Heling (art 1389/3 BW)

De tweede opwaardering heeft betrekking op de regels rond heling. Een echtgenoot die ter kwader trouw informatie verzwijgt of vervalst om hieruit zelf een voordeel te halen ten nadele van de andere echtgenoot is schuldig aan heling. Wie schuldig is aan heling verliest zijn rechten en zijn aanspraken op de goederen waarover hij of zij informatie heeft verzwegen. De heler moet alle interesten, schulden en lasten vergoeden alsof er geen heling heeft plaatsgevonden. Ondanks de hervorming is het nog steeds niet

600

duidelijk of de sanctie bij heling ook van toepassing is op de vruchten en of er interesten moeten worden aangerekend. Er is geen toepassing van de sanctie indien de schuldige echtgenoot spontaan en tijdig berouw toont.119

Er zijn enkele elementen die essentieel zijn om over heling te kunnen spreken. Ten eerste moet het gaan om het verzwijgen of verschaffen van valse informatie over de omvang of de samenstelling van de onverdeeldheden. De echtgenoten hebben een meldingsplicht en zijn in principe verplicht om mee te werken aan de verdeling en de vereffening. Een voorbeeld is dat één van de echtgenoten geld van in de onverdeeldheid gaat beleggen voor zijn eigen rekening, zonder hiervan kennis te geven. Het is ten tweede ook essentieel dat er sprake is van ‘ter kwader trouw’. De echtgenoot die zich schuldig maakt aan heling moet een bedrieglijke intentie hebben. De echtgenoot die de andere beschuldigt van de bedrieglijke

610

intentie moet deze kwadere trouw kunnen bewijzen.120 _{Een derde belangrijk element van heling is dat}

één van de echtgenoten een voordeel voor zichzelf wil bekomen waarop hij eigenlijk geen recht had en dit ten nadele van de andere echtgenoot. Een uitzondering hierop is het geval waarin men informatie verzwijgt in het voordeel van een derde. Dan is er geen sprake van heling, ondanks men de echtgenoot benadeelt. De helingssanctie geldt dan niet, maar er kan wel een schadevergoeding ontstaan.121

119 _{A. KEEREMAN, “Een consequenter en meer solidair huwelijksvermogensrecht”, Juristenkrant 2018, 8-9.; C.} DECLERCK, “De hervorming van het huwelijksvermogensrecht. Commentaar bij de wet van 22 juli 2018” T.Fam. 2018, 231.; H.CASMAN, “Hoofdstuk 3: Model huwelijkscontract scheiding van goederen met wettelijk

verrekenbeding” in H. CASMAN en M. VAN LOOCK, Huwelijksvermogensrecht, Mechelen, Wolters Kluwer, 2019, (1) 15.; R. BARBAIX, “De stelsels van scheiding van goederen na de wet Huwelijksvermogensrecht 2018” in R. BARBAIX en J. DU MONGH, Actualia huwelijksvermogensrecht 2019, Antwerpen, Intersentia, 2019, (23) 35.

120 _{C. DECLERCK en S. MOSSELMANS, “Vereffening en verdeling in vraag gesteld”, Not.Fisc.M. 2012, 175-176.; R.} BARBAIX, “De stelsels van scheiding van goederen na de wet Huwelijksvermogensrecht 2018” in R. BARBAIX en J. DU MONGH, Actualia huwelijksvermogensrecht 2019, Antwerpen, Intersentia, 2019, (23) 34-35.

121 _{Wetsvoorstel tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek, 36.; C. CASTELEIN, “Scheiding van goederen”,}

Vormingsdag erfrecht en huwelijksvermogensrecht 4 mei 2018, randnr.12.; R. BARBAIX, “De stelsels van scheiding van goederen na de wet Huwelijksvermogensrecht 2018” in R. BARBAIX en J. DU MONGH, Actualia

huwelijksvermogensrecht 2019, Antwerpen, Intersentia, 2019, (23) 34-35.; S. MOSSELMANS en A. VAN THIENEN, “Vernieuwd huwelijksvermogensrecht”, Not.Fisc.M. 2018, 356-357.

Net zoals bij de preferentiële toewijzing gelden de regels omtrent heling sinds de hervorming voor alle huwelijksstelsels, waardoor men nu ook in het stelsel van scheiding van goederen gestraft kan worden voor heling, terwijl dit vroeger enkel binnen het wettelijk stelsel mogelijk was.122 _{Het oude artikel 1448}

BW wordt hiervoor naar het algemene artikel 1389/3 BW verplaatst. In tegenstelling tot de preferentiële toewijzing is het niet mogelijk om van de heling af te wijken door bedingen op te nemen in het

620

huwelijkscontract.123 _{Daarnaast is het bij de heling niet vereist dat de onverdeeldheden exclusief tussen}

de echtgenoten bestaan. De echtgenoot die zich schuldig maakt aan heling zal hiervan de gevolgen moeten dragen, ongeacht of er een derde betrokken is bij de onverdeeldheden.124 _{Ook hier lijkt de}

verplaatsing naar de algemene regels volgens mij een goede oplossing om meer solidariteit in te voeren. Nu hebben de echtgenoten die gehuwd zijn onder het stelsel van scheiding van goederen evenveel recht om de helingssanctie in te roepen als de echtgenoten die gehuwd zijn onder het wettelijk stelsel. De wet vermeldt sinds de hervorming duidelijk dat de sanctie niet wordt uitgevoerd indien de echtgenoot die schuldig is aan heling spontaan en tijdig berouw toont.125 _{Dit kan hij doen door de juiste en volledige}

informatie te geven of door zijn fout recht te zetten. Ook na de hervorming is het nog altijd niet duidelijk wat het begrip “tijdig” juist inhoudt, aangezien dit situatie per situatie moet worden bekeken. Heel vaak

630

gaat men ervan uit dat het berouw ten laatste op het moment van afsluiting van de boedelbeschrijving dient te gebeuren. Met het begrip “spontaan” wordt bedoeld dat men uit zichzelf berouw toont en dus niet louter en alleen omdat een andere persoon het heeft ontdekt.126

Deze regel is van toepassing op alle echtgenoten die vanaf 1 september 2018 huwen, maar ook op de echtgenoten die voor deze datum gehuwd zijn maar waarbij de ontbinding pas na deze datum plaatsvindt. Werd het verzoek tot echtscheiding echter al voor 1 september 2018 ingediend, gelden nog steeds de oude regels.127

Laten we het begrip heling even illustreren aan de hand van de casestudie. Elke en Kristof zijn nog steeds gehuwd onder het stelsel van scheiding van goederen. Kristof heeft een grote schuld boven zijn hoofd hangen die afkomstig is van zijn eigen zaak als loodgieter. Ondanks dat deze schuld tot zijn eigen

640

vermogen behoort, beweert hij bij de echtscheiding dat dit eigenlijk een schuld is ten laste van de

122 _{A. AYDOGAN, “De hervorming van het huwelijksvermogensrecht”, T.Not. 2018, 678.; C. DECLERCK, “De} hervorming van het huwelijksvermogensrecht. Commentaar bij de wet van 22 juli 2018” T.Fam. 2018, 230. 123 _{R. BARBAIX, “De stelsels van scheiding van goederen na de wet Huwelijksvermogensrecht 2018” in R. BARBAIX} en J. DU MONGH, Actualia huwelijksvermogensrecht 2019, Antwerpen, Intersentia, 2019, (23) 34.

124 _{R. BARBAIX, “De stelsels van scheiding van goederen na de wet Huwelijksvermogensrecht 2018” in R. BARBAIX} en J. DU MONGH, Actualia huwelijksvermogensrecht 2019, Antwerpen, Intersentia, 2019, (23) 35.

125 _{Art. 1398/3 BW.}

126 _{C. DECLERCK, “De hervorming van het huwelijksvermogensrecht. Commentaar bij de wet van 22 juli 2018”}

T.Fam. 2018, 231.; S. MOSSELMANS en A. VAN THIENEN, “Vernieuwd huwelijksvermogensrecht”, Not.Fisc.M. 2018, 357-358.

onverdeeldheid. Op deze manier moet Elke meebetalen in de aflossing van deze schuld. Kristof is zich ervan bewust dat deze schuld eigenlijk toebehoort aan zijn eigen vermogen. Hier kunnen we dus vaststellen dat Kristof zich schuldig maakt aan heling. Indien Kristof nog voor de boedelbeschrijving meedeelt dat de schuld toch geen betrekking heeft op de onverdeeldheid en hij spijt heeft van zijn leugen, dan kan hij de sanctie die verbonden is aan de heling toch nog ontlopen.