HOOFDSTUK IV: DISCUSSIE EN CONCLUSIE
3.2 Aanbevelingen voor verder onderzoek
Uit de literatuur, maar vooral uit de afgenomen interviews blijkt dat breakdown een belangrijk thema is waarover nog veel onderzoek nodig is. Voor een vervolgonderzoek zou het daarom interessant kunnen zijn dit onderzoek te herhalen, maar met veel meer pleegzorgers zodat er een grotere diversiteit is en de resultaten in grotere mate
generaliseerbaar zijn. Daarnaast zou het interessant kunnen zijn om bij een vervolgonderzoek dieper in te gaan op de ondersteuning die pleegzorgers krijgen tijdens de pleegplaatsing en breakdown omdat dit door alle pleegzorgers werd aangegeven als een cruciale factor wanneer het gaat over de betekenisverlening aan een breakdown. Er is door de VUB al een onderzoek gevoerd naar de implementatie van Pleegouders Versterken in Opvoeding, maar uit deze masterproef blijkt dat dit programma nog steeds niet gekend is bij pleegzorgers of weinig wordt toegepast in de praktijk.
Verder zou het voor een vervolgonderzoek interessant kunnen zijn om de focus te leggen op de invloed van ondersteuningsprogramma’s op breakdown bij Vlaamse pleegzorgers.
Deze masterproef legt een grote nadruk op de beleving en de betekenis die pleegzorgers geven. Aangezien een beleving of een betekenis eerder subjectief is, zou het verder onderzoeken van toegepaste ondersteuning een verrijking kunnen zijn omdat dit een meer objectieve benadering kan toevoegen.
Referentielijst
Braun, V., & Clacke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in psychology, 3(2), 77-101. doi:10.1191/1472022706qp063oa
Belenger, L., & Vanderfaeillie, J. (2016). Eindrapport: Samenwerking in de pleegzorg:
evaluatie en implementatie van een ondersteuningsprogramma. Geraadpleegd op 25 maart 2018 via https://steunpuntwvg.be/images/rapporten-en-werknotas/eindrapport-sop
Bergsma, M. (2003). Betrouwbaarheid en validiteit van kwalitatief georiënteerde operational audits – methoden en technieken die de betrouwbaarheid en validiteit van kwalitatief georiënteerde audits waarborgen. Rotterdam: Erasmus Universiteit Rotterdam
Bronfenbrenner, U. (1986). Ecology of the family as a context for human-development - research perspectives. Developmental Psychology, 22(6), 723-742.
Bronfenbrenner, U., & Morris, P. A. (2006). The Bioecological Model of Human Development. In W. Damon & R. M. Lerner (Eds.), Handbook of child psychology, Vol. 1, Theoretical models of human development (6th ed., Vol. 7, pp. 793–828). New York: John Wiley
Brown, J. D., & Bednar, L. M. (2006). Foster parent perceptions of placement breakdown.
Children and Youth Services Review, 28(12), 1497-1511.
Commissie Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebeleid (2011). Advies zorg voor kinderen in pleegzorg: Advies bij de conceptnota voor nieuwe regelgeving over pleegzorg in Vlaanderen. Geraadpleegd op 8 december 2018 via https://www.kinderrechten commissariaat.be/sites/default/files/bestanden/2011_2012_3_advies_pleegzorg.pdf
Cremie, K. (2018, 10 april). Pleegzorg in beeld: Handleiding video-interactiebegeleiding voor professionals in pleegzorg. Geraadpleegd op 23 maart 2019 via https://sociaal.net/
boek/pleegzorg-in-beeld/
De Baat, M., & Bartelink, C. (2012). Wat werkt in de pleegzorg? Geraadpleegd op 24 mei 2018 via https://www.nji.nl/nl/Download-NJi/Wat-werkt-publicatie/(311053)-nji-dossier Downloads-Watwerkt_Pleegzorg.pdf
De Wilde, L. (2017). Historische pedagogiek: jeugdzorg en jeugdbescherming [Cursus].
Gent: Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen.
Gilbertson, R., & Barber, J. G. (2003). Breakdown of foster care placement: Carer perspectives and system factors. Australian Social Work, 56, 329-339.
Glesne, C. (2011). Becoming qualitative researchers: An Introduction, 4th edition. Boston:
Pearson education.
Horizon pleegzorg (2013). Pleegzorgcontract: Horizon pleegzorg. Geraadpleegd op 18 december 2018 via http://www.horizon.eu/wp-content/uploads/2014/05/BIJLAGE-4-handboek.pdf
Janssen, D. (2016). Pleegzorg in beeld: handleiding video-interactiebegeleiding voor professionals in de pleegzorg. Amsterdam: Uitgerverij SWP.
Jeugdrecht.be (2017). 2017-05 Statuut pleegzorger. Geraadpleegd op 26 december 2018 via https://www.kennisplein.be/sites/Jeugdrecht/Pages/2017-05-STATUUT-PLEEGZOR GER.aspx
Khoo, E., & Skoog, V. (2014). The road to placement breakdown: Foster parents' experiences of the events surrounding the unexpected ending of a child's placement in their care. Qualitative Social Work, 13(2), 255-269. doi: 10.1177/1473325012474017
Minisi, R., & Botha, P. (2016). Factors contributing to the breakdown of foster care placements: The perspectives of foster parents and adolescents. Social Work, 52(2), 227-244. doi: 10.15270/52-2-502.
Mortelmans, D. (2013). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Leuven: Acco.
Ollefs, B., von Schlippe, A., Omer, H., & Kriz, J. (2009). Jugendliche mit externalem problemverhalten. Effekte von elterncoaching. Familiendynamik, 34, 256-265.
Omer, H. (2007). Geweldloos verzet in gezinnen. Een nieuwe benadering van gewelddadig en zelfdestructief gedrag van kinderen en adolescenten. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Oosterman, M., Schuengel, C., Slot, N. W., Bullens, R. A., & Doreleijers, T. A. (2007).
Disruptions in foster care: A review and meta-analysis. Children and Youth Services Review, 29(1), 53-76.
Parys, L., van der Vloet, T., Persyn, P., Croo, C., Godderis-T’jonck, D., & Jans, L. (2016).
Conceptnota voor nieuwe regelgeving betreffende de organisatie van pleegzorg.
Geraadpleegd op 12 januari 2019 via http://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1202971
Pleegzorg Vlaanderen (2016a). Wat is pleegzorg? Geraadpleegd op 8 maart 2018 via http://www.pleegzorgvlaanderen.be/over-pleegzorg/wat-is-pleegzorg
Pleegzorg Vlaanderen (2016b). Wetgeving. Geraadpleegd op 8 maart 2018 via http://www.pleegzorgvlaanderen.be/professionelen/wetgeving
Pleegzorg Vlaanderen (2018). Zo word je pleeggezin. Geraadpleegd op 18 december 2018 via https://www.pleegzorgvlaanderen.be/ik-wil-mijn-thuis-delen/pleeggezin-worden/zo-word-je-pleeggezin
Pleegzorg Vlaanderen (2018). Registratierapport 2017: Een blik op één jaar pleegzorg in cijfers. Geraadpleegd op 2 april 2019 via https://www.pleegzorgvlaanderen.be/
_webdata/uploads/PLZ_Registratierapport_Preview.pdf
Reulink, N., Lindeman, L. (2005). Dictaat kwalitatief onderzoek. Geraadpleegd op 25 maart 2019 via http://cs.ru.nl/~tomh/onderwijs/om2%20(2005)/om2_files/syllabus/kwalitatief.pdf
Raets, H., & Boven, H. (2013, mei 25). Wat is opvoeding? Geraadpleegd op 22 februari 2019 via http://www.expoo.be/sites/default/files/kennisdocument/wat_is_opvoeding_
raets_bov en.pdf
Research and training center on community living (2011). Postsecondary Education for Students with Intellectual and Developmental Disabilities: A Critical Review of the State of Knowledge and a Taxonomy to Guide Future Research, Policy Research Brief, 21(1), p 6.
Richardson, E. W., Grogan, C. S., Richardson, S. L. L., & Small, S. L. (2018). Displacement, caregiving, and the ecological system of youth in foster care: a theoretical perspective.
Journal of Family Social Work, 21(4-5), 348–364. doi:10.1080/10522158.2018.1469561
Robberechts, M, Belenger, L., & Vanderfaeillie, J. (2014). Samenwerken in pleegzorg: de ontwikkeling van een ondersteunend programma. Geraadpleegd op 20 maart 2018 via https://steunpuntwvg.be/images/rapporten-en-werknotas/samenwerking-ondersteunen-in-pleegzorg
Rubin, D. M., O'Reilly, A. L., Luan, X., & Localio, A. R. (2007). The impact of placement stability on behavioral well-being for children in foster care. Pediatrics, 119(2), 336-344.
StampMedia (2017, 18 september). Vier getuigenissen over pleegzorg in Vlaanderen.
Geraadpleegd op 25 maart 2018 via https://sociaal.net/interview/getuigenissen-over-pleegzorg/?sf_action=get_data&sf_data=all&_sf_s=pleegzorg
Strijker, J., & Zandberg, T. J. (2001). Matching in de pleegzorg. Hulpvraag versus aanbod.
Amsterdam: Uitgeverij SPW.
Van Andel, H.W.H., Grietens, H., Knorth, E.J. (2012). De Pleegouder-Pleegkind Interventie (PPI): Een interventie gericht op reductie van stress bij jonge kinderen die in een pleeggezin worden geplaatst. Orthopedagogiek: Onderzoek en Praktijk, 51, (1), pp 57-68.
van den Bergh, P., & Weterings, T. (2010) Pleegzorg in perspectief. Assen: Van Gorcum.
Van Hove, G., & Claes, L. (Red.). (2011). Qualitative Research and Educational Sciences:
A Reader about Useful Strategies and Tools. Gosport: Pearson Custom.
Van Ijzerdoorn, M. H., & Juffer, F. (2005). Adoption as intervention: Meta-analytic evidence for massive catch-up and plasticity in physical, socio-emotional and cognitive devlopment.
The Emanual Miller Memorial lecture 2006. Journal of Child Psychology and psychiatry, 47, 1128-1245.
Van Lieshout, M. (2016). 1874 Maatschappij tot Opvoeding van Weezen in het Huisgezin:
Het ontstaan van de georganiseerde pleegzorg. Geraadpleegd op 26 april 2018 via https://www.canonsociaalwerk.eu/nl_jz/details.php?cps=5
van Oijen, S. (2010). Resultaat van pleegzorgplaatsingen: Een onderzoek naar breakdown en de ontwikkeling van adolescente pleegkinderen bij langdurige pleegzorgplaatsingen.
Geraadpleegd op 24 april 2018 via https://www.rug.nl/research/portal/files/33168699/
thesis.pdf
van Santen, E. (2015). Factors associated with placement breakdown initiated by foster parents – empirical findings from Germany. Child and Family Social Work. 191-201.
doi: 10.111/cfs.12068
Vanderfaeillie, J., Goemans, A., Damen, H., Van Holen, F., & Pijnenburg, H. (2018). Foster care placement breakdown in the Netherlands and Flanders: Prevalence, precursors, and associated factors. Child and Family Social Work, 23(3), 337-345. doi: 10.1111/cfs.12420
Vanderfaeillie, J., Pijnenburg, H., Damen, H., & Van Holen, F. (2015). Foster care assessment: A study of the placement decision process in Flanders. Child abuse &
neglect, 49, 119-127.
Vanderfaeillie, J., Van Holen, F., Carlier, E., & Fransen H. (2017). Breakdown of foster care placements in Flanders: Incidence and associated factors. European Child & adolescent psychiatry. 209-220. doi: 10.1007/s00787-017-1034-7
Vanderfaeillie, J., Van Holen, F., De Maeyer, S., Belenger, L., & Gypen, L. (2017). Who returns home? Study on placement outcomes of Flemish foster children. Child & Family Social Work,22(1), 503-514. doi: 10.1111/cfs.12269
Vanderfaeillie, J., Van Holen, F., & Vanschoonlandt F. (2014). Ontwikkeling en implementatie van evidence-based trainingsprogramma’s voor pleegouders: Eindrapport.
Geraadpleegd op 24 april 2018 via https://jongerenwelzijn.be/assets/docs/ons/studies-onderzoeken/eindrapport_pvo_20140602.pdf
Vanderfaillie, J., Van Holen, F., & Vanschoonlandt, F. (2012). Op weg met pleegzorg:
kansen en risico’s. Leuven: Acco.
Vanderfaeillie, J., Van Holen, F., & Vanschoonlandt F. (2014). Ontwikkeling en proefimplementatie van twee ondersteuningsprogramma’s voor pleegouders.
Orthopedagodiek: Onderzoek en Pratijk, 51, 69-83.
Vinnerljung, B., Sallnäs, M., & Berlin, M. (2017). Placement breakdowns in long-term foster care–a regional Swedish study.Child & Family Social Work, 22(1), 15-25. doi:
10.1111/cfs.12189
Weterings, A.M. (1998). Pleegzorg in balans: bestaanszekerheid voor kinderen. Leuven:
Garant.
Zoon, M. (2014). Continuïteit van pleegzorg. Geraadpleegd op 23 mei 2018 via https://www.nji.nl/nl/Download-NJi/Publicatie-NJi/Review-Continuiteit-van-pleegzorg.pdf
Bijlagen
Oproep respondenten
Hallo iedereen,
Mijn naam is Anica Marcelis. ik ben studente aan Universiteit Gent en volg de opleiding Master in het sociaal werk.
Voor mijn masterproef doe ik een onderzoek naar de betekenis van breakdown bij Vlaamse pleegzorgers. Dit is het voortijdig beëindigen van een pleegzorgplaatsing. Ik richt me hierbij op het perspectief van de pleegouders hierop.
De reden waarom ik mij specifiek richt tot de pleegouders is omdat voorgaand onderzoek voornamelijk gericht is op het perspectief en de gevolgen voor pleegkinderen. De gevolgen en betekenis van een breakdown voor pleegouders zijn vaak onderbelicht. Daarom vind ik het belangrijk om te onderkennen dat een breakdown ook een enorme impact kan hebben op pleegzorgers. Het onderzoek kan voor hen een bijdrage zijn omdat ook hun stem op die manier wordt gehoord.
Het onderzoek peilt voornamelijk naar de betekenis van een breakdown voor de pleegzorgen in kwestie. Daarnaast komen ook persoonlijke ervaringen, eventuele gevolgen en ondersteuning aan bod tijdens het gesprek.
Voor het onderzoek ben ik opzoek naar een tiental pleegouders uit Vlaanderen die dit hebben meegemaakt en het zien zitten om geïnterviewd te worden. Het interview zal ongeveer een uur in beslag nemen. Ik ben zelf woonachtig in Gent, maar ik ben zeker bereid om mij te verplaatsen.
De informatie van het interview wordt enkel gebruikt voor het onderzoek en de anonimiteit wordt gegarandeerd. Bij het transcriberen van de interviews zal dan ook gebruik worden gemaakt van fictieve namen.
Ben je geïnteresseerd, heb je vragen of ken je iemand die geïnteresseerd is? Stuur dan gerust een mailtje naar Anica.marcelis@Ugent.be
Alvast bedankt!
Anica Marcelis
Interviewleidraad
Deel 1: Start gesprek - Bedanking
- Voorstelling van mezelf
- Voorstellen masterproefonderwerp - Procedureel
o Informed consent ondertekenen
o Opname van het interview als de respondent toestemming geeft o Duurtijd: Ongeveer één uur.
o Het is een diepte-interview
Deel 2: Achtergrondinformatie respondent - Wat is uw leeftijd?
- Hoe lang bent u pleegzorger (geweest)?
- Bent u nog steeds een pleegzorger?
- Voor hoeveel pleegkinderen bent u pleegzorger geweest?
- Stond u alleen in voor de zorg van het pleegkind of had u een partner die u hierin bijstond?
Deel 3: Breakdown
Ervaring/betekenis breakdown
- Hoe zou u een breakdown omschrijven?
- Hoe lang is de breakdown geleden?
- Heeft u meerdere keren een breakdown gehad?
o Zo ja, hoeveel keren?
- Wat was volgens u de aanleiding van de breakdown?
- Hoe was het contact met de biologische ouders van het pleegkind tijdens de pleegzorgplaatsing?
o Heeft dit een invloed gehad op de pleegzorgplaatsing of op de breakdown?
Beslissingsmoment en proces breakdown - Wie heeft de pleegzorgplaatsing stopgezet?
- Hoe is de pleegzorgplaatsing stopgezet?
- Op welke manier is dit gecommuniceerd?
- Wat is er met het kind gebeurd?
- Wat waren de doorslaggevende elementen?
- Heeft u lang getwijfeld?
- Heeft u de voortijdige stopzetting van pleegzorg ervaren als positief of eerder negatief?
o Waarom heeft u dit zo ervaren?
- Hoe voelde u zich net voor de breakdown?
- Hoe voelde u zich net na de breakdown?
- Welke gevoelens waren er aanwezig tegenover het pleegkind na de breakdown?
- Welke gevoelens waren er aanwezig tegenover de betrokken instanties na de breakdown?
Contact met andere pleegzorgers met dezelfde ervaring
- Heeft u contact met pleegzorgers die hetzelfde hebben meegemaakt?
o Zo ja, op welke manier?
o Vindt u dit zinvol/zou u dit zinvol vinden?
Deel 4: Visie op pleegzorg en beleid
- Wat waren uw verwachtingen naar de dienst pleegzorg toe tijdens de pleegzorgplaatsing op het vlak van ondersteuning?
o Zijn deze verwachtingen ingelost?
- Wat waren uw verwachtingen naar de dienst pleegzorg toe op het vlak van ondersteuning tijdens/na de breakdown?
o Zijn deze verwachtingen ingelost?
- Op welke manieren bent u begeleid/ondersteund geweest tijdens het traject als pleegzorger?
o Vond u dit voldoende?
o Op welke manier zou dit verbeterd kunnen worden volgens u?
- Zijn er gesprekken aan de breakdown voorafgegaan met de betrokken partijen?
- Werd u ondersteund door de dienst pleegzorg of eventuele andere diensten na de breakdown?
o Zo ja, op welke manieren?
o Door welke diensten?
o Wat ervaarde u als zinvol/behulpzaam?
o Welke ervaringen hebben de ervaring van een breakdown eventueel bemoeilijkt?
Informed consent
Vakgroep Sociaal Werk & Sociale Pedagogiek Onderzoeker Anica Marcelis
Ik voer voor mijn masterproef onderzoek naar de betekenis van een breakdown voor Vlaamse pleegzorgers onder begeleiding van mijn promotor Dr. Lieselot De Wilde. In dit onderzoek zal het gaan over uw ervaringen met breakdown als pleegzorger, motivaties om al dan niet te stoppen met pleegzorg en de ondersteuning die u tijdens het volledige proces kreeg van de betrokken dienst pleegzorg.
INFORMED CONSENT
Ik, ondergetekende, ………...…… verklaar hierbij dat ik, als respondent van dit onderzoek, `
(1) de uitleg over de aard van de vragen die tijdens dit onderzoek zullen worden aangeboden heb gekregen en dat mij de mogelijkheid werd geboden om bijkomende informatie te verkrijgen
(2) totaal uit vrije wil deelneem aan het wetenschappelijk onderzoek
(3) de toestemming geef aan de onderzoeker om mijn resultaten op anonieme wijze te bewaren, te verwerken en te rapporteren
(4) op de hoogte ben van de mogelijkheid om mijn deelname aan het onderzoek op ieder moment stop te zetten en dit zonder opgave van reden
(5) ervan op de hoogte ben dat ik op aanvraag een samenvatting van de onderzoeksbevindingen kan krijgen
Gelezen en goedgekeurd op ……….. (datum), Handtekening