Naast de seksindustrie is de huishoudelijke dienstverlening een kwetsbare arbeidssector met betrekking tot mensenhandel. Doordat men bij men-sen in huis werkzaam is, is het een gesloten sector. Bovendien is het werk moeilijk te reguleren en/of te controleren, omdat het zich in de privésfeer afspeelt.
Op St. Maarten is het gebruikelijk dat sommige families een of meerdere inwonende dienstmeisjes hebben. De politie op St. Maarten kent verschil-lende voorbeelden van Indiase families die dienstmeisjes in huis hebben en die onder zeer slechte omstandigheden leven en werken.
CASUS:
In maart 2006 is op St. Maarten een man veroordeeld81 omdat hij drie dienstmeisjes in zijn huis liet werken en wonen onder erbarmelijke omstandigheden. De drie vrouwen mochten niet buiten komen, zij werden niet of nauwelijks betaald en hadden geen fatsoenlijke slaapplaatsen (op de vloer in het washok). Een van de meisjes was gerekruteerd in de Filippijnen en haar waren beloften gedaan ten aanzien van het salaris dat ze zou gaan verdienen. De vrouwen kregen echter niet of nauwelijks betaald en mochten niet naar een dokter als ze ziek waren. Bovendien werden de vrouwen geslagen en bedreigd met sancties als ze zich buiten zouden wagen. De vrouwen hadden geen werk- en verblijfsvergunning. Hun paspoorten waren afgenomen. De drie vrouwen werkten zeven dagen per week, 12 uur per dag (dossieronderzoek).
80 Uit het onderzoek is niet gebleken waarom deze paspoorten niet door de vreemdelingendienst zijn ingenomen.
81 Op grond van het mensensmokkelartikel, vrijheidsbeneming en omdat hij geen salaris heeft verstrekt. (art. 295 wvs). Het vonnis luidde: twee jaar voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaar en als bijzondere voorwaarde 10.000 US dollar aan de ‘Womens desk’ betalen en 20.000 US dollar boete.
WODC_255_14.indd Sec6:77
Verschillende vertegenwoordigers van opsporingsdiensten geven aan dat dergelijke gevallen vaker voorkomen. Bovendien zou onderzoek naar dergelijke misstanden volgens geïnterviewden gevoelig liggen. De arbeids-omstandigheden bij bijvoorbeeld Indiase ondernemers zouden ‘niet van deze tijd zijn’. Ze doelen daarmee op de lonen en arbeidstijden. Volgens een respondent worden mensen in India in bepaalde dorpen geronseld of aangesproken door mensen uit de rijkere klasse(n) of door stroman-nen. Respondenten geven aan dat mensen uit armere dorpen in India op St. Maarten bij rijke Indiase families komen koken, kleren wassen en de familie onderhouden.
Een respondent vertelt over een aangifte het volgende:
‘We hebben in 2004 een vrouw op het bureau gehad die was
weggelopen. Ze heeft aan de kant van de weg staan liften en vervolgens iemand aangesproken en gevraagd om haar naar een veilige plek te brengen. Een man heeft haar toen naar het bureau gebracht. Ze vertelt dat ze uit een arm gezin uit India komt en via via hiernaartoe gehaald is. Maar ze heeft totaal geen leven. De baas des huizes komt bij haar als hij niet bij zijn eigen vrouw terecht kan. Als andere mannen in dat huis op visite komen, kunnen ze ook van haar gebruikmaken. Maaltijden moeten altijd op tijd klaar zijn, ze moest kleren wassen en 24 uur per dag het hele huishouden runnen. Ze had enorme wallen onder de ogen. We hebben haar hier gehouden en voedsel en kleding gegeven. De baas des huizes zegt op het bureau dat ze niet moet klagen, omdat het in India veel erger is. Als je zegt dat dat niet kan, zegt hij dat ze in India ook niet rusten. Hij zegt dat ze daar 15 dollar per maand verdient en hier wel 400 dollar per maand.
Ik weet niet waar dat onder valt. Ik weet niet of dat mensenhandel is, maar het zijn wel van die opvallende verschijnselen, waarvan je denkt: ‘dat kan niet de bedoeling zijn’. Misbruikt tot en met.’ (2005)
De politie heeft proces-verbaal opgemaakt, maar kampt in dit soort geval-len met bewijsproblematiek. Ook lijkt er onduidelijkheid te bestaan in de opsporing ten aanzien van de vraag wanneer er sprake is van mensenhan-del. De geluiden die er al tijden zijn rondom uitbuiting, zijn wel aanleiding geweest om prostitutiebeleid te formuleren. De handhaving en daarmee de naleving ervan laat echter nog te wensen over. Ondanks de kwetsbare positie van werknemers in genoemde sectoren, zijn er nauwelijks contro-lemechanismen die deze sectoren in de gaten houden.
Uit het onderzoek dat door IOM op St. Maarten is verricht (IOM, 2005), komen vergelijkbare aanwijzingen voor van mogelijke misstanden. Maar concrete informatie over de omvang of ernst ontbreekt eveneens in dat onderzoek.
WODC_255_14.indd Sec6:78
4.6 Conclusie
Over de aard van en mate waarin mensenhandel op St. Maarten voor-komt, is weinig empirisch materiaal gevonden. De geringe informatie met betrekking tot mensenhandel moet geplaatst worden in een context waar-in wetgevwaar-ing, beleid en opsporwaar-ing van dit fenomeen nog waar-in ontwikkelwaar-ing zijn. Ondanks dat er ten tijde van dit onderzoek slechts één opsporingson-derzoek was verricht naar een verschijnsel dat als mensenhandel bestem-peld kan worden, zijn er wel verschillende aanwijzingen die duiden op een aantal misstanden (met betrekking tot uitbuiting) in bepaalde sectoren, namelijk in de prostitutiesector en in de huishoudelijke dienstverlening. Het gehanteerde prostitutiebeleid (maximaal drie maanden werkzaam) vraagt om een constante stroom van nieuwe prostituees en danseressen. Omdat er tot op zekere hoogte sprake is van een internationale werving van prostituees en danseressen, zoals dat ook bij de werving van huis-houdelijk personeel het geval is en omdat in een aantal gevallen mensen geworven worden onder valse voorwendselen, vormt zich een beeld van een zekere ‘georganiseerdheid’ op dit terrein. Daarnaast wekken het innemen van paspoorten, het beperken van vrijheid, het gebruik van boetesystemen en de schuldenbinding die we in een aantal gevallen zijn tegengekomen, de indruk van georganiseerde mensenhandel. Wij kunnen dit niet hard maken, omdat er een gebrek is aan controle en prioriteit en te weinig onderzoeken zijn geïnitieerd om hier zicht op te krijgen. Ook is de handhaving en controle op de naleving van o.a. het prostitutiebeleid minimaal. Meer aandacht voor deze problematiek en voor de opsporing is, zoals we ook in hoofdstuk 9 zullen beargumenteren, dringend nood-zakelijk.
WODC_255_14.indd Sec6:79
St. Maarten besproken. Eerst wordt ingegaan op drugssmokkel, drugs-routes en afzetgebieden in het Caribisch gebied en vervolgens op de situatie op St. Maarten.
5.1 Drugscriminaliteit en St. Maarten: drugssmokkel, smokkelwegen en afzetgebieden
De rol van St. Maarten in de (internationale) drugshandel kenmerkt zich door veelzijdigheid. In de Caribische regio neemt cocaïnesmok-kel de belangrijkste plaats in. Ook op St. Maarten is de handel in cocaïne de belangrijkste vorm van drugscriminaliteit (Programma Rechtshandhaving Nederlandse Antillen, 2004). Daarnaast wordt smokkel van en handel in heroïne, XTC, marihuana en LSD, op of via St. Maarten aangetroffen. Smokkel van en handel in drugs vinden op zeer verschil-lende manieren plaats, bijvoorbeeld via (zeil)boten, cruiseschepen, vrachtschepen, cargo’s, vliegtuigen en pakketpoSt. Het gaat om zowel grootschalige als kleinschalige handel.
De smokkellijnen waarbinnen St. Maarten een rol speelt, zijn verspreid over een groot geografisch gebied met vertakkingen naar meerdere landen, zoals Amerika, Canada en Europa (o.a. Spanje, Nederland, Engeland en Frankrijk). Deze verscheidenheid komt ook terug in de organisatie(vormen) van groeperingen die zich met de drugssmokkel en drugshandel bezighouden, een verscheidenheid die op zichzelf ook consequenties heeft voor de bestrijding van de drugshandel.
St. Maarten speelt een belangrijke rol in de transitcriminaliteit. Twee redenen zijn daarvoor aan te wijzen. Ten eerste speelt het eiland door de geografische ligging een belangrijke rol in de doorvoer van verschil-lende soorten drugs van het Latijns-Amerikaanse continent naar de Verenigde Staten en Europa en binnen de Cariben zelf. De ligging van St. Maarten in het Caribisch gebied maakt ook dat er enerzijds veel ille-gale (arbeids)migratie is naar St. Maarten vanuit omliggende eilanden en anderzijds dat St. Maarten als tussenstation wordt gebruikt voor ille-gale immigranten die als uiteindelijke bestemming de Verenigde Staten hebben.
Ten tweede, door de infrastructuur van St. Maarten met een haven en een luchthaven met uitstekende verbindingen over de wereld, is er veel toeristisch en economisch verkeer naar andere landen in de regio, zoals Latijns-Amerika, de Verenigde Staten en Europa. Dit alles biedt diverse mogelijkheden voor de smokkel van drugs. De economische infrastruc-tuur biedt door de aanwezigheid van een goed ontwikkeld bankwezen met meerdere banken en financiële instellingen gelegenheid voor illegaal grensoverschrijdend geldverkeer en het witwassen van gelden die met transitcriminaliteit worden verdiend.
WODC_255_14.indd Sec7:81
Wij gaan in het navolgende eerst in op drugssmokkel in het Caribisch gebied en vervolgens op drugssmokkel op, van en naar St. Maarten.