daarmee? Project X is echt internationaal, iedereen kan die film kijken en een evenement opzetten.
Skiongeluk Prins Friso: “Ik heb even die periode radio gedaan, dus ik had daar een heel kort item voor gemaakt. En het kan zijn dat ik voor een persbureau in Zwitserland iets heel kleins heb gedaan.” Opstappen verschillende PVV-Kamerleden: “Ja, het was wel nieuws, maar niet echt meer in zo'n grote opzet, want de PVV staat niet meer zo hoog in de belangstelling. (Geldt dat ook voor Duitsland, nu Wilders hier gedaald is in peilingen?) Ja. Maar internationaal is Wilders nog meer een issue dan in
Nederland. Ik denk dat dat hier ook weer gaat stijgen. Ik heb wel iets gedaan met de racistische e-mail van het raadslid in Limburg. Dat werd me gevraagd door de Aachener Zeitung. Ik heb wel meerdere keren binnen het kader van bepaalde onderwerpen ernaar verwezen. Burgernet bijvoorbeeld, daar heb ik een persoonlijke hekel aan en heb een persoonlijke kruistocht om Burgernet aan de kaak te stellen wat het is. Ehm, nee, kijk, heel even serieus: je moet erover berichten zoals het is. Gewoon de nuances aanbrengen en dan kun je wel weer zeggen, je hebt bepaalde partijen die veel waarde hechten aan veiligheid hebben een aantal leden in de fractie die heel onveilige dingen hebben gedaan. Lucassen bijvoorbeeld. Of als het gaat over tuigdorpen.”
Oplossing moord Marianne Vaatstra: “Heb het gevolgd, niet over bericht. Was in Duitsland volgens mij ook niets (Waarom dan? Te Nederlands?) Nee, echt niet interessant.”
Facebookmoord: “Ja, het was groot. Heb het zelf niet gedaan, geen tijd en vond het niet zo belangrijk. (Waarom toch in Duitsland groot?) Het unieke, het was social media, het waren heel jonge mensen. De omstandigheden gewoon.”
Commotie over Zwarte Piet: “Ja, wel interessant dat Van Es (wethouder Amsterdam, red.) erbij betrokken raakte. Ik had erover kunnen gaan, maar in Duitsland speelde het totaal niet. Het is in Duitsland ook weleens iets geweest en op zich is het een interessante discussie, maar hij is al eens gevoerd en speelt minder nu dan een paar jaar geleden. Zat er wel over na te denken.”
Tweede Kamerverkiezingen: “Ja (Maar niet alles? Opkomst Roemer, Samsom of andere insteken? ). Heel veel insteken: Europa was een ontzettend grote insteek, SP was een ontzettend grote insteek. (Waarom de SP?) Euroscepsis en die stomme kijk van Duitsland, die sensatiegeile kijk op Nederland: wat doen die gekke Nederlanders nou? Eerst Wilders, eerst rechts dan links: hoe kan dat nou? Hoe krijg je het in je hoofd? Verbazingwekkend: ‘wat is er aan de hand achter de polders?’ Het was zo'n hype, ik vond het zo ontzettend stom ook. Die buitenlandse kijk op die gekke Nederlanders, daar zijn ze constant mee bezig. Verder: wat gaat er met de verbintenis Den Haag-Berlijn gebeuren? Veel ook met verlies Wilders. De vermeende terugkomst van politieke midden.”
Elfstedentochtgekte: “Ja, absoluut nieuws voor Duitsland. Ik ging daar zelf niet over, maar stond in de startblokken. (Waarom?) Het is Nederlandse folklore. Ze kunnen ze daar ook wel schaatsen, maar het is echt een beetje de hype. Ik hoopte ook dat het doorging en dan krijg je ook weer iets: enige dat ik er ooit over heb gedaan was in de winter van 2007. Het was heel warm en toen maakte ik juist een reportage over tien jaar geen Elfstedentocht. En ja, dan krijg je altijd een beetje de invalshoek: komt hij ooit nog weer? Heb met de oude voorzitter gepraat toen. Ik kon het toen kwijt. Begin dit jaar had ik het ook kwijt gekund.”
‘Halalwoningen’ in Amsterdam: “Ik heb er niets over gedaan. Wel een onderwerp dat ik zie zitten, als het een beetje blijft spelen. (Waarom was dat interessant voor Duitsland ?) Een kwestie van integratie weer. Hoe speelt het op het vlak van wonen, en hoe ver gaat het? Wat voor behoeften heb je als moslims, hoe hangt het geloof samen met wonen en dagelijkse bezigheden?”
Kunstroof Kunsthal: “Volgens mij was het niet echt groot. Vond het persoonlijk wel interessant: het is een leuk crimeverhaal, en dan in verband met de cocaïnevondst in Antwerpen. Heb het verder niet gevolgd. Blijkbaar was de roof om het verlies van de cocaïne goed te maken. Maar ik heb me er
helemaal niet in verdiept. Het is heel erg een kwestie van: wat kun je doen? Het zijn vaak onderwerpen die je moet doen, maar er geen tijd voor hebt om ze te doen.”
*Schuingedrukt in de antwoorden op de hoofdvragen staan vragen die tussendoor gesteld zijn. Naam: Nicolas Delaunay
Leeftijd (op moment van interview): 28 Land van herkomst: België
Werkt voor: Agence France Presse (AFP), af en toe Radio Canada, France 2, La Croix In Nederland sinds: 2009
Wat is nieuws volgens u?
Nicolas Delaunay: “Het is moeilijk om een algemene definitie te geven. Wat ik interessant vind om te lezen en om te leren. Nieuws is dat het consequenties heeft voor een land of voor de politiek. Nee, laten we opnieuw beginnen. Al het nieuws dat interessant kan zijn voor mij; echt hardcore nieuws of soft nieuws, alles waarvoor ik interesse kan hebben. (Welk kenmerken moet het hebben, welke elementen verbind je aan nieuws?) Het is een beetje van alles. Heeft iemand een soort een plan van interesse getekend waarin stond: is het iets dat geografisch dicht bij je is, dat je emotioneel raakt of iets dat je rationeel raakt. Voorbeeld van iets dat mij emotioneel raakt: de grensrechter, dat was iets dat mij, omdat ik ooit voetbal speelde, en veel andere mensen raakte. Veel mensen weten dat als je sport speelt, het soms een beetje verhit raakt. Dat is nieuws, omdat het onze emotie raakt. (Maar als journalist nu, niet als consument van nieuws) Een beetje manier van denken: alles wat iemand zou kunnen interesseren. Tijdens mijn studie had ik een leraar die zei: alles wat madame Michud kan interesseren, meneer X. In het geval van Nieuwenhuizen (de grensrechter, red.) is het iets dat iemand emotioneel raakt, in het geval van politiek is dat 'wat zijn de consequenties?'. Het raakt ons, want Europa is een gevoelig onderwerp op het moment. Nederland is niet ver van Frankrijk, maar ook cultureel heel verschillend. Wat is nieuws voor Franse media? Iets dat de aandacht trekt. Wiet kopen bijvoorbeeld. Ik houd niet van stereotypen, maar je hebt lezers en je moet klanten aantrekken, dus soms ben je verplicht om met stereotypen te spelen. Er zijn er een aantal waar je niet omheen kunt. Om samen te vatten: alles wat een lezer in Frankrijk zou kunnen interesseren, of consumenten van Franse media. In eerste instantie moet het een buitenlander interesseert, in tweede instantie Franstalige media. Ik werd ooit gevraagd een bericht te schrijven over een Fransman die een penning kreeg in Nijmegen (Vrede van
Nijmegenpenning), Jacques Delors. Voor Fransen is dat echt interessant, maar voor Engelsen, tja, hij heeft ooit betekenis gehad voor Europa, maar verder…“
Wat zijn voor algemene nieuwsconsumenten de thema's waarover ze lezen?
“Ik denk dat je als journalist voor al je potentiële lezers moet kunnen schrijven. Dat geldt specifiek voor persagentschappen, er zijn veel verschillende media die onze klant zijn. Hoe trek je de grens? Oké, je hebt dan dingen die voor veel mensen interessant zijn en dan heb je bijvoorbeeld iets waarvan je weet dat het alleen interessant is voor Franstalig Zwitserland. Dat is te klein voor ons. (Het nieuws uit Nederland moet dus breed gelezen kunnen worden) Ja, ja.”
Vindt u dat u een goed nieuwsgevoel heeft?
“Ik denk van wel, maar ik weet dat het niet mijn grootste kwaliteit is. Dat is iets dat ik zeker heb moeten leren. En dat was eerlijk gezegd het moeilijkst. (Ligt dat specifiek aan Nederland of aan jezelf?) De belangrijkste reden is het persagentschap: daar moet je altijd in het veld leren. Je kunt een beetje op school leren wat nieuws is, maar het is een van de beroepen, journalist, waar je het meest op het veld leert. Ten tweede, over persagentschappen leer je niet als eerste. Die zijn een wereld apart. Ten derde: in het buitenland moet je je in een ander perspectief verplaatsen. De vraag: wat is interessant voor het buitenland, niet alleen voor mij.”
Bent u bewust bezig met wat nieuws is?
“Ja. Toen ik mijn eerste weekenddienst moest doen heb ik mijn baas wel zo'n tien of vijftien keer gebeld: ‘is dit nieuws of niet?’ Achteraf dacht ik: ‘dom, dit was echt geen nieuws.’ (Maar u bent er dus wel bewust mee bezig?) Toen ik begon dacht ik: ‘misschien is er wel een magisch recept van wat nieuws is.’ Dat is er niet, je moet het leren. Wat nieuws is, is moeilijk om uit te leggen. (Maar er zijn wel terugkerende patronen) Ja, ja.”
In hoeverre wijkt wat in Nederland op dagelijkse basis speelt (maatschappelijk gezien, politiek gezien) af van uw eigen land?
“Mm, als we spreken over politiek bijvoorbeeld, dan hebben we in België een aparte politiek, dat weet iedereen. De crisis bij de vorming van de regering, de strijd tussen de Nederlands- en Franstalige partijen. Dat is iets bijzonders en zien we niet in Nederland. Maar er zijn weer andere thema's in Nederland. Soms heb ik het gevoel dat er in Nederland over échte problemen gepraat wordt. Als ik dan bijvoorbeeld naar een debat in de Tweede Kamer kijk, denk ik: "Zou leuk zijn als in België ook eens over dit soort onderwerpen praten.” Het is natuurlijk een karikatuur, maar… (Hebben bepaalde dingen in de maatschappij eenzelfde hoge prioriteit in België?) De kwaliteit van de kranten in België is echt minder dan in Nederland. Als ik thuis Le Soir lees, samen met Le Libre Belgique de twee grote kranten van Waals België, dan denk ik: er is niets interessants qua onderwerpen. In Nederland is er nieuws waaraan ik niet gewend ben, en daarom vind ik het interessant. (Maken we ons hier drukken over problemen en issues dan in Wallonië?) Ja, ik denk van wel. Ieder land heeft zijn eigen onderwerp. Als je in Mexico werkt, zijn dat de drugskartels. Als je in België werkt is dat Wallonië/Vlaanderen, in Nederland euthanasie/prostitutie. (Maar qua mensen, qua land?) Nederlanders zijn een beetje Germaanser, het is Noord-Europa.
Franstaligen zijn meer Romeins in hun karakter. Nederlanders, als die een idee hebben, dan zijn ze streng. Terwijl in Wallonië zijn ze een beetje van: ‘ja, ach, ja.’ In Nederland zijn ze niet bang om te zeggen: ‘dat is wat ik denk.’ En die andere persoon zal dan niet zeggen:’ ik denk niet hetzelfde als jij’. Maar dat is oké. In het zuiden van Frankrijk zijn er mensen over wie ze het niet eens zijn, maar de discussie zal meer gaan over de verbindende onderwerpen. Dat is geen probleem, dat is aanleiding tot een interessanter gesprek. (Maakt dat ook dat er interessanter nieuws in Nederland is dan?) Vermoedelijk wel. Een ander voorbeeld: ik denk bijvoorbeeld aan die twee psychologen die virtueel kinderporno willen toestaan. Ik denk niet dat zoiets in België gebeurt, dat ze zich daar in een krant uitspreken hierover. Ik denk niet dat dat zou gebeuren.”
Stelling: “over thema’s die in mijn thuisland een belangrijke rol spelen schrijf ik automatisch ook in Nederland.” (schrapwaardig)
“Je moet je in een persagentschap vinden in een state of mind waarin je open moet staan voor alles; iedere persoon heeft een eigen achtergrond. Maude (Brulard, red.) is ook een Belgische, maar we hebben niet hetzelfde gevoel voor nieuws. Misschien leest ze een keer de krant en zegt ze: ‘ja, daarover ga ik schrijven.’ En denk ik: dat is geen nieuws voor het buitenland. Dat kan gebeuren.”
Wat ziet u als uw voornaamste rol als correspondent?
(Is deze veranderd door de komst van het internet en de beschikbaarheid van informatie?) “Je kunt een persagentschap niet vergelijken met, zeg, Twitter. Het gebeurt vaak dat wanneer nieuws in het buitenland komt, dat zo is dankzij de persagentschappen. Wat ik merk is dat er steeds meer en meer Nederlandse nieuws in het buitenland terechtkomt. Maar wat onze rol is geworden is om soms een bericht te schrijven om te zeggen: kijk, dat is wat geschreven wordt op social media of de andere media die denken dat ze het begrijpen en dat wij vervolgens een bericht schrijven om dingen recht te zetten. Of zoals we in het Frans zeggen: remettre l'église au milieu du village (de kerk in het midden van het dorp zetten): dit zijn de feiten. Dat is een belangrijke rol. Niet alleen voor persagentschappen, maar voor alle media waarschijnlijk. Maar dit speelt voor correspondenten. (Jullie hebben de ruimte het beter uit te zoeken) We zijn in Nederland, daar wonen we. En, zonder valse pretentie, wij begrijpen Nederland beter. (Burgers nemen niet de rol van de journalist over?) Het is het idee van iemand die werkt in Frankrijk voor een Franse krant. Zijn kwaliteit zal een fris oog voor dingen zijn. Na een tijdje in Nederland is het soms een beetje van: ‘ga ik nou weer over coffeeshops schrijven?’ Toen ik hier kwam schreef ik iets over de fietspaden die te druk waren. Laatst was er een collega die er iets over wilde schrijven en heeft hij bijna hetzelfde artikel geschreven en dat had bijna hetzelfde succes, want hij heeft toch die frisse blik. (Zouden mensen als u er als correspondent niet was, niets weten van Nederland?) Er zou nieuws zijn, maar met veel misverstanden. Door de verschillen van cultuur, door gebrek aan kennis van het land. Dat zou een probleem zijn. Bijvoorbeeld toen de pro-Europese partijen wonnen in Nederland. Als we kijken naar het Nederlandse politiek spectrum dan zijn de VVD en PvdA pro-Europees. Tegenover andere landen moet je perspectief bieden: "Maar ze zijn wel heel streng tegenover Griekenland." Een Nederlandse liberaal is niet hetzelfde als een Franse. Veel mensen in Frankrijk hadden het over dat Roemer een beetje de Nederlandse Melanchon was. Roemer is veel linkser dan Hollande.”
Hoe zou u uw beeld van Nederland omschrijven voordat u hier kwam werken en hoe is dat beeld nu?
“Multicultureel, heel progressief, beetje meer common sense, liberaal. Toch rechts-progressief. Vriend van de VS en Israël. Een land waarin alles wordt gedaan zodat het systeem werkt. Ik neem altijd de vergelijking: Nederland en België zijn vergelijkbare landen in aantal inwoners. Maar toch is er een systeem van sport dat ertoe leidt dat er veel meer topsporters zijn dan in België. Nederland kijkt verder dan de korte termijn. Dat kun je ook zien aan de fietspaden. Toen de grote keuze voor de steden moesten worden genomen, werden in Brussel en Luik de foute keuzes gemaakt. En nu is het onmogelijk daar veilige fietspaden te leggen. Dat is één voorbeeld.”
“Persoonlijk niet. Er zijn verschillen, maar het blijft een Europees land.”
In hoeverre is het mogelijk om zonder stereotypen en clichés naar Nederland over Nederland te berichten?
“Onmogelijk. Als je een buitenlander bent is dat onmogelijk, maar er is een groot verschil tussen over stereotypen schrijven zonder afstand te nemen of met afstand. Voorbeeld: coffeeshops. Er zijn denk ik mensen in het buitenland die denken dat je overal in Nederland wiet kunt vinden, dat het een wietland is. Terwijl je als je erover schrijft je een beetje moet nuanceren. Het is niet zo dat je hier kunt komen en twintig gram wiet kunt kopen en dat het geen problemen oplevert. Er is debat over een wietpas, het is niet zo dat alle Nederlanders een abonnement hebben. Je moet afstand nemen van de stereotypen. (Is dat ook een morele verplichting om hier te komen om stereotypen en vooroordelen af te zwakken?) Omdat je in een ander land bent opgegroeid blijven stereotypen altijd. Je moet niet blind zijn. (Maar nu bent u journalist en kun je er bij wijze van spreken iets aan doen) Het kan zijn dat je stereotypen probeert te breken en we kunnen wel een beetje helpen, maar en dat is een beetje cynisch, ze zullen blijven. (Heeft u niet soms het gevoel van: moet ik nu alweer over wiet schrijven? En is het niet zo dat het buitenland dat beeld heeft en daarover gewoon wil lezen?) Dat is een soort tweeledige vraag. Je schrijft over een bepaald onderwerp omdat het wellicht stereotiep is, maar je probeert ze ook te onderbouwen. (Niet soms het gevoel van: er zijn andere gebeurtenissen, maar dat ze willen dat u er toch over schrijft) Het kan zo zijn. Waarschijnlijk is het al gebeurd en zal het ook nog gebeuren. Over de coffeeshops: dat is een stereotype, maar dat is iets wat veel Fransen en Belgen interesseert. De kernvraag is: ‘zullen we nog naar Nederland kunnen om wiet te kopen?’ Jullie hebben het over de wietpas: het lidmaatschap, het bevolkingsregister. Daarover spreken we weinig in onze berichten, omdat dat niet interessant is voor het buitenland. De vraag die mensen zich stellen in het buitenland is: ‘kunnen we er nog heen?’ Het conflict speelt. Soms denken we: moeten we daar nu over schrijven, ik had iets anders willen doen. Maar we moeten het doen omdat er vraag naar is.”
In hoeverre trekt u bij uw berichtgeving een vergelijking met uw thuisland?
“Het hangt van het onderwerp af. Soms is het mogelijk met het buitenland te vergelijken: hoe is de wet in Nederland over euthanasie, of het homohuwelijk? Dat kun je gemakkelijk vergelijken. Voor andere onderwerpen vind ik het onwenselijk. Zoals Roemer die hetzelfde zou zijn als Melanchon. Meer feitelijk. Niet zeggen ‘dat is een soort van’, maar zeggen ‘dat is het’. In plaats van een vals beeld geven aan
mensen, dan hebben mensen direct het beeld dat zij hebben. Liever zeggen we: ‘dit zijn de kernpunten van dit onderwerp, dit bedrijf, deze wet, deze politieke partij.’”
Hoe zou u het belang voor het buitenland om te weten wat er in Nederland gebeurt typeren?
“Gemiddeld. (Welke elementen wel en welke niet?) Ik denk dat de Nederlandse progressiviteit en het multiculturalisme altijd belangrijke onderwerpen zijn geweest en nu zeker want het is aan het veranderen. Het is altijd heel progressief geweest, maar nu wordt het minder en minder. De manier waarop dat verandert, is belangrijk voor het buitenland. Economisch gezien is Nederland nu minder belangrijk. Nederland is de vijfde economie in de Eurozone. Het is geen Frankrijk, geen Spanje. Het is niet de top. Het is wel een belangrijk land, omdat de economie zo sterk is. Omdat het een van de AAA- landen in het eurogebied is. Als we kijken naar onze AFP-collega's die in Frankrijk of in Spanje zijn is
elke uitspraak van de president of premier een alert waard. Het belang van wat Mark Rutte zegt is niet zo groot. (De economische rol die Nederland speelt heeft meer impact op het buitenland dan de politieke rol?) Zelfs economische onderwerpen, of wat Rutte of Dijsselbloem zegt, niet echt. (En voor de rest van de wereld,