Wat vindt u in het algemeen van de standaardprocedure die gebruikt wordt op uw redactie voor het controleren van nieuwsberichten op waarheidsgehalte voorafgaande

aan plaatsing op internet?

11.6 Gespreksverslag interview Rik Nizet – De Pers

1. Wie vindt u dat er verantwoordelijk is voor het controleren op waarheidsgehalte van nieuwsberichten voorafgaande aan plaatsing.

De webredacteur zelf.

2. Op welke manier krijgt de internetjournalist richtlijnen mee om nieuwsberichten vooraf te controleren op waarheidsgehalte? Is hier bijvoorbeeld een

standaardprocedure voor, zoals een redactiestatuut?

Hier is geen standaardprocedure voor bij DePers.nl. Voor zowel print als online geldt, dat de redacteur een gezonde dosis scepsis hoort te hebben van zichzelf.

3. Zijn er richtlijnen vastgesteld in uw controleprocedure die aangeven dat verschillende soorten binnenkomende nieuwsberichten ook op verschillende manieren

gecontroleerd mogen worden op waarheidsgehalte?

Nee daar zijn geen richtlijnen voor. Een dosis scepsis is belangrijk en een kritische blik. Wel zijn er afspraken over breaking news. Als er een nieuws is dat leeft, zoals het nieuws met Friso, moet daar volledig op gefocust worden door de internetjournalisten. Nizet: “Onze ervaring leert dat mensen op dat moment maar één ding willen en dat is hét breaking news tot zich nemen in alle facetten. Dus zowel in tekst als in beeld. Ook de reacties op het nieuws nemen we mee. Met een klein team vergt dat dan veel inzet.” Daardoor wordt minder belangrijk nieuws even in de koelkast gezet, behalve nieuws van persbureaus. Dat wordt namelijk deels automatisch geplaatst. Kritisch naar die berichten kijken komt op een later moment.

Wat betreft de nieuwsberichten van persbureaus vindt Nizet dat er voor een deel daarvan vertrouwd kan worden op de mensen achter die persbureaus: “Het grosso modo hoeft daar niet voor nagebeld te worden of gecheckt te worden. Als dat wel zo zou zijn dan zou ook de samenwerking met het

desbetreffende persbureau misschien nog eens geëvalueerd moeten worden, maar wij zijn tevreden.”

4. Hoe zorgt u ervoor dat uw standaardprocedure voor het controleren van nieuwsberichten op waarheidsgehalte nageleefd wordt op uw redactie?

Elke medewerker bij DePers.nl krijgt een handleiding. Die wordt één keer in de zoveel tijd aangepast aan de situatie van dat moment. Daar staat bijvoorbeeld het online journalistieke denken in vermeld. Dit is een handvat voor beginnende journalisten en een opfrisser voor de gangbare medewerkers. Verder staat er in: hoe je om kunt gaan met social media en beeld, hoe je kritisch kunt zijn naar je eigen stukken, hoe je de puntjes op de i zet en hoe je snel en foutloos kan werken. In de avonden en weekenden werkt er maar één webredacteur. Bij DePers.nl ben je dus allrounder.

5. Houdt u bij in welke mate uw standaardprocedure voor het controleren op waarheidsgehalte van nieuwsberichten, nageleefd wordt op de redactie of niet? * Waarom wel/waarom niet

Ja, dat slaat Verburg op in zijn hoofd.

6. Wat gebeurt er vervolgens met die resultaten?

Als de eindverantwoordelijken vinden dat het ergens meer de focus opgelegd moet worden of als iets beter kan, wordt dat teruggekoppeld aan de desbetreffende medewerkers. Zo wordt ervoor gezorgd dat iets de volgende keer beter gaat. Dit terugkoppelen gebeurt deels mondeling en deels via de mail.

7. Heeft u vastgesteld wat de grens is voor het aantal fouten dat de redactie mag maken op het gebied van waarheidsgehalte van reeds geplaatste nieuwsberichten? Bijvoorbeeld in de vorm van een minimumpercentage fouten dat gemaakt mag worden, bijvoorbeeld per dag, per week of per jaar?

Nee, dat heeft De Pers niet vastgesteld. Nizet: “Als je wil dat iemand beter wordt dan doe je dat niet door het aantal fouten op te tellen, maar door in een vroeg stadium hem of haar er op te wijzen en ervoor te zorgen dat het in de toekomst niet meer voorkomt.”

8. Wordt het aantal fouten dat per dag, per week of per jaar worden gemaakt ook bijgehouden?

Nee. Fouten verzamelt Nizet wel in zijn hoofd, maar hij maakt er geen reportages van.

9. Hoe worden die fouten bijgehouden?

n.v.t

10. Als u vervolgens constateert dat een internetjournalist fouten heeft gemaakt in een geplaatst nieuwsbericht op uw website, vindt u dat dan minder erg in situaties waarin:

Het bericht snel geplaatst moest worden om de concurrentie voor te zijn?

Nee. Al vindt Nizet dat er wel een verschil zit in soorten fouten. Feitelijke onjuistheden vindt Nizet in alle gevallen erg, bijvoorbeeld als er bij een bericht over een overleden iemand een verkeerde foto wordt geplaatst of als cijfers niet kloppen. “Zorg dan dat je een halfuur later bent met plaatsen dat is helemaal niet erg. Zorg ervoor dat je een goed eindproduct aflevert.” Gaat het om kleine slordigheden, zoals een foutje in de zinsopbouw dan ziet Nizet het door de vingers, omdat het gemakkelijk achteraf aan te passen is.

Nizet: “Een nieuwsbericht op internet is een dynamisch document, waar je continu aan het updaten en aanpassen bent. Dan kan je soms nog bezig zijn met bijvoorbeeld de zinsopbouw van het bericht, want het nieuws is gewoon zeer dynamiek. Maar je zit er bovenop dus kun je het direct weer aanpassen.” Nizet ziet een verschil tussen nieuwsberichten online of bij print: “Bij print kun je nog eens linksom of rechtsom gaan. Je kunt het nieuwsbericht tig keer beoordelen voordat het naar de drukker gaat. Een bericht online blijft niet definitief onveranderd. Op internet moet je gewoon heel snel zijn, Dan kun je door de snelheid van het breaking news weleens een woordje vergeten, maar twee minuten later pas je het weer aan. Dat vind ik niet erg.”

Vooraf de bron van het nieuwsbericht betrouwbaar leek voor de journalist en hij/zij deze dus niet goed gecontroleerd heeft?

Nee. Nizet: “Liever feitelijk correct dan dat je tussen haakjes meldt dat iemand overleden is, terwijl diegene een halfuur later nog gewoon blijkt te leven.” Volgens Nizet sla je dan een flater die het imago van je product niet ten goede komt. “Een paar jaar geleden stond op een andere nieuwssite een bericht dat Bennie Neyman overleden was. We namen dat nieuws over. Later bleek dat hij nog leefde. Nu zijn we daar heel voorzichtig mee. Dood of niet dood, daar zit niets tussen.”

11. Zijn er nog andere voorbeeldsituaties waarbij u het maken van fouten van reeds geplaatste nieuwsberichten op uw website minder erg vindt?

Nee.

12. Wat zijn in het algemeen de consequenties voor de internetjournalist die (te veel) fouten heeft gemaakt? (meer dan minimumpercentage bijvoorbeeld)

Bij één of twee grote onjuistheden, volgt er een gesprek met de internetjournalist. Besproken wordt dan wat er gebeurd is en hoe de internetjournalist zijn werk kan verbeteren.

13. Wat vindt u in het algemeen van de standaardprocedure die gebruikt wordt op uw reactie voor het controleren van nieuwsberichten op waarheidsgehalte voorafgaande aan plaatsing op internet?

Nizet is daar tevreden over. De stroom aan nieuws wordt op een goede manier beoordeeld en gefilterd door zijn medewerkers met een goede journalistieke houding. De basis voor deze houding wordt mede gelegd door het stijlboek dat iedere journalist meekrijgt.

11.7 Gespreksverslag Matthijs Voortman – RTL Nieuws

1. Wie vindt u dat er verantwoordelijk is voor het controleren op waarheidsgehalte van nieuwsberichten voorafgaande aan plaatsing.

De journalist is de verantwoordelijke, de eindverantwoordelijke is de chef.

2. Op welke manier krijgt de internetjournalist richtlijnen mee om nieuwsberichten vooraf te controleren op waarheidsgehalte? Is hier bijvoorbeeld een

standaardprocedure voor, zoals een redactiestatuut?

Nee. Van alle RTL Nieuws-journalisten wordt verwacht dat zij de journalistieke kernwaarden

uitdragen, wat inhoudt: hoor en wederhoor plegen en bronnen van het nieuwsbericht controleren voor plaatsing. Dit is informeel bij alle medewerkers bekend.

3. Zijn er richtlijnen vastgesteld in uw controleprocedure die aangeven dat verschillende soorten binnenkomende nieuwsberichten ook op verschillende manieren

gecontroleerd mogen worden op waarheidsgehalte?

Nee, daar zijn geen vaste procedures of richtlijnen voor.

Richtlijnen controleren twitterberichten

Een twitterbericht wordt bij RTL Nieuws niet rechtstreeks als enige bron gebruikt. Voortman: “Tenzij je zeker weet dat het twitteraccount authentiek is en als het gaat om echt heel groot nieuws, maar dan wordt er wel heel duidelijk bronvermelding bij gezet worden. En dan moet het ook wel weer gecheckt worden.”

Controleren van ANP-berichten

De tv-redactie van RTL Nieuws checkt de ANP-berichten voor het half acht nieuws. De online redactie neemt deze gecheckte berichten over. Dit zijn zo’n acht à negen onderwerpen per dag. Bij online is er veel meer berichtgeving dan op tv. Dus niet alle ANP-berichten op de website worden gecheckt.

4. Hoe zorgt u ervoor dat uw standaardprocedure voor het controleren van nieuwsberichten op waarheidsgehalte nageleefd wordt op uw redactie?

De coördinatoren voor de website zijn de eindredactie. Zij behoren alle berichten na te lezen en te checken of de journalistieke kernwaarden zijn afgenomen. Daarin zit de controlefunctie.

5. Houdt u bij in welke mate uw standaardprocedure voor het controleren op waarheidsgehalte van nieuwsberichten, nageleefd wordt op de redactie of niet? * Waarom wel/waarom niet

Als iemand een fout maakt, komt er af en toe een discussie op gang op de redactie. Dit gebeurt echter niet zo vaak, omdat het niet vaak gebeurt dat RTL Nieuws er naast zit volgens Voortman. Wel noemt hij een situatie waarin het wel mis ging: “Dat NRC-verhaal met Friso hebben wij overgenomen. Achteraf bleek het niet te kloppen. Dat is vervelend, maar dat was misschien meer een incident.”