Het Ministerie van VWS kent een aantal RWT’s op het gebied van volksgezondheid en op het gebied van welzijn. Op het terrein van volksgezondheid onderscheidt de Rekenkamer RWT’s in de sector wettelijke zorgverzekeringen en overige RWT’s volksgezondheid.
De volgende figuur geeft een overzicht van totaal en herkomst van de publieke middelen die met deze RWT’s gemoeid zijn:
8% - ƒ 4.227 miljoen
0% - ƒ 9 miljoen bedragen in guldens
14% - ƒ 7.479 miljoen
78% - ƒ 42.985 miljoen figuur 12
rijksbijdragen premies tarieven overig / onbekend
Herkomst publieke middelen VWS
t o t a a l ƒ 54.700 miljoen
In de sector wettelijke zorgverzekeringen zijn de RWT’s:
• De ziekenfondsen, eind 1998 waren er 29 ziekenfondsen;
• De uitvoeringsorganen Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), eind 1998 waren er 73 uitvoeringsorganen AWBZ inclusief de 29 ziekenfondsen die tevens uitvoeringsorgaan AWBZ zijn;
• Het Centraal administratiekantoor bijzondere zorgkosten (CAK-BZ);
• Het College voor zorgverzekeringen (CVZ, per 1 juli 1999, voorheen de Ziekenfondsraad) en de Commissie toezicht uitvoeringsorganisatie (CTU);
• Het College tarieven gezondheidszorg (CTG, per 1 januari 2000, voorheen het Centraal orgaan tarieven gezondheidszorg);
• Het College bouw ziekenhuisvoorzieningen (CBZ, per 1 januari 2000, voorheen college voor ziekenhuisvoorzieningen);
• Het College sanering ziekenhuisvoorzieningen (CSZ, per 1 januari 2000, voorheen Commissie sanering ziekenhuisvoorzieningen);
• De Stichting uitvoering omslagregelingen (SUO).
De overige RWT’s op het terrein van volksgezondheid zijn:
• ZorgOnderzoek Nederland (ZON);
• Destructiebedrijf Rendac.
Op het terrein van welzijn functioneert één RWT, te weten de Pensioen- en Uitkeringsraad (PUR).
Met de inwerkingtreding van de Wet uitvoeringsorganen volksgezond-heid65zijn de taak, samenstelling en werkwijze van het CVZ, het CTG, het CBZ en het CSZ wettelijk gewijzigd. Het CSZ heeft als gevolg van de wetswijziging rechtspersoonlijkheid gekregen, waardoor dit College onder het controledomein van de Rekenkamer is gekomen. De CTU, die een toezichthoudende taak in de zorgsector vervult, is door de wetswijziging bestuurlijk verzelfstandigd. De CTU heeft vervolgens de vorm van een zelfstandig College gekregen. Dit is geregeld in de in december 2000 aangenomen wet tot instelling van het College van toezicht op de zorgverzekeringen (CTZ).
Oprichting twee nieuwe stichtingen
In 2000 is de Stichting Rechtsherstel Sinti en Roma opgericht. Het doel van deze stichting is een bedrag van f 30 miljoen te beheren en uit te keren aan de Roma en Sinti slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. De stichting is opgericht als erkenning van achteraf geconstateerde tekortko-mingen in het rechtsherstel van de Roma en Sinti. Momenteel is tevens een tweede stichting in oprichting, het Stimuleringsfonds openbare gezondheidszorg. Het fonds heeft tot doel innovatie op het terrein van de bevordering en de bescherming van de volksgezondheid mogelijk te maken. Het kabinet heeft in augustus 2000 besloten eenmalig een bedrag van f 50 miljoen aan het fonds beschikbaar te stellen. Beide stichtingen worden door zowel de Rekenkamer als het ministerie als RWT gezien.
22.2 Ontwikkelingen
De vormgeving van het toezicht en de verantwoording binnen de zorgsector is evenals vorig jaar nog voor een belangrijk deel in ontwik-keling. Er is een eerste stap gezet met de invoering van de Wet
uitvoeringsorganen volksgezondheid, die onder andere regelt dat de minister verantwoordingsinformatie over de rechtmatigheid en het financieel beheer krijgt van het CVZ, het CTG, het CBZ en het CSZ. Het toezicht bevat echter nog in onvoldoende mate een inhoudelijke beoor-deling van de betrouwbaarheid van de informatie, bijvoorbeeld in de vorm van een review van de financiële verslagen van de betreffende RWT’s. Tevens is nog niet voorzien in een toetsingskader dan wel in een review van de kwaliteit van het accountantsrapport over het financieel beheer.
De modernisering van het toezicht op en de verantwoording door ziekenfondsen en uitvoeringsorganen AWBZ heeft december 2000 zijn beslag gekregen in wet- en regelgeving. Vooruitlopend op de recent aangenomen wet is door het CVZ en de voormalige CTU samen met de ziekenfondsen een ontwikkeltraject ingezet om te komen tot protocollering van de rechtmatigheid en een gemoderniseerde wijze van verslaggeving.
Hierin blijft echter het aspect «financieel beheer» onderbelicht.
Vooralsnog wordt geen aandacht besteed aan de modernisering van de verantwoording over de uitgaven AWBZ.
In de toekomst kan de minister op basis van de recent aangenomen wet beschikken over een samenvattend rapport van het CTZ (de huidige CTU) over de rechtmatige uitvoering van de ZFW en AWBZ door ziekenfondsen en uitvoeringsorganen AWBZ. Dit rapport kan de minister gebruiken voor haar toezicht. Zij is echter niet voornemens de betrouwbaarheid van deze informatie te controleren, bijvoorbeeld door middel van reviews.
65De Wet uitvoeringsorganen volksgezond-heid is een wijzigingswet. Met ingang van 1 juli 1999 is de Ziekenfondswet gewijzigd en met ingang van 1 januari 2000 zijn de Wet tarieven gezondheidszorg en de Wet zieken-huisvoorzieningen gewijzigd.
Met de Wet uitvoeringsorganen volksgezondheid zijn de eisen voor de verantwoording door het CVZ over het beheer van de Algemene Kas en het Algemeen Fonds Bijzondere Ziektekosten aangescherpt. Dit betekent dat de minister inzicht kan verkrijgen in de rechtmatigheid van de inkomsten en uitgaven uit de Kas en het Fonds. Het financieel verslag over de Kas en het Fonds behoeft instemming van de minister. In hoeverre dat ook in de vorm van een expliciet oordeel geschiedt is nog niet duidelijk.
22.3 Toezichtvisie
De overall visie op toezicht van de minister van VWS dateert uit 1997 (de nota Toezicht op het beleidsterrein van VWS: een algemene visie). De uitgangspunten in deze visie zijn per beleidsterrein verder uitgewerkt, voor de wettelijke zorgverzekeringen in de nota Toezicht op verzekeringen in de gezondheidszorg van april 1997. Inmiddels is de Wet uitvoerings-organen volksgezondheid in werking getreden. Hiermee is het toezicht van de minister van VWS op het CVZ, het CTG, het CBZ en het CSZ wettelijk verankerd en is de eerste stap gezet naar de bestuurlijke
verzelfstandiging van de CTU. Voor de volledige verzelfstandiging van de CTU is een apart wettelijk traject ingezet. Het wetsvoorstel Instelling van het College van toezicht op de zorgverzekeringen (CTZ) is recent aanvaard (december 2000). Met de wet wordt niet alleen de verdere modernisering van het toezicht op de uitvoering van de ZFW en de AWBZ beoogd, maar ook een herinrichting van de controle- en verantwoordingsstructuur van de ziekenfondsen en de uitvoeringsorganen AWBZ.
22.4 Kanttekening Rekenkamer
De Rekenkamer wijst erop dat de minister, gegeven de huidige toezichts-structuur in de zorgsector, de enige is die tot een zelfstandig totaaloordeel kan komen over de rechtmatigheid. Immers, de minister ontvangt als enige alle informatie die hiervoor nodig is. De wetgeving voorziet niet in een dergelijk door de minister verplicht op te stellen totaaloordeel.
22.5 Reactie minister
De minister verwijst naar een tweetal opmerkingen van de Rekenkamer, namelijk de onvoldoende inhoudelijke beoordeling van de betrouw-baarheid van de aan de minister aangeleverde informatie en het niet voorzien in het uitvoeren van een review van de kwaliteit van het
accountantsrapport over het financieel beheer. De minister is van mening dat dit geschetste beeld enige nuancering behoeft.
Met de wet «Instelling College van toezicht op de zorgverzekeringen» zijn volgens de minister de uitgangspunten voor de rapportage aan het parlement vastgelegd. De verantwoordingsinformatie van het CVZ en het nieuwe CTZ vormt samen met de bevindingen van de departementale accountantsdienst alle elementen voor een integrale verantwoording aan het parlement over recht- en doelmatigheid van de ZFW en de AWBZ.
Het houden van reviews is volgens de ministers één van de middelen om tot een inhoudelijk oordeel over de financiële verslagen en de werking van het systeem van toezicht. Bij het College van zorgverzekeringen zijn deze reviews gehouden over de jaren 1998 en 1999. Voor de overige ZBO’s zijn deze reviews gepland in 2001 (over de financiële verslagen 2000).
Het is de minister onduidelijk hoe de Rekenkamer tot de conclusie komt dat ze niet voornemens is de betrouwbaarheid van de aan haar toege-zonden informatie te controleren, bijvoorbeeld door middel van reviews.
Het instrument van review wordt volgens de minister reeds gehanteerd en in de toekomst kan ook worden beschikt over een samenvattende
rechtmatigheidsrapportage per wet (AWBZ en ZFW) van het CTZ. Ze is van mening dat ze het financieel verslag over de AK en het AFBZ
beoordeelt, steunend op de voorgaande schakels in de controleketen. De departementale accountantsdienst zal zich daarbij ook een oordeel vormen over de werkzaamheden die door het CTZ zijn uitgevoerd. Het houden van reviews op de werkzaamheden van CTZ zal één van de middelen zijn om de betrouwbaarheid van de informatie te beoordelen.
Tevens wijst de minister erop dat zij het financieel verslag CVZ en de samenvattende rechtmatigheidsrapportages van het CTZ over de uitvoering ZFW en AWBZ, voorzien van haar oordeel naar het parlement zendt. De minister is van mening dat ze zo op adequate wijze verant-woording aflegt aan het parlement over het beheer van de AFBZ en de AK. Hiermee acht ze haar verantwoordelijkheid voor een adequaat stelsel en daarmee de rechtmatigheid van de uitvoering van de ZFW en de AWBZ gewaarborgd.
Ten aanzien van het gevraagde totaaloordeel merkt de minister op dat zij niet tot een totaaloordeel komt vanwege het particuliere deel van de zorguitgaven. Zij geeft aan dat zij zich wel een oordeel vormt op basis van het beheer van de AK en het AFBZ door het CVZ, de toezichtsrapportage van CTZ, de verantwoordingen over de beheerskosten van de ZBO’s in de topstructuur van de zorgsector (CVZ, CTZ, CTG, CBZ en CSZ) en de bevindingen van de departementale accountantsdienst omtrent het financieel verslag CVZ en de werking van het systeem van toezicht.
22.6 Nawoord Rekenkamer
De Rekenkamer is verheugd dat de minister het toezicht op alle RWT’s in de topstructuur van de zorgsector nu ook invult met behulp van reviews.
Zij wacht de verdere uitwerking en de uitkomsten van die reviews met belangstelling af.
De minister geeft haar totaaloordeel over de rechtmatigheid van de premiegelden zorgsector exclusief het particuliere deel. Daar heeft de Rekenkamer gegeven de huidige context begrip voor. De Rekenkamer wacht de verdere uitwerking en vormgeving van dat totaaloordeel met belangstelling af.
VWSVerwerkingsbedrijven hoog-risico materiaalDestructor Rendac1BV3021091998 -Centraal Administratiekantoor Bijzondere Ziektekosten1BV3303301998 -Centraal Orgaan Tarieven Gezondheidszorg (COTG)1sui generis1501501998 -College voor Ziekenhuisvoorzieningen1sui generis1701701998 -Stichting Uitvoering Omslagregeling (SUO)1stichting31300312401998 Wettelijke zorgverzekeringenZorgverzekeraars - AWBZ -73divers275622652404001998 idemZiekenfondsen29stichting / OWM2275062871553001998 -Zorg Onderzoek Nederland1sui generis9969001998 -Pensioen- en uitkeringsraad (PUR)1sui generis837837001998 -Ziekenfondsraad1sui generis227-227-1998 overzicht RWT’s Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport alle bedragen in miljoenen guldens departementsectorRWTaantalrechtsvormtotaalRijks-premiestariefjaar publieke middelen*bijdragen * Rijksbijdragen, premies en tarieven tellen niet altijd op tot het totaal van de publieke middelen door de niet gepresenteerde overige en onbekende inkomsten.
Verantwoordelijke minister Toezichthoudend onderdeel Toezichthouder Certificerende instelling Uitvoerende ZBO / RWT ministerie
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Inspectie voor de
Gezondheidszorg / Staatstoezicht
Directie
Curatieve Somatische Zorg
Directie
Zorgverzekeringen
Inspectie gezondheids-bescherming, waren en veterinaire zaken
Directie Gezondheidsbeleid
Directie Genees- en Hulp-middelenvoorziening
Directie
Verzetsdeelnemers, Vervolgden en Burger-oorlogsgetroffenen
CVZ College voor zorgverzekeringen
CTU Commissie Toezicht Uitvoerings-organisaties
Verzekerings-kamer
CBZ College bouw ziekenhuisvoorzieningen
CSZ College sanering ziekenhuisvoorzieningen
CTG College Tarieven Gezondheidszorg
Ziekenfondsen
Uitvoeringsorganisaties AWBZ
SUO Stichting Uitvoering Omslagregeling
Destructor: Rendac
Zorg Onderzoek Nederland
Cie Gebieds Aanwijzing ˚
CAOR ˚ Commissie Algemene Oorlogs-ongevallenregeling Indonesië
PUR Pensioen en Uitkeringsraad
Stichting Rechtsherstel Sinti en Roma
Legenda toezichtrelatie
medetoezicht vanuit een ander ministerie vrijwillige accreditatie
˚ alleen ZBO
Financiën
Volksgezondheid, Welzijn en Sport