Frequentie van problemen

De zojuist besproken incidentie van problemen biedt nog geen zicht op het aantal problemen dat respondenten hebben ondervonden. Binnen een bepaald probleemtype kan men immers meer dan één probleem hebben ervaren. Tabel 4 laat dit zien.

Tabel 4 Respondenten met één of meer problemen, periode

2004-2008, naar aantal problemen per persoon, per type probleem Respondenten met problemen (%) Aantal

respondenten

1 2 3 4 5 6

1 Op/met werk 56,1 29,2 9,3 3,1 1,4 0,9 1.308 2 Bezit onroerend goed 65,8 25,3 6,0 1,4 1,0 0,5 869 3 Verhuren onroerend goed 75,5 17,3 4,5 1,8 0,0 0,9 110 4 Huren woonruimte e.d. 61,9 23,6 8,6 3,3 2,2 0,4 454 5 Aanschaf product/dienst 60,2 24,8 9,0 2,8 1,8 1,4 1.526

6 Geld 72,4 19,4 5,7 0,7 1,3 0,5 913

7 Relatie en familie 81,6 11,2 4,5 1,0 1,0 0,7 402 8 Kinderen onder 18 76,9 14,4 7,7 0,0 0,0 1,0 104 9 Gezondheid (werk, ongeluk) 80,0 11,3 4,0 0,7 1,3 2,7 150 10 Overig (discrim., laster e.d.) 78,7 15,2 4,6 0,0 1,5 0,0 197 11 Juridische stappen tegen 86,3 9,8 0,0 2,0 0,0 2,0 102 12 Idem, dreigend 94,0 3,6 1,2 0,0 1,2 0,0 83 13 Zelf juridische stappen 89,9 8,4 1,1 0,6 0,0 0,0 179

De eerste kolom van de tabel geeft aan dat van de burgers die een bepaald probleem zijn tegengekomen, meer dan de helft slechts één keer met zo’n probleem is geconfronteerd. Het precieze percentage varieert, afhankelijk van de aard van het probleem. De overige kolommen laten zien dat er bij elk probleemtype ook een behoorlijk aantal personen is dat twee of meer problemen van dezelfde soort heeft ondervonden.

Tabel 5 Respondenten met één of meer problemen, periode 2004-2008, naar aantal problemen per persoon, in totaal

Respondenten met problemen (%) Aantal respondenten

1 2 3 4 5 6 >6

Totaal aantal respon-denten met één of meer

problemen 30,6 22,0 15,5 11,1 6,7 4,6 9,5 3.126

Ook als iemand van een bepaald type slechts één keer een probleem heeft ondervonden, wil dat niet zeggen dat hij gevrijwaard is gebleven van ande-re typen problemen. In tabel 5 zijn de verschillende typen problemen per respondent samengenomen. Van de 3.126 respondenten met één of meer problemen heeft 30,6% slechts één probleem gehad tussen begin 2004 en eind 2008. De overige 69,4% had twee of meer problemen, van dezelfde of van verschillende aard.

Opvallend is verder dat, ook al hebben we het aantal problemen per type bij doorvragen in de enquête gemaximeerd op zes, er een substantieel aan-tal personen (9,5%) is dat over de verschillende probleemtypen heen met meer dan zes problemen te kampen heeft gehad. Eén respondente spande de kroon met in totaal 28 gerapporteerde problemen, wat erop neerkomt dat zij gedurende de onderzoeksperiode van vijf jaar elke twee maanden met een (potentieel) juridisch probleem te maken heeft gehad.

Aangezien we van de respondenten weten of en hoe vaak ze problemen hebben ondervonden, kunnen we het totaal aantal problemen bepalen waarmee de gezamenlijke respondenten tussen 1 januari 2004 en 31 de-cember 2008 van doen hebben gehad. Tabel 6 geeft die totalen, per type en in het geheel. In totaal hebben de respondenten in vijf jaar met 9.720 pro-blemen te maken gehad.

De grootste bijdrage aan het totaal leveren de problemen met de aanschaf van producten en diensten (26,0%) en de problemen op of met het werk (22,5%). Op behoorlijke afstand volgen de problemen met betrekking tot geld en het bezit van onroerend goed (elk 13,2%). Het aandeel van de ove-rige probleemtypen ligt onder de 10%.

Tabel 7 vat de incidentie en frequentie van problemen in enkele kengetal-len per persoon samen. De respondenten hebben over de gehele periode van vijf jaar gemiddeld met 1,9 problemen per persoon van doen gehad. Binnen de totale groep is er echter sprake van een behoorlijke scheefheid. Immers, 39,5% van de respondenten heeft geen enkel probleem ondervon-den, van welk type dan ook. De overige 60,5% die wel met problemen te maken heeft gehad, heeft gemiddeld 3,1 problemen per persoon ervaren.

Tabel 6 Frequentie van problemen, periode 2004-2008. Aantal pro-blemen waarmee respondenten te maken hebben gehad, per type en in totaal (N=5.166)

Aantal problemen %

1 Op/met werk 2.187 22,5

2 Bezit onroerend goed 1.285 13,2

3 Verhuren onroerend goed 150 1,5

4 Huren woonruimte e.d. 734 7,6

5 Aanschaf product/dienst 2.525 26,0

6 Geld 1.285 13,2

7 Relatie en familie 526 5,4

8 Kinderen onder 18 140 1,4

9 Gezondheid (werk, ongeluk) 210 2,2

10 Overig (discrim., laster e.d.) 257 2,6

11 Juridische stappen tegen 128 1,3

12 Idem, dreigend 92 0,9

13 Zelf juridische stappen 201 2,1

Totaal 9.720 100,0

Tabel 7 Incidentie en frequentie van problemen, periode 2004-2008

(N=5.166)

Respondenten met 1 probleem of meer

Totaal respondenten % van totaal gemiddeld aantal

problemen p.p.

gemiddeld aantal problemen p.p.

1 Op/met werk 25,3 1,67 0,42

2 Bezit onroerend goed 16,8 1,48 0,25

3 Verhuren onroerend goed 2,1 1,36 0,03

4 Huren woonruimte e.d. 8,8 1,62 0,14

5 Aanschaf product/dienst 29,5 1,65 0,49

6 Geld 17,7 1,41 0,25

7 Relatie en familie 7,8 1,31 0,10

8 Kinderen onder 18 2,0 1,35 0,03

9 Gezondheid (werk, ongeluk) 2,9 1,40 0,04

10 Overig (discrim., laster e.d.) 3,8 1,30 0,05

11 Juridische stappen tegen 2,0 1,25 0,02

12 Idem, dreigend 1,6 1,11 0,02

13 Zelf juridische stappen 3,5 1,12 0,04

Totaal 60,5 3,11 1,88

De cijfers in tabel 7 geven aan dat sommige personen een langere periode probleemloos door kunnen komen, terwijl anderen in dezelfde periode met meerdere problemen te kampen kunnen hebben. Die samenloop van problemen kan het gevolg zijn van simpel toeval, maar er kan ook een ver-band zijn tussen de problemen. Zo kan, wanneer iemand niet in staat of

bereid is de tering naar de nering te zetten, het ene geldprobleem heel wel aanleiding vormen tot het volgende geldprobleem. En wanneer de verhou-dingen op het werk, met de baas en met collega’s, niet goed zijn, kan het ene werkprobleem makkelijk overlopen in het volgende. Naast een derge-lijke clustering van problemen per type kan er ook een clustering optreden van problemen van verschillende typen. Een bekend voorbeeld in dat ver-band zijn echtscheidingen, die nogal eens gepaard gaan met andere typen problemen. Denk aan de gedwongen verkoop van een huis, problemen op het werk, geld- en uitkeringsproblemen en gedrags- en opvoedingsproble-men van kinderen. Omgekeerd kunnen gedragsprobleopvoedingsproble-men van kinderen of stress op het werk vanwege een dreigend ontslag een relatie fors onder druk zetten. En zo zijn er meer combinaties denkbaar.

Eerder onderzoek voor Nederland (Van Velthoven en Ter Voert, 2004, pp. 73-75 en Krop e.a., 2006), heeft uitgewezen dat de samenloop van proble-men niet steeds te wijten is aan toeval. Er is een zekere saproble-menhang, in de zin dat wanneer iemand een probleem ondervindt, de kans toeneemt dat hij ook te maken krijgt met een volgend probleem, van hetzelfde of een ander type. De gevonden samenhangen zijn echter tamelijk zwak, strek-ken zich uit tot alle typen problemen, en hebben geen eenduidige richting. Wanneer we een dergelijke analyse opnieuw uitvoeren aan de hand van onze data voor de onderzoeksperiode 2004-2008, komt daaruit een zeer vergelijkbaar beeld naar voren. Om die reden gaan we er hier niet gedetail-leerd op in.21