11 9 Gespreksverslag Wilma Haan – NU
11.10 Gespreksverslag Peter van der Ploeg NRC
1. Wie vindt u dat er verantwoordelijk is voor het controleren op waarheidsgehalte van nieuwsberichten voorafgaande aan plaatsing.
Volgens Van der Ploeg is het geplaatste medium verantwoordelijk.
2. Op welke manier krijgt de internetjournalist richtlijnen mee om nieuwsberichten vooraf te controleren op waarheidsgehalte? Is hier bijvoorbeeld een
standaardprocedure voor, zoals een redactiestatuut?
Er is geen redactiestatuut. De richtlijn is nabellen van de betreffende organisatie of persoon waar het bericht over gaat, maar dit gebeurt niet bij persberichten zoals ANP en Reuters. Daarvan heeft de NRC-redactie nog nooit een fout kunnen ontdekken en het kost te veel tijd om alles voor plaatsing te controleren. Er wordt wel navraag gedaan bij de redacteuren van NRC Handelsblad, als er meer duiding nodig is voor een bericht.
3. Zijn er richtlijnen vastgesteld in uw controleprocedure die aangeven dat
binnenkomende nieuwsberichten op verschillende manieren gecontroleerd mogen worden op waarheidsgehalte?
Bij NRC.nl zijn hier geen richtlijnen voor, omdat er volgens Van der Ploeg te veel verschillen zitten tussen de verschillende soorten twitterberichten. Het ligt er aan bij wie het de tweet vandaan komt of de tweet heel goed gecontroleerd wordt of helemaal niet. Een persbericht van Novum wordt wel altijd gecheckt, maar van Reuters niet altijd.
4. Hoe zorgt u ervoor dat uw standaardprocedure voor het controleren van nieuwsberichten op waarheidsgehalte nageleefd wordt op uw redactie?
Volgens Van der Ploeg valt het gewoon onder de normale werkzaamheden van een journalist dat een binnenkomend bericht dat onbetrouwbaar lijkt of waar meer informatie over moet komen eerst
nagebeld wordt en dan pas geplaatst wordt.
5. Houdt u bij in welke mate uw standaardprocedure voor het controleren op waarheidsgehalte van nieuwsberichten, nageleefd wordt op de redactie of niet? * Waarom wel/waarom niet
De eindverantwoordelijke geeft aanwezigen, zoals: “Ik zou daar even iemand over bellen of loop even naar die redacteur toe die daar alles over weet.” ’s Avonds en op zaterdag- en zondagochtend wordt er ook wat nieuws geplaatst, dus niet alles kan door de eindverantwoordelijke gelezen worden. Toch wordt alles zoveel mogelijk in de gaten gehouden. En Van der Ploeg zegt goede internetredacteuren te hebben van wie hij weet dat zij hun werk goed doen.
6. Wat gebeurt er vervolgens met die resultaten?
Nee, de resultaten worden niet bijgehouden. Volgens Van der Ploeg maken zijn internetredacteuren goede keuzes. Tot nu toe is het nog niet gebleken dat het nodig was om er om fouten te registreren.
7. Heeft u vastgesteld wat de grens is voor het aantal fouten dat de redactie mag maken op het gebied van waarheidsgehalte van reeds geplaatste nieuwsberichten? Bijvoorbeeld in de vorm van een minimumpercentage fouten dat gemaakt mag worden, bijvoorbeeld per dag, per week of per jaar?
Nee.
8. Wordt het aantal fouten dat per dag, per week of per jaar worden gemaakt ook bijgehouden?
9. Hoe worden die fouten bijgehouden?
N.V.T
10. Als u vervolgens constateert dat een internetjournalist fouten heeft gemaakt in een geplaatst nieuwsbericht op uw website, vindt u dat dan minder erg in situaties waarin:
Het bericht snel geplaatst moest worden om de concurrentie voor te zijn?
(twijfel) Volgens Van der Ploeg ligt het aan het soort fout. Als het een hele erge fout is, heeft Van der Ploeg liever dat er vijf minuten langer over het controleren voorafgaande aan plaatsing was gedaan. Bij andere fouten, kan hij denken: oké, het moest snel.
Vooraf de bron van het nieuwsbericht betrouwbaar leek voor de journalist en hij/zij deze dus niet goed gecontroleerd heeft?
Ja, als het bericht van een betrouwbaar nieuwsbureau afkomstig was en vooraf leek dat er met dat bericht geen fouten mee gemaakt konden worden, dan vindt Van der Ploeg gemaakte fouten minder erg.
11. Zijn er nog andere voorbeeldsituaties waarbij u het maken van fouten van reeds geplaatste nieuwsberichten op uw website minder erg vindt?
De internetjournalisten plaatsen een keer een nieuwsbericht over een treinongeluk in Congo waarbij meer dan honderd doden gevallen zouden zijn. Dit meldde het Chinese persbureau Xinhua. Van der Ploeg: “Dan plaats je het en zeg je: ‘Xinhua meldt dat er een treinongeluk is geweest en er zouden in ieder geval doden zijn gevallen.’ Dit bericht bleek later niet waar te zijn. “Toen hebben we geschreven: ‘Xinhua meldde dat weliswaar, maar we hebben het geprobeerd uit te zoeken en er is geen enkel bewijs gevonden dat er daar überhaupt ooit een trein is geweest. Onze excuses.” Van der Ploeg vindt het wel begrijpelijk dat er in zulke situaties fouten worden gemaakt: “Ja, je wilt zelf heel snel zijn met nieuws. Je wilt voorloper zijn naar lezers toe. Dus als een andere groter persbureau of groot medium nieuws plaatst dat je meeneemt en het blijkt later niet te kloppen dan heb ik daar wel begrip voor.” Een ander voorbeeld zijn ingewikkelde onderwerpen. Van der Ploeg: “Een internetredacteur moet natuurlijk van alle markten thuis zijn. In een uur schrijf je over een voetbalwedstrijd, vervolgens weer over de eurocrisis en dan weer over de Arabische lente. Dan vind ik het niet gek als er af en toe een foutje gemaakt wordt die redacteuren die alleen maar op dat onderwerp zitten er zo uithalen.”
12. Wat zijn in het algemeen de consequenties voor de internetjournalist die (te veel) fouten heeft gemaakt? ( meer dan minimumpercentage bijvoorbeeld).
Als het iemand is die constant fouten maakt (te vaak, te veel en te domme fouten) dan zitten er consequenties aan vast. Daar kan ontslag uit voortkomen, maar er volgt eerst een goed gesprek. Het is nog niet voorgekomen dat er echt harde consequenties aan vastzaten.
13. Wat vindt u in het algemeen van de standaardprocedure die gebruikt wordt op uw reactie voor het controleren van nieuwsberichten op waarheidsgehalte voorafgaande aan plaatsing op internet?
Van der Ploeg zou meer mensen willen hebben om alles te kunnen checken, om alles na te bellen. Niet alleen om op waarheid te checken, maar zo kunnen er ook eigen citaten gehaald worden en hoeft niet alles van persbureaus gebruikt te worden. Verder is Van der Ploeg over het algemeen tevreden over de procedures die zijn nieuwssite volgt. De nieuwsselectie is volgens hem kleiner dan de meeste nieuwssites in Nederland, waardoor er meer tijd is om dingen beter te kunnen checken.