebruik gemaakt van de vooropgestelde onderzoeksvragen om de verkregen gegevens te ordenen.

De analyse is zo opgesteld dat er per onderzoeksvraag enkele thema’s centraal staan.

Als eerste stap in de analyse werden de interviews getranscribeerd en de vragen geordend volgens de vooropgestelde onderzoeksvragen. Om een zicht te krijgen op de verschillende inteviews en belangrijke thema’s, zijn de relevante stukken aangeduid in verschillende kleuren. Op die manier konden er, zonder gebruik van MAXqda, al enkele centrale thema’s aangeprikt worden. Vervolgens werden de transcripties ingevoerd in MAXqda waar verschillende codes werden toegekend aan tekst. Nadat er codes werden gecreëerd met behulp van MAXqda, werden er ook handmatig codes en thema’s toegekend aan de tekst.

Op deze manier werden er door gebruik van beide methoden per onderzoeksvraag centrale thema’s toegekend. De delen die in eerste instantie minder relevant leken, werden in een apart document geplaatst. In de laatste stap werd in dit apart document gezocht of er nog aanvullende relevante stukken tekst waren. De stukken die toch nog relevant waren, werden onderverdeeld onder het passende thema in de analyse.