5. Conclusie
5.9 Aanbevelingen voor vervolgonderzoek
In de vorige paragrafen is besproken wat dit afstudeeronderzoek heeft opgeleverd en welke aspecten zijn blijven liggen. Op basis van de aanbevelingen wordt dit hoofdstuk afgesloten met een verkenning van waardevol onderzoek voor de toekomst. Het verdient aanbeveling om vooralsnog door te gaan met kleinschalige exploratieve onderzoekjes per lerarenopleiding naar de relaties tussen onderzoek en PCK-ontwikkeling en welke intermediërende factoren hierbij bepalend zijn. In het vervolgonderzoek kan getracht worden tegemoet te komen aan een deel van de genoemde bezwaren door bijvoorbeeld ook de complexe relatie tussen enerzijds de PCK van DIO’s en anderzijds de attitude over de ervaren integratie van onderzoek en vakdidactiek in kaart te brengen. Hierbij gaat het dan uiteindelijk om hoe de HvA DIO’s kan aanzetten tot een houding om toe te komen aan een daadwerkelijk enactment van hun in ontwikkeling zijnde PCK. Er zijn immers verschillende deelnemers die uiteindelijk niet ‘doorpakten’ en (nog) geen duurzame veranderingen doorvoerden in de praktijk. Volgens Prosser en Trigwell (2009) zijn verschillen in ‘output’ of leeropbrengsten te verklaren met behulp van het Presage – Process – Product Model (Bijlage 12) . Volgens dit model is de totale leeropbrengst in overeenstemming met de eerdere onderwijservaringen die een DIO heeft gehad, de perceptie van de onderwijscontext en zijn studiebenadering. Een solide leeropbrengst hangt samen met goed
54
onderwijscontext die waardevol is voor de DIO en een grondige benadering van de studie. Een verdere toelichting van het vervolgonderzoek is te vinden in Bijlage 12. De vervolgonderzoeksvraag gaat dan niet alleen over hoe de ontwikkeling van een kritisch reflectieve houding een plek kan krijgen in de lerarenopleiding, maar ook hoe een lerarenopleider een bepaalde attitude kan stimuleren. Tot slot wordt dit hoofdstuk afgesloten met een citaat van SooHoo (1993, p. 389), dat de rode draad van dit afstudeeronderzoek mooi weergeeft:
‘Somehow educators have forgotten the important connection between teachers and students. We listen to outside experts to inform us and, consequently, we overlook the treasure in our back yards: our students’.
Literatuurlijst
Abell, S. K. (2008) Twenty years later: Does pedagogical content knowledge remain a useful idea? International Journal of Science Education, 30(10), 1405-1416
Abell, S. K., Rogers, M. P., Hanuscin, D. L., Lee, M. H. & Gagnon, M. J. (2009). Preparing the next generation of science teacher educators: A model for developing PCK for teaching science teachers. Journal of Science Teacher Education, 20(9), 77-93.
Alexander, R. J. (2008) Towards Dialogic Teaching. Rethinking Classroom Talk (4th edition), York: Dialogos, UK.
Baarda, D.B., Goede, M.P.M. de & Teunissen, J. (2005) Basisboek kwalitatief onderzoek:Praktische handleiding voor het opzetten en uitvoeren van kwalitatief onderzoek (tweede, geheel herziene druk) Stenfert Kroese, Groningen
Bakx, A., Breteler, H., Diepstraten, I. & Copic, J. (2009). Onderzoek door pabo-studenten verankerd in het curriculum: succesfactoren en keerzijden. Tijdschrift voor lerarenopleiders, 30 (1), 29- 36.
Baxter, J. A., & Lederman, N. G. (1999). Assessment and measurement of pedagogical content knowledge. In J. Gess-Newsome & N. G. Lederman (Eds.), Examining pedagogical content knowledge (pp. 147–161). Boston: Kluwer Academic Publishers.
Beijaard, D. & Vries, Y. d. (1997). Building Expertise: a Process Perspective on the Development or Change of Teachers' Beliefs. European Journal of Teacher Education, 20(3), pp. 243-255. Berry, A. & Loughran, J. (2010) What do we know about effective CPD for developing
science teachers’ pedagogical content knowledge? Paper presented at the International Seminar, Professional Reflections, National Science Learning Centre, York, February. Opgevraagd van https://www.sciencelearningcentres.org.uk/research-andimpact/ research- seminars/NSLC%20UYSEG%20seminar%20Berry.pdf
Boeije, H. (2005). Analyseren in kwalitatief onderzoek. Denken en doen. Meppel: Boom onderwijs.
Bolhuis, S. (2012). Onderzoek in de lerarenopleiding: welk onderzoek waarom? In: Zwart, R., Van Veen, K &Meirink, J. (2012). Onderzoek in de school ter discussie: doelen, criteria en dilemma’s. Leiden: Expertisecentrum Leren van docenten/Universiteit Leiden.
Bolhuis, S. & Kools, Q. (2012). Praktijkonderzoek als professionele leerstrategie in onderwijs en opleiding. Online publicatie, Tilburg: Fontys Hogescholen. Opgevraagd van www.hbo- kennisbank.nl
56
Bruggink, M. & Harinck, F.J.H. (2012). De onderzoekende houding van de leraren: wat wordt daaronder verstaan? Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 3, 48-52.
Calderhead, J. (1996). Teachers: Beliefs and knowledge. In D. Berliner & R. Calfee (Eds.), Handbook of educational psychology (pp. 709-725). New York: Macmillan.
Clark, C. M. &Yinger, R. J. (1987). Teacher planning. In J. Calderhead (Ed.), Exploring teachers’ thinking. (pp. 84-103). London: Cassell.
Clarke, D. & Hollingsworth, H. (2002). Elaborating a model of teacher professional growth. Teaching and Teacher Education, 18, 947–967.
Carlsen, W. S. (1992). Closing down the conversation: Discouraging student talk on unfamiliar science content. Journal of Classroom Interaction, 27(2), 15-21.
Cochran, K. F., DeRuiter, J. A. & King, R. A. (1993). Pedagogical content knowing: An integrative model for teacher preparation. Journal of Teacher Education, 44, 263-272.
Cochran-Smith, M. & Lytle, S. L. (1990). Teacher research and research on teaching: The issues that divide. Educational Researcher, 19 (2), 2-11.
Cochran-Smith, M. & Lytle, S. L. (1993). Inside/Outside: Teacher research and knowledge. New York: Teachers College Press.
Commissie Nationaal Plan Toekomst Onderwijswetenschappen (2011). Nationaal Plan
Onderwijs/leerwetenschappen. Den Haag: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Cook, T. en S. Gorard (2007), What counts and what should count as evidence. In: Burns, T. en T.
Schuller, eds., Evidence in education. Linking research and policy. Parijs: oecd.
Crandall, J. A. (1998). Collaborate and cooperate: Teacher education for integrating language and content instruction. English Teaching Forum, 36(1), 2-9.
Decker, L. & Rimm-Kaufman, S.E. (2008). Personality characteristics and teacher beliefs among pre- service teachers. Teacher Education Quarterly, 35(2), 45-64.
Dewey, J.D. (1933) How we think, a restatement of the relation of reflective thinking in the educative process. Boston: D.C. Heath
Dieleman, A. (2009). Onderwijs plus onderzoek door docenten: participatie in academische dieptepilots. In Y. Leeman, A. Dieleman, J. Doornenbal, F. Meijers, M. Kuijpers, & W. Wardekker, Onderwijs plus: markering van vijf jaar lectoraat, pp. 17–26.
Donche, V. & Struyf, E. (2008). Leeronderzoek in de stagepraktijk:beschrijven, verklaren of toetsen? TijdschriftvoorLerarenopleiders, (29) 4, 13-19.
Donk, C. & Lanen, B. Van der (2012). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Coutinho. Driel, J.H. van (2008). Van een lerende vakdocent leer je het meest (oratie). Leiden: Universiteit
Leiden. Geraadpleegd op
https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/13026/oratie%20Van%20Driel.pdf?se quence=1
Driel, J.H. van (2010). Model-based development of science teachers’ pedagogical content
knowledge. Bijdrageaan Research Seminar, Science Learning Centre, York, UK. Opgevraagd van https://www.sciencelearningcentres.org.uk/research-and-impact/research-
seminars/NSLC%20UYSEG%20seminar%20van%20Driel.pdf.
Driel, J.H. van (2011a). Hoe ondersteun je als lerarenopleider de leraar-in-opleiding bij zijn of haar ontwikkeling als vakdidacticus? Een uitwerking voor de bètavakken. VELON Kennisbasis Lerarenopleiders. Opgevraagd van
http://www.kennisbasislerarenopleiders.nl/vakdidactieken.html
Driel, J.H. van (2011b). Pedagogical content knowledge: ontwikkelingen in onderzoek naar
bètadocenten. In R.M. van der Rijst, M.P. Voorkamp, I. Bork, B. Smit, H. Hulshof, & J. van Driel (Eds.), Verhandelingen over de leraar ter gelegenheid van het afscheid van Prof. dr. Nico Verloop. Leiden: ICLON, Universiteit Leiden.
Driel, J.H. van & Berry, A. (2010). The Teacher Education Knowledge Base: Pedagogical Content Knowledge. In B. McGraw, P.L. Peterson, E. Baker, (Eds.), International Encyclopedia of Education, 3rd edition; Vol. 7 (pp. 656-661). Oxford: Elsevier.
Driel, J.H. van, Beijaard, D. & Verloop, N. (2001). Professional development and reform in science education: The role of teachers’ practical knowledge. Journal of Research in Science Teaching, 38, 137-158.
Driel, J.H. van & Verloop, N. (1998). 'Pedagogical content knowledge': een verbindend element in de kennisbasis van docenten. Pedagogische Studiën, 75, 225-237.
Driel, J.H. van, Verloop, N. & De Vos, W. (1998). Developing science teachers' pedagogical content knowledge. Journal of Research in Science Teaching, 35(6), 673-695.
Eilks, I. & Markic, S., (2011). Effects of a long-term Participatory Action Research
project on science teachers’ professional development. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 7(3), 149-160.
Fernandez-Balboa, J. M. & Stiehl, J. (1995). The generic nature of pedagogical content knowledge among college professors. Teaching and Teacher Education , 11(3),
293–306. Opgevraagd van http://course.zjnu.cn/kcjx/uploadfile/2008123225240242.pdf Gess-Newsome, J. & Lederman, N. G. (1995). Biology teachers' perceptions of subject matter
structure and its relationship to classroom practice. Journal of Research in Science Teaching, 32(3), 301.
Geursen, J.W., Lunenberg, M. & Korthagen, F., Dengerink, J. & Koster, B. (2012) Eindelijk: een opleiding voor lerarenopleiders. Tijdschrift voor Lerarenopleiders 33(3) 4-9.
Goegebeur, W., Van Looy. L. (2004). De lio en de leraar als onderzoeker: de utopie voorbij? VELON Tijdschrift voor Lerarenopleiders, jg. 25. nr. 3, p. 45-54.
Gore, J.M. & Gitlin, A.D. (2004). [Re] Visioning the academic teacher divide: Power and knowledge in the educational community. Teachers and Teaching: Theory and practice,10, 35-58.
58
Griffioen, D.M.E., Visser-Wijnveen, G.J. & Willems J. (Red.) (2013). Integratie van onderzoek in het onderwijs: Effectieve inbedding van onderzoek in curricula. Groningen: Noordhoff Uitgevers. Griffioen, D.M.E. & Wortman, O. (2013). Onderzoek in het onderwijs van de Hogeschool van
Amsterdam: op weg naar diversiteit in een uniform model. Tijdschrift voor Hoger Onderwijs 31(1/2), 16-31.
Grossman, P. L. (1990). The making of a teacher: Teacher knowledge and teacher education. New York: Teachers College Press.
Halim, L. & Meerah, S.M. (2002). Science trainee teachers’ pedagogical content knowledge and its influence on physics teaching. Research in Science & Technology Education , 20, 215-225
Harinck, F. & Bruggink, M. (2012). De onderzoekende houding van leraren: begripsverheldering. Aangeboden aan het VELON Tijdschrift voor Lerarenopleiders.
Hashweh, M. Z. (1986). Towards an explanation of conceptual change. European Journal of Science Education, 8(3),229-249.(3), 229-249. doi/pdf/10.1080/0140528860080301
Henze, I., Driel J. H. van & Verloop, N. (2005). De praktijkkennis van ervaren bètadocenten in de context van de invoering van het vak Algemene Natuurwetenschappen, Pedagogische Studiën, 1, 59-75.
Henze, I., Driel J. H. van & Verloop, N. (2007). Science teachers’ knowledge about teaching models and modelling in the context of a new syllabus on public understanding of science. Research in science education, 37 (2), 99-122.
Hoppe, R. (2002), Van flipperkast naar grensverkeer. Veranderende visies op de relatie tussen wetenschap en beleid. Den Haag: awt
Hoppe, R. & Huijs, S. (2003). Werk op de grens tussen wetenschap en beleid: paradoxen en dilemma’s, RMNO, Den Haag, 2003.
Jeliazkova, M.I.. (2002). Running the maze: interpreting external review recommendations. Quality of Higher Education, 8 (1), 89-96.
Jong, O. de, Driel, J.H. van & Verloop, N. (2005). Preservice teachers’ pedagogical content
knowledge of using particle models when teaching chemistry. Journal of Research in Science Teaching, 42, 947-964.
Justi, R. & Driel, J.H. van (2006). The use of the IMTPG as a framework for understanding the development of science teachers’ knowledge on models and modelling. Teaching & Teacher Education, 22, 437-450
Kagan, D. M. (1992). Implications of research on teacher belief. EducationalPsychologist, 27(1), 65-90
Kamp, M., (2007). De leraar: meester over of slaaf van het leerplan. Tijdschrift voor Lerarenopleiders (4), 6-11. Geraadpleegd op http://www.velon.nl/uploads/ kennisbank/document_212.pdf
Kane, R., Sandretto, S. & Heath, C. (2002). Telling half the story: A critical review of research on the teaching beliefs and practices of university academics. Review of Educational Research, 72(2), 177–228.
Kansanen, P. (2009). Subject-matter didactics as a central knowledge base for teachers, or should it be called pedagogical content knowledge? Pedagogy, Culture & Society, 17, 29-39.
Keijzer, R. & Zwaneveld, B. (2012). Hoe ontwerpen lerarenopleiders hun onderwijs? Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 33(1), 43-49.
Kelchtermans, G., &Vanassche, E. (2010). “Stel een andere vraag en je krijgt een ander antwoord”. Pedagogische Studiën, 87 (4), 296-305.
Kimchi, J, Polivka, B & Stevenson, JS. 1991. Triangulation: operational definition. Nursing Research, 4(6):364-366.
Kinkhorst, G. (2010). Didactische ontwerpregels voor reflectieonderwijs. Onderwijsinnovatie, maart 2010.
Klatter, E. (2011). Auto’s, eieren en onderwijs. Didactiek van het techniekonderwijs. Lectorale rede. Eindhoven: Fontys PTH. Geraadpleegd op: https://www.leernetwerkeducatie.nl/sites/ default/files/2011%20Lectorale%20Rede%20-%20E%20%20Klatter%20(mei%202011) %20auto's%20eieren%20en%20en%20onderwijs.pdf
Koballa, T. R., Gräber, W., Coleman, D. C. & Kemp., A. C. (1999). Prospective chemistry teachers’ conceptions of the knowledge base for teaching chemistry at the German gymnasium. Journal of Science Teacher Education, 10(4), 269-286.
Korthagen, F.A.J. (1982). Leren reflecteren als basis voor de lerarenopleiding: Een model voor de opleiding van leraren, in het bijzonder wiskundeleraren. ’s-Gravenhage: Stichting voor Onderzoek van het Onderwijs.
Korthagen, F.A.J. (2001). Waar doen we het voor? Op zoek naar de essentie van goed leraarschap. Oratie. Utrecht. Geraadpleegd op http://kernreflectie.nl/Media/pdf/oratie_UU-
Waar_doen_we_het_voor.pdf
Korthagen A. J. (2010). How teacher education can make a difference. Journal of Education for Teaching, 36, 407-423.
Korthagen, F. (2011) Afscheidsrede en terugblik “Ik heb er veel van geleerd!” Een reflectie over effectief opleiden en krachtgericht coachen. Opgevraagd van
http://fkorthagen.magix.net/website/afscheidsrede_terugblik.35.html
Korthagen, F. & Koster, B. (2011). Wat is het specifieke aan onderzoek naar de eigen
praktijk? Velon: Velon, Bijdrage aan de Kennisbasis Lerarenopleiders. Opgevraagd van http://www.velon.nl/uploads/kennisbasis/onderzoek/webopbrengstenfredmieke2.pdf
60
de eigen praktijk? Bijdrage aan de Kennisbasis voor Lerarenopleiders. Opgevraagd van www.test.kennisbasislerarenopleiders.nl.
Koster, B. (2002). Lerarenopleiders onder de loep. Proefschrift. Utrecht: IVLOS, Universiteit Utrecht.
Krajcik, J. S. & Davis, E. A. (2005). Designing educative curriculum materials to promote teacher learning Educational Researcher, 34(3), 3-14.
Kruger, M.L. (2010). De invloed van schoolleiderschap op het onderzoeksmatig handelen van leraren in veranderingsprocessen. Eindrapport Kenniskring Leren en Innoveren. Amsterdam:
Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding Hogeschool van Amsterdam.
Kwakman, K & Berg, E. van den (2004) Professionele ontwikkeling als kennisontwikkeling door leraren: naar een betere interactie tussen praktijk en theorie. Velon Tijdschrijft voor lerarenopleiders, 3, 6-12.
Leeman, Y. & Wardekker, W. (2010a). Verbetert onderzoek het onderwijs? VELON Tijdschrift voor lerarenopleiders,31(1), 19-22. Geraadpleegd op
http://www.velon.nl/uploads/kennisbank/document_270.pdf
Leeman, Y. & Wardekker, W. (2010b). Leraren leren metbehulp van onderzoek over pedagogische kwaliteit? Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 31(2), 4-10.
Liston, D. P. & Zeichner, K. M. (1990). Reflective teaching and action research in preservice teacher education. Journal of Education for Teaching, 16(3), 235 –254.
Loughran, J. (1994). Bridging the gap: An analysis of the needs of second-year science teachers. Science Education,78(4), 365-386.
Loughran, J., Berry, A.& Mulhall, P. (2006). Understanding and developing science teachers' pedagogical content knowledge Rotterdam, The Netherlands: Sense Publishers.
Loughran, J., Mitchell, I. & Mitchell, J. (2003). Attempting to document teachers’ professional knowledge. International Journal of Qualitative Studies in Education, 16(6), 853-873. http://dx.doi.org/10.1080/09518390310001632180
Magnusson, S., Borko, H. & Krajcik, J. (1999). Nature, sources, and development of pedagogical content knowledge for science teaching. In J. Gess-Newsome & N. G. Lederman (Eds.), Examining pedagogical content knowledge (pp. 95-132). Dordrecht: Kluwer
AcademicPublishers.
Marks, R. (1990). Pedagogical content knowledge: From a mathematical case to a modified conception. Journal of Teacher Education, 41(3), 3-11.
ttp://dx.doi.org/10.1177/002248719004100302
Meijer, P.C., Verloop, N. &Beijaard, D.(1999). ‘Exploring language teachers’ practical
knowledge about teaching reading comprehension’. In: Teaching and Teacher Education, 15(1); 59-84.
knowledge about teaching reading comprehension. Journal of Educational Research, 94(3), 171-184).
Mishra, P., & Koehler, M.J. (2006). Technological pedagogical content knowledge: A framework for integrating technology in teacher knowledge. Teachers College Record, 108(6), 1017-1054. Oosterheert. I.E. (2007). Leren over leren: Praktische leerpsychologie voor het basisonderwijs.
Wolters-Noordhoff, Groningen.
Pajares, F. (1992). Teachers’ beliefs and educational research: Cleaning up a messy construct. Review of EducationalResearch, 62, 307 – 332.
Ponte, P. (2002). Actie-onderzoek als professionaliseringsstrategie voor docenten uitgevoerd en begeleid. VELON Tijdschrift voor lerarenopleiders, 23(3), 11-19.
Prosser, M. & Trigwell, K. (2009). Understanding Learning and Teaching. The Experience in
Higher Education. The Society for Research into Higher Education & Open University Press, Glasgow.
Putnam, R. T. & Borko, H. (1997). Teacher learning: Implications of new views of cognition. In B. J. Biddle, T. L. Good, & I. F. Goodson (Eds.), International handbook of teachers & teaching (Vol. II, pp. 1223-1296). Dordrecht: Kluwer.
Richardson, V. (1996). The roles of attitudes and beliefs in learning to teach. In J. Sikula, T. J. Buttery, & E. Guyton (Eds.), Handbook of research on teacher education (2nd ed., pp. 102-119). New York: Macmillan.
Rijksoverheid,( 2013a), http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2013/09/19/onderwijsakkoord-meer- banen-en-vrijheid-minder-werkdruk-en-rompslomp.html
Rijksoverheid (2013b), http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/werken-in-het- onderwijs/lerarenbeurs-en-promotiebeurs
Rohaan, E.J. (2009). Testing teacher knowledge for technology teaching in primary schools. Dissertation. Eindhoven: Technische Universiteit Eindhoven.
Rubin, H.J. & Rubin, I.S. (2005). Qualitative interviewing: The art of hearing data (Second e.d). Thousand Oaks: Sage
Schön, D.A. (1992).The theory of Inquiry: Dewey’s Legacy to Education, Curriculum Inquiry, 1992, p.119-139.
Schön, D. A. (1983). The reflective practitioner: How professionals think in action. New York: Basic Books.
Shulman, L. S. (1986). Those who understand: Knowledge growth in teaching. Educational Researcher, 15 (2), 4-14.
Shulman, L. S. (1987). Knowledge and teaching: Foundations of the new reform. Harvard Educational Review, 57,1-22.
Smith, J. (2001). Modeling the social construction of knowledge in ELT teacher education. ELT Journal, 55(3), 221-227.
62
Snoek, M. (2012) Praktijkonderzoek door leraren: doelen, dilemma’s en kwaliteit. In: Zwart, R., Van Veen, K & Meirink, J. (2012). Onderzoek in de school ter discussie: doelen, criteria en dilemma’s. Leiden: Expertisecentrum Leren van docenten/Universiteit Leiden.
Snoek, M., & Volman, M. (2014). The impact of the organizational transfer climate on the use of teacher leadership competences developed in a post-initial Master’s program. Teaching and Teacher Education, 37(1), 91-100.
SooHoo, S. (1993). Students as partners in research and restructuring schools. The Educational Forum, 57, 386-393.
Swanborn, P.G. (2000). Case-study’s. Wat, wanneer en hoe? (2e druk). Amsterdam/Meppel: Boom. Timperley, H., Wilson, A., Barrar, H. & Fung I. (2007) Teacher professional learning and
development: Beste evidence synthesis iteration [BES]. Iterative Beste Evidcen Sythesis Programma New Zealand. http://eduactioncounts.edcentre.govt.nz/goto/BES
Tobin, K., Tippins, D. J. &Gallard, A. J. (1994). Research on instructional strategies for teaching science. In D. Gabel (Ed.), Handbook of Research on Science Teaching and Learning (pp. 45- 93). New York: Macmillan.
Van Braak, J., Vanderlinde, R. & Aelterman, A. (2008). De wisselwerking tussen onderwijsonderzoek en onderwijspraktijk: De rol van de lerarenopleiding. VELON: Tijdschrift voor
Lerarenopleiders, 29(4), 5-12.
Van Kan, C (2007). Kwaliteit vraagt een onderzoekende houding. In V. Hendrickx (Red.), Actief je onderwijspraktijk onderzoeken en bijsturen: Actieonderzoek als methodiek voor
waliteitsontwikkeling (pp. 9-42). MechelenL Wolters Plantyn.
Veen, K. van, Zwart, R., Meirink, J. & Verloop, N. (2010). Professionele ontwikkeling van leraren: een reviewstudie naar effectieve kenmerken van professionaliseringsinterventies van leraren. Reviewstudie in opdracht van en gesubsidieerd door NWO-PROO (Grant no. 441-080353). Leiden: ICLON/Expertisecentrum Leren van Docenten.
Vink, L., Terlouw, C. & Pilot, A. (2013). Een onderzoek naar het handelingsverloop van
hbo-masterstudenten bij het leren van praktijkgericht onderzoek in de eigen beroepspraktijk. Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 31(1/2), 45-58.
Vermunt, J. (2006). Docent van deze tijd: leren en laten leren. Inaugurele rede, Universiteit van Utrecht.
Vosniadou, S. (1994). Capturing and modeling the process of conceptual change. Learning and Instruction, 4, 45-69.
Wardekker, W. & Leeman, Y. (2010). Leraren leren met behulp van onderzoek over pedagogische kwaliteit. VELON, 31(2), 4–10.
Wessum, L. van & Miedema, W. (2013). Leren van onderzoek door docenten. Tijdschrift 12-18, januari.
Wester, F., Smaling, A. & Mulder, L.(red.) (2000). Praktijkgericht kwalitatief onderzoek. Bussum: Coutinho.
Willemse, T.M., & Boei, F. (2013). Teacher Educators’ Research Practices: An Explorative Study on Teacher Educators’ Perceptions on Research. Journal of education for teaching: International research and pedagogy, 39 (4): 354-369.
Wongsopawiro, D.S. (2012). Examining science teachers’ pedagogical context knowledge in the context of a professional development program. Leiden: ICLON.
Zeichner, K. M., & Noffke, S. E. (2001). Practitioner Research. In V. Richardson (Ed.), Handbook of research on teaching (pp. 298-330). Washington, DC: AERA.
Zwart, R., Lunenberg, M. &Volman, M. (2010). Onderzoekende leraren en lerarenopleiders (Inleiding op het themanummer). Pedagogische Studiën, 87(4), 227-231.
Zwart, R., Veen, K. van & Meirink. J. (2012). Onderzoek in de school ter discussie: doelen, criteria en dilemma’s. Leiden: Expertisecentrum Leren van docenten/Universiteit Leiden.
64