NHTV ACCELEREERT NAAR ACADEMISCHE HOGESCHOOL

Strategisch plan 2009-2012

Deze paragraaf bevat de historisch-materiële analyse van de ontwikkeling van NHTV tot academische hogeschool. In 2008 was de afronding van het proces om te komen tot het stra-tegisch plan 2009-2012, getiteld ‘NHTV accelereert’. Daarin werd voortgebouwd op de twee speerpunten internationalisering en excellentie en werd definitief gekozen voor de verdere academische ontwikkeling als derde thema. Omdat de term academisering te veel

associ-atie bleef oproepen met het streven naar de universitaire status, werd deze gedurende de looptijd van het plan geleidelijk ingeruild voor kennisontwikkeling. Dit typeerde het speerpunt inhoudelijk beter. Kennisontwikkeling van medewerkers en studenten, voor het werkveld en de wetenschap, verbindend en leidend in een internationale werk- en studieomgeving. Later beperkt tot de internationale setting. Dit paste beter bij de beeldvorming om een eigen status te bereiken als academische hogeschool. Dit leidde in feite tot een binariteitscontinuüm (Uijterwijk & Schouten, 2009).

Er ontstaan hybride instellingen met kenmerken van zowel het HBO als het WO. In het plan 2009-2012 positioneert NHTV zich als een zelfstandige internationale instelling voor hoger onderwijs en onderzoek met een onderscheidend profiel. Deze zelfstandige positie wordt versterkt door Hoger Beroepsonderwijs, Wetenschappelijk Onderwijs en Onderzoek binnen de instelling bijeen te brengen. In 2009 startte de wo-bachelor Vrijetijdswetenschappen en in 2010 de wo-bachelor in Tourism in samenwerking met Wageningen University & Research centre (joint degree). Per 1 september 2014 ging ook de wo-master Vrijetijdswetenschappen van start.

De BaMa-structuur

Door de invoering van de bachelor-master structuur werd een wijziging doorgevoerd van de taakstelling van universiteiten en hogescholen naar een doelstelling. Eerst luidde artikel 1.3.2 van de WHW: “Hogescholen hebben het verzorgen van hoger beroepsonderwijs tot taak”(Staatsblad, 2000 11). Door de BaMawet werd de tekst van het artikel: “Hogescholen zijn gericht op het verzorgen van hoger beroepsonderwijs”. Deze wijziging hangt samen met het gestelde in de memorie van toelichting van de BaMawet, (p. 7 en 8), waarin staat uitgelegd dat niet meer de herkomst van de instelling, universiteit of hogeschool, bepalend is of een oplei-ding behoort tot het WO dan wel het HBO. Het systeem van accreditatie bepaalt de aard van de opleiding, dus of het WO dan wel HBO betreft. Artikel 1.3.3 van de BaMawet maakte deze aanvragen wettelijk mogelijk. Hierdoor werd het voor NHTV mogelijk, zoals hieronder gesteld bij het speerpunt academisering, om wetenschappelijk onderwijs aan te bieden dat elders in Nederland (nog) niet wordt verzorgd.

Strategische speerpunten en de inhoudelijke thema’s

De drie strategische speerpunten – academisering, internationalisering en excellentie – zou-den elkaar moeten versterken en een bijdrage moeten leveren aan de ontwikkeling van het onderwijs. Drie inhoudelijke strategische profileringsthema’s werden benoemd, waarvan Ima-gineering en Cross-Cultural Understanding gekoppeld waren aan een lectoraat (Jaarverslag, 2008). Het derde thema Social Responsibility is uitgewerkt in een strategische doelstelling. De implementatie daarvan werd de individuele zorg van alle opleidingen en ondersteunende diensten (Jaarverslag, 2010, p. 12).

Het zakboekje ‘NHTV accelereert’

Dit strategisch plan werd uitgegeven in de vorm van een zakboekje, zodat iedereen dat altijd eenvoudig bij zich kon dragen. Hierin staat vermeld, dat de instelling zich wil positioneren op het snijvlak van abstracte en toegepaste kennis, waarbij onderwijs, onderzoek en beroeps-praktijk nauw verweven zijn. Onder het kopje ‘medewerkers’ staat: ”NHTV streeft naar een hoog kennis- en ontwikkelingsniveau voor alle medewerkers. Voor onderwijsgevenden is een masterniveau een voorwaarde en de aanwezigheid van voldoende medewerkers met een PhD

inherent aan de positionering”. Verdere relevante passages zijn onder het kopje ‘Kennisontwik-keling’ dat de hogeschool nog een stap verder moet gaan en kennis moet ontwikkelen die de instellingen en organisaties in de publieke en private sector nodig zullen hebben. Deze rol kan de instelling invullen op basis van de combinatie van Hoger Beroepsonderwijs en Wetenschappelijk Onderwijs. Hieronder wordt in het kort een passage over elk speerpunt uit dit zakboekje weergegeven.

Academisering (p. 14 en 15)

“Er wordt alleen wetenschappelijk onderwijs aangeboden dat elders in Nederland (nog) niet wordt aangeboden of dat, in samenwerking met (inter)nationale partners, een bijdrage levert aan het versterken van het profiel. Wetenschappelijk onderwijs en masteropleidingen vereisen niet alleen onderzoek, maar ook een kennis- en onderzoekinfrastructuur, een academisch klimaat en personeel dat voldoet aan de academische standaard en in staat is een bijdrage te leveren aan de kennisontwikkeling door onderzoek uit te voeren en te publiceren. Hiervoor is het nodig dat NHTV lectoren en hoogleraren aan zich kan binden, dat er meer gepromo-veerden werkzaam zijn binnen de instelling, en dat er faciliteiten zijn die zijn afgestemd op wetenschapsbeoefening”.

Internationalisering (p. 16 en 17)

Die omvat verschillende dimensies:

• positionering op de eerste plaats als internationale instelling; • een internationaal curriculum en

• nadruk op multiculturaliteit (cross-cultural understanding).

Dit heeft als consequenties: volledige tweetaligheid, studenten- en personeelswerving op de internationale markt en facilitering van buitenlandse studenten en medewerkers.

De Nederlandse student moest zich breed kunnen voorbereiden op een internationale werkomgeving. Ingezet werd op samenwerking met een geselecteerd aantal buitenlandse hogescholen en universiteiten op hetzelfde gelijkwaardige niveau en met dezelfde status. Excellentie (p. 18 en 19)

NHTV stelde de tevredenheid van studenten en de maatschappelijke waardering van de op-leidingen en van de afgestudeerden centraal. De opop-leidingen moesten zich op een positieve wijze onderscheiden door erkenning van bijzondere kwaliteit en mogelijk ook door toeken-ning van bijzondere kenmerken bij accreditatie en via internationale keurmerken. De instelling biedt studenten mogelijkheden voor de ontwikkeling van beroepsgerichte of academische vaardigheden, en van creativiteit en ondernemerschap. Van medewerkers wordt verwacht dat zij zich door hun inhoudelijke kennis onderscheiden en bereid en in staat zijn zich continu te blijven ontwikkelen en te professionaliseren.

Om de verdere ontwikkeling van de strategie te volgen, passeren hieronder de relevante pas-sages uit de jaarverslagen 2008 – 2010 de revue. In het jaarverslag 2008 (p. 10) wordt gemeld dat de Academic Board is ingesteld om als centrum te fungeren voor academisering en ken-nisontwikkeling. Deze board is een intern platform bestaande uit een afvaardiging van lecto-ren uit elke academie. Eerst onder voorzitterschap van het College van Bestuur; later vervulde

de Rector Magnificus deze taak. In het jaarverslag 2009 (p. 9) worden van het strategisch speer-punt academisering vijf indicatoren benoemd: academisch onderwijs, onderzoek, academisch klimaat, de samenwerking met universiteiten en de kwaliteit van het personeel. Het jaarverslag 2010 meldt dat Prof. Dr. J. Lengkeek op 25 mei werd benoemd tot Rector Magnificus. Hij was daarmede de eerste die een dergelijke functie vervulde binnen het HBO. In 2012 vervulde Prof. Dr. J. Bouwer tijdelijk deze functie. Vastgesteld kon worden dat het rapport Veerman, dat in april verscheen, aansloot bij de weg die de hogeschool was ingeslagen. Dat betrof vooral de aanbeveling van de commissie dat binariteit waardevol is als onderscheid tussen twee ba-sisoriëntaties in het systeem, maar dat het verschil in academisch en beroepsgericht niet meer met het type instelling wordt vereenzelvigd (Jaarverslag, 2010, p. 9). Bijzonder is dat NHTV in dat rapport zelfs als voorbeeld wordt genoemd (p. 31, voetnoot 8 van het rapport Differen-tiëren in drievoud). Op pagina 11 van het jaarverslag staat dat internationalisering is overge-gaan van de fase van ‘ontwikkelen’ naar ‘verankeren en verdiepen’. Bij excellentie is tijdens het verslagjaar een visie ontwikkeld waarin ‘inhoudelijk leiderschap’ de kern vormt.

Tussenbalans

Het kiezen van een duidelijk profiel, zoals uit het strategisch plan blijkt, is noodzakelijk om aan het gestelde in de nota van de Commissie Veerman te voldoen en te blijven voldoen (Uijter-wijk & Zeeuw de, 2010). Voor kleine gespecialiseerde hoger onderwijsinstellingen is profile-ring een vanzelfsprekendheid en absoluut een noodzaak. Deze hogescholen zijn voor hun voortbestaan sterk afhankelijk van hun status en reputatie. In tegenstelling tot de zogenaamde brede stadshogescholen of natuurlijke hogescholen moet NHTV elke dag zijn bestaansrecht bewijzen, want de externe omgeving is geen statisch gegeven. Een nichespeler is uiterst kwetsbaar en moet opmerkzaam blijven op potentiële bedreigingen en gevaren. Nationale en internationale ontwikkelingen en concurrentie hebben grote invloed op dat bestaansrecht (10). Het zich kunnen manifesteren als ‘Hoog Betrouwbare Organisatie’ ( Weick & Sutcliffe, 2011) is van groot belang. ‘Veerkracht’ is noodzakelijk om aan onverwachte en niet gewenste gebeurtenissen het hoofd te kunnen bieden. In hoofdstuk 8.5 worden de aspecten ‘Hoog Betrouwbare Organisatie’ en ‘veerkracht’ verder uitgediept. De naam van de instelling werd veranderd in NHTV internationaal hoger onderwijs Breda. Deze duidt goed het profiel aan. Een instelling voor hoger onderwijs met relevante kennis op haar kennisdomeinen. En relevante kennis betekent zowel wetenschappelijke als praktijkgerichte kennis. Waar in Nederland geen wo-pendant is voor de NHTV-opleidingen, wil de hogeschool deze aanbieden.

Monitoring strategisch plan

In mei 2011 verscheen intern de Monitoring realisatie strategisch plan in 2009 en 2010. In een toegankelijke en handzame midterm review van vijf bladzijden werd een beeld gegeven van de voortgang in de realisatie van de strategie bezien vanuit de wettelijke taken onderwijs en kennisontwikkeling, de profilering en de positionering van de instelling en de bedrijfsvoering. Vastgesteld werd dat op alle terreinen voortgang was geboekt. NHTV lag op koers.