Invloed van de module Gereedschapskist op de onderzoekende houding

Deelvraag 2: Wat is de gepercipieerde invloed van de module Gereedschapskist op de onderzoekende houding van eerstegraads docenten in opleiding en uiteindelijk op hun PCK-ontwikkeling?

Bij aanvang van de module Gereedschapskist, de eerste module van de onderzoekslijn, nemen deelnemers hun initiële opvattingen over onderzoek mee naar het ED. Door deelname aan de module Gereedschapskist ervaren enkele deelnemers (R1-AL, R2, R5-AL, R7, R9, R10), voor wie onderzoek helemaal nieuw was, een verandering in de ervaren relevantie van

wetenschappelijk onderzoek voor henzelf als vakdocent. De verwerving en interpretatie van onderzoeksresultaten wordt na afronding van Gereedschap- schapskist als positief ervaren, aangezien het nut en de bruikbaarheid van onderzoek duidelijker wordt voor deelnemers.

(10) Met name vind ik positief (van module Gereedschapskist) dat je er eigenlijk achter komt dat wetenschappellijke artikelen heel veel informatie opleveren voor je eigen lespraktijk. (ED-PCK-RE). In het begin is het eng, zo'n artikel. Dan denk je van: ‘Nou, daar moet ik maar niet te veel mee te maken hebben’ (POS-HOU, PCK-ED-EN-R7).

Figuur 15 laat zien dat deelnemer R7 de aanvankelijke opvattingen en reserves meenam naar het ED (doorgetrokken pijl PCK naar ED). Citaat (10) illustreert de ervaren bruikbaarheid van

wetenschappelijke literatuur, ook uitgebeeld in Figuur 15 (de stippelpijl reflectie ED naar PCK). Dit heeft een gunstig effect op dimensie 2 van de onderzoekende houding: de positieve houding. Zoals ook blijkt uit (11) en (12) is voor aanvang van de module Gereedschapskist het nut van onderzoek voor het leraarschap niet helemaal duidelijk. Deze verwarring maakt uiteindelijk plaats voor een duidelijk beeld van de plaats van onderzoek binnen de opleiding, ofwel “confusions that could serve [teachers] as springboards to new ways of seeing things” (Schön, 1992, p. 119).

(11).. in het begin is het een enorme omslag om die wetenschappelijke artikelen te leren lezen [..] Ik moest in het begin wel even snappen wat het nut was. [...] dus ik dacht: ‘Ja ze moeten

perse die wetenschap erbij slepen’(PCK-ED-EN). Maar dat is wel steeds meer geïntegreerd merk je. Je weet wel, ‘oké dáárom hebben we het gedaan’. (POS-HOU, ED-PCK-RE-R2)

(12) Op dit moment vind ik onderzoek het meest prettige van de opleiding. Ik had er in het begin helemaal geen zin in (PCK-ED-EN) […]dan krijg je zo’n onderzoeksartikel te lezen en dat is soms heel erg droog en dan komen er woorden langs waarvan ik dacht: ‘Ja, daar snap ik helemaal niks van!’ [..] toen ik het eindelijk snapte vond ik het heel erg leuk en toen wilde ik ook meer weten over onderzoek. Dus ik vind het eigenlijk heel leuk. (POS-HOU, ED-PCK-RE, R9)

(13).. je moet heel erg wennen aan dat wetenschappelijk taalgebruik. Een goede docent daarin vond ik ook belangrijk. [De lerarenopleider] zei: ‘Oké, als je het leest moet je gewoon bij jezelf denken: ‘Wat stáát hier nu precies?’.[..] hoe kan ik dat voor mezelf nu wat concreet maken,

wat doen ze hier in dit onderzoek?’. Daar heb ik veel van geleerd. (POS-HOU, ED-PCK-RE-R10)

Zoals blijkt uit (13) wordt de kwaliteit van de begeleiding van lerarenopleiders als belangrijk ervaren om de vertaalslag te kunnen maken van theorie naar praktijk, zoals ook genoemd door deelnemers R2 , R7, R9 en R10). Over dimensie 1 van de onderzoekende houding, onderzoeksvaardigheden, zeggen deelnemers R3, R4-AL en R10 dat kennis van onderzoeksstrategieën en gegevensbronnen, zoals het systematisch zoeken naar onderzoeksartikelen een voorwaarde is om vakinhoudelijk relevante leeropbrengsten te optimaliseren voor PCK-ontwikkeling. Deelnemers R3 en R10 vonden inhoudelijk relevante artikelen, maar deelnemer R4-AL niet door een ervaren gebrek aan onderzoeksstrategieën om meerdere wetenschappelijke artikelen te kunnen vinden over hetzelfde onderwerp. Dit had invloed op de onderzoekende houding en uiteindelijk op de PCK-ontwikkeling.

(14) Aan gereedschapskist heb ik niet kunnen proeven wat het doen van onderzoek was. [..] zoeken naar twee artikelen met hetzelfde onderwerp, dat lukte maar matig eigenlijk, en ik op een gegeven moment blij was dat ik twee artikelen had met enigszins hetzelfde onderwerp. En toen heb ik dat gekozen. Dus in het begin zocht ik echt op vakspecifieke artikelen, maar ja daar

kwam ik gewoon niet uit. Dus toen heb ik maar gewoon in het algemeen gezocht en dit

gevonden. (OZV, R4-AL)

Dimensie 3 van de onderzoekende houding, de onderzoekende, kritisch-reflectieve kijk op de eigen lespraktijk in verbinding met een ideaal beeld van goed onderwijs, wordt niet bijzonder aangesproken op basis van Gereedschapskist in de perceptie van de deelnemers.

Deelvraag 1 en 2 zijn uiteengezet en nu kan ook gekeken worden naar deelvraag 3 als het gaat om het vak Gereedschapskist“Hoe kunnen variaties in ontwikkeling tussen deelnemers worden verklaard?” Op basis van de module Gereedschapskist kan geen duidelijk verschil worden uitgelegd in PCK- ontwikkeling of in verschillende pathways in het IMTPG tussen de verschillende cohorten. Deelnemers R4-AL, R8 en R11-AL ervaren weinig opbrengsten van de module Gereedschapskist voor hun onderzoekende houding, of voor hun PCK. Mogelijk heeft dit te maken met de variaties in de onderzoekende houding, waaronder reflectievaardigheid, het ervaren gebrek aan tijd voor reflectie op de stof of het ervaren gebrek aan tijd voor enactment (R8 en R11-AL). De vaardigheid om

30

indirect PCK (R4-AL). De individuele kenmerken van de deelnemers lijken zodoende bepalender dan kenmerken ingedeeld naar cohort. Wat opvalt is dat de deelnemers van het nieuwe cohort na de module Gereedschapskist allemaal positief staan tegenover onderzoek. Als enige had deelnemer R5- AL een simple growth network doorgemaakt. Reflectie (vaardigheid) in combinatie met een

vakinhoudelijk relevant artikel en een positieve houding lijken zodoende belangrijke voorwaarden voor groei in connecties tussen de domeinen van het IMTPG.