De migranten worden langs de verschillende routes op verschillende manieren gesmokkeld.
3.6.1 Per boot
Bij de smokkel van mensen per boot wordt gebruikgemaakt van verschil-lende typen. Van zeilboten, go fasts, yola's en vissersboten tot fruitbarkjes en kajuitboten. De boten zijn meestal niet geregistreerd en worden gerund door smokkelorganisaties. Grote boten worden gebruikt om rechtstreeks naar de Verenigde Staten te reizen. Om het risico om onderschept te wor-den, door bijvoorbeeld de Amerikaanse kustwacht, te verkleinen, worden kleine boten gebruikt voor het laatste stukje van de reis (Thomas-Hope, 2002: 4). Yola's zijn boten die soms speciaal voor het smokkelen van grote(re) aantallen mensen gemaakt worden. Ze worden met de hand gemaakt en bestaan uit een houten frame en een buitenkant van glasve-zel. Deze boten zijn moeilijk te detecteren met een radar. De meeste yola's zijn afkomstig uit het Simpson Bay Lagoon gebied en worden volgens opsporingsdiensten (2005) voornamelijk gerund door Haïtianen.
Het gebruik van zeilboten voor de smokkel van mensen is volgens sommi-ge sommi-geïnterviewden een recente ontwikkeling. Ook wordt wel sommi-gezegd dat deze methode al langer wordt gebruikt, maar dat er pas sinds een paar jaar aandacht is voor zeilboten, waardoor het fenomeen nu pas zichtbaar wordt. Terwijl de yola een open boot is, kunnen mensen op een zeilboot in de cabine beter verborgen worden voor patrouillerende vliegtuigen. Ook gaan zeilboten gemakkelijk op in het reguliere waterverkeer. Zeilbo-ten worden ook wel gehuurd door niet-verdachte facilitatoren voor een zogenaamd legitiem zeiltochtje. De boten worden dan overgedragen aan de smokkelaars voor hun illegale operaties. Net als met de yola's gebeurt,
WODC_255_14.indd Sec5:57
worden ook zeilboten bemenst met zes tot acht keer hun normale capaci-teit, met alle risico’s voor de migranten van dien.
Voor het vervoer van mensen worden go fasts gebruikt. Deze snelle boten varen in een paar uur tijd van St. Maarten naar de US Virgin Islands. Tot voor kort waren deze boten sneller dan de boten van de kustwacht. Inmiddels heeft de kustwacht op St. Maarten de beschikking over snellere boten, de zogenoemde SuperRhibs.
Terwijl migranten in go fasts en yola's vaak zichtbaar zijn, worden migran-ten ook verstopt. In mei 2003 kwam een fruitbarkje uit Dominica de haven van St. Maarten binnenvaren. Omdat de kustwacht over informatie beschikte, werd het schip onderzocht. Onder de lading fruit werd een luik aangetroffen waaronder tien Chinezen verscholen zaten; zeven mannen en drie vrouwen. De kapitein en de opvarenden zijn aangehouden.51
Ook vissersboten worden gebruikt voor het vervoeren van mensen. De Amerikaanse kustwacht in Puerto Rico deelde aan ons mee dat ze een vissersboot uit St. Maarten tegenkwamen met aan boord 34 Haïtianen en een Dominicaan. Ze gebruikten de zogenoemde dubbelgangertactiek. De boot stond geregistreerd op St. Maarten, maar er waren twee versies van de boot met dezelfde naam, één voor legale visactiviteiten en één voor illegale smokkel activiteiten. Terwijl de ene boot netjes in de haven lag, werden met de andere boot migranten naar Puerto Rico gesmokkeld. Mensen kunnen ook zichzelf aan boord verstoppen (stowaway), zonder dat de bemanning daarvan afweet. Respondenten vertellen (2005) dat het ook wel voorkomt dat iemand op een schip gaat werken, bijvoorbeeld als kok, maar dat deze crew members in het land van bestemming ‘verdwijnen’. Verder worden migranten ook op vrachtschepen en in containers over de wereld gesmokkeld. Het gaat dan vooral om Chinezen. Ook Haïtianen en Dominicanen werden in juni 2005 op het vrachtschip Liberty naar St. Maarten gesmokkeld (The Daily Herald, 11 augustus 2005). Volgens een respondent zouden incidenteel zaken bekend zijn van smokkel van mensen in containers. Het is bekend dat dit verschijnsel wereldwijd voor-komt en niet nieuw is. Reeds in 1985 zijn in een container die op weg was naar St. Maarten de lichamen van 28 Dominicaanse vrouwen gevonden. Alle vrouwen waren onderweg gestikt (Benoît, 1999: 40).
3.6.2 Per vliegtuig
Hoewel migranten die St. Maarten (via irreguliere kanalen) binnenko-men dit veelal per boot doen, zijn er ook migranten die gebruikmaken
51 Bron: www.mindef.nl, 23 mei 2003.
WODC_255_14.indd Sec5:58
van het vliegtuig. In vergelijking met andere eilanden uit de regio heeft St. Maarten goede luchtverbindingen. Zoals eerder beschreven, vindt ille-gale binnenkomst per vliegtuig plaats door transitpassagiers die hun reis niet vervolgen en op St. Maarten achterblijven.52 Daarnaast maken natio-nale en internationatio-nale opsporingsambtenaren zich zorgen over de rol van corruptie bij illegale binnenkomst.
‘Door corruptie is het erg gemakkelijk om op St. Maarten aan een visum te komen.’ (2005)
‘Er is corruptie op het vliegveld, iedereen komt binnen.’ (2005) In november 2006 zijn drie medewerkers van de vreemdelingendienst die op het vliegveld werkzaam waren, aangehouden in verband met het binnenlaten van Chinezen die niet over de benodigde papieren beschik-ken (The Daily Herald, 2 november 2006).
3.6.3 Met valse of vervalste papieren
De reguliere procedure
Om vanuit het buitenland St. Maarten binnen te komen, is een identi-teitsbewijs (bijvoorbeeld een paspoort), en voor sommige (visumplich-tige) landen, een visum nodig. De Nederlandse Antillen kennen sinds 1 januari 2005 dezelfde visumplichtige landen als Nederland (Ministerie van BZK, 2006).53 Het visum wordt afgegeven voor een verblijf van maxi-maal 30 dagen per bezoek, met een totaal verblijf van maximaxi-maal 90 dagen per 12 maanden, te rekenen vanaf het moment van eerste inreis in de Nederlandse Antillen. In bepaalde gevallen (bijvoorbeeld voor zaken-reizigers) kan een visum worden verstrekt voor meerdere reizen binnen de geldigheidsduur van het visum. Het visum is geldig voor de gehele Nederlandse Antillen. In het visum wordt één eiland van de Nederlandse Antillen als hoofdbestemming aangeduid. Met dit visum kan ook wor-den gereisd naar andere, niet expliciet aangeduide eilanwor-den van de Nederlandse Antillen als nevenreisdoel.54 Transitpassagiers uit een aantal landen (waaronder Haïti en de Dominicaanse Republiek) hebben een landingsvergunning nodig om op St. Maarten een tussenstop te kunnen maken.55
52 In augustus 2004 verscheen een bericht in de krant over veertig Haïtianen die op St. Maarten landden. Ze waren op weg naar Curaçao waarvoor sommigen tijdelijke visa hadden. Ze hadden echter geen landingsvergunning voor St. Maarten en werden meegenomen naar het politiebureau (Amigoe, 16 augustus 2004).
53 Een lijst met visumplichtige landen voor de Nederlandse Antillen is te vinden op www.antillenhuis.nl. 54 Zie de website van de Nederlandse Ambassade in de Dominicaanse Republiek. www.holanda.org.do/
consulaire_zaken/visa/visum_voor_de_0.
55 www.justitie.nl/themas/wetgeving/rapporten_en_notas/straf_en_sanctierecht/ tussenrechtenruimtesamenvatting.asp.
WODC_255_14.indd Sec5:59
Indien een visumplichtige vreemdeling langer dan een maand wil verblij-ven, dient hij bij het Plaatselijke Hoofd van Politie een vergunning tot tijdelijk verblijf aan te vragen. De vreemdeling dient de beslissing op de procedure buiten de Nederlandse Antillen af te wachten. Wanneer men tijdens het verblijf wil werken, heeft men tevens een werkvergunning nodig. Voor St. Maarten houdt dit in dat de toekomstige werkgever eerst een tewerkstellingsvergunning dient aan te vragen en vervolgens een verblijfsvergunning. De betrokkene moet de beslissing op de aanvraag in het buitenland afwachten (in geval het een eerste verzoek tot toelating betreft) (Bodde, 2003: 13).56
De officiële wetten en regels betreffende immigratie worden vastgesteld door de Staten op voorstel van de Minister van Justitie van de Nederlandse Antillen.57 Op basis van deze regels ontvangt de Gezaghebber instruc-ties voor toelating en uitwijzing. De Gezaghebber en de Eilandsraden bepalen vervolgens wie er vergunningen ontvangt binnen de grenzen van de instructies (IOM, 2005: 29 en www.governorsxm.com). De vergun-ningaanvraag kan ingediend worden bij het Plaatselijk Hoofd van Politie waarna het Kabinet van de Gezaghebber van St. Maarten de verzoeken beoordeelt.58
Uit verschillende interviews blijkt echter dat het vergunningenstelsel niet goed werkt. Geïnterviewden zijn van oordeel dat het een bureaucratisch proces vol onduidelijkheden is. Doordat regels onduidelijk of multi-inter-pretabel zijn, laten ze ruimte voor de ‘creativiteit’ van vergunningverstrek-kers. Er is verder geen betrouwbaar computersysteem en bovendien is het systeem ‘verstopt’, wat betekent dat de termijn waarbinnen de aanvragers antwoord behoren te ontvangen, structureel wordt overschreden.59
De regels omtrent legaal verblijf worden op verschillende manieren over-treden. Een migrant kan zoals eerder beschreven het land legaal (in bezit van de juiste identiteitsdocumenten) binnenkomen en vervolgens langer blijven dan wettelijk is toegestaan. Wanneer de migrant niet de
mogelijk-56 Zie ook de Herziene instructie aan de Gezaghebbers van juni 2006 op www.statiagovernment.com/ Herziene2016juni2006.pdf .
57 Tegen de achtergrond van de bestuurlijke vernieuwing vermeldt de slotverklaring van 2 november 2006 met betrekking tot de vreemdelingenketen dat ‘Curaçao, St. Maarten en Nederland een onderlinge regeling zullen treffen waarin de partners afspraken maken over de vreemdelingenketen, zoals een gezamenlijk systeem, garanties voor professionaliteit, kwaliteit en integriteit, eenduidige procedures en registratiesystemen’ (Slotverklaring, 2006: 6).
58 De Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en Beleidsevaluatie merkt hierover het volgende op: ‘In het geval een visumaanvraag St. Maarten, St. Eustatius of Saba betreft, stuurt de post de aanvraag rechtstreeks aan de Gezaghebber van deze Eilandgebieden. Deze neemt, na raadpleging van de Vreemdelingendienst, ter plaatse een besluit en informeert de post ter zake. Dit proces van consultatie verschilt op de diverse eilanden in intensiteit en is op St. Maarten nagenoeg afwezig’ (Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en Beleidsevaluatie/Ministerie van Buitenlandse Zaken, 2003: 166). 59 In januari 2007 heeft de Minister van Justitie van de Nederlandse Antillen een voorstel aangekondigd
om nieuw immigratiebeleid voor St. Maarten te gaan formuleren (The Daily Herald, 25 januari 2007).
WODC_255_14.indd Sec5:60
heid (nationaliteit) heeft om legaal binnen te komen, wordt soms gebruik-gemaakt van valse of vervalste identiteitsdocumenten.
De vraag is in hoeverre deze vormen van fraude met identiteitspapieren op St. Maarten voorkomen. Hoewel op het eiland nauwelijks onderzoek is gedaan naar de herkomst van valse papieren, zijn er verschillende aanwij-zingen die duiden op het voorkomen van verschillende vormen van frau-de. Het beeld dat we schetsen is verkregen op basis van nieuwsberichten en interviews met binnenlandse en buitenlandse opsporingsdiensten. Zoals al in paragraaf 3.3 is beschreven, zijn in het verleden onrechtmatig paspoorten verstrekt door de afdeling Bevolking. Daarnaast verschijnen in de kranten op St. Maarten af en toe berichten van mensen die met valse documenten St. Maarten proberen binnen te komen. Zo bericht The Daily Herald begin 2005 dat er twee Indiase mannen op het vliegveld van St. Maarten waren aangekomen met valse documenten. De vervalsingen waren van een zeer hoog niveau (The Daily Herald, 1 maart 2005). Ook is er in de zomer van 2005 een groep Haïtianen en Dominicanen op het vliegveld aangetroffen, die St. Maarten wilden binnenkomen met valse documenten. In juli 2005 stelde een inspecteur van politie op St. Maarten in de The Daily Herald dat er een alarmerende toename is van het aantal aangetroffen personen met valse documenten (The Daily Herald, 21 juli 2005). Ook het gebruik van andermans papieren komt voor op St. Maar-ten. In augustus 2005 heeft de politie een Guyanese vrouw opgepakt die op St. Maarten werkte. Ze maakte gebruik van de verblijfsdocumenten en werkvergunning van haar zus (The Daily Herald, 5 augustus 2005). Door middel van schijnhuwelijken en schijnerkenningen kan ook een legale status verkregen worden. Een opsporingsambtenaar vertelt dat het voorkomt dat St. Maartense mannen tegen betaling kinderen (soms grote aantallen) van illegaal verblijvende ouders erkennen om hen aan een verblijfsvergunning te helpen. Op deze manier verkrijgen Haïtiaanse en Dominicaanse kinderen soms een Nederlands paspoort. Met een samen-levingscontract kan een aanvraag voor een ‘vergunning voor verblijf bij partner’ worden gedaan. Uit onderzoek van Bodde (2003) naar het proces van binnenkomst en registratie van vreemdelingen op de Nederlandse Antillen kwam naar voren dat samenlevingsovereenkomsten niet centraal worden geregistreerd. Hierdoor is het mogelijk dat iemand met meerdere vreemdelingen samenlevingscontracten sluit. Ook op Curaçao is uit een steekproef van de Kranshi (Burgerlijke Stand) gebleken dat er Antillianen zijn die met vijf vrouwen een samenlevingscontract hebben gesloten. In de praktijk blijken het vaak daklozen of verslaafden te zijn, die door bemiddelaars geronseld worden om voor geld een contract te tekenen (Bodde, 2003: 27).
WODC_255_14.indd Sec5:61
Uit een onderzoek van de Franse vreemdelingendienst in Saint Martin naar een omvangrijke mensensmokkelorganisatie blijkt dat deze groep jarenlang iedere maand zo’n veertig migranten illegaal St. Maarten liet binnenvliegen met valse en vervalste papieren. Deze migranten zijn afkomstig uit Haïti en op weg naar de US Virgin Islands (zie ook The Daily Herald en Amigoe, 8 december 2005).
Hoewel de exacte omvang van het probleem dus niet of moeilijk is vast te stellen, zijn er verschillende aanwijzingen dat op verschillende manie-ren wordt gefraudeerd met identiteitspapiemanie-ren om St. Maarten binnen te komen.