De observatie van het vrijetijdsaanbod is het derde en laatste onderdeel in het veldonderzoek. In paragraaf 3.2.2 zijn de details van de observatie terug te vinden. Tijdens de observatie zijn tien bedrijven en winkels bekeken en ingedeeld aan de hand van het BSR-model. Voor een gedetailleerde uitleg over het BSR-model, zie paragraaf 2.4.1.
Op de volgende pagina zijn de resultaten zichtbaar van de observatie van het vrijetijdsaanbod. De beschrijving per locatie is te vinden in bijlage X.
Het Ribhouse Texas heeft als primaire leefstijl Geel, gezien de gezelligheid en authenticiteit. De herkenbaarheid van het concept in combinatie met de gezelligheid zorgt ervoor dat Lime de secundaire doelgroep is van het Ribhouse.
Fleur de Sel richt zich primair op Aqua, zij houden van de persoonlijke sfeer en de kleinschaligheid van het restaurant. Het gebruik van seizoen- en streekproducten van lokale leveranciers spreek Aqua absoluut aan. De huiselijke, authentieke sfeer van het restaurant past goed bij Groen. Ze weten wat ze kunnen verwachten en dat vinden ze prettig.
De MBS richt zich op de leefstijlen Aqua, Groen en Lime. De authentieke sfeer en natuurlijke omgeving spreken zowel Aqua als Groen aan. Aqua is ook geïnteresseerd in historische aspect van het traject, waarvoor ze in het museum terecht kunnen. De themadagen spreekt Lime erg aan, die tijd voor het gezin en samen iets ondernemen belangrijk vinden.
Polleke is een klein, gemoedelijk winkeltje waar op een kleine ruimte veel prachtig, apart houten speelgoed te vinden is. De authenticiteit van het winkeltje, het vele houten speelgoed en de goede service spreekt vooral Aqua en Groen aan. De nostalgische sfeer van de winkel spreekt beide groepen aan.
Fleuranthus onderscheidt zich door persoonlijke service en kwaliteit in combinatie met goede
zakelijke mogelijkheden. Daarnaast heeft Fleuranthus zijn assortiment uitgebreid met luxe geuren en zeepjes. De uitstekende service en hoge kwaliteit spreken zowel Blauw als Geel aan.
Bij de Spielehof Shortgolf voelen Groen, Lime en Aqua zich aangetrokken door de combinatie van faciliteiten, rust en ontspanning in een prachtige natuurlijke omgeving. De laagdrempeligheid zorgt ervoor dat ze zich prettig voelen terwijl ze sportief bezig zijn.
Het Pakhuys richt zich op de Blauwe leefstijl met een stijlvol en exclusief assortiment en veel unieke producten. De uitgebreide service die het Pakhuys biedt kan Blauw ook waarderen. De zoektocht naar unieke en aparte artikelen spreekt Aqua ook aan, met eigentijdse en moderne producten en een goede service.
Breukers Dranken valt op door de goede productkennis en de persoonlijke adviezen aan hun klanten. Blauw houdt van het exclusieve assortiment in het bedrijf en de proeverijen die georganiseerd worden. Het educatieve onderdeel van de proeverijen, bijvoorbeeld de komst van een bepaald wijnhuis, spreekt Rood aan. Zij willen hun kennis graag uitbreiden en zichzelf ontwikkeling op culinair gebied.
Café de Buren heeft ook Geel als primaire leefstijl. De gezellige sfeer, de activiteiten en evenementen die worden georganiseerd en de uitgebreide menukaart sluiten hierop aan. De gezellige sfeer van het café Aqua aan om even te rusten met een kop koffie tijdens het wandelen of fietsen. De culturele aspecten van café de Buren spreken vooral Rood aan.
Hotel Bad Boekelo biedt veel (sportieve) faciliteiten en mogelijkheden voor gezinnen met kinderen, wat past bij zowel Geel als Lime. Voor Geel wordt luxe en gemak niet uit het oog verloren, er zijn voldoende (wellness en sport) faciliteiten in het hotel. De omgeving van het hotel sluit aan bij de wensen van Groen en Lime. De mogelijkheden om te wandelen en fietsen in de omgeving spreekt Groen zeer aan.
5. Conclusies
Het hoofdstuk conclusies staat in het teken van beantwoording van de vijf deelvragen van het
onderzoek, zoals geformuleerd in paragraaf 3.1. De deelvragen uit het veldonderzoek zijn opgebouwd in de eerder genoemde thema’s product, markt en partners, te vinden in paragraaf 2.3.
De kernkwaliteiten van het vrijetijdsaanbod
De eerste deelvraag van het onderzoek gaat over de kernkwaliteiten van het vrijetijdsaanbod en luidt als volgt:
Deelvraag 1: ‘Wat zijn de kernkwaliteiten van het product Boekelo met betrekking tot de vrijetijdseconomie?’
Boekelo is gelegen in de regio Twente, nabij Enschede. De Regio Twente, een samenwerkingsverband tussen verschillende gemeenten, benoemt de kernkwaliteiten van de omgeving als goed bereikbaar, bijzonder gastvrij, groene regio met glooiende landschappen, het goed netwerk van routes en paden en rust, ruimte en natuur in combinatie met dynamische steden. In de theorie van Buursink in
paragraaf 2.6 is beschreven dat kernkwaliteiten in dit onderzoek gevormd worden door de interne en externe variant van regionale identiteit. Belangrijke onderdelen hiervan zijn onder andere de
naamsbekendheid, de streekcultuur en het regionaal bewustzijn.
Het onderzoek wijst uit dat de opvattingen van de opdrachtgevers en bezoekers duidelijk
overeenkomen wat betreft de kernkwaliteiten van het vrijetijdsaanbod in Boekelo. De kernkwaliteiten die nadrukkelijk worden benoemd door de opdrachtgevers en de respondenten zijn het complete winkelaanbod, de gezelligheid, de MBS, Hotel Bad Boekelo en het Ribhouse Texas.
De respondenten zijn gevraagd naar hun redenen van bezoek, gebaseerd op de ondernomen vrijetijdsactiviteiten van het NBTC-NIPO (2013) in paragraaf 2.1. De respondenten die aangeven in Boekelo te komen om te ‘winkelen’ en voor ‘vakantie in de omgeving’, vinden de landelijke omgeving van Boekelo een kernkwaliteit. De fiets- en wandelroutes, de natuur en de landelijkheid worden door deze twee groepen ook benoemd als kernkwaliteiten. In het Koersdocument van de Gemeente Enschede (zie paragraaf 2.5) worden de MBS, de Zoutboortoren en rondleidingen door de Grolsch Brouwerij benoemd als kernkwaliteit van het dorp. De heer Verhaak benoemt de Military, de MBS en de zoutgeschiedenis als specifieke kernkwaliteiten. De zoutgeschiedenis van het dorp is door de
respondenten niet benoemd als een van kernkwaliteiten.
Uit de theorie van de Raad voor het Landelijk Gebied over regionale identiteit (zie paragraaf 2.5) komt naar voren dat het beeld dat mensen hebben van Boekelo bij het beoordelen van het vrijetijdsaanbod belangrijk is. De respondenten bleken veelal niet in staat aan te geven wat hen positief opvalt in het vrijetijdsaanbod in Boekelo. De regionale identiteit zorgt dat het eigen karakter van een plaats of gebied tot uitdrukking wordt gebracht bij respondenten. De hoge non respons is veelal afkomstig van respondenten die niet afkomstig zijn uit Boekelo of de directe omgeving (Enschede/Haaksbergen). Een verklaring voor de hoge non respons, zou kunnen wijzen op een onduidelijk imago bij bezoekers van buiten Boekelo.
De markt in Boekelo
De markt in Boekelo wordt beschreven aan de hand van het BSR-model, voor een toelichting over dit model wordt verwezen naar paragraaf 2.4.1 en naar bijlage II.
De deelvraag die de markt in Boekelo moet omschrijven luidt als volgt:
Deelvraag 2: ‘Welke BSR-leefstijlen zijn vertegenwoordigd onder de bezoekers in Boekelo?’
Om in staat te zijn het aanbod af te stemmen op de wensen van de bezoekers, zijn de wensen van de meest interessante leefstijlprofielen in Boekelo in kaart gebracht. In paragraaf 4.2 ‘Enquête resultaten’ wordt duidelijk dat de groepen met leefstijlprofielen Geel, Groen, Blauw en in mindere mate Aqua en Rood interessant zijn om op in te spelen. Aan de hand van de theorie over het BSR-model, terug te vinden in paragraaf 2.4.1 wordt duidelijk dat Geel een actieve groep is. Het zijn echte levensgenieters, ze houden ervan om sportief bezig te zijn, zijn energiek en gezellig. De gele bezoeker houdt daarnaast van uitgaan en recreatief winkelen. Rust en privacy zijn kernwoorden die uitstekend passen bij de Groene leefstijl. Ze blijven graag in hun eigen omgeving en houden van zekerheid en een veilig gevoel. Groen houdt van rustige recreatie zoals wandelen en bezig zijn met hobby’s. De blauwe bezoeker houdt van luxe en stijlvolle ontspanning, waarbij goede faciliteiten belangrijk zijn. Ze zijn graag actief en sportief bezig en bezoeken graag (exclusieve) evenementen.
De leefstijlprofielen Aqua en Rood kwamen beiden heel specifiek naar voren bij de bezoekreden ‘winkelen voor plezier’, evenals Groen en Geel. Voor het winkelaanbod in Boekelo zijn Aqua en Geel dus ook interessante groepen. Aqua is erg maatschappelijk betrokken, milieubewust en heeft een brede interesse in kunst en cultuur. Ze houden van ontspannen en sportieve activiteiten, het liefst in het laagseizoen. Rood is creatief, onafhankelijk, intelligent, ruimdenkend en zijn op zoek naar
uitdagingen en inspirerende ervaringen. De rode recreant heeft interesse in moderne kunst en andere culturen. Onder de inwoners in Boekelo is Rood gekozen door 17,6% van de respondenten.
De kenmerken van de bezoeker
Uit het onderzoek blijkt dat er meer vrouwen dan mannen zijn onder de bezoekers in Boekelo, de gemiddelde leeftijd is 45,6 jaar. De voornaamste reden om een bezoek te brengen aan Boekelo is uitgaan, gevolgd door het Ribhouse, winkelen voor plezier en vakantie in de omgeving (Hotel Bad Boekelo). Het merendeel van de bezoekers is afkomstig uit Overijssel (70,6%), daarnaast is 68%
woonachtig binnen een staal van 25 kilometer van Boekelo. Opvallend is dat de bezoekers met vakantie in de omgeving als bezoekreden vaak woonachtig zijn buiten de provincie, namelijk 96%. Hieruit kan geconcludeerd worden dat voor de ondernemers in het centrum de regionale bezoekers momenteel interessant zijn. Echter valt er nog winst te halen in het aantrekken van de bezoekers van Hotel Bad Boekelo naar het centrum van Boekelo. De respondenten kennen een hoog percentage bezoekers (22,4%) die voor de eerste keer in Boekelo komen. De inwoners van Boekelo komt 94,4% dagelijks in Boekelo, de wekelijkse bezoekers komen vooral uit Enschede (30,8%).
De wensen van de bezoeker
Naast de kernkwaliteiten van Boekelo zijn de respondenten ook gevraagd naar hun mening over wat er beter kan of mist in Boekelo. Als verbeterpunten worden aangegeven; een ruimer winkelaanbod, wandelroutes tussen het centrum en Hotel Bad Boekelo, meer speciaalzaken en een ruimer aanbod in de supermarkt. Een grote meerderheid (62,5%) heeft geen antwoord gegeven op de vraag.
Als missend in het vrijetijdsaanbod in Boekelo worden aangegeven; niets, speelfaciliteiten voor kinderen, een zwembad, een drogist, grote supermarkt en een kinderboerderij. Ook hier is een grote groep (57,9%) die geen antwoord heeft gegeven op de vraag.
Van de respondenten die geen antwoord niks hebben geantwoord over de verbeterpunten of missende onderdelen in Boekelo is meer dan de helft woonachtig buiten de directe omgeving van Boekelo, Enschede en Hengelo (respectievelijk 52,6% en 55,7%). Het is aannemelijk dat de niet-lokale bezoekers een onduidelijk imago hebben van Boekelo, waardoor ze weinig positieve of negatieve impulsen ervaren tijdens hun bezoek. Dit kan een oorzaak zijn van het hoge percentage non-respons.
Observatie van het vrijetijdsaanbod
Het vrijetijdsaanbod in Boekelo kan worden ingedeeld met BSR-model. De bijbehorende deelvraag luidt als volgt:
Deelvraag 3: ‘Op welke wijze kan het vrijetijdsaanbod in Boekelo ingedeeld worden aan de hand van het BSR-model?’
In de tabel is een overzicht te zien van de primaire en secundaire kleuren uit de observatie van het
vrijetijdsaanbod. In bijlage X is de observatie per bedrijf uitgebreid beschreven. Opvallend is dat het primaire aanbod vooral bestaat uit Aqua, Blauw, Geel en Groen. Er is geen primair Rood of Paars aanbod in Boekelo. Secundair is er wel aanbod voor Rood, in café de Buren en bij Breukers Dranken.
Afstemming van het vrijetijdsaanbod op de aanwezige leefstijlen in Boekelo
Om het vrijetijdsaanbod in Boekelo aantrekkelijker te maken voor bezoekers wordt het vrijetijdsaanbod vergeleken met het leefstijlprofiel van de bezoeker in Boekelo. Een analyse van deze onderdelen moet leiden tot beantwoording van de volgende deelvraag:
Deelvraag 4: ‘Op welke wijze kan het vrijetijdsaanbod in Boekelo aangepast worden aan de wensen en behoeften van de vertegenwoordigers van de aanwezige leefstijlen in Boekelo?’
Uit de resultaten van de enquête komt naar voren dat Geel de best vertegenwoordigde leefstijl is in Boekelo. In de Gele leefstijl vallen veel gezinnen met kinderen die houden van een levendige, bruisende omgeving met voldoende faciliteiten. Boekelo heeft met het Ribhouse Texas en Café de Buren een goed horeca aanbod voor Geel. In de schoolvakanties spreken de faciliteiten en kidsclub van Hotel Bad Boekelo ook aan. Momenteel wenst Geel een breder winkelaanbod, met meer speciaalzaken. Ook de speelfaciliteiten voor kinderen zijn momenteel onvoldoende. Geel houdt daarnaast van activiteiten. Binnen het vrijetijdsaanbod richten de MBS en Hotel Bad Boekelo zich op de Groene leefstijl. Groen staat bekend als een trouwe bezoeker die wil weten waar hij aan toe is, het percentage dat Boekelo dagelijks of wekelijks bezoekt is dan ook hoog (41,7%). Buitenrecreatie en winkelen van plezier zijn de voornaamste redenen om Boekelo te bezoeken. Groen houdt van wandelen en fietsen in een natuurlijke omgeving. Het verbeteren van de verbinding tussen Hotel Bad Boekelo en het centrum kan er toe leiden dat de Groene gasten van Hotel Bad Boekelo vaker richting het centrum wandelen en fietsen. Groen is ook redelijk vertegenwoordigd onder de inwoners, om aan hun wensen te voldoen moet het
supermarktaanbod en het winkelaanbod uitgebreid worden, ook de naamsbekendheid kan beter. Zoals benoemd in paragraaf 4.4 is een betere samenwerking met de MBS ook een kans om het
vrijetijdsaanbod beter af te stemmen op de doelgroepen van de MBS. Door een samenwerking te realiseren, waarbij de bezoekers gestimuleerd worden Boekelo in te trekken, kan de aantrekkelijkheid van Boekelo voor bezoekers van de MBS verbeterd worden.
Bedrijf Primaire kleur Secundaire kleur
Ribhouse Texas Geel Lime
Café de Buren Geel Aqua / Rood
Fleur de Sel Aqua Groen
MBS Aqua / Groen / Lime -
Polleke Aqua Groen
Fleuranthus Blauw Geel
Shortgolf Spielehof Groen / Lime / Aqua - Hotel Bad Boekelo Geel / Lime / Groen -
Pakhuys Blauw Aqua
Met Fleuranthus Bloembinders, Het Pakhuys en Breukers Dranken kent Boekelo drie winkels die zich specifiek richten op de Blauwe leefstijl. Blauw is op zoek naar stijlvolle ontspanning in een exclusieve omgeving. Blauw ziet graag een uitgebreider winkelaanbod in Boekelo, waarbij gedacht moet worden aan unieke (speciaal)zaken. Wat betreft uitgaan is het Blauwe aanbod mager, er zijn weinig
evenementen en de horeca sluit nu niet aan op de wensen van Blauw.
Rood wordt vertegenwoordigd door 8% van de respondenten, Rood is op zoek naar avontuur en afwisseling, geniet van cultuur en historie en houdt van leuke (muziek)evenementen. De resultaten laten zien dat Rood een interessante groep is onder de inwoners van Boekelo en bezoekers die komen winkelen. Boekelo heeft weinig aanbod voor Rood, alleen café de Buren en Breukers richten zich deels op Rood. De verbeterpunten van Rood zijn een uitgebreider winkelaanbod en meer speelfaciliteiten voor kinderen.
Aqua is gekozen door 8% van de respondenten. De resultaten van de observatie laten zien dat Boekelo veel aanbod heeft voor Aqua. Een van de grootste publiektrekkers voor Aqua is de MBS, waarvan eerder is gebleken dat de bezoekers niet van het perron afkomen. Aqua komt naar het dorp om te winkelen voor plezier en voor het Ribhouse Texas. Aqua geeft aan dat het aanbod van de supermarkt uitgebreid moet worden, ook moeten de openingstijden verruimd worden.
Samenwerkingen binnen en met de vrijetijdsindustrie
In de theorie in paragraaf 2.6 is uitgelegd welke voordelen het creëren van (cross-sectorale) samenwerkingsverbanden kan opleveren voor de vrijetijdsindustrie. Om de
samenwerkingsmogelijkheden in Boekelo te achterhalen, wordt de volgende deelvraag beantwoord: Deelvraag 5: ‘Welke ondernemende organisaties zijn mogelijk interessant voor samenwerkingen binnen en met de vrijetijdseconomie?’
Het onderzoek wijst uit dat Boekelo een paar grote spelers kent, namelijk het Ribhouse Texas, de MBS, Hotel Bad Boekelo en de Stichting Dorpsraad, Stichting BART en de BOV. De opdrachtgever heeft in de focusgroep aangegeven dat de eigenaren van het Ribhouse Texas actief zijn in het dorp en vaak op zoek zijn naar samenwerkingsmogelijkheden. Het onderzoek laat verder zien dat het Ribhouse een belangrijke speler is in het vrijetijdsaanbod in Boekelo, ze trekken vele bezoekers naar het dorp. De MBS is interessant aangezien het uitstraling geeft aan het dorp, de trein laat oude tijden herleven en brengt daarmee historische elementen naar Boekelo. Het is een attractie voor jong en oud. Het blijkt dat de bezoekers van de MBS amper bekend zijn met Boekelo en het perron niet verlaten tijdens hun bezoek aan de MBS (zie paragraaf 4.4). Hier ligt een kans voor samenwerking om ervoor te zorgen dat de bezoekers van de MBS ook Boekelo zelf bezoeken. Hotel Bad Boekelo trekt vooral bezoekers van buiten Overijssel en is mede daarom een belangrijke partij in Boekelo. Daarnaast richt Bad Boekelo zich ook op Geel. Er zijn een aantal verbeterpunten aangegeven door de respondenten, die helpen om Boekelo aantrekkelijker te maken voor toeristen. Er liggen nog mogelijkheden om de naamsbekendheid te vergroten, Hotel Bad Boekelo heeft een groot bereik en is daarom een interessante organisatie voor samenwerkingen. De opdrachtgevers gelden als verbindende schakel tussen de samenwerkingen. Het onderzoek wijst uit dat veel respondenten geen of geen duidelijk antwoord kunnen geven op de vragen over verbeterpunten en missende onderdelen in Boekelo. De opdrachtgevers moeten er gezamenlijk voor zorgen dat Boekelo als bestemming op de kaart gezet wordt, dat een duidelijk beeld wordt gecreëerd wat er allemaal te doen is in Boekelo en waar het dorp bekend om staat. Dembski geeft in paragraaf 2.6 aan dat samenwerken van groot belang is zodat onderlinge eenheid ontstaat wat helpt bij het versterken van de eigen identiteit. De drie motieven om samen te werken, genoemd door de VROM-Raad, benoemen de voordelen op die samenwerken kan opleveren in Boekelo. Op deze manier kunnen er kosten worden bespaard, kan er gebruik gemaakt worden van elkaars expertise en ontstaat er een soepeler proces door het aangaan van een verbintenis.
6. Discussie
In dit hoofdstuk worden de betrouwbaarheid en validiteit van het onderzoek besproken. Allereerst wordt aan de hand van literatuur uitgelegd wat betrouwbaarheid en validiteit precies inhouden, waarna vervolgd wordt met een kritische bespreking van alle onderdelen.
6.1 Betrouwbaarheid
Betrouwbaarheid van een onderzoek is de mate waarin een meting beïnvloed wordt door toevallige fouten. Een onderzoek wordt betrouwbaarder wanneer de meting minder afhankelijk is van toeval (Baarda e.a., 2012, p.149). Met andere woorden, als het onderzoek op dezelfde manier opnieuw uitgevoerd zou worden, dan zou het onderzoek dezelfde resultaten zou moeten opleveren (Fisher & Julsing, 2007, p.54).
Er is een verschil tussen de betrouwbaarheid van een kwantitatief en kwalitatief onderzoek. Bij kwantitatief onderzoek heeft de grootte van de steekproef invloed op de betrouwbaarheid. Een te kleine steekproef resulteert in een minder betrouwbaar onderzoek, omdat met minder zekerheid uitspraken gedaan kunnen worden over de totale populatie. In een kwalitatief onderzoek is het belangrijk dat een duidelijk interviewschema en observatieschema beschikbaar zijn waarop de onderwerpen in het onderzoek vermeld staan.
De steekproefgrootte in het onderzoek is in overleg met KennispuntOost vastgesteld op 250
respondenten. In voorgaande onderzoeken uitgevoerd door KennispuntOost is gebleken dat met een steekproefgrootte van 250 respondenten goede uitspraken gedaan kunnen worden over de totale populatie. Het kwantitatieve onderzoek heeft geresulteerd in 152 respondenten, wat een negatief effect geeft op de betrouwbaarheid van het onderzoek. Het gebruik van een enquête als