Mogelijkheden voor verbeteringen

In de interviews is gebleken dat vrijwel alle leraren één of meerdere negatieve invloeden van schaduwonderwijs op het functioneren van het regulier onderwijs ervaren. Daarom was het relevante om de leraren te vragen welke mogelijkheden zij zien om de huidige situatie omtrent schaduwonderwijs te verbeteren en wat daar volgens hen voor nodig is. De meeste leraren zien een oplossing voor veel negatieve invloeden in het voorkomen van deelname aan schaduwonderwijs. De negatieve effecten van schaduwonderwijs kunnen daarnaast volgens enkele leraren ook worden verminderd door het schaduwonderwijs anders in te richten. In de interviews benoemen enkele leraren ook maatschappelijke problemen die opgelost dienen te worden om de deelname aan schaduwonderwijs terug te dringen. Ook deze worden kort besproken.

Deelname aan schaduwonderwijs verminderen

In de interviews noemen leraren diverse manieren waarop het regulier onderwijs meer ondersteunende taken zou kunnen uitvoeren, waardoor schaduwonderwijs niet meer nodig zou hoeven zijn. Op klasniveau (microniveau) benoemen leraren dat de leraar bijvoorbeeld

zijn/haar lessen anders zou kunnen indelen.

“Volgens mij zit er met rekenen en taal meer ruimte om met kerngroepjes te werken. Wij hebben nu een leerkracht die bijv. een minicursus open en gesloten lettergrepen doet. Eigenlijk moet je zoiets vast in je organisatie hebben”. (Leraar PO)

Voor mentorlessen zien VO-leraren ook wat ruimte voor extra ondersteuning. Een leraar leert bijvoorbeeld een uur met haar mentorklas voor de toetsweek. Ook het aanpassen van huiswerkopdrachten biedt volgens een leraar een oplossing.

“VO-scholen geven nu huiswerkopdrachten die onmogelijk zijn voor een kind om helemaal zelf te kunnen doen.” (Leraar PO)

Op het schoolniveau (mesoniveau) zien leraren ook diverse mogelijkheden. In het PO zien leraren mogelijkheden wanneer er meer experts in de school werkzaam zijn. Deze hulp dient volgens leraren echter wel vergoed te worden, waardoor dit extra kosten met zich mee zal brengen. Enige communicatie en samenwerking is hierbij cruciaal volgens leraren.

“Heel veel valt of staat met samenwerking: dezelfde manier van aanbieden, terugkoppeling.” (Leraar PO)

PERSPECTIEVEN VAN LERAREN OP DE INVLOED VAN SCHADUWONDERWIJS OP HET REGULIER ONDERWIJS 38

In het VO zien leraren ook mogelijkheden om met de huidige financiering de situatie te verbeteren. Dit zou kunnen door de lestijd anders in te richten.

“Zorg ervoor dat je je dagen bijvoorbeeld een uur langer gaat maken en die zo inricht dat die kinderen allemaal hetzelfde doen op zo’n dag en als ze thuis komen dat ze klaar zijn.”

(Leraar PO)

“We hebben een beetje tijd bij Nederlands en wiskunde weggesnoept. We hebben nu elke dag één Dalton uur. Dat je bij een bepaalde docent kunt inplannen.” (Leraar VO)

Daarnaast zou de huidige situatie in het VO volgens leraren verbeterd kunnen worden door een ander beleid, door een andere verdeling van middelen. Zo moet een school volgens een leraren investeren door tijd te geven aan docenten of begeleiding in te kopen. Ook is het volgens enkele leraren belangrijk om te blijven innoveren.

“Je moet wel aanpassen. […] blijkbaar is er een behoefte. En dan moet je bedenken waar komt die behoefte vandaag en wat kun je daarmee?” (Leraar VO)

In het huidige onderwijssysteem (macroniveau) zien leraren problemen die aangepakt zouden moeten worden om deelname aan schaduwonderwijs te laten afnemen. Zo zouden de klassen wat kleiner moeten zijn, zouden leerlingen niet op een te hoog niveau geplaatst moeten worden in het VO en zou de kwaliteit van de leraren omhoog moeten.

“Je zou natuurlijk eigenlijk de oorzaak van het probleem moeten wegnemen. De kwaliteit van de docenten zou natuurlijk beter moeten zijn en gelijk getrokken moeten worden.” (Leraar VO)

Ook problemen in de huidige maatschappij (macroniveau) rondom de druk op prestaties en de complexiteit zouden aangepakt moeten worden volgens de leraren. Leraren konden echter niet aangeven op welke manier deze problemen verholpen zouden kunnen worden.

“Zolang de fixatie is op cijfers en resultaten, dan blijf je deze beweging wel houden.” (Leraar VO)

“Doordat de wereld veel complexer is geworden, hebben kinderen meer problemen. Zijn ze met veel meer dingen bezig dan of ze het eten lekker vinden, dat ze op tijd naar bed gaan, dat ze hun huiswerk netjes maken.” (Leraar VO)

Negatieve effecten van schaduwonderwijs verminderen

De meeste leraren hebben een voorkeur om het regulier onderwijs meer taken te laten uitvoeren. Een aantal leraren verwacht echter dat schaduwonderwijs niet zomaar zal

verdwijnen. Zij noemen daarom ook mogelijkheden om de negatieve effecten van

PERSPECTIEVEN VAN LERAREN OP DE INVLOED VAN SCHADUWONDERWIJS OP HET REGULIER ONDERWIJS 39

het regulier onderwijs en het schaduwonderwijs moeten zijn. Een leraar wil bijvoorbeeld graag op de hoogte zijn van wat het schaduwonderwijs aanbiedt.

“Zodat ik ergens aan kan merken dat de leerling vooruit gaat. En dat die leerlingen ook merken dat wat ze daar leren, verband heeft met wat ze bij mij leren.” (Leraar VO)

Ook de toegankelijkheid van schaduwonderwijs dient volgens de leraren verbeterd te worden om sociale ongelijkheid door schaduw onderwijs te voorkomen. Examentrainingen zouden bijvoorbeeld in elke provincie gegeven kunnen worden en de financiering zou wellicht anders geregeld kunnen worden.

“Ik denk dat het net als bij kinderopvang moet worden gedaan, dat de prijs van schaduwonderwijs aan het inkomen van ouders gerelateerd is.” (Leraar VO)

Tot slot vinden enkele leraren dat het nodig is om de kwaliteit van het

schaduwonderwijs op de een of andere manier te bewaken. Een leraar stelde voor dat er bijvoorbeeld een opdracht op papier staat, die controleerbaar is, zodat het schaduwonderwijs op deze manier verantwoording aflegt aan haar klanten.

4.4.4 Samenvatting

Wanneer leraren de positieve en negatieve invloeden tegen elkaar afwegen,

beoordelen leraren schaduwonderwijs zeer verschillend. Sommigen oordelen positief, anderen neutraal en weer anderen negatief. Over de ideale situatie zijn leraren het wel eens. Zij zien idealiter dat het regulier onderwijs leerlingen en ouders voorziet in alle specifieke

hulpbehoeften, waardoor schaduwonderwijs niet meer nodig is. Leraren zouden ook graag een aantal taken uitgevoerd zien worden door ouders. Voor het schaduwonderwijs zien slechts weinig leraren taken in de ideale situatie. Om tot een (meer) ideale situatie te komen, zien leraren diverse mogelijkheden op micro-, meso- en macroniveau.

PERSPECTIEVEN VAN LERAREN OP DE INVLOED VAN SCHADUWONDERWIJS OP HET REGULIER ONDERWIJS 40